Notatki z literatury, sztuki i społeczeństwa sem I (średniowiecze)

25.11.13 r. c.d. „Dzieje Tristana i Izoldy”


Świat wartości: lojalność, władza, rycerskość, dziewictwo (?). W ten świat wkracza miłość i przewraca wartości. Kochankowie są szczęśliwi kosztem zdrad, intryg, kłamstw – Izolda miewa nawet myśli o zabójstwie Brangien – głównej pomocnicy nieszczęśliwych! ŻEBY BYŁO DOBRZE – pogodzić świat zdrady ze światem wartości.


Las moreński – „drugi świat” zakochanych, gdzie mogą żyć na własny sposób, stanowią własne, odrębne prawa. Pobyt w lesie jest kluczowym momentem w historii Tristana i Izoldy, szczególnie spotkanie z pustelnikiem:

Spotkanie niespodziewane z Ogrynem (dialog)

-zawiadamia T. i I., że są poszukiwani, uświadamia im, że nie są bezpieczni tak jak im się wydaje

-przedstawia uczucie i zachowanie młodych jako GRZECH (który można naprawić- odnośnik do wiary chrześcijańskiej)

-Tristan usprawiedliwia się, nie uznaje relacji z Izoldą jako grzech (to wina napoju!)

-Ogryn mówi, że Tristan jest umarły, „jest w piekle” (mocne słowa!), ponieważ nie tylko nie widzi, że zgrzeszył, ale też nie wykazuje woli poprawy

-Ogryn bardzo przejmuje się tymi ludźmi, ich duszami! Radzi Tristanowi się zastanowić.

-Tristan odpowiada, że nie może się rozstać z Izoldą.

-Również broni się Izolda, tłumaczy miłość pomyłką


II spotkanie z pustelnikiem :

-pustelnik ma im pomóc, by pogodzić się z Królem Markiem

 pustelnik pisze list do Króla + kupuje drogie materiały Izoldzie (charakter symboliczny: Izolda ma odzyskać swój autorytet królowej, honor małżonki króla, powrót zdegradowanej królowej) !!!


„Nieświadome” spotkanie kochanków z Markiem:

Zagniewany, zdeterminowany Marek (który wcześniej zesłał kochanków na śmierć -> miał wydać Izoldę trędowatym – gorsze od śmierci!) przychodzi do altany młodych, zbudowanej ze świeżych gałązek, w której śpią Tristan i Izoldy za zamiarem zabicia ich. Między nimi spoczywa miecz, Izolda ubrana z pierścieniem od Marka, Tristan w spodniach. W końcu… nie zabija ich. Dlaczego? Marek to człowiek zmienny, słaby. Jak odczytać jego gesty? Przypomnienie o małżeństwie i przynależności Izoldy do Marka ! (odniesienie do symboliki szat, w których powraca do królestwa), Tristanowi przypomina swoje zwierzchnictwo i oddanie T.

Rozłąka! Wiedzą, że nie pogodzą swojej miłości z życiem na dworze króla Marka !


Rozpatrywanie utworu w kategorii tragedii:

-miłość nie potrafi przejść przez wszystkie trudności

-są w sytuacji bez wyjścia : nie mogą wybrać pomiędzy równorzędnymi wartościami (miłość- honor rycerski, wartość feudalna, miłość króla)

- w tym świecie nie ma miejsca na miłość, która nie jest w stanie go obalić

Tristan przez ślub wraca do świata wartości (zakończone klęską).











28.11.13 r. „poezja trubadurów”


Trubadur to nie żongler! Trubadurem mógł być nawet książę, baron.

Poezja rozwinęła się na południu Francji, na Prowansji w języku okcytański.

Obraz wiosny jest częstym motywem w poezji trubadurów, rozpoczynają utwór (wiosna – symbol odrodzenia, wszystko pokrywa się zielenią, kwiatami, na wzór wiosny prowansalskiej)


Bernartz de Vernatdorn „Skowronek” – w wierszu występuje opis natury, który faktycznie mógł tak wyglądać, opis jest rzeczywisty, kolorowy (przeciwieństwo -> SZARY SKOWRONEK, który NIE śpiewa).

Skowronek wznosi się do góry („rytuał” wiosenny) pionowo, trzepoczą skrzydłami i rysują w powietrzy kształt serca ->> to przekracza jego zdolność jak na małego ptaszka, który wznosi się do SŁOŃCA (symbol ukochanej, której nie jest w stanie dosięgnąć) wzlot=wspinaczka na wysoką górę/stromy stok. Skowronek NIE spada, lecz opada w szczęściu.

*motyw spojrzenia- „dozwoliła spojrzeć mi”, autorytet kobiety -> to ONA wybiera wybranka serca (pośród wielu zalotników), ONA pozwala na spojrzenie, dopiero od spojrzenia rozpoczyna się miłość, POTEM on cierpi pozostawiony, wypędzony (odwrotnie do stosunków feudalnych – to kobieta dominuje, JEST SENIOREM, który powinien okazywać łaski, czego w efekcie nie robi !)

+śpiewać dla kobiet = pisać poezję! (służba poprzez poezję) => wypowiada służbę, gdyż nie otrzymuje łask od seniorki !

Marzenia, sublimacja rzeczywistości

+Odwołanie do Tristana i Izoldy w języku starofrancuskim, gdyż już wtedy zawędrowały z północy na południe, były znane


„Pieśń” („canzo”)

Opis zimy ! Miłość ma moc upiększającą świat, jak również przemieniającą go. Przez obraz zimy uświadamia, że miłość potrafi zmienić krajobraz na piękniejszy. Kochankowie marzą, by objąć się, skulić wzajemnie w ramionach. Podmiotem rządzą emocje ambiwalentne (por. ryba trzepocząca w sieci) !

*motyw oddalenia – „myśli tam, ciało tu”


Jaufre Rudel „Gdy dnie wydłuża maj zielony”

*motyw oddalenia różnie pojmowanego- MIŁOŚĆ DALEKA



05.12.2013 r. – Maria z Francji


LAI (krótkie opowiadanie narracyjne wersyfikowane, rytmiczne, z rymami AABB, jedna z poprzedniczek noweli, wartka akcja, mało opisów, każdy element jest bardzo ważny) to nie LAISSE (rodzaj strofy typowy dla chanson de geste)


LANWAL

Król Artur obdarowuje swoich rycerzy ( w zamian za służbę na wojnie, w ramach kontraktu feudalnego ), Lonwal – lennik, mężny, wierny, urodzony w królewskiej rodzinie, „rycerz dworny” ! (wykład), cudzozuemiec, „obcy na cudzej ziemi”, samotny w swej obcości na dworze króla Artura, gdzie „odbywa praktyki rycerskie”, by później powrócić do swej ziemi.


Tajemnicza kobieta nie jest zwyczajną postacią, pojawia się w niespodziewanym momencie, wie dokładnie gdzie jest Lanwal rzeka = granica (kiedy pojawia się rzeka – mamy do czyniania z pewną granicą, w tym wypadku z granicą między światami rzeczywistym i fantastycznym). Kobieta to istato na z tego świata !


Lanwal doznaje przemiany podczas straty kobiety, cierpienia, zdaje sobie sprawę ze swoich uczuć do kobiety, zrozumiał też, że miłość nie oznacza tylko „brać”, ale również dawać od siebie!


Jednak… możliwym jest, że Królowa była tylko snem, jak również wszystkie wydarzenia Lanwal oszalał, a następnie umarł.

Opowiadanie o życiu złudzeniami, o niesprawiedliwości świata, o cudzoziemcu nieznajdującym swojego miejsca wśród obcych, o nieidealnym dworze Króla Artura i samej jego postaci


Wróżka – jest kwintesencją inności, jednak ani zła, a ni dobra!


(12.12.13 r.)


„Wilk”

„Był w Bretanii jeden baron” – posiada cechy dworne, również jego żona „wysoko urodzona”, wspólnie się miłują (sic! Przeciwieństwo do schematycznego związku doby średniowiecza). Małżeństwo jest jednak nie do końca szczęśliwe, gdyż żona niepokoi się o znikającego mężczyznę ( raz w tygodniu na trzy dni). By odkryć prawdę, odnosi się do niego czule, pieści go (kobiece sposoby! Por. biblijny Samson). Ta przestrasza się, ucieka z łoża męża, po czym okazuje się, że kobieta ma kogoś innego, kto zabiega o jej względy od dłuższego czasu. Pozbywa się ubrań wilkołaka, zdradza męża.


Postawa króla – widzi więcej niż inni (postać dowartościowana), dostrzega człowieka w zwierzęciu.

Oderwanie nosa – oszpecenie, którego nie można ukryć (część konstytutywna twarzy), piętnowanie (dziedziczne!)

O czym jest tekst: o ciemnej stronie człowieka/ granica człowiek-zwierzę

Utwór traktujący w dużej mierze o uczuciach kobiety. Postacie nie są dobre/złe, lecz z pogranicza.



„Yonec”


Stary mąż-młoda kobieta. Względy : rodzinne (spłodzenie potomka), zasada kontraktu. Kobieta jest zamknięta w wieży z powodu zazdrości męża. Ona życzy śmierci mężowi i SOBIE (w rzeczywistości), jednak przylatuje ptak-kochanek (motyw transformacji). To męski odpowiednik wróżki. Obecny jest motyw nieszczęśliwego małżeństwa i cierpiących kobietach w małżeństwie



(19.12.2013 r.)

„Perceval”

Powieść rozpoczyna się opisem wiosny (symb. narodziny, miłość – ważniejsza, niż czytelnik sobie może zdawać sprawę)


Zadanie domowe:

Opowiadanie (lais) exspositions.bnf.fr/arthur/pedago/page1.htm : wydrukować i dołączyć do opowiadań!


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron