SCHEMAT OBLICZANIA DAWEK LEKÓW PODAWANYCH DROGĄ WSTRZYKNIĘĆ

U DZIECI

Podstawowe informacje:

1. dawki leków mogą być wyrażone w:
   - gramach (g)
   - miligramach (mg)
   - mikrogramach (g lub zapisane inaczej mcg)
   - jednostkach międzynarodowych (j.m.), np. insulina, heparyna
   - miliequiwalentach (mEq)
   - molach (mol) lub milimolach (mmol)

2. zawartość leków może być różna w różnej objętości, np. w 1 ml może znajdować się 0,5mg lub 1 mg lub 10 mg, itd.

3. układanie proporcji jako niezawodny sposób na wyliczanie zawartości leku –

OBLICZANIE DAWKI LEKU POPRZEZ
UKŁADANIE PROPORCJI

Ten sposób jest uniwersalny i niezawodny, pod warunkiem, że jest prawidłowo zapisana proporcja.
Najczęściej posługujemy się proporcją wyliczając dawkę leku w określonej objętości u dzieci, u których stosuje się bardzo małe dawki lub gdy korzystamy z opakowania o dużej dawce, a zlecone dawki są mniejsze. Obliczając dawkę leku w określonej objętości roztworu, należy bardzo dokładnie odmierzyć ilość rozcieńczalnika i zapamiętać jaką objętość wzięliśmy.

Przykład:
Dysponujesz lekiem w proszku w dawce 750 mg w fiolce. Lekarz zlecił podanie dziecku 125 mg leku. Proszek rozcieńczysz w 6 ml.
Oblicz jaką objętość roztworu leku w mililitrach podasz ?

Rozwiązanie:
Należy ułożyć proporcję
6 ml -------------750 mg
X ------------- 125 mg

6 ml x 125 mg
X = 750 mg
X = 1 ml

Odpowiedź:
Jeśli 750 mg leku rozpuszczę w 6 ml, to 125 mg znajduje się w 1 ml roztworu.

4. trzeba umieć zamieniać dawki wyrażone w gramach na miligramy, itp.

zapamiętaj
1g - 1000mg
1mg - 1000 mikrogram

0,1 mg ---------- 100 mikrogram
0,01 mg -------- 10 mikrogram
0,001 mg ------- 1 mikrogram

5. roztwory leków mogą mieć różne stężenie wyrażone w %, tzn. ilość substancji w gramach na 100 ml,

Wzór na ilość substancji w roztworze: …% x …ml x 10 = … mg

np. 1% roztwór przygotowano w ten sposób, że 1g substancji dodano do 100 ml rozpuszczalnika (100 g na 1000 ml rozpuszczalnika)

KAŻDY roztwór (czy to lek, czy inna substancja chemiczna)
jeśli jest 1% to znaczy że w 100 ml roztworu jest 1 g substancji
jeśli amp. leku 1% ma 10 ml to leku jest 0,1 g = 100 mg
jeśli amp. leku 1% ma 1 ml to leku jest 0,01 g = 10 mg
oczywiście jeśli roztwór jest 2% zamieniamy "1" na "2" itd

6. pamiętajmy, że większość leków ma podaną zawartość leku w 1ml roztworu, należy więc podaną wartość mnożyć przez objętość ampułki,

np. w 1ml Cordarone znajduje się 50 mg leku (50mg/ml), a pojemność ampułki wynosi 3 ml, więc żeby obliczyć całą zawartość ampułki trzeba pomnożyć 50 mg przez 3 ml.
Otrzymamy wtedy zawartość całej ampułki tj. 150 mg w 3 ml

7. wiele leków dawkuję się na kg masy ciała, szczególnie u dzieci, należy zatem znać masę ciała pacjenta i dawkę na 1 kg mnożyć przez wagę ciała pacjenta,

np. końcowa dawka Atropiny na kg masy ciała osoby dorosłej wynosi 0,04 mg, zatem dla pacjenta ważącego 80 kg należy podać 3,2  3 mg Atropiny podczas reanimacji z powodu asystolii

8. niekiedy zachodzi potrzeba wyliczenia dawki leku w celu podania go w określonej jednostce czasu, np. podanie Dopaminy w dawce 2 mcg/kg m.c./godz. - leki w proszku muszą być rozpuszczane w znanej ilości rozpuszczalnika, szczególnie jeśli zachodzi potrzeba pobrania tylko części leku

9. przy podziale bardzo małej zawartości ampułki warto wcześniej rozcieńczyć ją większą ilością rozpuszczalnika, by precyzyjnie ją wydawkować, przykładem jest dawkowanie Adrenaliny u dzieci:
   
   0,1% roztwór Adrenaliny = 1mg w 1ml = roztwór 1: 1000

po dodaniu 10 ml rozpuszczalnika:
0,01% roztwór Adrenaliny = 1mg w 10 ml = roztwór 1: 10 000 = 0,1 mg w 1ml
po pobraniu 1 ml z ww. roztworu i rozcieńczeniu go w 10 ml otrzymamy:
0,001% roztwór Adrenaliny = 0,1mg w 10 ml = roztwór 1: 100 000 = 0,01mg w 1 ml