Psychologia społeczna notatki

WYKŁAD I

Psychologia społeczna

Naukowe poznanie sposobu w jaki obecność innych ludzi wywiera wpływ na ludzkie myślenie, odczuwanie, zachowanie; oddziaływanie ludzi na ludzi.

Cel badań: określenie uniwersalnych właściwości natury ludzkiej, które powodują, że każdy jest podatny na wpływ; psycholog społeczny nie odrzuca wpływu środowiska na badany obiekt.

Konstrukcjonizm społeczny – nieklasyczna socjologia wiedzy; kwestionuje istnienie obiektywnej, uniwersalnej prawdy czy zewnętrznej wobec badacza rzeczywistości; obiektywnie dana rzeczywistość jest w istocie skonstruowana społecznie.

PROBLEMY BADAWCZE

SPECYFICZNE CECHY PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ

Tradycje myślenia o społecznym zachowaniu człowieka

Metody badań wykorzystywane w psychologii społecznej

Każda procedura badawcza wymaga uwzględnienia kilku elementów:

Badania obciążone są błędami wynikającymi z zastosowanych metod czy doboru próby

METODY BADAŃ:

OBSERWACJA

BADANIA KORELACYJNE

BADANIA PORÓWNAWCZE

EKSPERYMENT

Schemat eksperymentu:

  1. W określonej sytuacji obserwujemy zachodzące zjawisko „Z”

  2. Stawiamy pytanie: „Od czego zależy jego występowanie?” „Dlaczego tak przebiega?”

  3. Analizujemy sytuację, w której zjawisko zaszło (jakie zmienne wchodzą w jego skład)

  4. Zastanawiamy się, z którą zmienną związane jest zjawisko „Z”

  5. Formułujemy hipotezę, że spośród zmiennych „a”, „b”, „c”, „d” – zjawisko jest związane ze zmienną „c”

  6. W celu sprawdzenia hipotezy przystępujemy do eksperymentowania

  7. W kolejnych seriach prób, eliminujemy jedną z ww. 4 zmiennych i obserwujemy czy występuje zjawisko „Z”

  8. Jeżeli zjawisko występuje tylko i wyłącznie w obecności zmiennej „C” – to nasza hipoteza zostaje potwierdzona

  9. Replikacja. Każda kolejna próba zwiększa stopień prawdopodobieństwa, że twierdzenie o zależności „Z” od „c” jest prawdziwe

Trafność zewnętrzna eksperymentu – uogólniamy na inne sytuacje; realizm sytuacyjny, psychologiczny, próba

Trafność wewnętrzna eksperymentu – na zjawisko poza zmienną niezależną, nie oddziałuje żadna inna

Eksperyment podwójnie ślepy – ani badacz, ani badani nie wiedzą, która grupa jest eksperymentalna, a która kontrolna

MODELE ZWIERZĘCE

PRZEDMIOT PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ A PSYCHOLOGIA ŚRODOWISKOWA

Ekologia społeczna – Florian Znaniecki

METODY i TECHNIKI BADAŃ SPOŁECZNEJ PSYCHOLOGII ŚRODOWISKOWEJ



WYKŁAD II

POZNANIE SPOŁECZNE

Samospełniające się proroctwo -> wzajemne uwarunkowanie siebie

Teoria schematów poznawczych

- Schemat poznawczy to wiedza i doświadczenie zakodowane w umyśle

- Współokreślają treść naszego widzenia świata

- Zawierają wiedzę uogólnioną, wyabstrahowaną z konkretnych doświadczeń

- Stanowią reprezentację rzeczywistości

- To hipotezy na temat otaczającej nas rzeczywistości (dostarczają przedpercepcyjnej informacji; schematy są zastosowawcze; zabezpieczają przed niechcianymi konsekwencjami)


Uniwersalna zasada budowania schematów to prototypowość i hierarchiczność

AKTYWIZACJA SCHEMATÓW

- aktywizacja schematu „oddolna”, tj. aktywizowanie schematu całości przez zaktywizowane uprzednio schematy części

- Wzbudzanie schematów - doświadczenia bezpośrednio wcześniej zwiększa dostępność schematu

- aktywizacja schematu „odgórna” tj. aktywizowanie przez oczekiwania lub hipotezy; metoda poprzedzania

RODZAJE SCHEMATÓW

SCHEMATY DZIAŁANIA - SKRYPTY

SCHEMATY LUDZI - STEREOTYPY


Iluzoryczne korelacje - Chapman (1967)

To systematycznie popełniany błąd; przecenianie współwystępowania bodźców:

Zdaniem Hamiltona i Gifforda u podstaw formowania się stereotypów leżą niezgodne z prawdą przeświadczenia o współwystępowaniu pewnych cech. (schematyzacja wiedzy)


PRZERWA W KOMUNIKACIE SPRZYJAŁA SUROWOŚCI SĄDÓW MORALNYCH - DWUFAZOWY MODEL POWSTAWANIA STEREOTYPÓW
EFEKT PRZERWY CZASOWEJ - POWSTAWANIE SĄDÓW MORALNYCH
(Kofta, Doliński)

- faza orientowania się (trwa do momentu wydania sądu)

- faza zamrażania (gotowość do zmiany sądu maleje)

I – wiarygodna osoba informuje jakimi atrybutami cechują się typowi przedstawiciele określonej grupy obcej

II niemożność skonfrontowania tej opinii z rzeczywistością społeczną, bo kontakt z tą grupą nie jest możliwy (w efekcie zamknięcie poznawcze)

III – poznawcze ignorowanie lub reinterpretowanie informacji niezgodnych z przekonaniami


WYKŁAD III

PARADYGMAT GRUP MINIMALNYCH

Wykazano, że sam fakt podziału na „swoich” i „obcych” jest przyczyną powstawania negatywnych postaw międzygrupowych, dyskryminacji.


Stereotyp duszy grupowej (SDG) (Kofta, Sędek)

Cechy stereotypu duszy grupowej:


SDG a stereotyp „klasyczny”

Stereotyp duszy grupowej

Stereotyp „klasyczny”

Dotyczy grupy jako całości, a nie typowego przedstawiciela grupy

Dotyczy typowego członka danej grupy

Ma treść uniwersalną

Treść zmienia się z grupy na grupę

Zawsze jest negatywny

Może być pozytywny, negatywny, neutralny

Jest teorią przyczynową

Jest teorią korelacyjną

Może determinować działania polityczne, prowokować określone działania obronne,

Może być źródłem dehumanizacji

Reguluje sferę kontaktów interpersonalnych z członkami grupy obcej


Jacques Philippe Leyens sformułował hipotezę, że ludzie mają skłonność do dehumanizowania „obcych”, gdyż człowieczeństwo jest esencją grupy własnej, tylko „swoi” uważani są za ludzi w pełnym tego słowa znaczeniu.


MAPY POZNAWCZE ŚRODOWISKA

Środowisko zurbanizowane (i każde inne) jest mentalnie reprezentowane przez 5 wskaźników formalnej fizycznej struktury przestrzeni miasta

Zastosowana metoda Lyncha:

Ważne elementy rzadko pojawiały się tylko w jednym ze źródeł


Teoria punktów kotwiczących wiedzę w przestrzeni mapy poznawczej (Golledge, Spector)


Mapa typu „jesteś tutaj” (Levine)

najbardziej popularna forma wspomagania orientacji przestrzennej; jeżeli sytuacja na mapie nie jest precyzyjnie zorientowana na położenie budynków, to jest bardziej dezorientacyjna


DEFINICJA MAPY POZNAWCZEJ


CHARAKTERYSTYKA MAP POZNAWCZYCH ŚRODOWISKA

- niekompletne (pomijają to, czego ludzie nie zauważają)

- zawierają deformacje

- wzbogacają mapę o nieistniejące elementy


WYKŁAD IV

WIZERUNEK WŁASNEJ OSOBY

Dwa wymiary ja:

JA – realne – idealne – powinnościowe

Ja realne

Lęk depresja

J a powinnościowe Ja idealne

Niepewność


ŹRÓDŁAJA

SAMOOCENA

PRZYCZYNY ZANIŻONEJ SAMOOCENY

KONSEKWENCJE ZANIŻONEJ SAMOOCENY


WYKŁAD IV

Konwersja - przeniesienie agresji na inną osobę

WPŁYWSPOŁECZNY

Uległość wobec mniejszości – oddziaływanie jednostki na wielu innych członków grupy lub wpływ grupy reprezentującej poglądy mniejszości członków na jej większość. Mniejszość musi być konsekwentna!

Z czego wynika siła mniejszości?

WYKŁAD V

Manipulacje- Forma zamierzonego wywierania wpływu na druga osobę czy grupę

Autoprezentacja jako rodzaj manipulacji – np. prezentacja, by pracodawca zatrudnił mnie a nie kogoś innego.

Ten popełnia zbrodnie, kto ma z niej korzyści” /Seneka Młodszy/ - tak samo jest z manipulacją

Bodźce podprogowe (James Wikary) – chwyt autoreklamowy, mechanizm przypominający placebo – ulegnięcie sugestii bodźców podprogowych)

Klasyfikacja technik manipulacyjnych – psychomanipulacje (T. Witkowski)

Manipulacje skoncentrowane na samoocenie (autohandicap - samoutudnianie, np. spożywanie alkoholu przed egzaminemi przyjście na niego na kacu, zakomunikowanie o tym znajomy, by zrozumieli ewentualną porażkę lub potwierdzenie „wyjątkowych” kompetencji w przypadku zdania egzaminu; wywołuje to uległość – środek doraźny – lub zmianę zachowania lub zmianę osobowości (głównie w przypadku sekt; wyuczona bezradność – Chińczycy w obozach jenieckich)

/konformizm urojony – manipulator przedstawia manipulowanemu jakieś nieprawdziwe informacje, przekonując go, że osoba o nich wie i zdeklarowała się działać zgodnie z tym; oczekiwanie, że będzie się zachowywała zgodnie z deklaracją – ale się nie deklarowała niczego, chociaż wmawia mu się, że oczywiście wcześniej się o tym rozmawiało

AUTOPREZENTACJA – kształtowanie własnego wizerunku

MOTYWY ZACHOWAŃ AUTOPREZENTACYJNYCH

Środki autoprezentacji

Stygmat przeniesiony – przeniesienie cechy z osoby stygmatyzowanej na osobę, która z tą osobą przebywa

Mogą być obliczone na krótki i długofalowy dystans czasowy oraz mieć charakter strategiczny

Style autoprezentacji (Jones i Pittman)

Style autoprezentacji

TAKTYKIAUTOPREZENTACJI

Dylemat lizusa

Dylemat zróżnicowanej publiczności

Dylemat skromności

Dylemat autentyczności

Dylemat reputacji (widoczne szczególnie u sportowców)

Pławienie się w cudzej chwale

Aplauz (nie chcemy być kojarzeni z ludźmi, ale ze szczególnymi wydarzeniami; skuteczny szczególnie, gdy pojawia się dzięki osobie trzeciej)

Manipulacje wykorzystujące dysonans poznawczy

Manipulacje emocjami

Manipulowanie poczuciem kontroli

Manipulacje oparte na wrodzonych automatyzmach


WYKŁAD VI

Manipulacja:

- intencjonalność działania

- osiągnięcie korzyści

- druga strona nie może być świadoma manipulacji

RADZENIE SOBIE Z MANIPLACJAMI

Skuteczniej bronimy się przed manipulacjami prostymi, często się pojawiającymi. Odwrotnie jest z manipulacjami „wyrafinowanymi”.

Kłamstwo i jego wykrywanie

WYKRYWANIEKŁAMSTWA
zachowania podejrzanych, którzy kłamią, w trakcie przesłuchania - wg Mike’a Smith’a

Kłamstwa lekkiego kalibru: nie wywołują silnego napięcia, występują krócej, nie wywołują przykrych konsekwencji, osoba oszukująca w większym stopniu koncentruje się na autoprezentacji

Kłamstwa dużego kalibru: trwają długo, występuje lęk, napięcie, wywołują przykre, katastrofalne konsekwencje

NIE NALEŻY OPIERAĆ SIĘ NA JEDNYM SYGNALE!

Działanie i skuteczność poligrafów

MAKIAWELIZM syndrom cech psychicznych

Cechy osobowości makiawelistycznej (the cool syndrome)

Cechy makiwawelisty przejawiają się w bezpośrednim kontakcie i nieustrukturalizowanych sytuacjach

Skala Richarda Christiego - służy do pomiaru makiawelizmu

Skala MACH (?)


MIĘDZY STAGNACJĄ A DZIAŁANIEM - problematyka bierności społecznej i motywacji

Czym jest bierność?

Bierność ludzi zewnątrzsterownych

- podwójne normy (to, co się mówi publicznie, prywatnie się wyśmiewa)

- pasożytnicza innowacyjność (próby przechytrzenia systemu)

- delegowanie odpowiedzialności, przedłużona infantylność, paternalizm

- zawistny egalitaryzm – niechęć do ludzi, którym wiedzie się lepiej, postrzeganie lepszych jako oszustów

Bierność jako rezultat wyuczonej bezradności

Do modelu pierwotnego dołączono atrybucje przyczynowe (wewnętrzne i zewnętrzne, stałe i zmienne)

Osobista i uniwersalna bezradność

Grupa odniesienia ma wpływ na bezradność osobistą i uniwersalną.

Wszyscy zdali egzamin tylko nie ja – bezradność osobista

Nikt nie zdał egzaminu – bezradność uniwersalna

Bierność jako wartość

Bierność instrumentalna (pozwala coś uzyskać lub uniknąć)

Bierność jako rezultat treningu społecznego

Biernośćprzypisana i oczekiwana

Efekt hamowania społecznego

Obecność innych ludzi powoduje spadek poziomu wykonania w porównaniu z działaniem w samotności

Spadek poziomu wykonania w porównaniu z działaniem w samotności

Próżniactwo społeczne(efekt Ringelmanna)

Im więcej osób wykonuje równocześnie jakąś czynność/pracę, tym gorszy rezultat uzyskują w porównaniu z tym, co wynikałoby z dodawania ich rezultatów uzyskiwanych indywidualnie

Wydajność pracy obniża się ponieważ:


WYKŁAD VII

MOTYWACJA I MOTYWOWANIE


Motywacja do osiągnięcia określonego wyniku (celu) jest funkcją:

M = f (Ui Psi)


Rodzaje i teorie motywacji

Motywacja wewnętrzna(charakter autoteliczny) i zewnętrzna (charakter instrumentalny)

Motywacja świadoma i nieświadoma (Freud, teoria Erosa i Tanatosa)

Uwzględniam zewnętrzne i wewnętrzne umiejscowienie kontroli; im bardziej zewnętrzna, tym mniejsza motywacja, wewnętrzna podnosi motywacje do działania

Ludzie chcą zaspokoić te pragnienia lub w sposób społecznie akceptowany panować nad nimi; rozwojowe zmienianie się motywacji; im starsi jesteśmy, pod wpływem socjalizacji, zaczynamy sublimować te potrzeby, formy agresywne przekształcane są na bardziej akceptowane społecznie działanie

Potrzeby układają się w hierarchię – od najbardziej podstawowych:

- Czynniki satysfakcji: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności

- Czynniki motywujące: szacunku/uznania, samorealizacji

- Potrzeba samo transcendencji: wyjście poza własną przyjemność i inne egocentryczne

korzyści


Kary i nagrody - jako narzędzia wpływu społecznego


Warunki skuteczności kar


Warunki skuteczności nagrody


Motywowanie do zmiany negatywnej postawy:

  • jasne i czytelne kryteria

  • są konsekwentne i stopniowo rosnące

  • kara wymierzona przez autorytet

  • są natychmiastowe i rzadsze od nagród

  • adekwatna do przewinień

  • znajomość przez osobę karaną repertuaru zachowań pozwalających uniknąć kary i otrzymać nagrodę

  • nie wolno przypominać o popełnieniu błędu, bo ma to wpływ na definicje siebie

Agresji nie należy karać fizycznie

Utrwalanie pożądanego zachowania

  • Lepiej jak jest nieregularna

  • Może być odroczona i często powtarzana

  • Dobrze jest często przypominać o zachowaniu, które umożliwiło otrzymanie nagrody



Rodzaje informacji zawarte w nagrodach i karach – kompetencja i kontrola

NADUZASADNIENIE (M.Lepper):

Nagroda obniża motywację gdy:

Bezmyślne dawanie nagród może odnieść odwrotny efekt niż zamierzamy.

Pojawienie się nagrody powinno być podkreśleniem wysokiej kompetencji


POTRZEBA OSIĄGNIĘĆ – test autopercepcji tematycznej

POTRZEBA SWOBODY DZIAŁANIA – Koncepcja reaktancji Jacka Brehma

POTRZEBA PORÓWNAŃ SPOŁECZNYCH

Sposoby na uświadomienie sobie swoich silnych i słabych punktów:

Uczymy się relacji między „można” a „powinno się”

POTRZEBA APROBATY SPOŁECZNEJ

Konsekwencje społecznej aprobaty

POTRZEBA AFILIACJI

POTRZEBA POMAGANIA INNYM:

Altruizm - Pomaganie innym pod nieobecność jakichkolwiek nagród zewnętrznych

Źródła altruizmu:

POTRZEBA SPÓJNOŚCI – konsekwencji
teoria dysonansu poznawczego
(L. Festinger)

Ludzie dążą do zgodności między przekonaniami o tej samej sprawie i spójności między swoimi poglądami a postępowaniem. Dysonans wzbudza psychologiczna niespójność (niezgodność) między dwoma elementami poznawczymi. Rozbieżność poznawcza wytwarza stan psychicznego dyskomfortu u człowieka

Dysonans to stan emocjonalno-motywacyjny


KONFLIKT INTERPERSONALNY

Warunki wystąpienia konfliktu interpersonalnego:

Źródła konfliktów

Zdarzenia bezpośrednio wywołujące konflikty (Peterson)

Istota konfliktów i ich rodzaje

Ze względu na przedmiot konfliktu dzielą się na takie, które toczą się o:

Ze względu na aktywność stron, konflikty mogą być:

Ze względu na postrzeganie danej interakcji jako konfliktu możemy wyróżnić:


WYKŁAD VIII

Wybrane detektory konfliktu


Schemat dynamiki rozwoju sytuacji konfliktowej wg Jamesa S. Colemana

(Konflikt się uniezależnia, pojawiają się problemy ze wskazaniem przyczyny konfliktu)

  1. Pierwotny pojedynczy przedmiot sporu (Przypisywanie sobie nawzajem złej intencji, jedna ze stron czuje się odpowiedzialna za obronę „słusznej” sprawy, druga strona czuje się atakowana, znieważona)

  2. Naruszenie równowagi stosunków

  3. Ujawnienie innych spornych zagadnień (przypominanie słabości drugiej strony, wypominanie spraw niezwiązanych bezpośrednio z przyczyną konfliktu)


  1. Wysuwanie nowych racji przez drugą stronę (atakowanie strony pierwszej, kumulowanie negatywnej oceny drugiej strony)

  2. Druga strona wydaje się z gruntu zła (zaburzenie procesu postrzegania)

  3. Spór zaczyna się toczyć wokół cech charakteru jego uczestników (Inkiwyzycja – przejęcie kontroli nad sporem, często ingerencja osób trzecich)

  4. Konflikt uniezależnia się od pierwotnego sporu

Mechanizmy napędzające konflikt

Procesy poznawcze uczestników ogniskują się wokół trzech zagadnień: sprawa sporna, własna osoba i partner konfliktu

  1. Odbicie lustrzane

Jeśli porozmawiamy oddzielnie ze stronami konfliktu, to będą one mówiły to samo, te same emocje, poczucie skrzywdzenia, upoważnienia do obrony „słusznej sprawy”, podobne myślenie

  1. Mechanizm „źdźbła trawy”

U kogoś zauważamy źdźbło trawy, a u siebie belki nie widzimy; każda ze stron dostrzega u partnera podstępne zamiary, ale nie widzi, że sama zachowuje się źle

  1. Podwójne normy

Usprawiedliwianie swoich złych zachowań, np. agresji – to ja mam racje i to uzasadnia moje zachowanie

  1. Myślenie biegunowe

Typowe dla konfliktu „widzenie czarno-białe” – to, co robię ja jest dobre i słuszne, a to co robi druga strona nie

  1. Prawo eskalacji

Jeśli ktoś podejmie zadania ambitne, wpada w pułapkę ambicji; będzie bronił tego, nawet jeśli nie było ono do końca słuszne

Główne przeszkody ograniczające nasze zdolności do kierowania konfliktami(za: Daniel Dana, 1993)

- Złe odruchy- ludzie pozostający w konflikcie ujawniają bardzo pesymistyczne zachowania; współcześnie sublimujemy te formy – działania utrudniające obmówienia kogoś powodują, że ludzie nie są skłonni do zachowań pozytywnych (?); pasywna ucieczka względem stron konfliktu

- Iluzje

a) Iluzja wygrana – przegrana (o sumie zerowej)

nasze potrzeby mogą być zaspokojone tylko wtedy, gdy komuś innemu zostanie coś odebrane; ograniczenia, chęć wymuszenia pewnych korzyści

b) Iluzja Głazu na Drodze

Wyzwala złe odruchy, spór jest nierozstrzygalny, bo druga osoba jest „niereformowalna”, niemodyfikowalna; albo zrezygnuję albo zaatakuję

c) Iluzja Złego Człowieka

Zazwyczaj jest dwustronna; żeby się coś zmieniło, to „inni” muszą zrozumieć, że źle robią; poczucie bezradności, bo to oni muszą się zmienić, tendencja do bierności

Pseudorozwiązania konfliktów

ZAKOŃCZENIE KONFLIKTU (za: Peterson)

  1. kooperacyjna orientacja”” – traktowanie konfliktu jako zadania do rozwiązania; poszukiwanie korzyści obustronnych, przełamanie egocentryzmu, dostrzeganie drugiego człowieka

  2. elastyczna nieustępliwość” – mimo uporczywego obstawania przy swoim, swoich celach, jesteśmy elastyczni w sprawach dotyczących sposobu osiągnięcia celu

- Strukturalna poprawa – szczególnie pożądana sytuacja, opiera się o całkowitą zgodę; zakłada, że osoby pozostające w konflikcie dyskutują o swoich potrzebach i obawach, dowiadując się o sobie, o swoich poglądach, relacjach; zacieśnienie relacji; ludzie przechodzący ten etap postrzegają się pozytywniej niż przed konfliktem; wzrost zaufania, sympatii, akceptacji

SIŁY PROWADZĄCE DO HARMONII (za: Daniel Dana)

  1. Zmęczenie (prowadzeniem ciągłej walki, pomaga celowo wyłoniona eskalacja)

  2. Potrzeba pokojowego współistnienia

  3. Katharsis („leczenie przez rozmowę”)

  4. Odruch inhibicji (powstrzymania, hamowania; hamowanie się przed działaniami powodowanymi impulsem; proces biochemiczny, który jest skutkiem konfliktu z otoczeniem, stworzy szansę, która urzeczywistnia rozwiązanie)


Wybrane techniki wspomagające efektywne zarządzanie konfliktami

- oddzielenie ludzi od konfliktu

- skoncentrowanie się na interesach, a nie na stanowiskach

- szukanie rozwiązań korzystnych dla obu stron

- domaganie się, by spór był rozwiązany w oparciu o obiektywnie ustalone kryteria)

Rozwiązywanie sporów przez osoby neutralne


RELACJE ŚRODOWISKOZACHOWANIE - perspektywy teoretyczne


WYKŁAD IX (nie mam swoich notatek)

PRZESTYMULOWANIE VS. NIEDOSTYMULOWANIE

„widzenie tunelowe”

Teoria regeneracji uwagi (cechy środowisk regenerujących)

Procedura REST (Technika Ograniczonej Stymulacji Środowiskowej)

POZIOM ADAPTACJI(optymalna stymulacja)

Wymiary wzdłuż których zmieniają się ww. kategorie: intensywność, zróżnicowanie, ustrukturalizowanie

  1. habituacja,

  2. adaptacja,

  3. przystosowanie.

OGRANICZENIAZACHOWANIA – model kontroli

  1. Behawioralna

  2. Poznawcza

  3. Decyzyjna

  4. Retrospektywna (dodał ją Thompson)

  1. Pierwotna

  2. Wtórna

STRES ŚRODOWISKOWY

  1. Model badań biomedycznych (Selye)

  2. Model badań koncentrujących się na procesach psychicznych (Lazarus)

CHARAKTERYSTYKA STRESORÓW

Kategorie stresorów środowiskowych (Lazarus i Cohen):

  1. Wydarzenia katastrofalne

  2. Stresory osobiste

  3. Stresory tła

a) uciążliwości dnia codziennego

b) stresory otoczenia (stresory środowiska fizycznego):np. oświetlenie, hałas, drgania i wibracje, warunki klimatyczne, substancje chemiczne, ciepło


STRESORY TRAUMATYCZNE

STRESORY CHRONICZNE


REAKCJESTRESOWE

  1. Fizjologiczny (stres systemiczny)

  2. Behawioralny

  3. Emocjonalny (stres psychologiczny)

  1. Reakcja alarmowa

  2. Faza odporności

  3. Faza wyczerpania


Zaburzenia stresu pourazowego (wg klasyfikacji DSM-IV 1994)

1. Utrzymujące się odtwarzanie traumatycznego wydarzenia poprzez:

2. Unikowe reakcje na bodźce związane z traumą lub ogólne odrętwienie

3. Stałe symptomy pobudzenia:

Obecność symptomów z tych 3 kategorii przez okres dłuższy niż jeden miesiąc pozwala na rozpoznanie zaburzeń pourazowych. Jeżeli objawy utrzymują się do 3 miesięcy, rozpoznaje się ostre zaburzenia pourazowe. Jeżeli utrzymują się ponad 3 miesiące rozpoznaje się chroniczne zaburzenia pourazowe.

Odroczony zespół pourazowy, objawy pojawiają się przynajmniej w 6 miesięcy po traumie.


WYKŁAD X

RADZENIE SOBIE ZE STRESEM

Jak poradzić sobie ze stresem spowodowanym zbliżającym się egzaminem?

  1. Uzmysłowienie sobie, że nie jesteśmy przygotowani

  2. Opracowanie strategii dotyczącej przygotowania – Metoda Earla Nightingale’a ( zapisać na kartce pytanie „Jak mogę się przygotować?” i wypisać 20 odpowiedzi)

  3. Przystąpienie do egzaminu.


Zasada Premacka – wykorzystanie czynności preferowanej jako nagrody za wykonanie czynności mniej preferowanej

Klasyfikacja strategii radzenia sobie ze stresem (Lazarus):

  1. Działania bezpośrednie (skoncentrowane na problemie; jeśli istnieje aktywność, którą możemy wdrożyć, by zminimalizować stres)

  2. Działania paliatywne (skoncentrowane na emocjach; paliatyw – półśrodek; ma na celu zmniejszenie wpływu stresu na stan emocjonalny, przepracowanie negatywnych stanów emocjonalnych, np. intelektualizacja problemu/stresu, racjonalizacja, leki, medytacja, opanowanie negatywnej sytuacji)

Adaptacja do stresu: (dotyczy sytuacji, gdy czynnik stresogenny trwa w czasie)

  1. Koszty (np. choroby, obniżenie poziomu wykonania, odporności, przeciążenie poznawcze)

  2. Korzyści (np. funkcja dydaktyczna, skłonność do zachowań altruistycznych)

Efekty następcze (długotrwałe) adaptacji do stresu mogą prowadzić do obniżenia możliwości adaptacyjnych.

Staramy się nadać sens wydarzeniom, postrzeganie rzeczywistości jako czegoś przewidywalnego.

Znajdowanie korzyści w sytuacji, w której się znaleźliśmy, „co nas nie zabija to nas wzmacnia”.


Psychologiczne strategie radzenia sobie

Victor Frankl: „Kiedy nie jesteśmy w stanie zmienić sytuacji wówczas stajemy przed wyzwaniem, by zmienić siebie”


ZDARZENIAKATASTROFALNE - kategoria stresorów traumatycznych

Utopie pokatastrofalne – społeczność terapeutyczna, tworząca się po katastrofach naturalnych

Wsparcie społeczne

Więzi społeczne i poczucie integracji stanowi fundamentalną i ochronną rolę dla kondycji psychofizycznej człowieka

- coś, co jest rzeczywiście dawane i rzeczywiście otrzymywane, np. informacja, rzeczywista pomoc materialna, wsparcie emocjonalne

- określona informacja sprzyjająca podtrzymaniu emocjonalnemu (informacja sygnalizująca, że jesteśmy otaczani troską, miłością, opieką; jakość relacji, bliskość, intymność, wzajemne zaufanie), samooceny (jesteśmy osobami godnymi zaufania, wartościowymi, informacje istotne dla „ja”), społecznemu (włączenie nas w system wzajemnych zobowiązań, przekazywanie odpowiedzialności)

- nie każde środowisko ma zdolność okazywania wsparcia; duża rola integracji, pomija osoby, które przed wystąpieniem kataklizmu miały słabe więzi, były niezintegrowane -> te osoby są pomijane przy wsparciu, uprzywilejowane wsparciem są osoby dysponujące zasobem społecznym i materialnym

  1. Model „buforowy” – występuje czynnik stresowy

  2. Model „efektu bezpośredniego” – bezwzględny, korzystny wpływ wsparcia; jest gwarantem dobrej, psychologicznej kondycji; odwołuje się do potrzeb przynależności i bezpieczeństwa; ważny na każdym etapie życia, nie musi występować czynnik stresogenny; poczucie, że możemy na kimś polegać

Podstawowym teoretycznym założeniem powyższych modeli jest to, że stres i wsparcie społeczne są zmiennymi niezależnymi

Mobilizacja wsparcia („społeczność altruistyczna”, „społeczność terapeutyczna”, „utopia pokatastrofalna”)

W przypadku klęsk żywiołowych następuje spontaniczna i natychmiastowa reakcja, uzależniona od jakości struktury sprzed zdarzenia

- zwiększa się wzajemna identyfikacja,

- zwiększa się poczucie solidarności,

- zanikają konflikty,

- pozytywny nastrój,

- altruizm, chęć bezinteresownego działania

Deterioracja wsparcia społecznego

miesiąc miodowy” w cyklu pomocowym, społeczeństwa altruistyczne trwają w nim – są zjawiskiem krótkotrwałym, w krótkim czasie dochodzi do rozpadu więzi

- poczucie pokrzywdzenia

- napięcie, przedłużający się czynnik stresogenny, zmęczenie współczuciem

  1. Logika zachowań ochronnych

Osoby uwikłane w wydarzenia traumatyczne podejmują działania zapobiegawcze, ale to rodzi konflikt – muszą ratować ludzi, ale to rodzi konflikt – muszą ratować ludzi, ale nie chcą ryzykować; mogą w sposób zagrażający ich życiu atakować problem, brak planu powoduje napięcie, działania samoobronne, oszczędność energii, osłanianie się przed wpływem negatywnego czynnika, działania samozachowawcze, ucieczkowe

  1. Sesje grupowe

Sesje grupowe dla ratowników, by umieli rozpoznawać swoje reakcje, emocje; dzielenie się doświadczeniem; sesje grupowe są lepsze niż sesje „jeden na jeden”

  1. Ogólne zalecenia

Ratownicy nie są chętni do korzystania z pomocy i wsparcia psychicznego, pomoc ofensywna, „nachalna” pomoc, świadczona międzyinstytucjonalnie, udział w akcjach ratunkowych w przypadku klęsk żywiołowych powinna być dobrowolna, a udział w sesjach grupowych powinien być obowiązkowy.




42



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA notatki
psychologia społeczna notatki
psychologia społeczna, notatki
Zagadnienia na egzamin z psychologii społeczno, Notatki na studia
Psychologia społeczna notatki
Skarżyńska Krystyna - Psychologia społeczna. Notatki z wykładów 01
Psychologia niedostosowania spolecznego-notatki, Pedagogika notatki
Psychologia społeczna wpływ społeczny, notatki
R 6 ZMIANA POSTAW, ⇒ NOTATKI, I semstr, !ĆWICZENIA, Psychologia społeczna (ćwiczenia)
notatka dotyczaca bezrobocia, STUDIA, na studia, psychologia społeczna
R 3 ATRYBUCJE WNIOSKOWANIE NA PODSTAWIE ZACHOWANIA, ⇒ NOTATKI, I semstr, !ĆWICZENIA, Psychologia spo
wykład 2012.12.19, ⇒ NOTATKI, I semstr, Psychologia społeczna (wykład) M.Dominiak-Kochanek
28.11.2012, ⇒ NOTATKI, I semstr, Psychologia społeczna (wykład) M.Dominiak-Kochanek
5.12.2012, ⇒ NOTATKI, I semstr, Psychologia społeczna (wykład) M.Dominiak-Kochanek
Gotowa notatka do egzaminu, Semestr II, Psychologia społeczna
Psychologia społeczna 12.12.12, ⇒ NOTATKI, I semstr, Psychologia społeczna (wykład) M.Dominiak-Kocha
Notatka z lektury - Psychologia społeczna dla nauczyciel, wypracowania
NOTATKI Z TEKSTÓW, Psychologia UJ, III semestr, Psychologia społeczna
psychologia społeczna wykład 28.11.2012, ⇒ NOTATKI, I semstr, Psychologia społeczna (wykład) M.Domin

więcej podobnych podstron