Znaki towarowe oraz oznaczenia geograficzne należą do 2 grupy rozwiązań chronionych przez ustawę o prawie własności przemysłowej. Mianowicie do grupy oznaczeń. Jeśli chodzi o procedurę zgłaszania do ochrony, postępowanie przed urzędem patentowym ono jest nieco odmienne. Przede wszystkim te elementy wyróżniają oznaczenia od projektów wynalazczych tych rozwiązań które omawiano poprzednio. Znaki towarowe mają bardzo praktyczne znaczenie. Ich ochrona zwłaszcza po 90 roku w Polsce znacznie się rozwinęła. Wcześniej występowały i było chronione. Jednakże większość znaków, które były używane były znakami nie chronionymi. Nie ma obowiązku chronić znaku towarowego w drodze prawa wyłącznego. Nikt nie ma obowiązku zgłaszać do rejestracji także i projektów wynalazczych, wynalazków, wzorów użytkowych można je stosować można je wykorzystywać. Tak samo znaki towarowe nikt nie ma obowiązku zgłaszać ich do ochrony. Ochrona prawna rozwinęła się, znacznie wzrosła liczba rejestracji po 90 roku. Tam był taki moment, początek, połowa lat 90 kiedy wzrosła o kilka procent liczba wniosków jakie do urzędu patentowego w sprawie znaków towarowych zgłaszano. Nie wzrosła tak liczba wynalazków, czy innych rozwiązań, ale w szczególności znaki towarowe. Tych zgłoszeń pojawiło się w latach 90 znacznie więcej niż w latach poprzednich. Zgłoszono do ochrony także te znaki które już były stosowane, a na które nie uzyskano prawa wyłącznego. Znaki towarowe możemy podzielić w oparciu o kilka różnych kryteriów. Najczęściej stosowanym kryterium podziału znaków towarowych jest podział ze względu na podmiot:
Znaki fabryczne używane są przez producentów. Większość znaków takich na towarach używanych to znaki fabryczne używane przez producentów tych towarów.
Znaki usługowe używane są przez podmioty świadczące usługi biura podróży, czy inne podmioty
Znaki handlowe to te które używane są przez handlowców dla oznaczenia ich działalności, sieci handlowe swoje lago, oznaczenia mają, które mogą figurować jako znaki towarowe, handlowe.
Jeden podmiot może posiadać wiele znaków towarowych. Praktycznie dla każdego towaru przez siebie produkowanego może mieć zarejestrowany inny znak towarowy. Mogą być tutaj łączone różne towary. To już jest kwestia określenia we wniosku i zgłoszenia dla jakiejś grupy towarów jednego znaku. Wszystko się będzie różnić opłatą. Im więcej grup towarów, im większy zakres stosowania znaków tym opłaty będą wyższe. Znak towarowy musimy odróżnić od nazwy przedsiębiorstwa, od nazwy w przedsiębiorstwie, to mogą być różne rzeczy. A zwłaszcza od nazwy, od firmy, podmiotu gospodarczego, od firmy spółki zwłaszcza. Kodeks spółek handlowych przewiduje, że spółki prawa handlowego mają swoją firmę. Ale firmę traktujemy jak imię i nazwisko osoby fizycznej, jako nazwę tego podmiotu. Natomiast znak towarowy jest to oznaczenie, które jest stosowane w celu odróżnienia towarów jednego przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy. Znak towarowy może wykorzystywać elementy firmy, nazwy przedsiębiorcy. A może zawierać zupełnie inne elementy. Musimy pamiętać, że znak towarowy, a nazwa przedsiębiorstwa to 2 różne rzeczy, które mogą się pokrywać, a mogą być zupełnie odmienne. Innym kryterium stosowanym dla podziału znaków jest zakres ochrony. I wg tego kryterium możemy wyróżnić:
Znaki zwykłe to znaki które są używane w obrocie, ale nie są prawnie chronione, nie zostały zgłoszone do rejestracji. Nikt nie posiada do nich prawa wyłącznego. Powody tego mogły być różne. Może nie chciał bo mu się za drogo widziało, może stwierdził ze tylko tymczasowo będzie wprowadzać jakieś przedmioty do produkcji, może, nie opłaca mu się postępowania prowadzić, nie wiedział. To nas nie interesuje. W związku z tym jeżeli ktoś inny będzie ten znak wykorzystywać to nie będzie łatwo zakazać tej osobie zaprzestania używania znaku. Na pewno było by to łatwe, możliwe, proste gdyby prawo wyłączne było uzyskane. Podstawą wystąpienia z zakazem używania znaku będzie prawo wyłączne, które uzyskaliśmy na swoją rzecz. Jeżeli nie mamy takiego prawa nie możemy zakazywać używania znaków. Tylko możemy posługiwać się ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jeśli na tym samym rynku ktoś jakieś praktyki nieuczciwe prowadzi, a jedną z nich może być wykorzystywanie naszej klienteli, albo podszywanie się pod cudze oznaczenia. To wtedy trzeba to udowodnić, to nie jest proste i może długo trwać, ale tylko ta droga ustawowa pozostaje. Natomiast prawo własności przemysłowej jeżeli mamy już uzyskane prawo wyłączne do znaku towarowego to wcale nie musimy udowadniać, że tutaj nieuczciwa konkurencja wystąpiła. Po prostu wykorzystanie naszego znaku przez inny podmiot jest zakazane. Jest naruszeniem naszego prawa i z takim roszczeniem zakazowym możemy wystąpić. A zatem znaki zwykłe jeżeli nie są chronione prawnie to nie dają nam możliwości wystąpienia przeciwko innym osobą z takim zakazem. Będziemy musieli udowadniać, że praktyki nieuczciwe były podejmowane i dopiero wtedy będziemy mogli wywodzić jakieś roszczenia.
Znaki powszechnie znane (tzw. Renomowane) to znaki które podlegają ochronie bez potrzeby zgłoszenia i rejestracji. Ale jest to ochrona słabsza aniżeli znaku zarejestrowanego na który zostało udzielone prawo ochronne. Znaki renomowane to znaki które kojarzą się z wysoką jakością, z niezawodnością, wszechstronnością, niepowtarzalnością, zaspokajaniem wysokich gustów, aspiracji, i innymi dobrymi cechami. Na pewno są to znaki które funkcjonują już dłuższy czas na rynku, bo inaczej nie mogłyby nabyć tej znajomości i nie mogłyby występować jako znaki powszechnie znane. Takie znaki muszą już chwilę na rynku występować. Często są to znaki które docierają do naszego kraju, a pochodzą z innych krajów. Towary nieopatrzone pochodzą z innych krajów. Natomiast firma która te znaki produkuje nie zarejestrowała znaku akurat w naszym kraju. Ale towary opatrzone tymi znakami docierają są znane, są uznawane, kojarzone jako dobra marka. Przykładem są tego typu znaki. Znaki powszechnie znane, sławne podlegają prawnej ochronie w tym sensie, że urząd patentowy rozstrzygając wniosek, sprawę o rejestrację znaku bierze pod uwagę podobieństwo do znaków znanych, sławnych. Nie zostanie zarejestrowany znak, który jest podobny do znaku znanego, znaku powszechnie znanego, sławnego. Mimo to że na naszym terenie nie uzyskał on formalnie rejestracji. Nie jest to pełna ochrona prawna, ale przy rejestracji kolejnego znaku będzie uwzględniony taki znak. W przypadku znaków powszechnie znanych, sławnych mówi się że posiadają one tzw. wtórną zdolność rejestracyjną. Znak w sensie ustawy to znak, który musi posiadać zdolność do odróżniania towarów. Bo podstawową cechą jest odróżnianie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. I ta wtórna zdolność rejestracyjna znaków znanych i sławnych oznacza, że nawet jeżeli ten znak na rynku się pojawiała urząd patentowy odmawiał rejestracji. Bo się wydawało, że ten znak tej zdolności odróżniającej posiadać nie będzie. Nie jest na tyle oryginalny, odmienny od znaków istniejących żeby był w stanie wytworzyć w świadomości klientów przekonanie, że towary nim oznaczone pochodzą od konkretnego podmiotu. Bo o to tutaj chodzi, ta cecha odróżnialności na tym właśnie polega. Świadomość, przekonanie klientów, że ten znak ma być kojarzony z konkretnym towarem pochodzącym od konkretnego przedsiębiorcy. Natomiast okazało się, że urząd się pomylił. I jednak ten znak nie dość że jest kojarzony z konkretnym przedsiębiorcą, konkretną firmą, która towary tym znakiem opatruje to jeszcze uzyskał dobrą, wysoką markę, renomę. A zatem ta wtórna zdolność rejestracyjna, nawet gdyby w momencie powiedzmy te 10 lat temu była decyzja odmowna, i dalej ten sam znak został zgłoszony do rejestracji, ale już jako znak znany i sławny to on może być zarejestrowany. Bo teraz już nie ma powodu twierdzić, że on tej zdolności odróżniającej nie posiada skoro się okazało, że mimo przekonania iż nie wytworzy tej więzi to jednak ona się pojawiła. W przypadku znaków sławnych można o czymś takim mówić.
Znaki prawnie chronione w trybie ustawy prawo własności ustawy przemysłowej, znaki zarejestrowane, na które uzyskano prawo wyłączne, prawo ochronne. Ustawa zajmuje się tylko tymi znakami. Ustawa w jednym punkcie zajmuje się znakami powszechnie znanymi, natomiast w ogóle ustawa nie odnosi się do znaków zwykłych. Znaki chronione w trybie rejestracyjnym, a wiec znaki towarowe w myśl ustawy to takie oznaczenia, które można przedstawić w sposób graficzny jeżeli nadają się one do odróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innych przedsiębiorstw. Funkcje znaków towarowych jakie możemy wyróżnić to:
Funkcja odróżniająca wskazana ona została w samej definicji znaku towarowego. Znak ma służyć do odróżnienia towaru jednego przedsiębiorstwa od podobnych towarów tej samej grupy innych przedsiębiorstw. Ażeby klient mając do wyboru towary różne tego samego rodzaju mógł zorientować się od kogo one pochodzą. Funkcja pierwotna od samego początku wraz z wykształcania się oznaczeń takich jak znaki towarowe się pojawiła. Zawsze producenci po to swoje logo, jakieś emblematy umieszczali na towarach ażeby klient wiedział od kogo one pochodzą.
Funkcja gwarancyjna związana ściśle z funkcją odróżniającą, gwarancja jakości, zapewnienie bezpieczeństwa w pochodzeniu towaru. Jeśli znamy już towary tego producenta, towary oznaczone tym znakiem będą przez nas chętniej kupowane bo mamy świadomość jakości jaką producent ten w swoich wyrobach prezentuje. Inaczej można powiedzieć funkcja jakościowa.
Funkcja reklamowa znaki towarowe służą do reklamowania towarów w taki sposób lakoniczny. Może nie samego towaru, ale sam emblemat ma zastępować, ma w sposób krótki ten przekaz prosty nadać, ażeby klient mógł być zorientowany o czym jest mowa i jaka jest jakość tego przedmiotu.
Jeśli chodzi o cechy to przede wszystkim to co z definicji wynika znak towarowy musi nadać się do graficznego przedstawienia i musi nadawać się do odróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Pierwsza z cech, czyli znak towarowy musi nadawać się do graficznego przedstawienia. Wynika z tego, że znak towarowy musi być odbierany zmysłem wzroku. Chociaż dzisiaj przyjmuje się, że także inne zmysły mogą być wykorzystane posiłkowo w odbiorze znaku towarowego. Można przeprowadzić podział znaków wg zmysłów jakie są zaangażowane do odbioru znaków. I możemy wyróżnić:
Znaki słowne odbierane zmysłem wzroku i słuchu
Znaki graficzne odbierane zmysłem wzroku
Znaki plastyczne zmysłem wzroku i dotyku odbierane
Znaki dźwiękowe zmysł słuchu przede wszystkim, ale znaki dźwiękowe mogą być przedstawione w formie zapis nutowego i wtedy są odbierane zmysłem wzroku
Znaki kombinowane które zawierają poszczególne elementy wyższe
Znaki dotykowe
Znaki zapachowe
Znaki smakowe
Najczęściej mamy do czynienia ze znakami graficznymi, plastycznymi, czy kombinowanymi gdzie poszczególne elementy znajdować się będą. Ale rzadko wykorzystywane są znaki dźwiękowe, dotykowe, zapachowe. Znak może mieć formę przestrzenną. Nie musi mieć formy dwuwymiarowej jeśli mówimy o znaku dostrzegalnym zmysłem wzroku. Znaku plastycznym, czy znaku słownym. Kształt opakowania przedmiotu też może to być znak plastyczny. Znak który jest formą przestrzenną. Butelka coca coli ta szklana z takim charakterystycznym perforowaną butelka, czy butelka magi taka czworokątna charakterystyczna dla jednej firmy. Takie znaki jako opakowania przestrzenne często się pojawiają. Drugą cechą jest to, że znak musi nadawać się do odróżniania towaru. I tu ustawodawca żadnej definicji nie podaje jak to rozumie. Ale możemy sobie określić że cechę tę rozumiemy jako świadomość odbiorców, że towar oznaczony tym znakiem pochodzi zawsze od tego samego producenta. A zatem ta cecha obejmuje ogół wyobrażeń odbiorców o pochodzeniu towaru. Trudno jest mówić pozytywnie jakie znaki nie nadają się do zarejestrowania. Łatwiej jest powiedzieć co nie nadaje się do zarejestrowania z uwagi na to, jakie cechy rejestracji odmówiono. I tak np. uważa się że nie nadają się do zarejestrowania jako znaki towarowe pojedyncze kolory, pojedyncze litery pojedyncze cyfry. Dlatego że szybko uległy by zmonopolizowaniu. Jest ich niewiele. Przyjmuje się że kombinacja tych elementów może być przedmiotem znaku. Zwłaszcza jeśli znak będzie zawierać elementy słowne, graficzne, czyli napis wyraz określonej treści, krój pisma, kolorystyka, 2,3 kolory i mamy znak kombinowany. A nie jedna litera, jedna cyfra, jeden kolor. Nie mogą być zarejestrowane jako znaki towarowe nazwy własne i opis towaru. Dlatego, że one również nie mogą być monopolizowane przez jeden podmiot jeżeli są to oznaczenia ogólno informacyjne. Nazwa własna wyraz pochodzący z języka polskiego, który opisuje ten towar, przedmiot. Albo opis towaru jakiś bardziej skomplikowany, wskazujący na cechy, funkcje możliwości wykorzystania tego towaru. Do nazw własnych opisów towarów będziemy zaliczać wszelkie oznaczenia dotyczące rodzaju towaru, pochodzenia towaru jakości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytworzenia, składu, funkcji, przeznaczenia, oznaczenia które weszły do języka potocznego, oznaczenia zwyczajowo używane w uczciwych praktykach handlowych. Wszelkie opisy towarów, wszelkie informacje o towarze, które będą wykorzystane przez wszystkich producentów towarów tego samego rodzaju. I nie mógłby jeden z producentów je monopolizował i ze względu an to nie jest możliwe umieszczenie ich jako element chroniony. Oficyna Gryf chciała zarejestrować jako swój znak towarowy te wyrazy oficyna Gryf. Uznano że oficyna jest rzadko stosowane, ale jest z języka potocznego wyrazem ogólno informacyjnym dotyczącym usług wydawniczych. Tak jak wydawnictwo zamiennie może być oficyna. Dlatego zarejestrowano tylko Gryf, a oficynę nie uwzględniono. Nie mogą być zarejestrowane oznaczenia, które nie nadają się do odróżniania towarów dla których zostały zgłoszone. Po prostu wprowadzały by w błąd, myliły by klientów co do wykorzystania, przydatności. Tutaj problem czekolada, a wyrób czekolado podobne. Kiedyś na rynku pojawił się przecier z jabłek o nazwie keczup, a ta nazwa jest stosowana dla przecieru pomidorowego. I wreszcie znaki podobne nie mogą być rejestrowane. Czyli takie które nie różnią się dostatecznie istotnymi elementami od znaków zarejestrowanych. Prawo wyłączne na znak towarowy to prawo ochronne i prawo ochronne na znak towarowy oznacza podobnie jak w innych przypadkach oznacza prawo wyłącznego używania znaku towarowego na całym obszarze RP w celach zarobkowych, zawodowych. Używanie znaku towarowego oznacza umieszczanie go na towarach objętych rejestracją, na opakowaniach, dokumentach związanych z wprowadzeniem go do obrotu, umieszczaniu znaków na dokumentach związanych z obrotem towarów oraz ze świadczeniem usług i posługiwanie się znakiem w celu reklamy. Jeśli chodzi o czas trwania prawa ochronnego tu jest troche inaczej aniżeli w przypadku projektów wynalazczych gdzie ustawa określała max czas którego nie można przekroczyć, a rzeczywisty czas trwania zależy od czasu przez który właściciel projektu będzie opłacać prawo wyłączne. Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od chwili zgłoszenia z tym jednak że prawo to może być przedłużone na kolejne okresy 10-letnie. Bez żadnych ograniczeń. Tych okresów może być wiele. I tak są znaki towarowe na terenie naszego kraju które są chronione od momentu istnienia urzędu patentowego, czyli gdzieś w latach 20/21 roku. najstarszy znak jest od 24 roku do dzisiaj jest chroniony dla kosmetyku kremu „śmiech tatrzański”. Gdzie Polena Lechia Poznań posiadała. I jest kilka jeszcze takich znaków. Ten okres może być bardzo długi. Zawsze trzeba podjąć jakąś aktywność żeby tą ochronę przedłużyć, czyli przed zakończeniem należy do urzędu patentowego wnieść wniosek o jego przedłużenie bo nie jest on automatycznie przedłużany. Oczywiście warunkiem istnienia ochrony jest wnoszenie stosownej opłaty. Tutaj też 5 letnie okresy ochronne są przewidziane.