Centralna administracja gospodarcza

Realizacja gospodarczych zadań państwa

Sposób oddziaływania na gospodarkę:

• regulowanie

• gospodarowanie

• nabywanie towarów i usług

Administracja gospodarcza – (ujęcie funkcjonalne) obejmuje wszelkie działania wykonawcze w stosunku do gospodarki oraz organy o wyłącznych kompetencjach gospodarczych w ujęciu sektorowym, funkcjonalnym oraz organy o kompetencjach ogólnych

Model administracji gospodarczej - zmienność potrzeb i rozwiązań (transformacja ustrojowa, zakres własności publicznej, poziom centralizacji, zakres samorządu, wpływ UE)

Struktura administracji gospodarczej

• Naczelne organy administracji : RM, Prezes RM, wiceprezesi RM, ministrowie

• Centralne urzędy

• Agencje rządowe

• Terenowe organy administracji zespolonej i niezespolonej

• Organy samorządu terytorialnego

• Organy pełniące funkcje zlecone administracji gospodarczej

Zadania gospodarcze Rady Ministrów

• domniemanie kompetencji (art. 146 Konstytucji)

• prowadzenie polityki gospodarczej

• kierowanie rządową administracją gosp.

• funkcje prawotwórcze (projekty ustaw + rozporządzenia + uchwały)

• zapewnienie wykonania ustaw gospodarczych

• ochrona interesów Skarbu Państwa w gospodarce

• funkcje budżetowe (projekt + kierowanie wykonaniem)

• kierowanie stosunkami gosp. z zagranicą (umowy międzynarodowe)

Procedury w ramach prac Rady Ministrów

• Przyjmowanie dokumentów rządowych – wnioskodawca, uzgodnienia międzyresortowe, Komitet RM, RM (posiedzenie, droga obiegowa)

• Komitety – Stały Komitet RM, Komitet Europejski RM

• Pełnomocnicy RM – sekretarze, podsekretarze stanu, wojewodowie (ds. Narodowego Planu Rozwoju 2007- 2013, ds. Samorządu Terytorialnego)

• Komisje wspólne (Rządu i samorządu)

• Inne organy doradcze - Międzyresortowy Zespól ds. Repatriacji

• Rządowe Centrum Legislacji

• Sekretarz RM

Prezes i wiceprezesi RM

• Prezes RM

• przewodniczenie RM (porządek, zwołanie, przewodniczenie, konkluzje, głosowania)

• kierowanie i koordynowanie prac RM (zapewnianie wykonania polityki RM)

• prawotwórcze ( kieruje procesem legislacyjnym + rozporządzenia)

• Wiceprezesi RM

• zastępcy, struktura polityczna Rządu, przewodniczący komitetów, funkcje ministrów

Ministrowie

• Status ministra (ministrowie resortowi, ministrowie bez teki)

• Urzędy ministrów resortowych - grupowanie działów, rozporządzenie atrybucyjne

• Działy administracji rządowej (32 działy – ok. 10 gospodarczych – gospodarka, rolnictwo, gospodarka wodna, gospodarka morska, praca, rozwój regionalny, transport, turystyka)

• Zadania ministra

– polityka resortowa

– prawotwórstwo (projekty ustaw + rozporządzenia)

– orzecznictwo administracyjne (np. koncesje)

– nadzór nad centralnymi instytucjami resortowymi (centralne urzędy, instytuty n-b, laboratoria)

– zadania budżetowe

• Struktura resortu (jednostki - ministerstwo, centralne urzędy, centralne jednostki resortowe, terenowe organy adm. niezespolonej)

Urzędy centralne

• Status urzędu centralnego

– właściwość miejscowa

– rodzaje zadań

– podporządkowanie

• Urzędy centralne nadzorowane przez Prezesa RM

– GUS

– UOKiK

• Urzędy centralne nadzorowane przez ministrów

– KNF

– Główny Urząd Miar

– Urząd Patentowy RP

– Główny Urząd Nadzoru Budowlanego

• Typy urzędów centralnych

• Urzędy typu administracyjnego

– Urząd Zamówień Publicznych

– Urząd Lotnictwa Cywilnego

– Urząd Dozoru Technicznego

• Urzędy regulacyjne (kadencja, ograniczone podstawy odwołania, raporty roczne )

– Urząd Regulacji Energetyki

– Urząd Komunikacji Elektronicznej

• Inspektoraty

– Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

– Główny Inspektor Ochrony Środowiska

Funkcje zlecone administracji gospodarczej

• Koncepcja funkcji zleconych (zadania publiczne wykonywane przez podmioty niepaństwowe)

– zadania rzeczowe

– zadania władcze

• Samorządy zawodowe

• Przedsiębiorcy

• Stowarzyszenia

• Zakłady administracyjne

POJĘCIE I KLASYFIKACJA PRAWNYCH FORM DZIAŁANIA ORGANÓW ADMINISTRACJI GOSPODARCZE

Formy działań organów administracji gospodarczej to sposoby zachowań tych organów związane z wykonywaniem prawa oraz innych zadań. Dzielą się na:

• Czynności prawne ściśle uregulowane prawem i skierowane na wywołanie skutków prawnych,

• Czynności faktyczne skierowane na wywołanie skutków faktycznych, luźniej uregulowane prawem niż czynności prawne, często mają względem nich charakter pomocniczy

• Władcze wykonywane z wykorzystaniem przewagi przysługującej administracji

• Niewładcze polegające na dobrowolnej współpracy organu administracji z podmiotem administrowanym lub innym organem

• Zewnętrzne skierowane do podmiotów administracyjnych

• Wewnętrzne skierowane do innych organów administracji

• Indywidualne skierowane do konkretnie oznaczonego adresata

• Generalne skierowane do bliżej nieokreślonej grupy adresatów

Formy działania najczęściej stosowane przez organy administracji gospodarczej to:

• stanowienie powszechnie obowiązujących ograniczeń zakazów i nakazów np. rozporządzenia, akty prawa miejscowego

• stosowanie prawa

• wydawanie decyzji administracyjnych:

  • koncesji

  • zezwoleń i aktów kwalifikacyjnych

  • aktów nadzoru

• podejmowanie czynności faktycznych np. kontrolnych, egzekucyjnych itp.

• zawieranie umów z innymi podmiotami np. w wypadku prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego

• wewnętrzne formy działania podejmowane w celu prawidłowej organizacji pracy organu

POJĘCIE ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ I JEJ GŁÓWNE OBSZARY

Administracja publiczna jest to:

1. w znaczeniu podmiotowym:

   • struktury organów powołanych i wyodrębnionych do realizacji zadań publicznych

   • ludzie zatrudnieni w tych organach

2. w znaczeniu przedmiotowym:

   • przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach

Administracja gospodarcza jest pojęciem węższym w stosunku do adminisrtracji publicznej. Administracja gospodarcza to ta część administracji, która dotyczy przedsiębiorców i prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Administracja gospodarcza regulowana jest prawem administracyjnym gospodarczym.

Organy administracji gospodarczej:

• naczelni ministrowie

• terenowe organy administracji ogólnej

• wojewodowie

• jednostki samorządu terytorialnego

• jednostki administracji nie zespolonej (np. urzędów miar)

Funkcje administracji gospodarczej:

• policja

• ochrona życia i zdrowia ludzkiego oraz środowiska naturalnego

• zapewnienie spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego

• reglamentacja ochrona rynku wewnętrznego

• przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym i nieuczciwej konkurencji

• stabilizacja rynku

• zapewnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego

• piecza administracyjna

• zapewnienie ludności odpowiednich świadczeń materialnych i niematerialnych

• zarząd mieniem publicznym

• opieka nad majątkiem powszechnego użytku (np. drogi publiczne)

• opieka nad mieniem podmiotów użyteczności publicznej (np. szkoły, szpitale)

• zarząd publicznym majątkiem produkcyjnym (np. przedsiębiorstwa państwowe)

• prowadzenie działalności gospodarczej

• utrzymywanie przedsiębiorstw o niskiej rentowności, ale niezbędnych ze względu na interesy zbiorowe interwencjonizm państwowy

• roboty publiczne

• prowadzenie działalności gospodarczej w celu zwiększenia dochodów budżetowych

Najważniejszymi instrumentami osiągania celów administracji gospodarczej są:

• wydawanie aktów administracyjnych

• pomoc finansowa (dotacje, subwencje, ulgi, itp.)

• pomoc niematerialna (np. w zakresie doradztwa i szkoleń, promocja eksportu)

• interwencja na rynku (np. zakupy interwencyjne w razie załamania cen na rynku)