Czas pracy- czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy

lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 KP)

Pozostaje w dyspozycji- pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy nie tylko wtedy gdy

rzeczywiście świadczy pracę lecz również wtedy gdy jest gotowy do wykonywania pracy (

reprezentuje odpowiedni stan psychofizyczny i wykazuje wolę świadczenia pracy) lecz z

przyczyn niezależnych od niego pracy nie wykonuje.

Do czasu pracy zaliczamy:

1. 15 minutową przerwę w pracy (art. 134 KP: Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy

pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy

trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy)

2. Przerwę na karmienie piersią (art. 187. § 1 KP: Pracownica karmiąca dziecko piersią ma

prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica

karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut

każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.)

3. 15 minutową przerwę przysługującą pracownikom niepełnosprawnym na gimnastykę i

wypoczynek (art. 17 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu

osób niepełnosprawnych: osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w

pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest

wliczany do czasu pracy)

4. Czas podróży służbowej (uwaga- nie dotyczy pracowników którzy w ten sposób

wykonują swoją pracę np. kierowca, konwojent)- bezdyskusyjnym jest fakt zaliczenia do

czasu pracy czasu wykonywania pracy w innym miejscu niż umówione miejsce pracy.

Problematyczne jest uznanie za czas pracy czas podróży służbowej ( czyli czas

poświęcony na dotarcie do tego miejsca). Tu przyjmuje się generalną zasadę, że czas

podróży służbowej nie jest wliczany do czasu pracy, chyba że podróż przypada w

godzinach świadczenia pracy.

Do czasu pracy nie zaliczamy:

1) czasu poświęconego przez pracownika na przybycie z miejsca zamieszkania do miejsca

wykonywania pracy ( wyjątek: do czasu pracy wlicza się czas zjazdu górników do

kopalni)

2) 60 min. przerwy przeznaczonej na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych.

(pracodawca może wprowadzić w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo

w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie

jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy jedną taką przerwę w pracy )

Pogotowie do pracy- pracownik pozostaje w zakładzie pracy lub w innym miejscu

wyznaczonym do wykonywania pracy w gotowości do wykonywania pracy gdy zajdzie taka

potrzeba, a do momentu zaistnienia potrzeby może pozostawać bezczynny ( np. służba

zdrowia, wszelkie zakłady świadczące usługi w zakresie awarii). Jest to czas pracy.

Dyżur- (art. 151

5

KP) pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza

normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o

pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Czasu

dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy.

Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas

wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości

udzielenia czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania,

określonego stawką godzinową lub miesięczną,

Terminy:

praca zmianowa - wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego

zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej

liczby godzin, dni lub tygodni.

przez dobę - należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik

rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

przez tydzień - należy rozumieć 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia

okresu rozliczeniowego.

Okres rozliczeniowy- okres w którym powinny być osiągnięte ( nieprzekroczone) przeciętne

normy czasu pracy.

Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie

pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4

miesięcy.

Uwaga- ( zmiana z 2013r.) W każdym systemie czasu pracy, jeżeli jest to uzasadnione

przyczynami obiektywnymi lub technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy, okres

rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 12 miesięcy, przy zachowaniu

ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

Jest to podstawowy system czasu pracy.

Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy przyjęty w okresie rozliczeniowym ustala się w

następujący sposób:

Mnoży się 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a

następnie dodaje do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca

okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.

Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela

obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.

Wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym, ulega w tym okresie obniżeniu o

liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w

czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy.

Systemy szczególne:

I. System równoważnego czasu pracy:

1. Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system

równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego

wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym

nieprzekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest

równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub

dniami wolnymi od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres

rozliczeniowy, może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 3 miesięcy. Przy pracach

uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych okres rozliczeniowy, może

być przedłużony, nie więcej jednak niż do 4 miesięcy.

2. Przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym

pozostawaniem w pogotowiu do pracy może być stosowany system równoważnego czasu

pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie

więcej jednak niż do 16 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1

miesiąca. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje, bezpośrednio po każdym okresie

wykonywania pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy, odpoczynek przez

czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin.

3. Do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także

pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych może być

stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie

dobowego wymiaru czasu pracy do 24 godzin, w okresie rozliczeniowym

nieprzekraczającym 1 miesiąca. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres

rozliczeniowy, może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 3 miesięcy. Przy pracach

uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych okres rozliczeniowy, może

być przedłużony, nie więcej jednak niż do 4 miesięcy

W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje, bezpośrednio po każdym okresie

wykonywania pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy, odpoczynek przez

czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin.

II. System pracy w ruchu ciągłym.

Przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane (praca w

ruchu ciągłym) lub gdy praca nie może być wstrzymana ze względu na konieczność ciągłego

zaspokajania potrzeb ludności, może być stosowany system czasu pracy, w którym jest

dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie

rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym

okresie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin. Za każdą godzinę

pracy powyżej 8 godzin na dobę w dniu wykonywania pracy w przedłużonym wymiarze czasu

pracy pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia ( jak za godziny nadliczbowe).

Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:

mnożąc 8 godzin przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie rozliczeniowym, z

wyłączeniem niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w

przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a następnie dodając do otrzymanej liczby liczbę

godzin odpowiadającą przedłużonemu u danego pracodawcy tygodniowemu wymiarowi czasu

pracy. Liczba ta nie może jednak przekraczać 4 godzin na każdy tydzień okresu rozliczeniowego

w którym następuje przedłużenie czasu pracy).

III. System przerywanego czasu pracy.

Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system

przerywanego czasu pracy według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż

jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż 5 godzin. Przerwy nie wlicza się do

czasu pracy, jednakże za czas tej przerwy pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w

wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.

Systemu przerywanego czasu pracy nie stosuje się do pracownika objętego równoważnym

systemem, skróconym tygodniem pracy lub pracą weekendową. System przerywanego czasu

pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładową organizacją

związkową, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - w

porozumieniu z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego

pracodawcy, natomiast u pracodawcy będącego osobą fizyczną, prowadzącego działalność w

zakresie rolnictwa i hodowli, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, system

przerywanego czasu pracy może być stosowany na podstawie umowy o pracę. Pracownikowi

przysługuje wynagrodzenie za czas przerwy, jeżeli wynika to z umowy o pracę.

IV. System zadaniowego czasu pracy.

W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania

pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z

pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar

czasu pracy wynikający z norm ogólnych. Polega to na tym, iż pracownik nie jest obowiązany do

pozostawania w gotowości do pracy w czasie pracy ale jest obowiązany do wykonania w

określonych jednostkach czasu określone zadania. ( Np. doręczyciele, dozorcy, sprzątaczki).

V. System skróconego tygodnia pracy:

Tylko na pisemny wniosek pracownika.

W tym systemie jest dopuszczalne wykonywanie pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w

ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż

do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

VI. System pracy weekendowej

Tylko na pisemny wniosek pracownika.

Praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. W tym systemie jest

dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin,

w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

W każdym systemie czasu pracy, jeżeli przewiduje on rozkład czasu pracy obejmujący pracę w

niedziele i święta, pracownikom zapewnia się łączną liczbę dni wolnych od pracy w przyjętym

okresie rozliczeniowym odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz dni wolnych od

pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy przypadających w tym okresie.

Rozkład czasu pracy:

Rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony - w formie pisemnej lub

elektronicznej - na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1

miesiąc. Pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na 1 tydzień

przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład.

Pracodawca nie ma obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy, jeżeli:

1)

rozkład czasu pracy pracownika wynika z prawa pracy, obwieszczenia albo z umowy o

pracę,

2)

w porozumieniu z pracownikiem ustali czas niezbędny do wykonania powierzonych

zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm, w takim przypadku rozkład czasu

pracy ustala pracownik,

3)

na pisemny wniosek pracownika stosuje do niego ruchomy czas pracy

4)

na pisemny wniosek pracownika ustali mu indywidualny rozkład czasu pracy.

Jeżeli w danym miesiącu, ze względu na rozkład czasu pracy w przyjętym okresie

rozliczeniowym, pracownik nie ma obowiązku wykonywania pracy, przysługuje mu

wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na

podstawie odrębnych przepisów; w przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze

czasu pracy wysokość tego wynagrodzenia ustala się proporcjonalnie do tego wymiaru czasu

pracy.

Ruchomy czas pracy

Rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które

zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy.

Rozkład czasu pracy może przewidywać przedział czasu, w którym pracownik decyduje o

godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem

pracy.

W takich rozkładach czasu pracy, ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi

pracy w godzinach nadliczbowych.

Ustawodawca wprowadził dwa rodzaje ruchomego czasu pracy. Pierwszy, dopuszcza sytuację, w

której rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy w

poszczególne dni. Drugi sposób polega na ustaleniu w rozkładzie czasu pracy przedziału czasu, w

którym pracownik może rozpoczynać pracę w danym dniu (np. pomiędzy 8.00 a 10.00). Decyzję

o godzinie rozpoczęcia pracy w danym dniu w ramach ustalonego przedziału podejmować będzie

pracownik.

UWAGA:

W systemach równoważnych, pracy w ruchu ciągłym, skróconym tygodniu pracy i pracy

weekendowej czas pracy:

1)

pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia

najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia,

2)

pracownic w ciąży,

3)

pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia, bez ich

zgody

- nie może przekraczać 8 godzin. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas

nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru jego czasu pracy.

Na pracodawcy spoczywa obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy pracowników.

Prawo do odpoczynku:

Dobowy wymiar:

W każdej dobie pracownikowi przysługuje w ciągu doby 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku

( wyjątek: prowadzenie akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony

mienia lub środowiska albo usunięcia awarii lub pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy

zakładem pracy- okres odpoczynku jest im zwracany).

Tygodniowy wymiar:

W każdym tygodniu pracownikowi przysługuje prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego

odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

W przypadkach prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego,

ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii oraz w przypadku zmiany pory

wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z

ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować

mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.

Odpoczynek, powinien przypadać w niedzielę.

Praca w godzinach nadliczbowych

Praca w godzinach nadliczbowych- to praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika

normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy,

wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

1)konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego,

ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

2)szczególnych potrzeb pracodawcy- nie więcej niż 150 godzin w roku kalendarzowym, chyba,

ze co innego wynika z układu zbiorowego pracy, regulaminu pracy albo z umowy o pracę, jeżeli

pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia

regulaminu pracy.

Nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy,

udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych.

Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek

w wysokości:

1)100 % wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:

a) w nocy,

b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go

rozkładem czasu pracy,

c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w

święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

2) 50 % wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym

dniu

3) 100 % wynagrodzenia za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej

tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym

Zamiast dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych można udzielić czasu wolnego od pracy:

1. Na pisemny wniosek pracownika w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy.

2. Bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od

pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż

liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować

obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu

pracy.

Jeżeli praca w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie

pięciodniowym tygodniu pracy wynikała z konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu

ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii

pracownikowi, pracownikowi przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony

pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym.

Praca w porze nocnej

Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00.

Pracującym w nocy jest pracownik którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co

najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie

rozliczeniowym przypada na porę nocną.

Czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje prace

szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym.

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za

każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20 % stawki godzinowej wynikającej z

minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Praca w niedziele i święta.

Za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a

godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.

Zakaz handlu w święta:

Praca w święta w placówkach handlowych jest niedozwolona.

Praca w niedziele jest dozwolona w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac

koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności.

Praca w niedziele i święta jest dozwolona:

1)w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia

ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

2)w ruchu ciągłym,

3)przy pracy zmianowej,

4)przy niezbędnych remontach,

5)w transporcie i w komunikacji,

6)w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,

7)przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,

8)w rolnictwie i hodowli,

9)przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne

potrzeby ludności, w szczególności w:

a)

zakładach świadczących usługi dla ludności,

b)

gastronomii,

c)

zakładach hotelarskich,

d)

jednostkach gospodarki komunalnej,

e)

zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla

osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,

f)

(123)

jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych

wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,

g)

zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku,

10)

w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest

świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta,

11) przy wykonywaniu prac:

a)

polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji

elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń

telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę

usługi, dni, o których mowa w art. 151

9

§ 1, są u niego dniami pracy,

Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta, ( z wyjątkiem pracowników

zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki,

soboty, niedziele i święta) pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy:

1) w zamian za pracę w niedzielę - w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub

następujących po takiej niedzieli, a jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w tym terminie dnia

wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od

pracy do końca okresu rozliczeniowego

2) w zamian za pracę w święto - w ciągu okresu rozliczeniowego.

Jeżeli nie ma możliwości zapewnienia dnia wolnego od pracy pracownikowi przysługuje dodatek

do wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych ( 100%)

Prawo do wypoczynku- pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego,

płatnego urlopu wypoczynkowego. Urlopu tego nie może się pracownik zrzec.

Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego:

a) w przypadku pracownika rozpoczynającego pierwszą pracę- w roku kalendarzowym, w

którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w

wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.

b) pozostali pracownicy- w każdym następnym roku kalendarzowym

Wymiar urlopu wynosi:

1) 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,

3) 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Jeżeli pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze czasu pracy wymiar urlopu ustala się
proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, biorąc za podstawę wymiar urlopu
pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do
pełnego dnia.

Okres zatrudnienia- liczy się lata pracy oraz lata nauki, odpowiednio z tytułu ukończenia:

1) zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej - przewidziany programem

nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,

2) średniej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki,

nie więcej jednak niż 5 lat,

3) średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół

zawodowych - 5 lat,

4) średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,

5) szkoły policealnej - 6 lat,

6) szkoły wyższej - 8 lat.

Okresy nauki, o których mowa nie podlegają sumowaniu.

Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy

wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres

nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go

rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi

czasu pracy pracownika w danym dniu. Przy udzielaniu urlopu jeden dzień urlopu odpowiada 8

godzinom pracy.

W przypadku pracownika, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych

przepisów, jest niższa niż 8 godzin jeden dzień urlopu odpowiada tej liczbie.

Udzielenie pracownikowi urlopu w dniu pracy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części

dobowego wymiaru czasu pracy jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy część urlopu

pozostała do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w

dniu, na który ma być udzielony urlop.

Urlop proporcjonalny:

Wymiar urlopu powinien korespondować z czasem rzeczywiście przepracowanym.

Z urlopem proporcjonalnym mamy do czynienia gdy:

1) Pracownik nie pozostawał przez cały rok kalendarzowy w stosunku pracy.

Wymiar urlopu oblicza się proporcjonalnie do okresu przepracowanego.

2) Pracownik nie pozostawał przez cały rok kalendarzowy w stosunku pracy z tym samym

pracodawcą.

Pracownikowi przysługuje urlop:

- u dotychczasowego pracodawcy - w wymiarze proporcjonalnym do okresu

przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed

ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w

wyższym wymiarze,

- u kolejnego pracodawcy - w wymiarze:

a) proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego - w

razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,

b) proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie

zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,

3) Gdy pracownik pozostawał przez cały rok kalendarzowy w stosunku pracy z tym samym

pracodawcą, ale był nieobecny w pracy ponad miesiąc z powodu:

a. urlopu bezpłatnego,

b. urlopu wychowawczego,

c. odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, okresowej służby

wojskowej, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych,

d. tymczasowego aresztowania,

e. odbywania kary pozbawienia wolności,

f. nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Uwaga- nie ma obowiązku już wykorzystanego urlopu! Obniżenie dotyczy tylko

niewykorzystanego urlopu.

Uwaga:

Przy ustalaniu wymiaru urlopu proporcjonalnego kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12

wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi.

Niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca.

Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Udzielanie urlopu wypoczynkowego:

Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w

którym pracownik uzyskał do niego prawo. Jeżeli pracownik nie wykorzystał przysługującego

mu urlopu wypoczynkowego do końca roku kalendarzowego to pracodawca jest obowiązany

udzielić mu urlopu zaległego do końca 30 września następnego roku kalendarzowego.

Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części. W takim jednak przypadku co

najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych

( nie dni roboczych!)

Czas urlopu pracownika planowany jest w planie urlopów. Co do zasady i pracodawca i

pracownik są związani terminem urlopu wskazanym w planie.

Wyjątek- urlop na żądanie- 4 dni- Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu

rozpoczęcia urlopu. Ten urlop ie jest przewidywany w palnie urlopów.

Jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn

usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,

2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

3) powołania na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe na czas do 3 miesięcy,

4) urlopu macierzyńskiego,

pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy. To samo dotyczy

niewykorzystanej części urlopu.

Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie

wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

Pracodawca jest obowiązany pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim

związku z odwołaniem go z urlopu (koszty rzeczywiste).

Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie

pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego

wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu; w przypadkach

znacznego wahania wysokości wynagrodzenia okres ten może być przedłużony do 12 miesięcy.

W przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu

rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.

Uwaga- co do zasady pracownik ma wykorzystać urlop w okresie wypowiedzenia.