Kraj

Piotr Kozanecki, Onet.pl/13:48

Polacy strajkowali już 400 lat temu. W Ameryce

Co Polacy robili na początku XVII wieku w pradziadku amerykańskich miast? Za co tak ich ukochał kapitan Smith? I jak to się stało,
że stali się przywódcami pierwszego odnotowanego na amerykańskiej ziemi strajku?

Wszystko zaczęło się, gdy w 1596 roku 16-letni chłopak ze starego angielskiego rodu ruszył po śmierci ojca na Stary Kontynent w
poszukiwaniu przygód. Walczył u boku francuskiego króla Henryka IV w wojnie z Hiszpanią oraz pod wodzą Zygmunta Batorego
(bratanka naszego króla) w wojnie z Turkami. Tam, niczym Longin Podbipięta, ściął trzy tureckie głowy i otrzymał od
siedmiogrodzkiego księcia szlachecki herb. Szczęście nie trwało długo, bo w 1602 roku ranny w potyczce z Tatarami Smith dostał
się do niewoli i został sprzedany tureckiemu paszy. Wysłany jako prezent dla kochanki, sam ją w sobie rozkochał i trafił na Krym.
Stamtąd uciekł do Moskwy, skąd trafił do Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Gdyby nie dalsze przygody kapitana Smitha, pewnie nie wiedzielibyśmy, jakie wrażenie wywarły na nim Polska i Litwa w dobie
pierwszych wolnych elekcji, rozkwitu miast, rzemiosła i handlu. Ale musiał mieć o nas jak najlepsze zdanie, skoro po kilku latach,
jako admirał nowozałożonej w Ameryce kolonii brytyjskiej, zdecydował się ściągnąć do pomocy pracowników z naszego kraju.

Trzy statki Wirginijskiej Kompanii Londyńskiej przybiły do amerykańskich brzegów w kwietniu 1607 roku. Bagna, komary, burzliwa
rzeka z wodą niezdatną do picia i nękający przybyszów rdzenni mieszkańcy tych ziem - koloniści nie mieli łatwego życia. Ale w
końcu przybyli z konkretnym celem. Mieli założyć manufakturę produkującą szkło, smołę i potaż, których brakowało dynamicznie
rozwijającemu się Królestwu Anglii. Mieli na tym zarobić pierwsze pieniądze i rozbudowywać kolonię. Mało kto o tym pamięta, ale w
produkcji niezbędnego do wyrobu mydeł, szkła, ceramiki, wybielaczy tkanin i nawozów potażu, nasi przodkowie byli mistrzami, a
Królestwo Polskie potęgą eksportową. I to dlatego właśnie, już w październiku 1608 roku wśród siedemnastu rzemieślników,
którzy przybyli z Europy do Jamestown, znalazło się kilku Polaków (a także Niemcy i Holendrzy).

Była to wyjątkowa decyzja ze strony Anglików, bo teoretycznie w kolonii mieli mieszkać tylko obywatele angielscy. Polacy jednak
okazali się niezbędni, a ciężką pracą zjednali sobie pozostałych osadników. Szybko wysłano pierwsze próbki produktów do Anglii, a
nasi rodacy nie tylko pracowali, ale też szkolili innych w trudnym rzemiośle. Słowem - byli dla wegetującej na granicy bytu kolonii
konieczni.

Po pierwszych, piekielnie trudnych dla młodej osady dziesięciu latach, podjęto decyzję o utworzeniu rady mieszkańców. Prawo
wyborcze miało przysługiwać tylko obywatelom Anglii. Tego jednak Polacy nie chcieli zaakceptować i podjęli pierwszy w historii
amerykańskiej ziemi strajk, upominając się wcale nie o podwyżki, ale o demokratyczne prawo głosu - i to już na początku XVII
wieku. Ekonomiczny chaos spadł na pozbawioną możliwości uzyskiwania dochodu ze sprzedaży swoich dóbr młodziutkiej kolonię
błyskawicznie. Ale Londyn także zareagował szybko i spełnił postulat Polaków. Kolonia wróciła do normalnej pracy.

To jednak nie koniec wyjątków. Pierwsze dekady siedemnastego stulecia to nie tylko początki brytyjskich kolonii w Ameryce, ale
także początki niezależnego od Watykanu Kościoła Anglikańskiego. Hierarchowie strzegli swoich wpływów także za Atlantykiem,
więc kolonie miały być urządzane zgodnie z nauką nowego ośrodka religijnego. Ale dla Polaków znów poczyniono wyjątek. Byli
katolikami i bezcennymi pracownikami, więc pozwolono im na wyznawanie swojej wiary. Dzięki temu, grupa kilku dzielnych polskich
rzemieślników stanęła u źródeł wolności religijnej w przyszłych Stanach Zjednoczonych.

Co wiesz o Sierpniu '80? Sprawdź się! – rozwiąż quiz:

30-lecie "Solidarności" - zobacz zdjęcia

Drukuj

2010-08-31

Polacy strajkowali już 400 lat temu. W …

…onet.pl/2216186,11,,1,drukuj.html

1/2

Ciekawe:

Randki Ogłoszenia

Czat

Mapa Polski Podnoszenie ciężarów

Katalog WWW

Copyright 1996 - 2010 Grupa Onet.pl SA - Wszystkie serwisy

»

Polityka prywatności

»

Indeks Onetu

»

do góry

2010-08-31

Polacy strajkowali już 400 lat temu. W …

…onet.pl/2216186,11,,1,drukuj.html

2/2