Juliusz Słowacki

Mini-CV

• 4 września 1809 - przyszedł na świat.

• 1829 - ukończył prawo i wyjechał do Warszawy (praca Komisji Skarbu).

• 1830 - opuścił Polskę - przybył do Drezna; z listami od polskich władz powstańczych podróżował do Londynu i Paryża; tu osiedlił się na dłużej.

• 1832 - wyjechał do Szwajcarii.

• 1834 - wziął udział w wycieczce w Alpy.

• 1836 - wyjechał do Rzymu; stąd wyruszył w podróż po krajach basenu Morza Śródziemnego.

• 1837 - wrócił do Włoch; zatrzymał się we Florencji.

• 1838 - wrócił do Paryża.

• 1840 - odbyła się uczta u Januszkiewicza.

• 1841 - został wyzwany na pojedynek.

• 1842 - wstąpił do Koła Sprawy Bożej Towiańskiego.

• 1843 - wystąpił z Koła; w Pornic przeżył przełom mistyczny.

• 1848 - przybył do Poznania; we Wrocławiu spotykał się z matką.

• 1849 - umarł w Paryżu.

Najważniejsze wydarzenia

Samobójstwo przyjaciela, Ludwika Spitznagla - było wstrząsem. Po latach przywoła je w I akcie Kordiana. Miłość do Ludwiki Śniadeckiej - będzie ją wspominał jako jedyne prawdziwe uczucie. Wyjazd do Warszawy - matka zaprotegowała go do pracy w Komisji Skarbu. Zajęcie dochodowe, ale nudne. Opuszczenie Polski - wyjeżdża do Drezna. Powód nie do końca jasny. Wyjazd do Londynu i Paryża - zawozi listy władz powstańczych. W Paryżu osiedla się na dłużej. Wyjazd do Szwajcarii - planuje spędzić tu kilka tygodni. Z konieczności zostaje kilka lat. Wycieczka w Alpy - zachwyca się ich przyrodą, kocha w Marii Wodzińskiej. Tematy powrócą w poemacie W Szwajcarii. Wyjazd do Rzymu - spotyka się z siostrą Hersylią. Poznaje Zygmunta Krasińskiego i Polaków, którzy namówią go do odbycia podróży. Podróż po krajach basenu Morza Śródziemnego - spędza noc przy grobie Chrystusa, zwiedza grób Agamemnona. Improwizowanie na uczcie u Januszkiewicza - emigracyjna prasa robi z tego niemiły skandal. Pojedynek ze Stanisławem Ropelewskim - nie odbył się . Ropelewski stchórzył i nie przyszedł. Wstąpienie do Koła Sprawy Bożej - Towiański uwiódł go wizjami wolnej Polski. Ale nie na długo - poeta wystąpił z Koła. Przełom mistyczny - w Pornic formułuje program filozofii genezyjskiej. Przyjazd do Polski - w trakcie powstania przeciwko Prusom przybywa do Poznania. Spotkanie z matką - we Wrocławiu, niezbyt udane.

Twórczość

• Zaistniał dzięki wierszom o tematyce powstańczej (Hymn, Kulik, Oda do wolności), które opublikował w prasie. Mieszkał wówczas w Warszawie. W czwartym miesiącu powstania opuścił kraj - możliwe, że musiał emigrować właśnie z powodu tych utworów.

• W Paryżu wydaje dwa tomy Poezji (1832). Zbiór zawiera młodzieńcze dramaty i poematy (Jan Bielecki, Hugo, Arab, Mnich, Maria Stuart) - świadczą one o dużym oczytaniu poety - np. Jan Bielecki kojarzy się z Marią Malczewskiego, a w poemacie Hugo pobrzmiewają echa Konrada Wallenroda. Bohaterowie utworów mają cechy bohatera bajronicznego (Arab, Mnich), zaś technika opowiadania jest przejęta z romansów Waltera Scotta. Zapożyczenia nie dyskredytują tekstów - Poezje to udany debiut. Za rok, w Szwajcarii, ukazał się trzeci tom Poezji. Znajdziemy tu resztę młodzieńczych dzieł (poematy Lambro i Godzina myśli).

• W roku 1834 w Paryżu ukazuje się dramat romantyczny Kordian, nad którym Słowacki pracował od roku w Szwajcarii. Wychodzi anonimowo - początkowo sądzono, że napisał go Mickiewicz.

• W Szwajcarii, nad Jeziorem Lemańskim, powstaje liryk - Rozłączenie (1835). Znajdujemy w nim typowy dla epoki obraz miłości, która trwa mimo realnych przeszkód (rozłączenie kochających się osób). Poeta pracuje też nad dramatem historycznym Horsztyński. Odchodzi w nim od typowej dla wczesnego romantyzmu egzaltacji i wkracza w dojrzałą fazę twórczości.

• Genezą kolejnych utworów są przeżycia z podróży po krajach basenu Morza Śródziemnego (1836). Będą to poematy: Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu oraz Ojciec zadżumionych (inspirowany kwarantanną w El-Arisz!). Podczas rejsu do Aleksandrii pisze wzruszający Hymn (Smutno mi, Boże).

• Kolejny poemat - Anhelli (1838) powstał już po powrocie do Włoch. Ale i w nim zaznacza się tradycja biblijna, którą w Słowackim ożywiła wizyta przy grobie Chrystusa. Tekst jest stylizowany na Pismo Święte, ale nie jest tylko poematem religijnym. Można odczytywać go jako utwór o Syberii, emigracji, przemijaniu i śmierci.

• W 1839 roku wydaje poemat opisowy W Szwajcarii. Przebywa w Paryżu, ale w wyobraźni przenosi się w Alpy. W 1834 roku był tam z rodziną Wodzińskich. Maria Wodzińska, była jego sympatią. W poemacie wykreował ją na jedyną, wyidealizowaną kochankę.

• W tym samym roku ukazuje się Balladyna (dramat nawiązujący do krwawych tragedii Szekspira) i Poema Piasta Dantyszka herbu Leliwa o piekle (poemat). Dzieła te wpisują się w obecny już wcześniej u Słowackiego nurt rozważań o polityce i historii.

• Publikuje wiersz Testament mój.

• Rok 1840 przynosi dramaty: Mazepę i Lillę Wenedę. Pierwszy - to tragedia namiętności w stylu Szekspira. Drugi, pod maską konfliktu z "czasów bajecznych", kontynuuje tak ważny dla poety wątek oceny powstania listopadowego.

• Do Lilly Wenedy Słowacki dodał wiersz: Grób Agamemnona.

• W 1841 roku ogłasza poemat dygresyjny Beniowski. Jego wydanie przyspieszył skandal po uczcie u Januszkiewicza. W utworze bierze odwet na krytykach, którzy nie rozumieli jego poezji.

• W 1843 roku w myśleniu Słowackiego następuje przełom. Zrywa z towianizmem, co nie znaczy, że traci zainteresowanie dla spraw duchowych. Przeciwnie - w Pornic tworzy własny system filozofii mistycznej. Nazywa go filozofią genezyjską.

• W 1844 roku powstaje poemat prozą Genesis z Ducha. Jest wykładem nowej filozofii Słowackiego. Ale jego mistycyzm nie ogranicza się do jednego dzieła - od tej chwili będą nim zabarwione wszystkie utwory.

• W tym samym roku pisze też dramaty: Sen srebrny Salomei i Ksiądz Marek (mistyczne spojrzenie na historię - jest tworzona nie z woli człowieka, lecz z woli ducha, który dyktuje jej kolejne fazy - w ten sposób zbliża Świat do doskonałości).

• Prawdopodobnie wtedy też powstaje tragikomedia Fantazy (datowanie niepewne).

• Do sztambucha Zofii Bobrówny (córka Joanny) wpisuje słynny wiersz, zaczynający się od słów "Niechaj mnie Zośka o wiersze nie prosi...".

• W 1845 roku pracuje nad poematem mistycznym Król-Duch. Niestety, nie zdąży go dokończyć.

• W 1848 roku w Lipsku bezimiennie ukazuje się Odpowiedź na "Psalmy przyszłości". To polemika z wizją historii, którą Krasiński wyłożył w Psalmach przyszłości (dzieje widziane w sposób konserwatywny, na straży tego porządku stoi etyka chrześcijańska). Nie jest pewne, czy Słowacki wyraził zgodę na publikację tego utworu.

2