Chłopcy z placu broni - Geneza

Molnar, już jako znany reportażysta i absolwent zagranicznych studiów, z początkiem XX w.
powrócił do Budapesztu. Spotkał się tam ze swoim dawnym gimnazjalnym nauczycielem. Ten
proponuje byłemu wychowankowi współpracę ze szkolnym tygodnikiem.


Pomysł powieści dla młodzieży pojawił się w sposób naturalny i spontaniczny. Autor ukrył jednak
w utworze poważne treści polityczne, odnoszące się do ówczesnej sytuacji Węgier. Nawiązał także
do Wiosny Ludów i wojsk Kossutha o czerwono-zielonych barwach – symbolika czapek
powieściowych chłopców była więc bardzo czytelna.


Książka ukazała się w 1906r. Dosłownie jej tytuł trzeba by tłumaczyć jako „Chłopcy z ulicy
Pawła”. Stała się bestsellerem. Pisarz, przez swoją lekkomyślność i nieuwagę, stracił jednak prawo
do fortuny, ponieważ wcześniej sprzedał prawa autorskie.

Czas i miejsce akcji

Akcja rozgrywa się w 1899 roku w Budapeszcie

Problematyka

Wolność jest najważniejsza, ale tylko w połączeniu z tym, co pozwala ją zdobywać lub zachować.
Żeby walczyć w imię jakiejś idei, trzeba zjednoczyć najlepsze cechy charakterów. Nie jest ważne,
czy przedmiotem działań jest kraj, czy plac zabaw – ważna jest solidarność, która czyni z
pożądanego obiektu coś w rodzaju świętości.

Autor prezentuje w powieści różne rodzaje postaw. Jest szlachetny Nemeczek, sprawiedliwy Jonasz
Boka, uczciwy przeciwnik Feri Acz, chwiejny Gereb. W starciu chłopięcych grup ujawniają się
prawdziwe osobowości bohaterów.

Książka opowiada o sile przyjaźni, o więzach jakie tworzą się w wyniku wspólnego działania i o
tym, jak zło ustępuje miejsca dobru. Świat dziecięcych zabaw jest w istocie o wiele bardziej
poważny niż mogłoby się wydawać. Jest wstępem do dorosłości, generalną próbą przed
problemami, które niebawem zaczną się „na serio”. Pierwszy zrozumiał to Jonasz Boka,
szczególnie mocno przeżywający śmierć przyjaciela oraz ostateczną utratę wywalczonego placu.

Ważny jest także polityczny kontekst powieści. Pojawiają się tam liczne nawiązania do ówczesnej
historii Węgier. Czerwone koszule chłopców z drużyny Feriego Acza nawiązywały z kolei do
Garibaldczyków walczących o zjednoczenie Włoch. Nastroje niepodległościowe w ojczyźnie
naszych bohaterów także były coraz silniejsze.

Plan wydarzeń

1. Chłopcy na lekcji łaciny.
2. Spotkanie chłopców na Placu Broni.
3. Kradzież chorągiewki.
4. Udanie się do ogrodu botanicznego w ramach zemsty.
5. Zostawienie po sobie śladu w centrum dowodzenia armii Feri Acza.
6. Ucieczka i ukrycie się w oranżerii oraz stawie.
7. Choroba Nemeczka.
8. Wpisanie Nemeczka małymi literami na czarną listę z powodu nagłego opuszczenia kolejnego
zebrania.
9. Odważny postępek Nemeczka i kradzież flagi.
10. Złapanie Nemeczka przez żołnierzy Feriego Acza.
11. Wrzucenie do wody.
12. Zaostrzenie choroby.
13. Odrzucenie Gereba przez Feriego Acza.
14. Wojna pomiędzy dwoma obozami chłopców.
15. Zmiana postępowania Gereba.
16. Zwycięstwo chłopców z Placu Broni dzięki bohaterskiej postawie Nemeczka i Gereba.
17. Nemeczek mianowany przywódcą.
18. Śmierć Nemeczka.
19. Zamknięcie placu i plany budowy kamienicy.