Lubię to!

0

0

Udostępnij

Daniel Pater: Życiorysy działaczy Obozu Narodowo-
Radykalnego

Ostatnia aktualizacja: 5 listopada 2010

|

2 Komentarzy | 999 Odsłon

0 Share

Wczoraj ONR, dzisiaj NOP!

„Obóz Narodowo-Radykalny stoi na gruncie zasad katolickich, w szczególności zaś dążyć będzie do tego by

prawodawstwo zapewniło wychowanie chrześcijańskie młodych pokoleń, wzięło pod opiekę zadania rodziny i

umożliwiło oparcie życia politycznego i gospodarczego na podstawach moralności katolickiej (…) Dzisiejszy

ustrój gospodarczy opierający się na niesprawiedliwości społecznej, będącej źródłem wpływów żydowskich, oraz

nędzy i wyzysku polskich mas pracujących, musi być obalony, jako niemoralny i szkodliwy dla Narodu.

Narodowy ustrój gospodarczy powinien być oparty na nowym człowieku, wychowanym w zasadach

chrześcijańskich i świadomym swych obowiązków wobec własnego Narodu. Własność prywatna, będąca funkcją

społeczną powinna być chroniona przez prawo, jako podstawa bytu rodziny, nie zaś jako źródło wyzysku i

nadużyć”.

(„Deklaracja ONR”, 14.04.1934 r)

Jan Mosdorf (1904-1943)

Jan Mosdorf przyszedł na świat w 1904 r. w Warszawie. Egzamin

maturalny złożył w 1922 r. w gimnazjum im. J Zamoyskiego. Naukę

kontynuował

na

Wydziale

Humanistycznym

Uniwersytetu

Warszawskiego, studiując filozofię i historię. Od początku studiów podjął

aktywną pracę społeczną i polityczną w narodowych organizacjach

akademickich Młodzieży Wszechpolskiej i Narodowym Związku

Akademickim. Szybko dał się poznać, jako wybitny mówca i ideolog.

W roku 1926 ukazuje się jego broszura „Akademik i Polityka”,

streszczająca ideologią ówczesnej młodzieży nacjonalistycznej. „Dla

jednych jesteśmy reakcjonistami, konserwatystami, klerykałami i

fanatykami – pisał w niej Mosdorf – dla innych jesteśmy radykałami,

ateuszami, oportunistami. Dla nas te podziały nie istnieją. Jesteśmy

konserwatystami prawda, bo uważamy za rzecz konieczną i zdrową

pielęgnowanie tradycji, kultury, życia rodzinnego i łączności z polską

przeszłością. Ale jesteśmy też postępowcami, bo idziemy śmiało naprzód, bez przesądów odrzucając wszystko,

co jest szkodliwe dla narodu.”

Potwierdzeniem wzrastającej roli Mosdorfa w ruchu narodowym stała się, w końcu 1928 roku, jego dominacja –

uchwalona na IV Kongresie Młodzieży Wszechpolskiej – na prezesa Rady Naczelnej tej organizacji. Stanowisko

to piastował nieprzerwanie do 1933 r.

Niezależnie od swojej pracy politycznej, Mosdorf nie zaniedbywał również swojej pracy naukowej. Pod

kierunkiem W.Tatarkiewicza przygotował rozprawę poświęconą filozofii Augusta Comte’a, w 1934 r. uzyskując

stopień doktora.

Będąc członkiem Obozu Wielkiej Polski, od początku jego powstania, głosił potrzebę zradykalizowania programu

społecznego i gospodarczego. Uznając, że nacjonalizm jest przede wszystkim klimatem psychicznym oraz

metodą działania, a mniej doktryną, postanowił oddzielić młodzież od starszego pokolenia, przechodzącymi ze

swymi koncepcjami do historii. Ruch młodych OWP, według zamierzeń Mosdorfa, stać się miał odrębną

organizacją, najpełniej uosabiającą nowe tendencje w ruchu narodowym.

Podpisując „Deklarację ONR”, Mosdorf znajdował się już poza strukturami SN. Jednocześnie redagowana i

wydawana przez niego „Sztafeta” pisała : „Rewolucja myślenia i rewolucja działania – oto droga po której

dążymy. I choć nie posiadamy jeszcze pełnej odpowiedzi na wszystkie zapytania, które sobie stawiamy, to

wiemy, że braki nasze uzupełniamy łatwiej. Dzieci okresu burzy uczą się szybciej. (…) Dalecy od awanturnictwa

politycznego, łączyć umiemy chłodną myśl z gorącą wodą.”

W hierarchii ONR, stał początkowo Mosdorf, wraz z Jodzewiczem i Gluzińskim,na czele Organizacji Polskiej.

Szybki rozwój organizacyjny ONR i zdecydowane, skuteczne metody działania przestraszyły władze sanacyjne.

Strona 1 z 3

Daniel Pater: Życiorysy działaczy Obozu Narodowo-Radykalnego | Nacjonalista.pl

2011-09-07

http://www.nacjonalista.pl/2010/11/05/daniel-pater-zyciorysy-dzialaczy-obozu-narod...

ONR został przez reżym rozwiązany, a pretekstem do uwięzienia jego członków stało się zabójstwo ministra

Piernackiego. Mosdorf szczęśliwie uniknął aresztowania, ukrywając się przeszło rok poza Warszawą. W tym też

okresie, na skutek tarć wewnętrznych, ONR podzielił się na dwie grupy : ONR-„ABC” (Rossman, Gluziński,

Korolec, Jodzewicz) i „Falangę” (B.Piasecki, W. Wasiutyński, Z. Dziarmaga, W. Kwasieborski, O.Szpakowski).

Zmniejszyła się przez to wprawdzie możliwość wywierania przez Mosdorfa bezpośredniego wpływy na życie

organizacyjne, ale jej nie likwidowała. W dalszym ciągu, wśród dużej części kręgów narodowo-radykalnych,

utrzymywał się Jego autorytet. Na ten też okres przypada szczytowa działalność publicystyczna Mosdorfa.

Zostaje współpracownikiem redakcji „Gazety Warszawskiej”, „Myśli Narodowej” oraz tygodnika „Prosto z Mostu”.

W roku 1938 ukazuje się jego książka o charakterze historiozoficznym („Wczoraj i Jutro”),choć jak sam na

wstępie zaznaczył – była to również praca polityczna. „Pacyfizm jest równie doktrynerski, jak wegetarianizm, ale

nierównie od niego szkodliwszy. Gotowość do ekspresji nie jest celem narodu, ale warunkiem jego istnienia.

Społeczeństwa niechętne wojnie ginęły zawsze w ciągu dziejów i zawsze ginąć będą” – pisał na stronach swej

książki.

Po wybuchu wojny, Mosdorf szybko zostaje aresztowany przez gestapo i osadzony na Pawiaku, a następnie

wysłany do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Tam, wraz z Romanem Rybarskim, zakłada konspiracyjną

grupę narodową. Pracę polityczną prowadził do ostatnich dni życia. Został rozstrzelany 11 października 1943

roku, na skutek złośliwego donosu powiadamiającego władze obozu o rzekomej pomocy Mosdorfa udzielanej

więźniom żydowskim.

Tadeusz Gluziński (1888-1940)

„Czytelnik aryjski pragnie przede wszystkim prawdy i pragnienie to jest ostoją naszej

cywilizacji”. Ta maksyma w sposób najbardziej pełny oddaje pojmowanie swoich

obowiązków

wobec

społeczeństwa

Tadeusza

Gluzińskiego,

jednego

z

najwybitniejszych polskich pisarzy politycznych okresu międzywojnia. Urodził się w

1888 r. w patriotycznej rodzinie inteligenckiej. Atmosfera panująca w domu rodzinnym

sprzyjała wyborowi politycznej drogi, jakiej dokonali Tadeusz Gluziński i jego młodszy

brat Kazimierz – późniejszy Przewodniczący Rady Politycznej Narodowych Sił

Zbrojnych. Po wstąpieniu do Związku Ludowo-Narodowego Tadeusz Gluziński dość

szybko piął się po szczeblach kariery organizacyjnej. Wpłynął na to niewątpliwy talent

organizatorski, jak również sukcesy, jakie osiągał jako pisarz i publicysta

nacjonalistyczny. Na początku lat dwudziestych opublikował w „Gazecie

Warszawskiej” cykl artykułów pod wspólnym tytułem „Zmierzch liberalizmu”, w których atakował parlamentarne

metody działania ZL-N. W latach dwudziestych powstały także znane jego prace opublikowane pod

pseudonimem Henryk Rolicki – „Drogi i cele propagandy wywrotowej” oraz „Zmierzch Izraela”. W końcu 1933

roku należał już do kierownictwa tajnej organizacji wewnątrz Stronnictwa Narodowego – Straży. Po nieudanej

próbie zreformowania i zradykalizowania SN wystąpił wraz z szeregiem młodych rewolucyjnie nastawionych

działaczy 14 kwietnia 1934 r. podpisując deklarację Obozu Narodowo-Radykalnego. Włączył się wówczas do

pracy w zespole redakcyjnym „Sztafety” – głównego organu ONR. W tym okresie powstało jedno z

podstawowych dzieł polskiej myśli narodowo-radykalnej, a także największa praca Gluzińskiego – „Odrodzenie

Idealizmu Politycznego”. Kiedy w czerwcu 1934 r. rząd sanacyjny zakazał wydawania „Sztafety” próbował

interweniować wraz z Jodzewiczem i Mosdorfem w tej sprawie u Ministra Spraw Wewnętrznych Piernackiego.

Bezpodstawnie oskarżony o współudział w zabójstwie Piernackiego zostaje na kilka tygodni aresztowany. Po

rozłamie wewnątrz ONR zostaje jednym z głównych ideologów grupy ABC. Swoje artykuły publikuje w pismach

„Nowy Ład” i „ABC”. Od października 1937 r. bezskutecznie apelował o utworzenie Konfederacji Polskiej –

organizacji jednoczącej narodowych radykałów z RNR Falanga,ONR ABC i Sekcji Młodych Stronnictwa

Narodowego. W 1939 r. próbował przedostać się do Francji jako przedstawiciel ONR. Zmarł w 1940 r. na

Węgrzech w wyniku choroby jakiej nabawił się podczas przechodzenia granicy.

„Wypadki idą naprzód, idą bardzo szybko, głód zagląda w oczy coraz szerszym zastępom ludności. Zagadnienie

powszechnego bezrobocia wysuwa się na czoło problemów naszej przyszłości. Kto ma zdychać z głodu,

gospodarz czy goście – Pytają dziś Polacy i wszystko w Polsce musi się ustosunkować czynnie do tego

najprostszego pytania i dać na nie odpowiedź. Wypadki idą szybko i w wielu wyprzedzają myśli. Kto nie nadąży,

musi zostać w tyle. Kto zbyt silnie wrósł w przeszłość, w stare metody działania, stare nawyki myślenia, kto boi

się własnego cienia, zaś przed myślą własną ucieka w najciemniejszy zakątek, ten nie znajdzie dla siebie

miejsca w szeregach ludzi dzisiejszych. Gdy walą się ściany starej, tandetnej budowy, podpórki nie wystarczą,

trzeba rozebrać resztki, odsłonić zdrowe fundamenty i na nich budować gmach przyszłości”.

(Tadeusz Gluziński, „Sztafeta” nr 12/18 z 15 kwietnia 1934)

„Ustrój demokratyczny od początku do końca opiera się na kłamstwie i oszustwie. Kłamstwem jest, jakoby

człowiek miał jakieś przyrodnie prawo do wolności osobistej; fikcją, czyli świadomym kłamstwem jest „kontrakt

społeczny Rousseau’a”; kłamstwem jest, jakoby wybory, razem z ich wszystkimi przymiotnikami, dawały

naprawdę wyraz woli ludu; kłamstwem jest, jakoby rząd demokratyczny reprezentował wolę parlamentu, a tym

bardziej wole ludu. O tym wszystkim wiedzą doskonale wszyscy kierownicy i działacze stronnictw

demokratycznych ; głoszenie przez nich tych haseł – to już po prostu oszustwo, a w najlepszym wypadku

oszukiwanie samego siebie”.

(Tadeusz Gluziński, „Odrodzenie Idealizmu Politycznego”, Warszawa 1935)

Henryk Rossmann (1896-1937)

Strona 2 z 3

Daniel Pater: Życiorysy działaczy Obozu Narodowo-Radykalnego | Nacjonalista.pl

2011-09-07

http://www.nacjonalista.pl/2010/11/05/daniel-pater-zyciorysy-dzialaczy-obozu-narod...

Urodzony w 1896 roku, Henryk Rossmann od dzieciństwa

bierze czynny udział w pracy politycznej. Już w szkole

średniej, a następnie na studiach wyższych, należy do

organizacji narodowych. W pamiętnym 1918 r., jest jednym

z pierwszych, którzy spieszą spełnić swój żołnierski

obowiązek. Po skończonej wojnie, którą – jako artylerzysta

– całą spędził na froncie, wraca do przerwanych studiów

prawniczych oraz działalności społeczno-wychowawczej,

kontynuowanej już nieprzerwanie do ostatnich chwil życia.

W roku 1922, Henryk Rossmann, będąc jednym z liderów

poznańskiego środowiska akademickiego, zostaje członkiem Rady Naczelnej nowo powstałej Młodzieży

Wszechpolskiej, gdzie daje się poznać, jako wybitny umysł polityczny i znakomity organizator. Jego zalety

dostają dostrzeżone i docenione, znajdując twórcze ujście w pracy u boku największego wszechpolaka –

Romana Dmowskiego, który przeznacza mu rolę osobistego sekretarza. Dalsze losy Rossmanna wyznaczają już

ramy struktur Straży Narodowej, Obozu Wielkiej Polski (gdzie był Oboźnym na dzielnicę Warszawską) i SN. We

wszystkich tych organizacjach wielkością swego ducha, mocą charakteru i siłą umysłu – był ośrodkiem myśli,

inicjatywy i samodzielności – zarówno w myśli, jak i w działaniu.

On też stał się duszą ruchu narodowo-radykalnego, który w 1934 roku wybuchł w Warszawie, jako wyraz buntu

przeciwko marazmowi politycznemu starszej generacji polityków narodowych.

Henryk Rossmann, ze względu na zajmowane stanowisko radcy Banku Amerykańskiego, nie podpisał

„Deklaracji ONR”. Z tego też powodu nie pozostawił po sobie żadnej książki, nie zapisał swojego nazwiska w

oficjalnych dokumentach międzywojennej historii państwa polskiego. Zapamiętano Go jednak, jako jednego z

tych, którzy dokonali w Polsce wielkiego przełomu ideowego.

„Drogę taką nam wskazał i przykład harmonijnego fanatyzmu dał nam śp. Henryk Rossmann. Całym swym

życiem stwierdzał prawdę swych haseł, pracą swą w każdej dziedzinie życia politycznego i osobistego uczył nas

tego fanatyzmu, który buduje” – pisał o nim, w drugą rocznicę śmierci, na łamach „Alma Mater” Jan Wyszyński.

Jego rolę „doceniały” i władze sanacyjne. Dnia 7 lipca 1934 roku Henryk Rossmann zostaje aresztowany i wraz z

kilkudziesięcioma działaczami narodowymi osadzony w Berezie Kartuskiej. Wielokrotnie ciężko pobity, narzeka

często na bóle w nerkach. Zwolniony we wrześniu 1934 r., obejmuje jedną z ważniejszych funkcji w

konspiracyjnych strukturach Obozu Narodowo-Radykalnego, faktycznie kierującego działalnością całej

organizacji.

Pod koniec 1936 r. wzmagają się Jego kłopoty ze zdrowiem. Diagnoza lekarska mówi o chorobie serca,

tymczasem śmierć, która nastąpiła w lutym 1937, była wynikiem ciężkiej uremii (nerki). Pogrzeb Henryka

Rossmanna był swego rodzaju demonstracją Jego wpływów w środowiskach nacjonalistycznych. Mimo złej

pogody, kilka tysięcy osób przyszło Mu towarzyszyć w jego ostatniej drodze. Na czele konduktu żałobnego

postępowały delegacje z wieńcami od organizacji politycznych, społecznych, akademickich. Jako pierwszy

niesiono wieniec z drutu kolczastego, okalającego „rękę z mieczem”. Składano hołd człowiekowi, który całe

swoje życie poświęcił służbie idei. „Nie zwykliśmy pompatycznie mówić o czyichkolwiek zasługach – pisał Jan

Wyszyński – Nie słowami chcemy czcić pamięć Henryka Rossmanna. Jeśli Mu składamy raport z naszych spraw

i planów – musimy nie werbalnie, nie w chwili uniesienia, ale spokojnie, po męsku stwierdzić – przez siłę

twórczego fanatyzmu dojdziemy do wytkniętego celu”.

Strona 3 z 3

Daniel Pater: Życiorysy działaczy Obozu Narodowo-Radykalnego | Nacjonalista.pl

2011-09-07

http://www.nacjonalista.pl/2010/11/05/daniel-pater-zyciorysy-dzialaczy-obozu-narod...