Z teoretycznego punktu widzenia….

Teoria praw własności:

Zasoby są najefektywniej wykorzystywane jeżeli właściciel dysponuje pełną wiązką praw własności.

Wiązka praw własności:

• Posiadanie

• Używanie

• Korzystanie z pożytków

• Wykluczenie osób trzecich z korzystania

• Przeniesienie praw na inne osoby

• Zniszczenie, przeobrażenie, zmiana

Pierwsze bańki spekulacyjne

Tulipomania – Holandia 1634-37

South SeaBubble – Wielka Brytanie 1711-20

Mississippi Bubble – Francja 1719-20

Holandia XVII wiek

Tulipany przybyły do Antwerpii w 1562 r.

3 skarby Holandii: - potężna flota

- wielkie swobody

- bogactwo tulipanów

Tulipanowe tabele o zmiennym kursie, kontrakty terminowe, premier opcyjnie, aceny

„Semper Augustus” – 5-30 tys Florenów (60 lub 5x60 tys. $)

Gorączka tulipanowa – krach 1637

24.02.1637 – kontrakty futures zamieniono na kontrakty opcyjnie;

Za zerwanie kontraktu (zawartego po 30.10.1636) należało zapłacić 3,5% jego wartości.

Decyzją Parlamentu unieważniono wszystkie kontrakty co spowodowało krach.

Anglia: South Sea Company (1711)

Autonomiczna giełda (od XVII wieku) surowe regulacje odnośnie uczestnictwa i profesji (jobber, broker)

SSC miała monopol na handel z koloniami hiszpańskimi, skupiała się na transporcie do Ameryki Południowej niewolników z Afryki Zachodniej ( 25 lata- 34 tys.).

Wyrafinowane przedsięwzięcie lorda Roberta Harleya, dzięki któremu zamierzał on pozyskiwać mechanizm finansowania pożyczek rządowych poprzez spekulacyjną grę na wzroście kursu akcji kompanii.

Przekonano (rząd i SSC) właścicieli Ł10 mln krótkoterminowych obligacji rządowych do zamiany ich na emitowane akcje SSC. W zamian, rząd zobowiązał się wpłacać na konta spółki kwotę Ł 576,534 rocznie lub udzielać pożyczek

W 1718 roku spółka zwiększyła dług o kolejne Ł 2mln, a w roku 1719 r zaoferowała przejęcie połowy długów państwa (ok. Ł31mln) obiecując obniżenie odsetek do 4% po 1727 roku.

Do gorączki zakupowej z 1720 r. przyczyniły się plotki

Francja: The Mississipii Company (1684)

W 1717 r John Law (1671-1729) nabywa większość akcji spółki

Jej pierwotnym celem był handle z francuskimi koloniami w Ameryce Północnej, Indiami i Chinami, na który otrzymał monopol na 25 lat.

1716 – tworzy pierwszy prywatny bank francuski, który uzyskuje gwarancje królewski (bank ROYALE, 1718)

Bank był własnością kampanii wspieranej przez regenta

Cel – zamiana złota na banknoty w celu zintensyfikowania obrotu pieniądza

1720 – spółka przejmuje całość długów państwowych

3 mld wartość rynkowa – 120 mln majątku –(21 mln gotówka)

Za akcje wartą 500 liwrów płacono 18.000

Podniesiono dywidendę z 12% na 40%

1720 – kapitalizacja spółki zmniejszyła się o 93%.

1722 rok – restrukturyzacja spółki

W 1723 Ludwik XV przyznał jej nowe przywileje (handle kawą, tytoniem, loteria, prawo do emisji akcji i obligacji).

Podobieństwa kryzysów

- wybuchały niespodziewanie w najlepiej rozwiniętych krajach

- powstały w okresach transformacji, ekspansji, i innowacji

- Miały krajowy i międzynarodowy wymiar i konsekwencje

- Implikowały postęp

- Powodowane były zastosowaniem innowacyjnych instrumentów finansowych

- Wynikały z błędnych zastosowań innowacyjnych

- Powodowane były brakiem przejrzystości

- Wynikały z braku adekwatnych metod

Trzy rewolucje przemysłowe

XVIII/XIX wiek – zastosowanie w procesie produkcji nowych źródeł energii

XIX/XX wiek – powstanie i rozwój nowych środków transportu i komunikacji oraz opakowań

1973 rok – zmiany technologiczne, polityczne, regulacyjne i ekonomiczne inicjują przejście do kapitało-intensywnej produkcji, szybki wzrost efektywności i standardów żywnościowych, powstanie zhierarchizowanych spółek nadprodukcja.

Na rozwój korporacji istotny wpływ wywarły 4 atrybuty

- ograniczona odpowiedzialność inwestorów

- swoboda przepływu kapitałów

- cechy wynikające z uzyskania osobowości prawnej, czyli siły wynikającej z atrybutów firmy, okresu i celu jej działania

- scentralizowane zarządzanie

Nadzór korporacyjny model podstawowy

AKCJONARIUSZ

K apitał własny prawo do dywidendy

Wybiera dyrektorów

Spółka

R ADA DYREKTORÓW

r aportuje i monitoruje raportuje

MENADŻEROWIE

prawa w przypadku bankructwa kapitał obcy

WIERZYCIELE

Definicja:

Mechanizm, za pomocą którego interesariusze spółki współpracują ze sobą i promują swoje interesy

Słaby nadzór korporacyjny pomniejsza wpływ kapitału do jego właścicieli i powiększenia ryzyko akcjonariuszy

Bobry nadzór korporacyjny zachęca do dodatkowych inwestycji i pomniejsza koszt kapitału

Trzy podejścia

Prawa akcjonariuszy – wąska definicja skupia się na wartości dla akcjonariuszy słaby nadzór powiększa koszt (ogranicza dostęp do kapitału)

Wyniki spółki – szersza definicja skupia się na wynikach: dobry nadzór warunkuje efektywność/rentowność spółki

Prawa akcjonariuszy odpowiedzialność sprzeczna spółki – najszersza definicja skupia się na odpowiedzialności spółki: Dobry nadzór® korporacyjny uwzględnia wszystkich interesariuszy

NADZÓR KORPORACYJNY

Odnosi się do zasad działania, procedur, systemów i struktur za pomoc których rada nadzorcza nadzoruje i kieruje działaniami spółki mając na względzie interes akcjonariuszy.

Stanowi instrument określający i umożliwiający efektywne relacje pomiędzy członkami rady nadzorczej a dyrektorem spółki oraz akcjonariuszami, którym służą.

Nadzór korporacyjny obejmuje:

- wielkość, struktura rady i jej komisje

-sposób monitorowania i wybierania członków rad i komisji

- prawa i obowiązki członków rad nadzorczych i zarządu

- prawa i obowiązki akcjonariuszy

- zasady działania i procedur dotyczące księgowości prowadzonej audytów i sporządzania raportów finansowych

- zasady działania i procedur dotyczące wynagrodzeń członków zarządu

Znaczenia nadzoru korporacyjnego dla akcjonariuszy

Silny i skuteczny nadzór korporacyjny służy za system kontroli i równowagi, który uwzglednia interesy akcjonariuszy bez niepotrzebnego ograniczenia funkcji zarządu

CEL- maksymalizacja długoterminowych wartości spółki

Teoria kontraktów

Nie ma problemów w przypadku jednego właściciela

Kompromis interesów wielu właścicieli muszą regulować kontrakty