25.11.13 r. c.d. „Dzieje Tristana i Izoldy”
Świat wartości: lojalność, władza, rycerskość, dziewictwo (?). W ten świat wkracza miłość i przewraca wartości. Kochankowie są szczęśliwi kosztem zdrad, intryg, kłamstw – Izolda miewa nawet myśli o zabójstwie Brangien – głównej pomocnicy nieszczęśliwych! ŻEBY BYŁO DOBRZE – pogodzić świat zdrady ze światem wartości.
Las moreński – „drugi świat” zakochanych, gdzie mogą żyć na własny sposób, stanowią własne, odrębne prawa. Pobyt w lesie jest kluczowym momentem w historii Tristana i Izoldy, szczególnie spotkanie z pustelnikiem:
Spotkanie niespodziewane z Ogrynem (dialog)
-zawiadamia T. i I., że są poszukiwani, uświadamia im, że nie są bezpieczni tak jak im się wydaje
-przedstawia uczucie i zachowanie młodych jako GRZECH (który można naprawić- odnośnik do wiary chrześcijańskiej)
-Tristan usprawiedliwia się, nie uznaje relacji z Izoldą jako grzech (to wina napoju!)
-Ogryn mówi, że Tristan jest umarły, „jest w piekle” (mocne słowa!), ponieważ nie tylko nie widzi, że zgrzeszył, ale też nie wykazuje woli poprawy
-Ogryn bardzo przejmuje się tymi ludźmi, ich duszami! Radzi Tristanowi się zastanowić.
-Tristan odpowiada, że nie może się rozstać z Izoldą.
-Również broni się Izolda, tłumaczy miłość pomyłką
II spotkanie z pustelnikiem :
-pustelnik ma im pomóc, by pogodzić się z Królem Markiem
pustelnik pisze list do Króla + kupuje drogie materiały Izoldzie (charakter symboliczny: Izolda ma odzyskać swój autorytet królowej, honor małżonki króla, powrót zdegradowanej królowej) !!!
„Nieświadome” spotkanie kochanków z Markiem:
Zagniewany, zdeterminowany Marek (który wcześniej zesłał kochanków na śmierć -> miał wydać Izoldę trędowatym – gorsze od śmierci!) przychodzi do altany młodych, zbudowanej ze świeżych gałązek, w której śpią Tristan i Izoldy za zamiarem zabicia ich. Między nimi spoczywa miecz, Izolda ubrana z pierścieniem od Marka, Tristan w spodniach. W końcu… nie zabija ich. Dlaczego? Marek to człowiek zmienny, słaby. Jak odczytać jego gesty? Przypomnienie o małżeństwie i przynależności Izoldy do Marka ! (odniesienie do symboliki szat, w których powraca do królestwa), Tristanowi przypomina swoje zwierzchnictwo i oddanie T.
Rozłąka! Wiedzą, że nie pogodzą swojej miłości z życiem na dworze króla Marka !
Rozpatrywanie utworu w kategorii tragedii:
-miłość nie potrafi przejść przez wszystkie trudności
-są w sytuacji bez wyjścia : nie mogą wybrać pomiędzy równorzędnymi wartościami (miłość- honor rycerski, wartość feudalna, miłość króla)
- w tym świecie nie ma miejsca na miłość, która nie jest w stanie go obalić
Tristan przez ślub wraca do świata wartości (zakończone klęską).
28.11.13 r. „poezja trubadurów”
Trubadur to nie żongler! Trubadurem mógł być nawet książę, baron.
Poezja rozwinęła się na południu Francji, na Prowansji w języku okcytański.
Obraz wiosny jest częstym motywem w poezji trubadurów, rozpoczynają utwór (wiosna – symbol odrodzenia, wszystko pokrywa się zielenią, kwiatami, na wzór wiosny prowansalskiej)
Bernartz de Vernatdorn „Skowronek” – w wierszu występuje opis natury, który faktycznie mógł tak wyglądać, opis jest rzeczywisty, kolorowy (przeciwieństwo -> SZARY SKOWRONEK, który NIE śpiewa).
Skowronek wznosi się do góry („rytuał” wiosenny) pionowo, trzepoczą skrzydłami i rysują w powietrzy kształt serca ->> to przekracza jego zdolność jak na małego ptaszka, który wznosi się do SŁOŃCA (symbol ukochanej, której nie jest w stanie dosięgnąć) wzlot=wspinaczka na wysoką górę/stromy stok. Skowronek NIE spada, lecz opada w szczęściu.
*motyw spojrzenia- „dozwoliła spojrzeć mi”, autorytet kobiety -> to ONA wybiera wybranka serca (pośród wielu zalotników), ONA pozwala na spojrzenie, dopiero od spojrzenia rozpoczyna się miłość, POTEM on cierpi pozostawiony, wypędzony (odwrotnie do stosunków feudalnych – to kobieta dominuje, JEST SENIOREM, który powinien okazywać łaski, czego w efekcie nie robi !)
+śpiewać dla kobiet = pisać poezję! (służba poprzez poezję) => wypowiada służbę, gdyż nie otrzymuje łask od seniorki !
Marzenia, sublimacja rzeczywistości
+Odwołanie do Tristana i Izoldy w języku starofrancuskim, gdyż już wtedy zawędrowały z północy na południe, były znane
„Pieśń” („canzo”)
Opis zimy ! Miłość ma moc upiększającą świat, jak również przemieniającą go. Przez obraz zimy uświadamia, że miłość potrafi zmienić krajobraz na piękniejszy. Kochankowie marzą, by objąć się, skulić wzajemnie w ramionach. Podmiotem rządzą emocje ambiwalentne (por. ryba trzepocząca w sieci) !
*motyw oddalenia – „myśli tam, ciało tu”
Jaufre Rudel „Gdy dnie wydłuża maj zielony”
*motyw oddalenia różnie pojmowanego- MIŁOŚĆ DALEKA
05.12.2013 r. – Maria z Francji
LAI (krótkie opowiadanie narracyjne wersyfikowane, rytmiczne, z rymami AABB, jedna z poprzedniczek noweli, wartka akcja, mało opisów, każdy element jest bardzo ważny) to nie LAISSE (rodzaj strofy typowy dla chanson de geste)
LANWAL
Król Artur obdarowuje swoich rycerzy ( w zamian za służbę na wojnie, w ramach kontraktu feudalnego ), Lonwal – lennik, mężny, wierny, urodzony w królewskiej rodzinie, „rycerz dworny” ! (wykład), cudzozuemiec, „obcy na cudzej ziemi”, samotny w swej obcości na dworze króla Artura, gdzie „odbywa praktyki rycerskie”, by później powrócić do swej ziemi.
Król zapomina o Lanwalu przy rozdawaniu cennych zdobyczy
Lanwal opuszcza miasto, będące symbolem nacechowanym dla niego negatywnie, wyrusza nad rzekę, schodzi z (drżącego, coś przeczuwającego?) konia, kładzie się na łące i patrzy w stronę rzeki
Podchodzą kobiety ubrane ciasno w purpurę (czerwony z odcieniem fioletu) – BOGATO, są piękne, jedna niesie miednicę szczerozłotą, druga – ręczniki : by umyć Lanwala, <symbolicznie> oczyszczenie, kłaniają się mu i prowadzą do niezwykle bogatego namiotu, gdzie czeka królowa Semiramis (kontrast z łąką, rzeką, sytuacją Lanwala)
PANNA o niezwykłej urodzie, bogata, „najmądrzejsza”, leży na łożu w ledwie zasłaniającej ciało koszuli; zwraca się do Lanwala mówiąc, że go kocha. Obiecuje również bogactwo i swoje stawiennictwo w dowolnej porze, kiedy tylko ją przywoła Lanwal (pod warunkiem, że dotrzyma sekretu), LANWALA NIC NIE DZIWI, myśli, że w ramach rekompensaty krzywd Króla, bogactwo mu się należy!
Rycerz zgadza się, zostaje później umyty, zasiada również do uczty (uczta często towarzyszy cielesnym doznaniom miłosnym)
Lanwal wraca do miasta (choć sam powątpiewa w wydarzenia, które właśnie miały miejsce) i faktycznie wszystkie obietnice zostają spełnione, jest bogaty, owo bogactwo rozdaje, urządza uczty, wydaje rozkazy
Zostaje zaproszony na ucztę, podczas której Królowa (żona Artura) uwodzi Lanwala, proponuje cudzołożny związek. Ten odrzuca jej zaloty, obraża ją mówi o kobiecie piękniejszej i mądrzejszej od niej wyjawia sekret o tajemniczej kobiecie. traci kobietę
Królowa snuje intrygę, oskarża Lanwala (KREACJA DWORU KRÓLA ARTURA NIE JEST WYIDEALIZOWANA)
Lanwal zostaje postawiony przed sądem, jednak zostaje uratowany przez kobietę (która waca, by okazać swoją postać wszystkim, pokazać swoje piękno! i odjeżdża z nią na koniu do Avallonu, rzuca się na konia kobiety, pragnąc wrócić do bogatego życia wśród zabaw
Tajemnicza kobieta nie jest zwyczajną postacią, pojawia się w niespodziewanym momencie, wie dokładnie gdzie jest Lanwal rzeka = granica (kiedy pojawia się rzeka – mamy do czyniania z pewną granicą, w tym wypadku z granicą między światami rzeczywistym i fantastycznym). Kobieta to istato na z tego świata !
Lanwal doznaje przemiany podczas straty kobiety, cierpienia, zdaje sobie sprawę ze swoich uczuć do kobiety, zrozumiał też, że miłość nie oznacza tylko „brać”, ale również dawać od siebie!
Jednak… możliwym jest, że Królowa była tylko snem, jak również wszystkie wydarzenia Lanwal oszalał, a następnie umarł.
Opowiadanie o życiu złudzeniami, o niesprawiedliwości świata, o cudzoziemcu nieznajdującym swojego miejsca wśród obcych, o nieidealnym dworze Króla Artura i samej jego postaci
Wróżka – jest kwintesencją inności, jednak ani zła, a ni dobra!
(12.12.13 r.)
„Wilk”
„Był w Bretanii jeden baron” – posiada cechy dworne, również jego żona „wysoko urodzona”, wspólnie się miłują (sic! Przeciwieństwo do schematycznego związku doby średniowiecza). Małżeństwo jest jednak nie do końca szczęśliwe, gdyż żona niepokoi się o znikającego mężczyznę ( raz w tygodniu na trzy dni). By odkryć prawdę, odnosi się do niego czule, pieści go (kobiece sposoby! Por. biblijny Samson). Ta przestrasza się, ucieka z łoża męża, po czym okazuje się, że kobieta ma kogoś innego, kto zabiega o jej względy od dłuższego czasu. Pozbywa się ubrań wilkołaka, zdradza męża.
Postawa króla – widzi więcej niż inni (postać dowartościowana), dostrzega człowieka w zwierzęciu.
Oderwanie nosa – oszpecenie, którego nie można ukryć (część konstytutywna twarzy), piętnowanie (dziedziczne!)
O czym jest tekst: o ciemnej stronie człowieka/ granica człowiek-zwierzę
Utwór traktujący w dużej mierze o uczuciach kobiety. Postacie nie są dobre/złe, lecz z pogranicza.
„Yonec”
Stary mąż-młoda kobieta. Względy : rodzinne (spłodzenie potomka), zasada kontraktu. Kobieta jest zamknięta w wieży z powodu zazdrości męża. Ona życzy śmierci mężowi i SOBIE (w rzeczywistości), jednak przylatuje ptak-kochanek (motyw transformacji). To męski odpowiednik wróżki. Obecny jest motyw nieszczęśliwego małżeństwa i cierpiących kobietach w małżeństwie
(19.12.2013 r.)
„Perceval”
Powieść rozpoczyna się opisem wiosny (symb. narodziny, miłość – ważniejsza, niż czytelnik sobie może zdawać sprawę)
Perceval – syn wdowy, mieszka w „Przeklętym Lesie” (Gaste: niezamieszkany forret – deserte : pusty), który jest miejscem niebezpiecznym (opozycja: miasto, zamek, cywilizacja), wieku 14-15 lat nadal mieszka z matką, podczas gdy powinien przebywać już między mężczyznami, ucząc się fachu rycerskiego; kiedy widzi nadjeżdżających rycerzy, kojarzy ich najpierw z diabłem, następnie z postaciami świętymi, zwraca uwagę na ich błyszczące zbroje, kolory! – bowiem żył w odizolowaniu, obcował jedynie z matką i osobami poddanymi (opiekującymi się polem), sam nosił ubranie, które zakładali wieśniacy (prosty, szorstki, bury materiał) BO żył jak wieśniak! Potrafi tylko rzucać oszczepem (polowanie)
Po spotkaniu z rycerzami pragnie również posiadać taką samą zbroję! Postanawia opuścić dom, wyruszyć po zbroję, zatem matka daje mu rady, przestrogi (próbuje nauczyć go DWORNOŚCI, wspomina o religii, wierze; chce go nakłonić, by odnalazł swój autorytet, które wskaże mu drogę, da wykształcenie : Gornemant), jednak nie może uczynić swoimi słowami z niego rycerza (tylko próbuje)!
Po odejściu Percevala Matka omdlewa! Perceval niejako „przecina pępowinę”, wyrusza w świat, by zdobyć doświadczenie życiowe, wie, że musi odejść.
Podróż Percevala – podróż życia, zdobywanie doświadczenia! Szukanie celu, poszukiwanie siebie.
Spotyka namiot (myśli, że jest to kościół! – narrator niejednokrotnie ośmiesza postać Percevala), w nim kobietę, Perceval próbuje zachowywać się według rad mamy, jednak w rzeczywistości stosuje wobec kobiety przemoc (gwałt!) – potraktował ją jako służącą, która za jego czyn ponosi wysoką cenę.
Spotkanie purpurowego rycerza : Percevalowi podoba się purpurowe ( vermeille – krwisty/żywy) odzienie rycerza
Zadanie domowe:
Opowiadanie (lais) exspositions.bnf.fr/arthur/pedago/page1.htm : wydrukować i dołączyć do opowiadań!