1. Rozumienie kultury:

1. Potoczne a naukowe :

POTOCZNE :

Wynika z własnego doświadczenia, z własnych przekonań; bycie kulturalnym (stosowne zachowanie, klnie w miejscach publicznych); kultura bywa utożsamiana ze sztuką

NAUKOWE:

Narzędziowy opis rzeczywistości, empiria, zastosowanie narzędzi

2. Wąskie a szerokie:

WĄSKIE: Kultura to tyle co sztuka

SZEROKIE : To tyle co antymonia świata przyrody - wszystko poza światem przyrody jest kulturą.

3. Opisowe a normatywne:

OPISOWE : Jak wyglądają wzory zachowań w rzeczywistości

NORMATYWNE: Jak być powinno (bez rozpoznania rzeczywistości)

2. Definicje kultury :

• charakterystyczny styl życia danego ludu, społeczeństwa; sposób na życie

• całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, zwyczaje a także umiejętności nabywane przez człowieka jako członka społeczeństwa

• wszystko, czego uczymy się w trakcie życia społecznego i co jest przekazywane poprzez pokolenia społeczne dziedzictwo członków społeczeństwa

• świadomie społecznie przekazywane dziedzictwo wytworów i wiedzy, przekonań, wartości, normatywnych oczekiwań, które to dziedzictwo pomaga członkom społeczeństwa radzić sobie z problemami

• określa i udostępnia członkom społeczeństwa język, którym mówią, wartości, którym są wierni, przekonania kierujące zachowaniem i praktyczne sposoby postępowania. Kultura kształtuje życie społeczne i nadaje mu odpowiednią strukturę.

• Sposób życia ludzi. To, co jest przekazywane z pokolenia na pokolenie poprzez nauczanie.

• Zespół zjawisk takich, jak: idee, ideologie, światopogląd, zachowania, rytuały, myśli, emocje.

3. Składniki kultury

Kulturę dzielimy na materialną i niematerialną:

• materialna – każdy fizyczny przejaw życia ludzi jest częścią kultury materialnej

• niematerialna – duchowe wytwory społeczeństwa; przekazywane z pokolenia na pokolenie

4. Wiedza i przekonania :

WIEDZA : zbiór pojęć opartych na wnioskach pochodzących z doświadczenia empirycznego
PRZEKONANIA: poglądy nie poparte odpowiednia wiedzą empiryczną w takim stopniu, który umożliwiałby uznanie ich za niewątpliwie prawdziwe.

5. Wartości a normy:

WARTOŚCI : abstrakcyjne pojęcia o tym, co społeczeństwo uważa za dobre, słuszne i pożądane, piękne. Stanowią kontekst, w którym są ustanawiane i uzasadniane normy społeczne. Są podstawą oceny działań społecznych i dlatego kształtują nasze wybory (pośrednio przez system norm)

NORMY : podstawa zachowań rutynowych. Zachowanie jest podawane strukturze norm, przepisów i regulacji społecznych, nakazujących właściwe zachowanie w konkretnych sytuacjach. Struktura norm społecznych dzieli się na:

6. Zwyczaje, obyczaje i prawa:

- zwyczaje – rutynowe czynności życia codziennego
- obyczaje – normy uważane za najistotniejsze dla funkcjonowania społeczeństwa i życia społecznego jako całości

- prawa – normy ustanowionej wymuszane przez władzę polityczną społeczeństwa

7. Znaki i symbole :

1. Znaki naturalne – mają wewnętrzny immanentny związek z tym, co przedstawiają; odzwierciedlają rzeczywistość

2. Znaki konwencjonalne (symbole) – marytalnie stworzone przedstawienie, które zyskują znaczenie dzięki umowie (konwencji społecznej) – przedstawienia: słowa, gesty, przedmioty, obrazy

8. Definicja i znaczenie języka:

9. Subkultury / podkultury

SUBKULTURY (podkultury) :

Wzory subkulturowe nadają grupie wyraźną tożsamość i styl. Odróżnia to od całości społeczeństwa, którego jest integralną częścią. W ramach subkultury możemy mówić także o odrębnych specyficznych formach podkultury. Sposoby porozumiewania się umożliwiają także szybszą komunikację wewnątrz podgrupy.

10. Kontrkultury / kultury alternatywne

KONTRKULTURY:

Kultury alternatywne. Gdy wzorce kulturowe podgrupy to nie tylko różnice, ale i przeciwne wzorce społeczeństwa. Ucieleśniają przekonania, wartość, normy i style życia, które są wyraźnym przeciwieństwem tych, które wyznaje społeczeństwo jako całość, np.. w sztuce (teatr awangardowy).

11. Relatywizm kulturowy a etnocentryzm:

RELATYWIZM:

Jest to umiejętność zauważenia mnogości i różnorodności kultur oraz historycznych uwarunkowań odrębności kulturowych bez ich niewłaściwego oceniania. Postawa taka pozwala zrozumieć sposoby działania i myślenia różnych społeczności, mając na uwadze, że jest to możliwe tylko w odniesieniu do przypisanych tym społecznościom symboli, wartości, znaczeń, własnych, specyficznych reguł. Relatywizm kulturowy w swych założeniach dąży do postaw tolerancji i szacunku.

ENTOCENTRYZM:

Przekonanie o wyższości własnej grupy i jej kultury oraz traktowanie grup o kulturze odmiennej jako niższych, niemoralnych i godnych pogardy. Traktowanie własnych standardów jako uniwersalnych i jedynie słusznych oraz skłonność do potępiania innych. Nieufność i strach przed obcymi, obarczanie ich winą za kłopoty, posługiwanie się nimi jako „złym” przykładem – strategia „kozła ofiarnego”.

12. Kulturowa różnorodność społeczeństw:

13. Różnice między społeczeństwami:

Czynniki różnicujące społeczeństwo to:

• Historia społeczeństwa

• Położenie geograficzne

• Sytuacja społeczna

14. Kultura dionizyjska a kultura apolińska:

POSTAWA DIONIZYJSKA:

Nazwa pochodzi od Dionizosa – Greckiego boga zabawy, wina i rozpusty, pędu życiowego.

Cechy:

• Docenianie pełni i płodności życia, witalność

• Związana z wewnętrznym konfliktem

• Pęd życiowy niszczący granicę, harmonię, obalający prawa, chaos

• Życie pozbawione norm i ograniczeń

• Unicestwienie indywidualności w ekstazie, żywiole

• Dynamika ważniejsza od doskonałości

POSTAWA APOLIŃSKA:

Nazwa pochodzi od greckiego boga Apolla (bóg sztuk i piękna)

Cechy:

• Ceni to co jasne, przejrzyste, opanowane

• Ceni ład, porządek, określony kształt

• Harmonia i równowaga

• Dążenie do doskonałości we wzorcach kulturowych, wyidealizowane i upiększone obrazy rzeczywistości.

15. Powstawanie i rozwój kultury:

16. Kultura a niezbędne zasoby. Mobilizacja zasobów:

17. Zasób finansowy kultury – pęknięcia, kryzysy, konsekwencje :

18. Główne dziedziny kultury :

• KULTURA MATERIALNA: wszelkie wytwory człowieka, technika, umiejętności praktyczne.

• KULTURA DUCHOWA: wierzenia, wiedza, literatura i wszelkiego rodzaju piśmiennictwo, sztuka w tym sztuki plastyczne, teatr, muzyka, film, moda,
  a także wszystko co należy do wytworów umysłu, na przykład filozofia.

• KULTURA SPOŁECZNA: normy moralne, ideologia, uczestnictwo w życiu kulturalnym

• KULTURA JĘZYKA: porozumiewanie się zgodnie z obowiązującą (w danym społeczeństwie) normą językową.

• KULTURA POLITYCZNA: system wartości i wzorce zachowań (polityków, partii) biorących udział w wykonywaniu władzy państwowej lub aspirujących do tej roli.

• KULTURA FIZYCZNA: system zachowań i działania związane z dbałością o rozwój fizyczny człowieka (wychowanie fizyczne, sport, rekreacja fizyczna, rehabilitacja ruchowa, turystyka)

19. Przekaz kulturowy i jego rodzaje:

• PRZEKAZ BEZPOŚREDNI – to układ osobistych relacji społecznych
  w rodzinach, w grupach koleżeńskich, społecznościach lokalnych.
  Cechą charakterystyczną jest spontaniczność.

• PRZEKAZ BEZPOŚREDNI, ALE ZAPOŚREDNICZONY (SPROFESJONALIZOWANY) – relacje twórcy / odbiorcy.
  Relacje poddawane są poszczególnym regułom i odbywają się w obrębie instytucji, np. teatr.

• PRZEKAZ POŚREDNI– kiedy kontakt między twórcą a odbiorcą odbywa się za pośrednictwem druku, radia, telewizji, Internetu.

20. Ład / porządek / kulturowy :

Inaczej – porządek. Aby zaistniał ład kulturowy, musi być tworzony i odtwarzany. Aktorzy – jednostki które tworzą i odtwarzają ład kulturowy posługują się zasobami. Systemy tworzonych kodów kulturowych pozostają w zależności od zasobów materialnych i organizacyjnych. Zasoby organizacyjne to sposób budowy struktur społecznych. Porządek kulturowy jest zakotwiczony w strukturach instytucjonalnych. Obracają się wokół dóbr materialnych, pieniędzy, przywództwa, sieci komunikacyjnych i możliwości organizacyjnych. Ład kulturowy określa sposób,
w jaki są konstytuowane stosunki społeczne, inaczej określa alokację zasobów. Zjawisko kryzysu finansowego zwrotnie oddziałują na elementy ładu kulturowego szczególne na szczególnie wrażliwe.