Manieryzm zwany alla Michel Angelo – rysowanie stylu, które ma urozmaicić sztukę.
Laurenziana jest o tyle intersująca, która uważana jest za jedno z pierwszych dzieł
manieryzmu. Choć jest to dzieło czysto praktyczne, ma ono ekspresyjną formę. U M. Anioła
jest wiele takich przeciwstawień kierunków.
Budowa około 1533/34. Wzgórze kapitolińskie było bardzo chaotyczne, mało
reprezentacyjne. Michał anioł wpadł na kilka znakomitych pomysłów, któ®e będą powtarzane
bez skupółów. Chciał stworzyć wrażenie, że ten duży plan nie jest ważny. Zastosował
sprytną rzecz – umieścił ukośnie dwa budynku – perspektyw rozbierzna, dzięki której
budynku zbliżają budynek główny, ratusz był od razu spostrzegany. Rysownicy XVII i XVIII
w nie zauważali tego, wręcz pokazywali perspektywę zwiebrzną – nie chcieli tego rozumieć.
Wchodząc po schodach mamy wrażenie jakby ratusz był bliżej niż jest rzeczywiście. W
bocznych skrzydłach M. Anioł zastosował niezwykłą monumentalność, wręcz groźną –
która pokazuje rangę urzędników, którzy tam pracują. Zastosował pilastry biegnące przez
dwa poziomy – kolejno zastosował gzymsy i kolumny przy filarach, które w rzeczywistości
trzymają belkowanie. Jest to zupełnie nowe, i taka forma będzie kopoiowana np. przez
Madernę w bazylice św. Piotra. W każdym polu pojawia się otwór w postaci okna.
W głównym budynku wprowadza także wiele elementów, nowatorskich. Boczne ryzality są
wysunięte, ale nieznacznie, akcentują skraja kompozycji – ujmują w zdecydowaną ramą.
Kolejno silnie zaakcentował partię cokołową boniowaniem, a nad tym znajdują się pozostałe
kompozycje z porządkiem korynckim. Taka forma będzie chętnie powtarzana również w
kamieninach. Przy schodach dodał balustradę tralkową. Zostały tu stasowane formy, które
będą licznie powtarzane.
Bazylika św. Piotra – ok 1534 roku – Michał Anioł zaczyna pracować w Rzymie. Po Sacco
di Roma, po około 6 latach zaczyna się rozwijać Rzym. Dzięki niemu bazylika stoi. Jako
rzeźbiarz, malarz i architekt miał niebywałą intuicje inżynierską - -ogromne płaszcze muru -
solidne i uproszczone. Następnie cztery filary – zanikają 4 krzyże, wszystko sprowadza się
do obejścia wokół grobu. Ostatecznie podjęto formę podwójnego portyku. Ogrom murów
robi kolosalne wrażenie – jest to pierwszy kościół nawiązuje do antyku i robi wrażenie
na Europejczykach. Bardzo wielu inwestorów będzie chciałao mieć takie bazyliki jak na
watykanie. Jeśli będzie forma zwieńczona kopułą zawsze będzie nawiązywała do bazyliki
św. Piotra. Michał Anioł chciał by było on idealnie półkolista, ponieważ nie ma jednej
dominującej formy np. werykalnje. Piony zawsze są równoważone przez poziomy. Gdy
kopuła była półkolista wtedy można było zatrzymać budowle. Kopuły takiej jaką on chciał nie
udało się wykonać. Giacomo della Porta – przejmuje po jego śmierci budowle i nadaje nową
formę kopuły, ponieważ lekkie zaostrzenie jej formy dało że latarnia nie osiadał i nie zapadła
się. Latarnia dlatego jest taka wielka ponieważ ona trzyma całą kopułę. Kierunek ku górze
był potrzebny, wiedział że inaczej forma kopuły się zawali. I tu kończy się forma antykizujacej
architektury doprowadzana do doskonałości przez Bramanetego i kolejno przychodzi reakcja
w formie wykpiwania – którym jest manieryzm.
Po połowie XVI wieku pojawia się Andrea Palladio – maksymalnie wierny antykowi, ale ta
wierność musiała jednocześnie uwzględniać potrzeby epoki. Np. wille antyczną nalezało
dobrze przestudiować i przetworzyć na fromę użyteczną. Całą tradycję XVI wieczną Anglia
porzuca na rzecz arch. Palladia, który staje się wszczególnie popularny w XVIII wieku. W
XIX wieku palladianizm będzie często stosowany. Będzie to także forma arystokratyczna –
wielcy i bogaci będą stawiać sobie pałace powtarzające wzory palladia. Można powiedzieć,
że Palladio jest wiecznie żywy!
Wenecja – zupełnie inny świat Włoch. Wszystko jest ozdobione półkolumnami lub
kolumnami, przykryte ogromem dekoracji.

Biblioteka Sansovino, wszystko jest rozedrgane. Lata 40. XVI
Palazzo Corner, 1537 – cokół przejęty z Rzymu, natomiast dalej nowe formy bardzo
dekoracyjne.
Palazzo Grimari 1530 r- zaznaczone to co było odręben, pary kolumn obejmują skraje
natomiast środkowe są pojedyczne. Pary kolumn także oddzielają od siebie duże
pomieszczenia
Michela San Miechela
Verona – wykształcił elegancki zestaw forma związanych z fortecą. Główne bramy ozdabiał
formą archi. I formą doryki – kenleowane kolumny, typowe głowice, tryglify i metopy.
Od Karola Wielkiego o tereny Włoch walczyły wszystkie potęgi – miast które znajdowały się
przy morzu były żyłą złota – cały handel arabski przechodził przez półwysep apeniński.
W XVI wieku Włochy stawiają na uprawę ziemi. Powstają wtedy wille – miejsce które stanowi
centrum większych majątków ziemskich. Ma to także funckje antyczną – villa rustica,
centrum produkcji rolnej, villa sub urbana i villa urbana – służące wypoczynkowi po za
miastem, w pięknych miejscach. Villa Rustica to ta odpiwednia głowna. Tylko na terenie
Wenecji wykształci się typ villi Palladia. Typ villi rustici są ville toskańskie, proste z wieżą.
Villa Podgicallano, 1516 rok, miejsce wyłącznie spotkań elity florenckiej. Należało to do
Medicich. Cała konstrukcja ukazana na wysokim gzymsie, na styl antycznych świątyń na
sylobacie. Zjanowały się tam pomieszczenia mieszkalne wraz z salą reprezantacyjną.
Ville rzymskie były bardzo różne. Ville Medicich, zbudowana pod Rzymem

Andrea Palladio – wzorwał się Witruwiuszem, który określił formę domu rzymskiego – części
perystylowa była tylko dla domowników, kolejno atrium i triclinium – to dych ostatnich każdy
mógł wejść. Pisze on, że w arch. willowej można odwrócić tę formę.
Forma Palladiańskiej willi - Perystyl, atrium i terlinium. Perystyl jest forma gospodarczą,
połączone ćwierćkoloistymi galeriami z domem, w których w piwnicach są kuchnie powyżej
pomieszczenia mieszkalne. Perystyl zawsze będzie otwarty. Cała kompozycja jest
barokowa, jakby centrum kompocyji była kopuła, ale nie jest to pewne. On chciał ze by
wszystko było po prostu ładne.
Villa Potel ok 1550
Villa Tielle, ok 1550 – budynke piętrowy, gdzie portyk ciągnie się przez dwie kondygnacje.
Przed każdym naszym dwoerem i pałacem będzie wykorzystywany portyk wspary na
kolumnach. U nas będzie tworzył portyk wgłębny Tylman z Gameren i kolejno najabradziej
znany posrtyk wgłębny w łazienkachm.
Villa Godi – Palladio nadal tworzy kompozycję, portyki są oddzielone od głównego pałacu,
Anrdea Palladio często nie stosuje żadnych dekoracji – taka wstzremięrzliwość często jest
nazywana palladianizmem w szczególności nazywają taka Niemcy.
Villa Cerato – w murze wycięte okna, brak dekoracji.
Villa Foscani – ok 1558, sub urbana – cieka jest sala na planie krzyża greckiego, przejęta z
term starożytnych, wnętrze zdobione freskami – portyk monolityczny
Villa Pizani, 1552, ale jeśli budynek jest znacznie większy wtedy stosuje portyk wgłębny
Villa Cornaro – w dolej partii wgłębny, w dolnej z frontonem.
Villa Barbaro, 1557-58, dom pański zaznaczony z termalną salą i galerie które są
poprowadzone równolegle do budynku i prowadza do budynków gospodarczych. Palladio
zrobił karierę dzięki temu, że 1570 opublikował traktat – III księga to są jego projekty – o
których pisze by się na nich wzorować. Był on niezwykle popularny często wydawany. I
księga jest czysto teoretyczna. II księga o porządkach architektonicznych. IV księga pomiary
budynków. Podał on także proporcje oparte na harmonii, i wymiary pomieszczeń.

Jest o tyle ciekawa że zawiera grotę od strony ogródu i potem płynie strumyczek wypełniony
forntannami. Portyk jest ślepy, wnętrze zdobione bogato, amfilada (czyli ze okna i drzwi są
na jednej osi)
Villa Rotonda, 1560, stała się szczególnie znana w ostaniej ćw. XVIII wieku. Każdy
arystokrata musiał pojechać do Vicenzy i zobaczyć Rotundę. Jej doskonałość może nam
doskwierać, bo nie ma nic wspólnego z normlanym życiem. Są 4 wejścia i każdy jest
potwierdzony portykiem ze schodami. G. powiedział, że szukał głównego wejścia. Każde to
wejście otwarte są na inne widoki, ale przez to są takie przeciągi że nie da się tam mieszkać.
Wnętrza sa niemiłosiernie wymalowana freskami – raczej za Palladia ściany były biały. Na
górze cztery apartamenty. Budowla w okresie klasycyzmu będzie licznie stanowiła wzór.
Villa Sarego,1566, jest przykładem tego że gdyby chciano zastosować wszystkie antyczne
wzory nie uda się to. Wokół perystylu znajdują się pomieszczenia mieszkalne. Zrealizowano
tylko część budynku – kolumny rustykowane.

W Vicenzie mieszkał, w latach 60. został arch. Weneckim.
Ratusz – wielka sala na parterze i na piętrze otoczna krużgankami w formie serlliany.
Loggia degli … - tam widać porządek koryncki, sztywne zasady
Pałac w Vicenzie – założenie z antycznym placem, formum Vicenzy. Plac miał być otoczony
podcieniami. W fasadzie pałacu także znajowął się podcień który miał być kontynuacją
całego założenia obramienia placu.
Znajdował się tam także teatr – należało wzorować się na starożytności. Teatr Olimpijski w
Vicenzie jest ścisłym nawiązaniem do starożytności. Podziwiano go i wzorowano się na nim,
aż do stworzenia nowej formy. Proscenium jest placem miejskim, otwartym na ulice.