Byli oønierze Szarych Szeregów
zszokowani wywiadem na temat ''Kamieni
na szaniec''

Z historycznego kontekstu szkolnej lektury slawistka, dr El bieta Janicka wyøowiøa: antysemityzm
przedwojennych formacji harcerskich, a z analizy j zyka powie ci - prawdopodobny homoseksualizm pary
gøównych bohaterów: Tadeusza Zawadzkiego (pseudonim "Zo ka") i Jana Bytnara (pseudonim "Rudy").

Tadeusz "Zo ka" Zawadzki, Jan "Rudy" Bytnar - warszawiacy, prawdziwi oønierze Szarych Szeregów - to bohaterowie
apologetycznej ksi ki Aleksandra Kami skiego pt. "Kamienie na szaniec". Dla gimnazjalistów to lektura obowi zkowa.

"Zo ka" i "Rudy" s symbolami polskiego patriotyzmu, zwøaszcza

dla dzieci

. W najpopularniejszym ródle szkolnych

gotowców, na Sciaga.pl czytam: "Posta Rudego budzi w moich oczach wielki podziw, zachwyt i szacunek dla ludzi
takich jak on, walcz cych na wojnie i umieraj cych za ojczyzn ".

Jacy byli naprawd ?

- "Kamienie na szaniec" to ksi ka mitotwórcza. Ignorowany byø jej realny kontekst. Trzeba si zastanowi , co z tego
etosu jest sens kultywowa - powiedziaøa w wywiadzie dla PAP dr El bieta Janicka z Instytutu Slawistyki PAN. Wskazaøa
na antysemityzm przedwojennych formacji harcerskich. To z niego miaøby wynika brak problematyki ydowskiej w
powie ci. Analizuj c j zyk powie ci, Janicka wysnuøa hipotez o prawdopodobnym homoseksualizmie pary gøównych
bohaterów: "Zo ki" i "Rudego".

A gdzie ydzi?

- Ksi k przeczytaøem kilka dni po mierci "Zo ki". Dla naszego pokolenia byøa pokrzepieniem, odzwierciedlaøa nasze
wzorce - mówi wiceprezes zarz du gøównego wiatowego Zwi zku oønierzy Armii Krajowej Tadeusz Filipkowski.

Dr Janicka ocenia jednak, e ten wzorzec ocenzurowano. Uwa a, e w "Kamieniach na szaniec"

Aleksander Kami ski

celowo unikaø informacji o sytuacji ydów, bo "pami taø o antysemityzmie czytelników".

Kami ski zacz ø pisa ksi k 1 maja 1943 r. - Tego samego dnia na aryjsk stron wyszli wysøannicy ydowskiej
Organizacji Bojowej z informacj , e ydowscy powsta cy prosz AK o pomoc w wyj ciu z getta. Kami ski byø jednym z
trzech kontaktów ydowskiej Organizacji Bojowej z komend AK. Tworzyø wielki mit polskiego podziemia, patrz c na
pøon ce getto, a o jego powsta cach nie wspomniaø - komentuje Janicka.

Dopiero w wersji powojennej do ksi ki Kami ski dodaø dopisek o getcie.

- Czytaj c "Kamienie na szaniec", ludzie z konspiracji mogli w ogóle nie wiedzie , e w Warszawie jest getto - przyznaje
prof. Jacek Leociak z Instytutu Bada Literackich PAN i Centrum Bada nad Zagøad ydów. - To dowód na to, jak
gø boka byøa przepa mi dzy Polakami i ydami w okupowanej Warszawie.

Janicka przypomina te , e w liceum im. Stefana Batorego, z którym zwi zani byli harcerze tworz cy pó niej zr by
Szarych Szeregów, dominowaø wpøyw narodowego i antysemickiego ONR-u. Jej zdaniem brak analizy tak istotnych
politycznych realiów przyczynia si do tworzenia nieprawdziwego obrazu historii. - Piszemy histori Polski, która jest
opowie ci o etnicznych Polakach. Omijamy to, co dziaøo si w tym samym mie cie w tym samym czasie - mówi.
Pami ta jednak, e Kami ski pomagaø ydom i dostaø tytuø Sprawiedliwego w ród Narodów wiata.

Fronda: "Dewiacje"

"Tekst o miøo ci nieznaj cej granic" - tak dr Janicka okre liøa fragmenty powie ci Kami skiego, w których autor opisuje
relacje mi dzy par gøównych bohaterów "Zo k " i "Rudym". Na dowód ma cytat: "Janek zawoøaø mnie, kazaø usi

obok siebie i u cisn serdecznie. Potem opowiadali my sobie nawzajem jeden przez drugiego, a blisko nasza byøa
dla nas prawdziw rozkosz ".

- To s bzdury zupeøne! Owszem, razem je dzili na ró ne spotkania, ale nie widziaøam u nich tego typu ch ci, ci gotek -
mówi dla naTemat.pl Danuta Rossman, ø czniczka Tadeusza "Zo ki" Zawadzkiego. - To prymitywne próby kradzie y
bohaterów narodowej wyobra ni - tak dla Frondy.pl komentowaø Artur Zawisza, lider radykalnie prawicowego Ruchu
Narodowego.

Katolicki "Go Niedzielny": "Dzisiejsze spoøecze stwo ma ogromny problem, by spojrze na gø bsze relacje inaczej ni
w kontek cie seksualnym".

Ale tak e dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN historyk Andrzej Zawistowski krytykuje badaczk : - Rozwa ania
Janickiej na temat orientacji seksualnej "Rudego" i "Zo ki" nie s ugruntowane w prawdzie historycznej. Ksi ka
Kami skiego mówi o przyja ni - podkre la.

Janickiej broni tylko Krzysztof Tomasik, autor "Homobiografii", ksi ki prezentuj cej kilkana cie sylwetek polskich
pisarzy i pisarek homo - lub biseksualnych, do których zaliczyø m.in. Mari Konopnick .

- Taka wspólnota m czyzn jest bardzo blisko wymiaru homoerotycznego. A si prosi o tak analiz , tym bardziej e
jeden z bohaterów miaø na imi "Zo ka". Takie uczucia byøy zawsze, nie ma powodu, eby dziwi si homoseksualnej
miøo ci podczas wojny, zarówno po stronie podziemia, jak i niemieckich oønierzy - prowokuje Tomasik.

Wszystko to neguj

Wøa nie w homoseksualizmie bohaterów ksi ki dr Janicka widzi jedn z przyczyn zorganizowania akcji odbicia
"Rudego" z r k Niemców - "Zo ka" chciaø ratowa ukochanego. Przypomina, e dowództwo Kedywu døugo si na akcj
nie zgadzaøo. Inn jej zdaniem przyczyn miaøo by co w rodzaju rywalizacji mi dzy polskim oddziaøami a ruchem
oporu w getcie.

- W styczniu 1943 r. w warszawskim getcie doszøo do zbrojnego starcia i czterodniowych walk z Niemcami.
Charakterystyczne, e marcowa akcja pod Arsenaøem opisywana jest przez dowódc Szarych Szeregów "Orsz " jako
"najwi ksze dziaøanie bojowe na terenie Warszawy od 1939 roku" - mówi badaczka.

Na takie interpretacje nie godz si byli oønierze Szarych Szeregów i historycy.

Strona 1 z 2

Byli oønierze Szarych Szeregów zszokowani wywiadem na temat ''Kamieni na szani...

2013-04-04

http://wyborcza.pl/2029020,75478,13679057.html

Prof. Tytus Karlikowski, byøy oønierz Batalionu "Zo ka": - Neguj wszystko!

Stereotypy si zestarzaøy

- Z niektórymi stwierdzeniami dr Janickiej nie mog si zgodzi - zastrzega dr Andrzej Chmielarz z Wojskowego
Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie. - Ale jej gøosu nie nale y odrzuca . O Jedwabnem historycy wiedzieli ju
w latach 60. i siedzieli cicho. A dopiero ksi ka publicystyczna z 2000 r. zmusiøa do odkrycia prawdy.

Dr Chmielarz jest specjalist od historii Armii Krajowej i funkcjonowania Polskiego Pa stwa Podziemnego. Do zarzutu
wobec Kami skiego o uleganiu antysemickiemu lobby podchodzi sceptycznie. - Ksi ka miaøa oczywi cie wyra ny cel
mobilizacyjny. Ale nie dlatego brakuje w niej getta. Brakuje równie Warszawy okupacyjnej, wielu innych elementów. To
nie miaø by przegl d caøej sytuacji, ale naprawd reporta o grupie harcerzy. Ja bym Kami skiego o unikanie tematu
kwestii ydowskiej nie pos dzaø - mówi. Ale docenia wyst pienie Janickiej.

- Zestarzaøy si ju stereotypy o polskim podziemiu wypracowane w latach 60. i 70. dla konfrontacji z propagand
komunistyczn . Dyskusje o postawach spoøecze stwa polskiego, ciemnych stronach okupacji wymagaj stawiania
pyta .

Tekst pochodzi z serwisu Wyborcza.pl -

http://wyborcza.pl/0,0.html

© Agora SA

Strona 2 z 2

Byli oønierze Szarych Szeregów zszokowani wywiadem na temat ''Kamieni na szani...

2013-04-04

http://wyborcza.pl/2029020,75478,13679057.html