„W matni”

Emil Zola

- bohaterami są postaci z nizin społecznych,

-utwór nie został dobrze przyjęty w Paryżu.

-Mówiono, że podejmowana problematyka nie jest godna, aby interesowali się nią literaci. -Naturalistyczne opisy bulwersowały elegancki Paryż.

- oskarżano autora o budowanie zohydzonej wizji ludu.

-Zola utrzymywał, że opisywał życie jakie obserwował, a ukazując przyczyny biedy i demoralizacji ludu, zwracał uwagę na problem biedoty, zwiększając potencjalne szanse na jej poprawę

POSTACI:

Gerwazyna Macquart (potem Coupeau)– 22lata; pracowita kobieta z Passions, praczka z zawodu; zwana „Kuśtyk-tyk” ze względu na to, że kulała; z czasem popadła w nędzę

August Lantier – 26 lat; pierwszy kochanek Gerwazyny; „nałogowy nierób i wygodniś”

Klaudiusz, Stefan – synowie Gerwazyny i Lantiera

Coupeau – blacharz; mąż Gerwazyny

Nana – córka Coupeau i Gerwazyny

Pani Goujet – sąsiadka, przyjaciółka rodziny Coupeau; szyje koronki; wdowa; jej mąż powiesił się w więzieniu, do którego trafił za zabicie towarzysza

Goujet – syn pani Goujet, kowal; zachwycony pracowitością i dobrocią Gerwazyny

Pani Boche – dozorczyni sąsiedniego domu; plotkara

Wirginia Poisson (po mężu)- siostra Adeli

Adela – kochanka Lantiera

Anna Lorilleux – siostra Coupeau, złotniczka; zły charakter

Pan Lorilleux – złotnik; Coupeau się u nich stołował;

Pani Fauconnier – praczka, u której pracowała Gerwazyna

Klementyna – pracownica Gerwazyny; gadatliwa

Pani Putois – pracownica Gerwazyny, stara panna nieco zgorzkniała

Augustynka – stażystka u Gerwazyny

Mama Coupeau – przygarnięta do domu przez Gerwazynę, gdyż własne dzieci o nią nie dbały

Pani Lerat – siostra Coupeau, stara panna

Bazouge – karawaniarz

Bijard – pijak, który tak bił swoją żonę, że w końcu umarła na skutek urazów

Lalunia Bijard – najstarsza (8lat) córka Bijardów, która zajmowała się całym domem i dwójką młodszego rodzeństwa; po śmierci matki to na niej Bijard wyładowywał swą złość, znęcając się nad nią niemiłosiernie tak, że w końcu i ona umarła

Ojciec Bru – biedny staruszek, wynajmujący schowek i zapraszany czasem na obiad przez Gerwazynę

TREŚĆ

• Gerwazyna Macquart, praczka, o której wczesnych losach dowiadujemy się z powieści Pochodzenie rodziny Rougon-Macquartów, uciekła z rodzinnego Plassans z kochankiem Augustem Lantierem i dwójką kilkuletnich synów, Klaudiuszem i Stefanem.

• Po krótkim pobycie w Paryżu zostaje porzucona na rzecz sąsiadki – Adeli; dowiaduje się o tym, będąc w pralni, kiedy w obecności Wirginii (siostra Adeli), jej synkowie przychodzą z wiadomością, że tatuś wyjechał; między kobietami dochodzi do krwawej bójki, z której zwycięsko wychodzi Gerwazyna;

• Po długich namowach i prośbach blacharza Coupeau, Gerwazyna zgadza się wyjść za niego; co prawda rodzina Lorilleux (siostra Coupeau), pod której dużym wpływem znajduje się Coupeau, nie jest jej przychylna, ale blacharz bardzo ją kocha;

• Wesele jest skromne – 15 osób; wcześniej wszyscy udają się do muzeum do Luwru; zwiedzający nie rozumieją sztuki, bardziej zainteresowani są pracami remontowymi, niż samymi dziełami;

• małżeństwo wydaje się być szczęśliwe: w odróżnieniu od wielu robotników Coupeau nie pije, a Gerwazyna ciężko pracuje w pralni; dzięki oszczędnościom i oddaniu Klaudiusza na wychowanie i nauki do starca z Plassans, udaje się im wynająć ładne mieszkanie w domku dwurodzinnym; na świat przychodzi ich córka – Nina

• rodzina Coupeau zaprzyjaźnia się z sąsiednią rodziną Goujet – matka i syn – którzy są bardzo mili; spędzają razem wiele czasu i bardzo się wspierają;

• Gerwazyna, marząc o założeniu własnej pralni, idzie do pracy po męża, by razem mogli obejrzeć lokal pod wynajem; Coupeau spada nieszczęśliwie z dachu na ulicę i rozpoczyna się długi okres rekonwalescencji; żona opiekuje się nim w domu, wydając na niego wszystkie oszczędności i nadmiernie go rozpieszczając; mimo że mąż jest już w dobrym stanie, nie garnie się do powrotu do pracy, coraz częściej popijając; w końcu popada w nałóg

• Gerwazyna wynajmuje sklepik i zakłada własną pralnie, którą prowadzi z powodzeniem; przeprowadza się tam razem z rodziną; mieszkają na osiedlu Goutte-d’Or; Lorilleux są zazdrośni i odtąd zachowują się jak wrogowie

• Nana – córka Gerwazyny i Coupeau jest nieznośna, wymyśla niegrzeczne zabawy, którym przewodzi; Stefanek zostaje zatrudniony przez Goujet jako gwoździarz

• Goujet jest zakochany w Gerwazynie, o czym obydwoje wiedzą, lecz żadne z nich o tym nie mówi; kowal czasem ją odwiedza, rozumieją się bez słów

• Któregoś dnia Gerwazyna wstępuje do kuźni, a Goujet wraz z innym kowalem rywalizują o jej względy; często go odwiedza w kuźni, gdyż dodaje jej to otuchy i sprawia radość

• Gerwazyna godzi się w Wirginią, która wróciła na osiedle, już jako mężatka; wraz z nią wracają niemiłe wspomnienia związane z Lantierem; Coupeau staje się nałogowym alkoholikiem;

• Gerwazyna wyprawia sute imieniny, zapraszając także wrogów i jednając się z nimi z tej okazji; chciała też dać nauczkę państwu Lorilleux swoją hojnością; niespodziewanie pojawia się w mieście Lantier, którego Coupeau zaprasza na kieliszek, by i z nim się pojednać; wkrótce cała okolica zdaje się świętować razem z nimi

• Lantier do tego stopnia zaprzyjaźnił się z Coupeau, że ten się do nich wprowadził; oczarował całą dzielnicę swoim wykwintnym zachowaniem; w rzeczywistości nie miał ani grosza i starał się za wszelką cenę uwieść Gerwazynę; skutecznie rozpijał Coupeau; ani jednej z nich nie pracował; któregoś dnia Goujet zobaczył, jak Lantier przystępuje ochoczo do Gerwazyny i poczuł się zraniony; Kobieta czym prędzej poszła mu wszystko wyjaśnić, wtedy kowal po raz pierwszy otwarcie wyznał jej miłość i prosił, by z nim uciekła, lecz ona nie mogła się zgodzić;

• Któregoś dnia Lantier zaprosił Gerwazynę na kolację, widząc, jak się zamartwia, że mąż nie wraca kolejny dzień ze swojej pijackiej podróży; wracając, zastali go śpiącego we własnych wymiocinach, co Lantier skrzętnie wykorzystał, ofiarując Gerwazynie własne łóżko; ta uległa, udając się do jego pokoju, co widziała córka Nana

• Stefanek, którego pokój zajmował Lantier, uszczęśliwiony, został wysłany do pracy do Lille na pomocnika mechanika

• Mama Coupeau podupadła na zdrowiu, przez co stała się bardziej drażliwa i dokuczała Gerwazynie; wiedziała dobrze, że kobieta sypia z obydwoma mężczyznami i z zemsty wyznała to pewnego razu Goujetowi, wiedząc, że jest w niej zakochany; kowal długo potem chorował;

• Rodzina Coupeau popadała w coraz większe długi; Gerwazyna przestała dbać o pralnie i traciła klientki; zdawała się jednak akceptować życie takim, jakim jest i nie oszczędzała na jedzeniu; mężczyźni wielokrotnie ją obrażali, sami nic nie robiąc; cała okolica zwróciła się przeciwko Gerwazynie; z czasem radziła sobie coraz lepiej z obelgami; niemal wszystko musiała zastawiać w lombardzie, by mieć na jedzenie; często popijała kieliszek wina z mamą Coupeau

• Wkrótce mama Coupeau umarła; Gerwazyna musiała pożyczyć kolejne pieniądze na pogrzeb od Goujeta; podczas pogrzebu wyznał jej, że zachowuje przyjaźń, ale między nimi już wszystko skończone

• Lantier, zaniepokojony o własny byt, namawia Wirginię, by zrealizowała swoje plany i wynajęła sklepik, w którym mieszkają Coupeau, a którym i tak grozi eksmisja; Gerwazyna za nic w świecie nie chciała się na to zgodzić, bo wiedziała, że Wirginia nigdy nie była wobec niej szczera, lecz w końcu uległa; straciła wszystko

• Coupeau zamieszkali w kamienicy, wynajmując ubogie, ciasne mieszkanko; Coupeau wychudł i pił tak, że w końcu zachorował na zapalenie płuc; wyleczył się w szpitalu, lecz zaraz potem znów zaczął pić; co gorsza, Gerwazyna zaczęła popijać razem z nim; wszyscy sąsiedzi nią już gardzili; Nana pracowała u kwiaciarki

• Obok mieszkali państwo Bijard; Lalunia, codziennie bita przez ojca, imponowała Gerwazynie swoją męczeńską postawą

• Lantier rzadko ją już odwiedzał, zajęty obecnie Wirginią, która handlowała importowanymi towarami; mężczyzna objadał się smakołykami, doprowadzając kolejną rodzinę do ruiny

• Naną zaczęli interesować się mężczyźni; mówiono o niej jako o najgorszej ladacznicy, a ojciec ciągle ją bił; w końcu dziewczyna uciekła z domu; któregoś dnia rodzice odnaleźli ją w jakiejś knajpie na tańcach, zrobili jej awanturę i zmusili do powrotu do domu; Nana uciekała jeszcze kilkakrotnie, w końcu już nie wróciła; Lantier wspominał naumyślnie przy Gerwazynie, że widział ją w pięknym powozie;

• Coupeau kilkakrotnie trafiał do szpitala i pił tak, że miewał majaki; ręce i nogi tak mu się trzęsły, że czasem nie mógł nawet wstać z łóżka; Gerwazyna również nadużywała alkoholu

• Wkrótce umiera Lalunia Bijard, zakatowana i zagłodzona na śmierć przez ojca, który ledwie powstrzymał się, by jej nie zbić jeszcze przed śmiercią

• Gerwazyna znalazła się w takiej nędzy, że zmuszona była pójść na ulicę, by zarobić na chleb; nikt jej jednak nie chciał; w pewnej chwili natknęła się na Goujet’a, którego matka zmarła i który zaprosił ją do siebie; poczęstował ją obiadem, po czym wyznał jej miłość; Gerwazyna również mu ją wyznała, lecz czuła się zbyt zhańbiona, by móc z nim być i pożegnawszy się, wybiegła; następnie udała się do karawaniarza, prosząc, by śmierć ją już zabrała, lecz ten myślał, że stroi sobie żarty

• Któregoś dnia Gewrazyna dostała zawiadomienie, że Coupeau znajduje się w szpitalu; podobno wyłowiono go z rzeki, do której skoczył mając majaki po piciu; Coupeau całkowicie oszalał; zamknięto go w izolatce i obserwowano; stale rzucał się i krzyczał na kogoś; Gerwazyna przychodziła co jakiś czas zobaczyć, czy jeszcze żyje; w końcu umarł na delirium tremens (choroba alkoholowa); ona popadła w całkowitą nędzę; przydzielono jej komórkę pod dachem po zmarłym biedaku, ojcu Bru, którego niegdyś stołowała; w końcu umarła z wyniszczenia, niechlujstwa i mozołów swego nieudanego życia