Makroekonomia zajmuje się podstawowymi agregatami w gospodarce. Jest nauką o gospodarce jako o całości. Służy przede wszystkim działaczom politycznym i gospodarczym. Symuluje rozwój gospodarki poprzez kształtowanie wydatków państwa, politykę fiskalna, monetarną, podatkową, zmianę podaży pieniądza. Zadania analizy makroekonomicznej: produkt PKB, zatrudnienie, inflacja, bilans płatniczy. Wpływa na kształtowanie się struktury pewnych dóbr w danej gospodarce. Zadaniem makroekonomii jest dążenie do maksymalizację PKB.

PNB produkt krajowy brutto powiększony o transfery poszczególnych krajów. Podstawowy miernik świadczący o tym czym dysponuje gospodarka w danym kraju. PKB jest to ilość dóbr i usług wyprodukowana i sprzedana w danej gospodarce rynkowej. W ujęciu netto jest pomniejszony o amortyzację. Gospodarkę rozpatrujemy ze strony przedsiębiorstwa i gospodarstw domowych.

Przy pomocy modelu ruchu okrężnego można zmierzyć wartość dóbr wytworzonych w danej gospodarce, poziomu dochodów czynników produkcji i wartości wydatków na dobra i usługi. W modelu tym wartość dóbr i usług, których zakłada się, ze zostaną sprzedane. Wielkość tego popytu zależy od wielkości gospodarstw domowych. Dochody gospodarstwa domowego mogą pochodzić z tytułu użyczenia ziemi, kapitału lub też udziału w zyskach wygospodarowanych przez przedsiębiorstwo równa się wielkości produkcji.

Zatrudnienie i bezrobocie. Wzór na stopę bezrobocia: b= B/Sr (wielkość bezrobocia przez zasoby siły roboczej). Globalna siła bezrobocia to wszystkie osoby, te które są zatrudnione i te bez pracy, z pominięciem tych którzy tej pracy nie mają i nie szukają. Ci którzy szukają tworzą zasoby siły roboczej - osoby zdolne do pracy, akceptują poziom płacy w danym kraju w danym momencie. Relacje pomiędzy zasobami siły roboczej a liczbą ludności w wieku produkcyjnym nazywamy współczynnikiem aktywności zawodowej - 3 czynniki: 1) wielkości stawki 2) model rodziny, konsumpcji w danym społeczeństwie 3) możliwość znalezienia pracy. Zasoby siły bezrobocia: Sr = Z+B. Klasyczne ujęcie bezrobocia:

Poziom bezrobocia w danej gospodarce można regulować po przez stosowanie odpowiednich polityki monetarnej, fiskalnej, stopy %, podaż pieniądza. Można też wykorzystać elementy polityczne z dziedziny mikroekonomii. Państwo może dążyć do stworzenia miejsc pracy. Państwo subwencjonuje prowadzenie szkoleń, odkształceń i podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Cena inflacji. W warunkach gospodarki wolnorynkowej bardzo istotne jest zapewnienie stabilności cen w warunkach swobodnej gry siły rynkowej. Stabilność cen zarówno wzrostu jaki i spadku nie jest zbyt wysoka i szybko stopa inflacji jest blisko 0. Do pomiaru poziomu ceny konsumpcyjnej służą tzw. wskaźniki ceny konsumpcyjnej. Wskaźnik ten mierzy wartość koszyka dóbr typu konsumenckiego uwzględniając wydatki na żywność na odzież, na mieszkanie i opiekę lekarską. Stopa inflacji to stopa wzrostu lub spadku mierzona poziomem cen na ogół z roku na rok.

W zależności od stopnia i tempa inflacji rozróżnia się kilka rodzajów inflacji: 1) poniżej 5 % daje poziom inflacji pełzającej 2) od 5 % do 10 % inflacja krocząca 3) od 10 % do 100% inflacja galopująca 4) poniżej 100 % hiperinflacja. Negatywne skutki inflacji: 1) inflacja kompletnie zamazuje rachunek ekonomiczny ponieważ inflacja przekazywana przez rynek może być błędna i podejmowanie decyzji też może być błędne. 2) inflacja zniechęca do prowadzenia oszczędności 3) w przypadku inflacji jest niesprawiedliwa redystrybucja przez państwo. Źródła inflacji: Toczą się dyskusje czy źródła inflacji są po stronie popytu czy mają charakter kosztowy i są związane z produkcją i jej strukturą. Jednak pomiędzy tymi dwoma rzeczami zachodzi zależność odwrotna . Krzywa Philipsa sugerował także, że istnieje możliwość wybrania takiej kombinacji inflacji i bezrobocia, którą z punktu widzenia interesu publicznego uważać było można za optymalną. Zasada ta była popularna wśród rządów państw w latach 70-tych i 80-tych które dążyły do zmniejszenia stopy bezrobocia oraz tempa wzrostu inflacji. Koncepcja ta została zweryfikowana jako nie do końca słuszna w latach 70-tych kiedy rządy państw chciały przy pomocy ograniczonego popytu zmniejszyć poziom inflacji jednakże okazywało się, ze jest ona odporna na spadek natomiast wzrosło równolegle bezrobocie. Kiedy stosowano stymulowanie rozwoju koniunktury w celu obniżenia bezrobocia to rezultaty tych zabiegów były mierne a inflacja przybierała na sile. Dlatego też rozpoczęto krytykę tych założeń i zajął się tym Milton Fredman stwierdzając, że w każdej gospodarce występuje naturalny poziom bezrobocia.

Zagadnienia polityki gospodarczej. Wszystkie gospodarki świata maja charakter otwarty tzn. 1) importują lub eksportują określone dobra usługi 2) zapożyczają się za granicą 3) same udzielają pożyczek inny krajom 4) uczestniczą w wymianie myśli ekonomicznej. Wyróżnia się 4 podstawowe elementy charakteryzujące rozwój gospodarki: 1) wysoki i rosnący poziom produktu rolnego 2) wysokie zatrudnienie i niskie bezrobocie czyli możliwość zapewnienia wszystkim pracy dobrze opłaconej 3) ustabilizowany lub rosnący w łagodnym tempie poziom cen według zasady, że ceny i płace są kształtowane przez siły wolno rynkowe 4) stosunki gospodarcze z zagranicą charakteryzują się stabilnością kursu walutowego oraz zbilansowaniem poziomu eksportu i importu. Przez narzędzia w makroekonomii należy rozumieć pewną zmianę ekonomiczne, która zostaje pod bezpośrednią kontrolą rządu aa zmiana narzędzi politycznych oddziałowuje na 1 lub więcej. Polityka fiskalna składniki: wydatki rządowe i system podatkowy należą do bardzo istotnych instrumentów kształtujących. Opodatkowanie zmniejsza wielkość wydatków konsumpcyjnych obniża dochody indywidualne. Polityka dochodowa narzędzia. Określone są mianem polityki płacowej i cen. Polityka stała się szczególnie przydatna dla rządów które zaczęły prowadzić walkę z inflacja w kierunku ustabilizowania cen. Ta tradycyjna metoda walki z inflacją polegał na obniżeniu poziomu wydatków rządowych w połączeniu z ograniczeniem dopływu pieniądza na rynek. Wykorzystując te dwa elementy następowały przyhamowanie inflacji ceny płac jednakże spadł PKB i wzrosło bezrobocie stwierdza że w USA 1980-84 zredukowanie inflacji o kilka % spowodowało powstanie luki w PNB rzędu kilkaset mld $. Powiązania międzynarodowe obejmują takie narzędzia jak: manipulowanie o wymianie międzynarodowej, subwencje i dotacje.

Wzrost gospodarczy i jego determinanty. Należy rozumieć przez to pojęcie wzrost w gospodarce jako w całości. Wzrost gospodarczy należy odróżnić od rozwoju produktu ale też zmiany jakościowe i strukturalne. Przy charakterze tempa wzrostu produkcji stosuje się miernik tempo wzrostu jako stopę produkcji. Wzór określający wskaźnik wzrostu produkcji: g=delta y/y0=y1-y0/y0*100%. Ponieważ w analizie wzrostu gospodarczego intensywne zmiany wzrostu połączone są z cenami stałymi.

System pieniężno kredytowy. Pieniądz to powszechnie akceptowany towar za pomocą którego dokonujemy płatności za dobra i usługi lub wywiązujemy się z ze swoich zobowiązań. Pełni rolę środka wymiany. W gospodarce bezpieniężnej nie występuje pieniądz jako środek wymiany ponieważ wymiana jest bezpieniężna. Dobra wymieniane na inne dobra to gospodarka barterowa. (clearing - bez użycia pieniądza). Jest to wymiana kompensacyjna ma charakter dwustronny. Stosuje się ja w obrotach między krajami które nie mają stałego pieniądza. Pieniądz jest jednostka rozrachunkową oznacza to, ze jest on jednostka, która używa się do określania wysokości cen oraz w niej przeprowadzane są rozliczenia. Funkcja tezauryzacji jest związana z gromadzeniem pieniądza na przyszłość. Rodzaje pieniądza: symboliczny - środek płatniczy, którego wartość czy siła nabywcza znacznie przewyższa koszt jego przetworzenia lub wartość innego towaru w innych zastosowaniach niż pieniądz. Rola jego jest ograniczona do kręgu podmiotów, które upoważnione są do jego wytworzenia. We współczesnym gospodarce obok tego pieniądza występuje pieniądz żerowy wkładowy. Pieniądz bezgotówkowy jest to środek wymiany którego podstawą jest wierzytelność danego przedsiębiorstwa lub osoby fizycznej. Stopa rezerwowa jest to stosunek rezerw do wysokości wkładów. Banki komercyjne są to pośrednictwa finansowe, którym państwo udziela licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytu i przyjmowaniu depozytów włączając w to wkłady w których ciężar mogą być występowanie czeki. Najpotężniejsze w tej dziedzinie są banki clearingowe (London City) jest to ogół porozumień na mocy których wzajemne obowiązki banków rozlicza się przez zestawienie wszystkich dokonanych transmisji w danym okresie i dokonanie spłaty tylko w formie netto, które pozostały w końcowym rozliczeniu międzybankowym. Płynność oznacza szybkość i pewność z jaką dana pozycja aktywów . Płynność ekonomiczna polega na przekształcaniu oddzielnych mu depozytów przez przedsiębiorstwa w kredyty, które udziela w szerokiej gamie: na równoważnie budżetów państwa, na potrzeby rozwojowe przedsiębiorstwa, osobom prywatnym na działalność gospodarczą. Pieniądz wielkiej mocy założył, że bank centralny który kontrolował emisje pieniądza wyemitował określoną liczbę monet i banknotów doszło więc do zmiany bazy monetarnej zasobów pieniądza wielkiej mocy czyli jest to ilość banknotów i bilonów w obiegu poza bankowym a jest w posiadaniu systemu bankowego pieniądza. Określa on zmiany zasobu pieniądza wywołane zmianą bazy monetarnej a jedną jednostką. Dlatego też podaż pieniądza = mnożnik kreacji pieniądza * baza montera, wielkość mnożnika kreacji pieniądza zależy od czynników: 1) planowanej przez bank wielkość stopy rezerwowej gotówki 2) pod planowego stosowania gotówki w obiegu poza bankowym do całkowitej wartości wkładów w bankach. 3) mnożnik kreacji pieniądza będzie większy im niższa jest planowana stopa gotówki.

Inflacja oznacza stopę wzrostu cen. Trzy podstawowe prawa dotyczące popytu pieniądza: 1) ludzie chcą trzymać mniej pieniędzy, kiedy stopa % w bankach jest wysoka. Ponieważ % mówi o tym jak dużo dane przedsiębiorstwo lub osoba fizyczna mogłaby zarobić posiadając większość majątku w postaci lokat, które dają pełne oprocentowanie zamiast gotówki nie przynoszą odsetek. 2) ludzie chcą trzymać więcej pieniędzy gdy mają wyższe dochody i na odwrót dzieli się tak: każdy dochód rośnie popyt transakcyjny pieniądza. 3) ludzie chcą trzymać więcej pieniędzy gdy poziom cen jest wyższy i na odwrót, oznacza to, że popyt jest wyższy na pieniądz. Wzór: M=(k*y-H*r) M popyt na pieniądz zgłoszony prze przedsiębiorstwa i konsumentów, r - stopa procentowa, y - dochód lub PKB, h,k - dodatkowe współczynniki. Keyns wyróżnił 3 motywy określające popyt ludzi na pieniądz: 1) transakcyjny wynika z niedoskonałej synchronizacji naszych dochodów i wydatków 2) motyw przezorności według niego sprowadza się do tego że utrzymuje pewien stan gotówki na przyszły zakup wyrobów. 3) spekulacyjny stopa % obligacji. 4) portfelowy przyczyną jego istnienia jest utrzymanie pieniądza związane z niechęcią ludzi do ryzyka ponieważ ludzie są skłonni poświęcić większą.... Trzy zależności: 1) popyt na pieniądz zależy od kosztów przechowywania gotówki oraz od salda na rachunku czekowym koszt te należ a do wielkości stopy procentowej 2) popyt na pieniądz jest skorelowany plusowo na poziom cen 3) popyt na pieniądz jest skorelowany plusowo z poziomu realnego dochodu i produkcji. Według Fishera Irvinga istnieje zależność pomiędzy wielkością popytu na pieniądz a okresami płatności wynagrodzeń. Udowadnia on że krótszy okres między płatnościami zmniejsza przeciętny sposób wydawania pieniądza w warunkach wysokiej inflacji. Według Friedmana: 1) poziom całkowitego bogactwa, im jest wyższe tym wyższy jest popyt na pieniądz 2) dowodził on, że oczekiwane stop zwrotów od różnych aktywów są także zależne im większe stopy zwrotów tym mniejszy popyt na pieniądz 3) popyt na pieniądz zależy od istniejących instytucjonalnych rozwiązań bankowych. Wzór na P= M/K*Y-H*R K i H stałe parametru, mierzą wielkość wpływów dochodów i stopy %

A - punkt równowagi, B, C - nadwyżki popytu na pieniądz, D, E - nadwyżki. Jeśli wydatki państwa lub inne wydatki globalne ulegną zmniejszeniu to stopa % ulega obniżeniu i poziom cen i podaży na pieniądz. Wykres podaży pieniądza na równowagę na rynku pieniądza.

Najważniejsze czynniki determinujące podaż pieniądza: 1) podaż pieniądza zależy wprost proporcjonalnie do bazy monetarnej pieniądza 2) na podaż pieniądza ma wpływ stopa ubytku gotówki 3) istotny wpływ ma wielkość utrzymywania rezerw obowiązkowych, który jest ustalony prze bank centralny 4) wielkość pieniądza uzależniona jest od wielkości stopy %.

Kontrola podaży pieniądza

Do 1971 roku 4 narzędzia polity. pien. W każdy czwartek ogłaszano wysokie stopy dyskontowe jako stopy obowiązujące wg. banków komercyjnych. Od 1972 roku była określana jako minimalna stopa pożyczki, była ona ustalana przewyższając rynkowe stopy pożyczkowe. Ponadto banki kliringowe musiały utrzymywać w banku tzw. depozyty i nie miały prawa jak do rezerw obowiązkowych. Banki kliringowe nie nakładają obowiązkowych wysokości utrzymywania stóp procentowych oraz wielkości udzielanych kredytów. Bank centralny podejmował decyzje, których celem jest: obniżenie bazy monetarnej, obniżenie stopy procentowej zapewniającej równowagę, obniżenie podaży pieniądza.

Bank centralny jest określany jako bank banków ponieważ jest monopolistą jeśli chodzi o podaż pieniądza oraz ostatniej instancji kredytowe. Trzy narzędzia BC: rezerwy obowiązkowe oznaczają minimalną relacje rezerw gotówkowych do wielkości wkładów, jakie musi utrzymywać bank komercyjny na mocy układu BC; stopa dyskonotowa, operacje otwartego rynku występują kiedy BC zmienia wielkość bazy monetarnej kupując lub sprzedają na otwartym rynku. Wpływają na rozmiar podaży pieniądza. BC za pomocą transakcji papierów wartościowych na otwartym rynku wpływa na zmianę rezerw gotówkowych, na rozumianej akcji kredytowej, na [podaż pieniądza, na zmianę bazy monetarnej. Deficyt sektora publicznego można przedstawić jako: sprzedaż na otwartym rynku papierów wartościowych, wzrost zadłużenia państwa wobec społeczności, drukowanie pieniędzy prowadzi do inflacji. BC wpływa na: stabilizacje wzrosty gospodarczego, wpływa na wielkość stopy bezrobocia w gospodarce, wpływa i kontroluje stabilność cen w gospod. Realizuje i ma możliwość wpływu na wysokość tempa wzrostu gospodarczego. BC wpływa na politykę bankową. Określa wielkość pożyczek, wielkość rezerw, skupia i sprzedaje papiery wartościowe, wpływa na wielkość stopy redyskontowej. Stopa redyskontowa to wielkość stopy pobieranych od banków komercyjnych w/w sprzedaży weksli. Weksel - jest papierem wartościowym wystawianym zgodnie z zobowiązującymi przepisami, który zobowiązuje wystawcę do uiszczenia wpłaty w danym czasie. Weksel handlowy jest stosowany do kupna i sprzedaży z odroczeniem terminu płatności. Kredyt lombardowy udzielany bankom pod zastaw papierów wartościowych.

Giełda papierów wartościowych jest to szczególny rodzaj rynku kapitałowego, na którym przedmiotem obrotu są papiery wartościowe. Cechą jest, że obroty na niej . Giełda to rynek doskonały: przejrzystość rynku giełdowego, płynność obrotów, powszechna dostępność, równy dostęp do formacji. Transakcje na giełdzie mają charakter : na tzw. dokumentów, zapisanie na rachunkach depozytowych. Na większości giełd świata są stosowane sytuacje: 1) notowanie punktowe - transakcje są dokonywane po takiej samej cenie; 2) wg. kursu jednolitego 3) ciągłe- mogą być zawierane przy różnych poziomach cen. Cena po której jest dokonywana ostatnia transakcja nosi nazwę kursu zamkniętego. Funkcje giełd: 1) mobilizacja kapitału - transfer od pierwotnych do ostatecznych nabywców; 2) transformacja kapitału - polega na alokacji środków z branży i przesłaniu najmniej dochodowych do branży efektywnych; 3) wycena kapitału - ponieważ giełda wycenia wartość danego papieru, który bardzo często różni się od ceny emisyjnej na rynku pierwotnym.; 4) giełda dokonuje weryfikacji możliwości rozwojowych podmiotów gospodarczych; 5) jest barometrem nastrojów politycznych oraz tendencji gospodarczych. Głównym właścicielem giełdy jest skarb państwa. Giełda funkcjonuje w oparciu o rynek podstawowy, równoległy, wolny. Giełda działa według prawa o publiczny obrocie papierów wartościowych.

Teorie endogeniczne i egzogeniczne. W 1912 roku A. Schumpert dokonał ważnych przyczyn wewnętrznych i zewnętrznych, które wpływają na kształtowanie się cykli koniunktury według jego wstępnych założeń przyczyny tych zmian, które leżą po stronie czynników zewn. Sprowadził on do dwóch kategorii: 1) wynalazki techniki 2) dynamika przedsiębiorstw. Mówi się o teorii innowacyjnej Schupetera, która sprowadza się do teorii innowacji w gospodarce.

Teoria inwestycyjna cyklu J. Keynesa i Kaleckiego. Twierdzili oni, że cykle koniunktur są nieodłączną cechą każdej gospodarki. Natomiast początek przyczyn upatruje się w inwestycjach. Teoria podejmowania decyzji prowadzi aż do procesu inwestycji nie mają charakteru ujednoliconego.

Kryzys we współczesnej gospodarce. Największy kryzys jest w Meksyku. Spadek tam kurs peso. Źródła kryzysu i załamania w kraju tkwią w czynnikach zewnętrznych tzn. spekulacyjny charakter międzynarodowego rynku kapitałowego oraz podłoże. Jest tam: 1) słaba struktura poszczególnych gospodarek połączonych z błędną polityką gospodarczą 2) słaby system bankowy i załamanie się kursów walut 3) plaga korupcji na szczeblu rządów i państw. Dla przeciwdziałania kryzysu przychodzi z pomocą NFI, który udziela: 1) wsparcia finansowego, 2) specjalne programy naprawcze.

Załamanie gospodarki w Polsce 1989-1992. W 1989 roku nastąpiło pogłębienie systemu gospodarczego w każdej dziedzinie. Przejawem tego był spadek podstawowych wskaźników ekonomicznych: 1) WKB 2) wzrost bezrobocia 3) wzrost inflacji 4) wzrost zadłużenia zagranicznego 5) stopienie inwestycji. Do 1992 roku zastępuję inflacje hiperinflacja. Do negatywnych celów z tego okresu można zaliczyć wydatki państwa, które nie znajdowały pokrycia. Szacowano, że co 5 wydana złotówka nie miął pokrycia. Ponadto pogorszyła się sytuacja finansowa. Następną cechą tego kryzysu było zerwanie licznych więzi między . Innym jej objawem była postawa konsumentów, którzy uciekali od oszczędności pieniężnych i zastępowali ich zakupem dóbr i złota, działek mieszkaniowych. Czynnikiem pogłębiającym tego był rozpad RWPG. Załamanie kryzysu sprowadza się do 5 przyczyn: 1) dziedzictwo przeszłości - tzw. po 90 roku wolny rynek, ale był instytucją centralnego gospodarstwa, brak legalizacji; 2) zredukowanie tzw. nawiasu inflacyjnego, który musiał być ponieważ występowała klasyczna luka inflacyjne; 3)według ówczesnego decydenta miało się odbywać poprzez uwolnienie cen i obniżenie płac . Mechanizm ten spowodował nagromadzenie się w przedsiębiorstwach ogromnych zapasów towarowych. To drastyczne posuniecie było konieczne żeby stopa inflacji liczona w okresie 31 XII 1990 do 30 XII 1989 wynosiła 29,0% 4) sprowadzała się do faktu z różnego rodzaju dotacji do produkcji wprowadzono po to aby wyeliminować proces inflacji; 5) czynniki zewn. W gospod. Światowej, załamanie i rozpad RWPG i przejście na rozliczenia dewizowe.

Kształtowanie się poziomu konsumpcji. Następujące wskaźniki i ich zmiany; PKB, poziom inflacji, wielkość zatrudnienia, wielkość inwestycji mają charakter nierównomierny związany z tym, ze wdanej gospodarce mamy do czynienia z cyklami gospodarczymi. 4 podstawowe fazy cyklu: 1) faza kryzysu A-B - charakteryzuje się ona nadwyżką podaży na d efektywnym popytem wiąże się ona ze spadkiem podstawowej wielkości gospodarczej w całym tym okresie ale w różnym tempie. 2) faza depresji B-C - oznacza ona względnie stabilną gospodarkę ale ma obniżony poziom. Jest to najmniejszy poziom gospodarki określony jest jako dolny punkt zwrotny. 3) faza ożywienia C-D - charakteryzuje się tym, że mamy wzrost wszystkich podstawowych wielkości ekonomicznych a w stosunku do poprzedniej osiąga ona wyższy poziom. 4) faza rozkwitu D-E - charakteryzuje się tym, ze wszystkie wskaźniki mają tendencje wzrostową , jednakże ma w ostatnim punkcie tendencje spadkową . Rozpiętość jak występuje między dolną a górna jest określana jako amplituda wahań koniunkturalnych. Po za tym klasycznym przykładem, którego przebieg był charakterystyczny do zakończenia I wojny światowej i przejawiał się stałą tendencję odstępu amplitudy wahań pomiędzy poszczególnymi cyklami w okresie X lecia.

Trzy podstawowe rodzaje cykli w zależności od okresu ich tworzenia: 1) Kitchina - 3,5 roku (cykl typowy lub klasyczny) 2) Jublatra - cykl średni 8-10 lat; 3) Kondriatiewa - 60-80 lat cykl teorii długich fal. Rozpatrując cykl koniunk. W zależności od jego falowań tzn. wzrostu i spadku należy stwierdzić , ze po każdym cyklu spadku lub wzrostu w następnym etapie znajduje się wyższym poziomie.

Ta wznosząca się linia, która jest grafem ilustruje długookresowego wzrostu jest nazywana trendem.

Metody oddziaływania państwa na przebieg cyklu koniunkturalnego. Początkowo stosuję się tzw. interwencjonalizm antykryzysowy, który polega na podejmowaniu przez dane państwo od samego początku wystąpienia kryzysu. Jego cechą charakterystyczną jest to, że państwo stosuje środki zapobiegawcze we wszystkich jego fazach i wiąże się to na ogół z oddziaływaniem państwa , które mają na celu przeciw działanie bieżącym wahaniom koniunktury oraz wzrostowi bezrobocia. Rząd danego państwa może oddziaływać na przebieg cyklu wykorzystując głównie: 1) elementy polityki fiskalnej - w tym przypadku następuje zmniejszenie dochodów do budżetu oraz wzrost wydatków państwa w wyniku tego wzrasta wielkość deficytu budżetowego wzrastają również wydatki na konsumpcje i inwestycje tym samy wdanej gospodarce następuje wzrost produkcji i zatrudnienia ale też negatywne zjawisko - postępujący wzrost cen. 2) elementy polityki pieniężnej - polityka państwa ma charakter restrukcji jest nastawiona na rząd dąży do zwiększenia dochodów budżetowych oraz ograniczenia wydatków co przyczynia się do zmniejszenia konsumpcji i inwestycji. Tym samym obniża poziom zatrudnienia oraz spada produkcja ale następuje zmniejszenie poziomu cen.

Stabilizacja gospodarki stosowana przez państwo elementem polityki pieniężnej. Może polegać na stosowaniu drogiego i ma charakter rekstrukcyjny. Polega na: 1) wzrost stóp procentowych 2) wzrost rezerw minimalnych w bankach 3) wzrost aktywnej sprzedaży. Ta restrukcyjna prowadzi do tego, że: 1) zmniejsza się rozmiar kredytu, 20 zmniejsza się rozmiar inwestycji, 3) następuje spadek popytu globalnego, 4) spadek poziomu zatrudnienia oraz produkcji, 6) spada tempo wzrost cen. Natomiast w przypadku zastosowania ekspansji politycznej pieniądza tzw. politykę taniego pieniądza dochodzi do tego, że wzrasta jego podaż, obniża się stopa % co prowadzi do wzrostu inwestycji i popytu globalnego, a następnie do wzrostu zatrudnienia i produkcji oraz tempa wzrostu cen. Jeśli działania państwa mają na celu złagodzenie cyklu koniunkturalnego mają charakter długookresowy to wówczas taki internacjonalizm nazywamy jako rozwojowy.

Główne przyczyny cykli gospodarczych. Trzy podstawowe rodzaje: 1) przyczyny poza systemowe (wewnątrz) warunki klimatyczne (rolnictwa); 2) przyczyny pół systemowe szeroko pojęta polityka gospodarcza, która w sposób świadomy lub na skutek błędów dopuszcza do wahań w gospodarce, a także chodzi o konserwatywny polityki w danym państwie, które nie jest skłonne prowadzić nowoczesnych metod , które wcześniej wprowadzono jako obowiązujące. 30 przyczyna czysto polityczna (ustrojowa) - są one bardzo często wzorcem postępowania dla decydentów gospodarczych co było typowe w gospodarkach centralnej i poznawczej. Cykle gospodarcze nigdy nie mają identycznego przebiegu natomiast maja wiele cech wspólnych, nacechowane różnymi nieregulacjami przypominają wahania pogody. Typowe prawidłowości cykliczne: 1) faza cyklu a w szczególności w jego początkowym stadium dochodzi do przedstawienia do likwidacji zapasów następuje spadek popytu na pracę, następują zwolnienia i wzrost bezrobocia, 3) wrażliwe ceny towarów w okresie recesji spadają a jeśli występuje wzrost jest on spowolniony, 4) w okresie recesji następuje wyraźny spadek zysku przedsiębiorstwa, co na ogół poprzedza spadek kursu akcji. Recesja - oznacza spadek działalności gospodarczej proces ten występuje w kolejnych latach załamania koniunktury, związanej ze spadkiem PKB i utrzymaniu się tego nie korzystnego procesu.. Oznacza także spadek dynamiki produkcji wobec powiązanych się rynków zbytu na wytworzone wyroby oraz wzrost bezrobocia.

Polityka fiskalna i monetarna. Pod pojęciem polityki fiskalnej państwa dotyczącej podatków oraz wydatków ale o charakterze publicznym uprawianym w celu: aby doprowadzić do złagodzenia poziomu wahań cykli koniunkturalnych, celem jest takie doprowadzenie i utrzymanie do tendencji wzrostowej w gospodarce. Polityka fiskalna obejmuje: politykę podatków, politykę wydatków, politykę nadwyżek budżetu, politykę niedoboru budżetowego. Polityka fiskalna sprowadza się do: kształtowania podatków państwa, kształtowania wydatków państwa. Pojecie politycznej stabilizacji obejmuje działania państwa, których celem jest takie utrzymanie wysokiego poziomu produkcji, który zapewni pełne utrzymanie produkcji oraz wiąże się z pełnym zatrudnieniem w gospodarce. W analizie polityki fiskalnej bardzo istotne jest znaczenie deficytu budżetowego państwa, który można określić jako nadwyżkę wydatków nad wpływami do budżetu państwa. Wielkość deficytu budżetowego: DB = G + N + F = T (G wydatki budżetu państwa , N wielkość odsetek F wielkość transferowa jak jest dokonywana do sektora prywatnego T wielkość podatków.). Deficyt budżetowy = wydatki państwa - podatki. Polityka pieniężna - ogranicza się do stymulowania strumieniem podaży pieniądza przez państwo. Polityka fiskalna obejmuje te 4 czynniki. Równowaga gospodarcza sprowadza się do S + NT = G + J (S oszczędności, NT podatki netto, G wydatki państwa J wielkość inwestycji). Podatki netto oznaczają podatki ogółem mimo transfery i zmniejszają one dochody rozporządzalne ludności zarówno w stosunku do dochodów jak i do produktu narodowego YD = Y - NT (Y to PKB). Przez budżet będziemy rozumieli sposób określenia wydatków oraz ich pokrycie w odniesieniu w stosunku do osoby, przedsiębiorstwa oraz do całego państwa. Budżet państwa opisują trzy wielkości: 1) określa w jakiej wielkości państwo chce dokonać zakupu, 2) określa w jaki sposób jest finansowane, 3) określa wielkość transakcji jakie dokonuje się w danej gospodarce

Stan budżetu państwa jest określany przez: wielkość stopy podatkowej, wydatki państwa G dochód Y. DB = G - NT. W analizie ekonomicznej kształtowanie budżetu jest bardzo istotne jest określaniem tzw. budżetu strukturalnego. Jest budżetem odpowiedzialnym za stanowienie pełnego zatrudnienia. Jest wykorzystywane jako jeden ze wskaźników do oceny polityki fiskalnej państwa. Jest on też sam w sobie nie najlepszym miernikiem charakteru oceny polityki fiskalnej państwa Ponieważ może się on zmieniać pod wpływem działania

Nie mają nic wspólnego z polityką fiskalną. Państwo mając mniejsze wpływy z podatków musi transferować większe kwoty pieniężne do sektorów prywatnych (z tytułu wzrostu bezrobocia, zasiłku) w sumie należy oczekiwać, że wdanym państwie będzie się pogłębiać. Druga przyczyną dla której deficyt budżetowy nie jest najlepszy

Zachodzi dużo różnych zdarzeń pomiędzy nominalną a realna stopą %.

Mnożniki zrównoważonego budżetu. Jest to mechanizm polegający na tym, że jeżeli wartość produkcji towarzyszy wzrost podatków to następuje wpływów podatków do budżetu państwa. Następuje obudzenie poziomu popytu konsumpcji i to w wymiarze globalnym.. w trakcie badań stwierdzono, że im wyższa stopa podatkowa tym niższy poziom mnożnika na zmianę produkcji w punkcie równowagi. Natomiast proporcjonalna stopa podatków jest przykładem matematycznej stabilizacji, która zmniejsza podatki PKB. Budżet stabilizuje się: 1) wielkość podatku VAT, 2) podatki dochodowe, 3) zasiłek dla bezrobotnych. Zawsze gdy dochodzi do spadku produkcji i dochodu rząd zmuszony jest wypłacać większe zasiłki dla bezrobotnych a dochody państwa, podatek dochodowy jaki i podatek VAT ulegają zmniejszeniu. Automatyczna stabilizacja w gospodarce ma zalety dział w sposób automatyczny tzn. że nikt nie musi decydować o ich działaniu i ich uruchomieniu. Udowodniono także że stabilizacja zmniejsza i nie dopuszcza do spadku. Jednocześnie zwraca uwagę, ż e rządy mają prowadzić aktywną politykę fiskalną , która będzie wpływać na: 1) zmianę poziomu wydatków, 2) ustalenie globalnego, 3) zwiększenie zatrudnienia. Podstawowe ograniczenia w polityce fiskalnej: 1) opóźnienia czasowe - 6 miesięcy na zebranie danych o PKB 2) zmiany polityki fiskalnej wymagają określonego czasu 3) wprowadzenie polityki fiskalnej wymaga odpowiedniego czasu. Niepewność w polityce fiskalnej: 1) nie wiadomo jak kształtują się podstawowe wielkości w stanie wzrostu gospodarczego w danym momencie, są szacowane na podstawie danych z przeszłości, 2) ponieważ skutki polityki fiskalnej są przesunięte w czasie rząd może przewidywać wszystkie skutki polityki fiskalnej. Jeżeli w danym momencie było wiadomo, że na jakiś czas I rok wzrasta gospodarka

Wpływ reakcji polityki fiskalnej na wielkość PKB w długim okresie czasu. Kształtowanie się PKB w okresie czasu dzieli się na: 1) wielkość kapitału 2) zasoby pracy 3) poziom technologii jakim dysponuje gospodarka. Dlatego też zwraca się uwagę na to, ze polityka fiskalna może zwiększać PKB po przez podaży pracy i przez doprowadzenie do wzrostu nowych inwestycji.. Polega ono na tym, że zmiany polityki fiskalnej ale w szczególności polityki pieniężnej oddziaływają na poziom cen a jeśli pod wpływem efektóow inflacji to odbija się na wysokości PKB. Równanie popytu inwestycyjnego: J = e*d*R (e - parametr stały, R - stopa procentowa, d - o ile spadły stopa procentowa o 1%).

Polityka fiskalna i struktura produktu. Można wyróżnić: 1) w modelach długo okresowych wzrasta zwiększenie zakupów państwowych wzrost stopy % i zmniejszenie inwestycji oraz exportu netto ale równocześnie rośnie kurs walutowy. 2) deficyt budżetowy i deficyt handlowy są ze sobą ściśle powiązane, zmniejszenie wydatków państwa prowadzi od obniżenia deficytu tendencyjnego a tym samym zmniejsza wielkość deficytu handlowego. 3) stopa % jest głównym elementem polityki fiskalnej. Bilans handlowy jest wielkością eksportu netto. Warunek równowagi w gospodarce otwartej Możemy określić wzorem: S + NT + Ź = G + J + x. (x - wielkość zrelatiwizowanego eksportu, Ż - wielkość zrelatizowanego importu). Wzrost planowanego exportu dla zachowania równowagi zaplanowanego importu. Przy czym związek importu

Międzynarodowe stosunki finansowo walutowe. Rynek walutowy i jego podstawowe funkcje. Rynek walutowy tworzą wszystkie jego podmioty: osoby fizyczna, przedsiębiorstwa bankowe w procesie tworzenia walut zgodnie z panującymi normami na rynku. Trzy podstawowe funkcje rynku: 1) umożliwia wymiany jednego pieniądza na drugi; 2) nie jest konieczne równoważenie obrotów handlowych, oznacza to że gospodarka w kraju w danym momencie importowi nie exportowi; 3) pozwala zabezpieczyć się przed ryzykiem kursowym, które jest wynikiem wahań cen i walut przy okazji zabezpiecza on przed ewentualnym spadkiem wartości zagranicznych walorów firm w dłuższych okresach. Ta funkcja jest możliwa ponieważ spełnia rynek walutowy warunek dwu częściowego składu: a)rynek bieżący b) rynek terminowy. Kurs walutowy oznacza ceny jednej waluty wyrażonej w drugiej obecnej walucie i zależy od wielu czynników: 1) ekonomiczne 2) polityczne 3) nastroje wśród inwestorów 4) wartość kursu zależy od państwa i polityki pieniężnej. Trzy podstawowe podziały rynku walutowego: 1) kurs stały 2) kurs zmienny - jest kształtowany pod wpływem rynku 3) kurs mieszany - połączenie elementów kursu stałego i mieszanego. Rys międzynarodowe systemy walutowe i narodowe:

Aprecjacja waluty wzrost waluty krajowej w stosunku do zagranicznej. Nadwyżka importu nad exportem sprzyja aprecjacji i odwrotnie export nad importem sprzyja deaprecjajci.

Jeżeli chodzi o kurs stały to jest równowaga jest utrzymywana po przez stan rezerw dewizowego państwa. Trzy zintegrowane systemy walut: 1) 1870-1880 system waluty złotej trwał do 1914. Kluczową walutą był funt angielski. Obowiązywał swobodny przepływ złota przez granicę. Banki zostały zmuszone wymieniać każdy ilość banknotów na złoto. Kres temu położył wielki kryzys. Wymian bartowa (towar za towar), cztery waluty kluczowe: dolar, funt, frank francuski, i szwajcarski). 2) 1944-1971/73 system Bretfon Woods - system dewizowo - złotowy. Kluczowa waluta dolar wymienialna na złoto (Nixon zawiesza wymianę dolara na złoto w 1971 nic się nie stało ponieważ nie było drugiej waluty) W 1944 został powołany NFI i bank światowy. 3) 1976 funkcjonuje system wielowalutowy, Kinndston na Jamjce. W 1969 NFI wprowadza do sytemu SDR 1 SDR = 0,888671g złota = 1$. SDR spłaca kredyty, zaciąga kredyty, równoważy bilans państwa.

Rola i znaczenie międzynarodowych centrów finansowych. W skali świata na centra finansowe przydzielają i rozdzielają ogromne kapitały finansowe. Spełniają trzy podstawowe warunki: 1) operowanie szeroką gamą produktów finansowych i kapitałowych 2) łączenie międzynarodowej działalności finansowej i bankowej 3) prowadzenie peryferyjnej działalności bankowej. Ze względu na to, ze brakuje fachowej literatury o centrach finansowych w związku tym przyjęto, że centra finansowe świata: 1) skupia ogromną ilość banków 2) charakteryzuje się udziałem różnych operacji finansowych w walutach obcych 3) decydują o rozmiarach rynku finansowego 4) decydują o wielkości rynku walutowego. W ich działalności ważne jest, ze centra takie mają zalety: 1) umożliwiały ogromne ilości kapitałów tym samym zapewniały odpowiednią płynność na rynku finansowym. 2) skala aprecjacji umożliwia obniżenie kosztów pozyskiwania środków finansowych 3) obniżenie kosztów jest możliwe dzięki posiadaniu wysokiej kadry oraz bardzo dobrze rozbudowanej infrastrukturze. Do najważniejszy centrów należą: Nowy Jork, Londyn , Tokio. Ośrodki te są określane jako główne centra, ale istnieją też ośrodki dalekiego wschodu . Istnieją także regionalne centra świata uważane są za ośrodki drugorzżędne. Offshore trzecie centra świata. Najbardziej znane centra na tym rynku to Singapur i Hongkong. Ten typ centrów jest określany jako centra peryferyjne. Charakterystyczną cecha międzynarodowych centrów finansowych jest to ,że one: 1) są miejscem międzynarodowych koncentracji kapitałów 2) są centrami emisji między papierami wartościowymi obligacjami i akcjami 3) są głównym operacji bankowych o różnych walutach jak również ubezpieczeniowy. W trakcie badań stwierdzono, ze 6 państw odgrywa zasadniczą rolę i w 1980 roku dokonywały operacje zajmowały 50 % wszystkich operacji finansowych (Niemcy, USA, Francja, Japonia, WB, Szwajcaria).

Centrum finansowe londyńskie: Do końca XIX w Londynie był uważany za największe centrum finansowe oraz najstarszy międzynarodowy rynek finansowy. Ta dominująca rola Londynu wynikała z: 1) powyżej WB w gospodarce świata a w szczególności w handlu, transporcie i przemyśle. 2) wzmocnienie tej pozycji odbywało się również po przez nie kwestionowaną pozycję funta. Dominująca rola Londynu została odebrana po zakończeniu II wojny Światowej przez Nowy York . Tym nie mniej do dnia dzisiejszego Londyn jest uważany za bardzo atrakcyjny rynek finansowy. Cechą jest niska stopa procentowa oraz pozyskiwanie kredytów. Na rynku tym zasługują na uwagę gniazd londyńskie i obejmuje 4 podstawowe rynki: 1) rynek wartości krajowych 2) rynek mniejszych 3) rynek papierów międzynarodowych, który jest uważany za pierwszy międzynarodowy rynek akcji 3) rynek operacji walutowych . 4) rynek papierów skarbowych. Giełda ta jest otwarta dla banków jaki i dealerów finansowych i nadal Londyn stanowi offshore dla transakcji eurodolarowych. Z tych powodów jest on uważany za miasto, którym są największe banki zagraniczne na świecie. ¾ emisji dotyczących obrotów wtórnych obligacjo odbywa się na rynku Londynu. Na rynku tym działają: 1) angielskie banki komercyjne 2) największa banki inwestycyjne świata 3) różnego rodzaju banki świata. Działalność 52 z 73 krajów świata zgromadza aktywa rzędu tysiąca milionów dolarów przy czym największą część mają banki amerykański i japoński. Rola tych banków świadczy fakt, ze 57 % wszystkich aktywów przypada na banki zagraniczne. Centrum finansowe Nowy York - jego pozycja zaczyna się od momentu zakończenia II wojny światowej. Był to spowodowane tym że USA zgromadziły 25% wszystkich aktywów i rezerw świata. Cechą charakterystyczna amerykańskiego rynku jest to, że działają: 1 ) różnego rodzaju banki inwestycyjne 2)różnego rodzaju sieci handlowe 3)wiele firm pośrednich, które wykonują para bankowe operacje. Charakterystyczną cechą na tym rynku było wytworzenie się sytuacji po 1978 r kiedy wprowadzone specjalne prawa bankowe. W skutek tego był odpływ niektórych banków i osłabienie sytuacji na rynku bankowym. Zarząd USA aby pobudzić powolny spadek centrów finansowych, a bank który przystąpiły mogły na poziomie banków międzynarodowych zwalniane były z obowiązku debetyzowania rezerw finansowych. Centrum finansowe Tokio - jego pozycja na międzynarodowym rynku finansowym od 1979. wzrost jena do innych walut. Ponadto banki japońskie prowadziły agresywną politykę w stosunku do innych banków międzynarodowych. Nastąpił bardzo dynamiczny wzrost eksportu Do umocnienia pozycji przyczyniła się również na wzór podobne centrum Japonia, których banki korzystały z różnych preferencji . Celem było różnych kapitałów z różnych rynków walutowych.. Ponadto działania te umożliwiły podniesie pozycji Japonii na międzynarodowym, które sklasyfikowano na drugiej pozycji. Bardzo charakterystyczną cecha japońskiego rynku jest to, że obejmuje również 226 banków komercyjnych i 86 banków zagranicznych. Centralny rynek finansowy Paryż - jest klasyfikowany na 5 pozycji pod względem finansowej a jego znaczenie od 1984 kiedy władze przeprowadziły liczne reformy ofinasowania dotyczące: 1) operacji . Wśród tych reform: 1) utworzenie wtórnego rynku walutowego, 2) zmniejszenie notowań, 3) wprowadzenie rozliczeń miesięcznych, 4) utworzono wielki rynek, 5)wprowadzenie zasady notowań ciągłych, 6) utworzono ponadto rynek terminowy oraz powołano specjalne instytucje finansowe, 7) powołano nowe instytucje giełdowe, 8) zmodernizowano rynek długu publicznego. Na skutek tych reform doprowadzono do wzrostu liczby notowań akcji, wzrostu liczby kapitałów giełdowych. Centralny rynek finansowy Niemcy - są to niemieckie przedsiębiorstwa i firmy powiązane do pozyskiwania środków finansowych po przez sprzedaż kredytów. Ponadto dominuje rola rynku firm a to dzięki silnej marce. Wysoka pozycja jest związana z polityką rządu, utrzymywanie wysokich stóp procentowych związanych byłym NRD. Cechą tego rynku są giełdy (Frankfurt). Niemiecki rynek finansowy jest oceniany jako drugi rynek finansowy. Jest najbardziej płynnym rynkiem finansowym. Udział zagranicznych banków w globalnym rynku przekracza 10 %. Niemiecki rynek finansowy składa się z: 1) segment oficjalny, na który jest 647 przedsiębiorstw 2) segment , 3) segment wtórny.

---