PODSTAWOWE POJĘCIA DOTYCZĄCE

MOJEJ FIRMY

I. Działalność gospodarcza

1. Działalność gospodarcza

Jest to zarobkowa działalność:

1. wytwórcza,

2. bu­do­wla­na,

3. han­dlo­wa,

4. usługowa,

5. poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie ko­palin ze złóż,

6. a także dzia­łalność zawodowa, wykonywana w sposób zor­ga­ni­zo­wany i ciągły.

2. Wolność działalności gospodarczej jest zapisana w Konstytucji Rze­czy­pos­po­litej Pol­skiej. Ograniczenie tej wolności jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i wyłącznie ze wzglę­­du na ważny interes publiczny.

II. Cechy działalności gospodarczej

1. Zarobkowy charakter

Oznacza, że działalność gospodarcza jest wykonywana w celu osiągnięcia zys­ku. Nawet jeśli nie przynosi zysku, lecz straty, to uznaje się, że ma zarob­ko­wy charakter, gdy ten, kto ją roz­poczynał, miał zamiar osiągniecia zysku.

Zarobkowy charakter odróżnia działalność gospodarczą od innych ro­dza­jów działalności czło­wieka, np. działalności społecznej czy charytatywnej, któ­rych celem nie jest osiągnięcie zys­ku, lecz pomoc innym.

2. Przedmiot działalności gospodarczej

Przedmiotem działalności gospodarczej jest działalność:

1. wytwórcza,

2. budowlana,

3. han­dlo­wa, usługowa

4. oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a

także dzia­łalność zawodowa.

Działalność zawodowa w tej definicji oznacza działalność wykonywaną we własnym imie­niu i na własny rachunek przez przedstawicieli tzw. wolnych zawodów, np. tłumaczy przy­sięgłych, adwokatów, lekarzy czy rzeczoznawców.

3. Zorganizowanie działalności

Oznacza, że działalność gospodarcza nie może być wykonywana w do­wol­nej formie, lecz w jednej z form określonych w przepisach prawnych (np. w for­mie spółki z ograniczoną od­po­­wiedzialnością).

Zorganizowanie działalności związane jest również z podjęciem decyzji o zatrudnieniu pra­cowników, czy też wyborze miejsca jej prowadzenia.

4. Warunek ciągłości

Oznacza, że działalność ta nie może być jednorazowa czy okazyjna, lecz musi być pro­wa­dzona przez dłuższy czas.

Bardzo ważne pojęcia:

Działalność gospodarcza może być wykonywana przez:

1. osoby fizyczne,

2. osoby prawne,

3. jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi – jeżeli mają one przyznaną osobowość prawną.

Osoba fizyczna

Osoba fizyczna – prawne określenie człowieka w prawie cywilnym. Jest nią każdy człowiek od chwili urodzenia aż do chwili śmierci.

Działalność gospodarczą mo­gą prowadzić wszystkie osoby pełnoletnie, o ile nie zostały ubezwłasnowolnione. Osoby fi­zy­czne w ramach obowiązujących przepisów samodzielnie kształtują swoje prawa i obowiązki.

Na przykład zawarcie umowy sprzedaży powoduje, że zarówno kupujący, jak i sprzedający na­bywają prawa (otrzymanie rzeczy, uzyskanie zapłaty) i zaciągają zobowiązania (obowiązek wy­dania rzeczy, obowiązek zapłaty).

Osoby fizyczne mają także zdolność do czynności prawnych, uzależnioną jednak od dalszych warunków.

Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się po osiągnięciu peł­no­let­ności, ogra­ni­czo­ną zdolność do czynności prawnych od chwili ukończenia lat 13.

Osoba fizyczna po ukoń­cze­niu 13 roku życia może zostać całkowicie pozbawiona zdolności do czynności prawnych, czy­li zostać ubezwłasno­wol­nio­na całkowicie. Pełnoletni może zostać częściowo pozbawiony zdol­ności do czyn­ności prawnych, czyli zostać ubezwłasnowolniony częściowo.

Osobowość fizyczna jest kategorią prawa cywilnego, zatem brak po­sia­da­nia oso­bo­woś­ci fizycznej przez nasciturusa (płód) nie pozbawia go całkowicie ochrony prawnej. Nas­citurus może być podmiotem praw i obowiązków wa­run­ko­wo, które nabywa, jeśli urodzi się żywy.

Osoba prawna

Jest to jednostka organizacyjna, która samodzielnie dysponuje swoim majątkiem i ponosi peł­ną odpowiedzialność majątkową za swoje zobowiązania.

Osoba prawna jest samodzielnym pod­miotem, który na skutek podej­mo­wa­nych działań nabywa prawa i obowiązki. Przy czym właś­cicielem majątku, jak i na­bywcą praw czy obowiązków jest osoba prawna, czyli np. spół­dziel­nia lub spół­ka z o.o., a nie członkowie spółdzielni czy udziałowcy spółki.

Określony pod­­miot staje się osobą prawną dopiero z chwilą nabycia osobowości prawnej.

Osobowość prawna

Jest zdolnością jednostek organizacyjnych do podejmowania w swoim imieniu czynności prawnych, takich jak:

1. zawieranie umów,

2. zaciąganie zobowiązań (np. w postaci kredytów czy pożyczek),

3. występowanie przed sądem,

4. innych działań niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczych.

Uwaga:

Przedsiębiorstwa nabywają (uzyskują) osobowość prawną w momencie wpisania do Kra­jo­wego Rejestru Sądowego (KRS).

W imieniu osób prawnych decyzje podejmują organy osób prawnych. Organ osoby praw­nej tworzy jedna lub kilka osób, które zostały powołane do pełnienia określonych fun­kcji, np. dyrektor, prezes, zarząd.

W gospodarce występują również takie jednostki organizacyjne, które nie są osobami praw­nymi, ale mają przyznana zdolność prawną. Są one określane jako osoby prawne ułomne lub niezupełne.

Posiadanie zdolności prawnej oznacza możliwość nabywania we własnym imieniu praw i zaciągania zobowiązań.

Do tego typu jednostek organizacyjnych należą np. wspólnoty miesz­ka­nio­we, stowarzyszenia zwykłe, spółki jawne czy spółki komandytowe.

Ważne:

Osobowość prawną np. posiadają:

1. Skarb Państwa.

2. Przedsiębiorstwa państwowe.

3. Spółki kapitałowe.

4. Spółdzielnie.

5. Fundacje.

6. Jednostki samorządu terytorialnego.

7. Szkoły wyższe.

Osobami prawnymi nie są m.in.:

1. spółka cywilna,

2. spółki osobowe:

   1. spółka jawna,

   2. spółka partnerska,

   3. spółka komandytowa,

   4. spółka komandytowo-akcyjna,

3. stowarzyszenie zwykłe,

4. wspólnota mieszkaniowa,

5. organy władzy państwowej z aparatami towarzyszącymi (z niektórymi wyjątkami, jak np. fundusze celowe, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje kultury),

6. oddział osoby prawnej,

7. jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej wyposażona w zdolność prawną.

Osoby prawnej nie należy również mylić z przedsiębiorcą i z zakładem pracy lub pracodawcą.

Zakresy tych pojęć się krzyżują – można być przedsiębiorcą, pracodawcą lub zakładem pracy nie będąc osobą prawną i odwrotnie.

8