Test klasa szósta język polski
Imię i nazwisko ucznia data: ………………
………………………….
I .Krasiński
Lodowiec górski wykonuje pracę, której nie podołałby pociąg towarowy. Na swoim grzbiecie niesie on całe mnóstwo bloków, głazów i okruchów skalnych, które spadły lub zsunęły się z otaczających ścian skalnych. Co ciekawsze, podobny rumosz podróżuje także we wnętrzu lodowego jęzora, a nawet wleczony jest po dnie doliny. Skąd biorą się okruchy skalne wewnątrz bryły lodu?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, już przed wielu laty przeprowadzono interesujące doświadczenie. Z lodu wycięto podłużną belkę, a jej końce oparto na dwóch podpórkach. W samym środku belki na pętli z drutu zawieszono ciężki odważnik i całe to urządzenie pozostawiono na mrozie. Belka wytrzymała to brutalne traktowanie i ani nie pękła, ani nawet nie wygięła się pod ciężarem. Wydawać by się mogło, że jest to koniec doświadczenia i nic więcej stać się nie może. Ale czy naprawdę? Ludzie, ciekawi, co będzie dalej, obserwowali belkę codziennie i wkrótce zauważyli, że druciana pętla nie obejmuje już lodowej belki, ale jej górna część jest wmarznięta w lód mniej więcej w środku belki. A po kilku tygodniach pętla, jakby przeciąwszy całą belkę, spadła z zawieszonym odważnikiem na ziemię. Na lodowej bryle nie pozostał jednak żaden ślad przecięcia, a jej końce, podobnie jak przedtem, wspierały się na podporach. Pod naciskiem pętli topiła się bowiem stale tylko cieniutka warstewka lodu, a woda, która w ten sposób powstawała, natychmiast zamarzła ponad pętlą, ponownie łącząc ze sobą obie części lodowej belki.
W podobny sposób bloki i okruchy skalne, które początkowo spoczywały na powierzchni lodowca, z biegiem czasu wtapiały się w jego cielsko i posuwały się w kierunku dna. Ruch ten był niezwykle powolny, tak że nie wszystkie zdążyły tam dotrzeć. Wewnątrz bryły lodowca na różnej wysokości tkwi więc mnóstwo głazów i kamieni, które razem z nim wędrują doliną.
Fragment książki Architekci natury
Każde z zadań zaczyna się od stwierdzenia na temat tekstu. Jeśli się z tym stwierdzeniem zgadzasz, zaznacz TAK. Jeśli stwierdzenie wyda ci się fałszywe, zaznacz NIE.
1. Autor tekstu twierdzi, że lodowiec górski wykonuje taką pracę jak pociąg towarowy.
TAK NIE
Zdanie Lodowiec niesie na sobie głazy ma znaczenie przenośne.
TAK NIE
Rumosz to bloki, głazy i okruchy skalane, które spadły lub zsunęły się ze ścian skalnych.
TAK NIE
Aby stwierdzić, skąd się wzięły okruchy skalne wewnątrz lodowca, przeprowadzono doświadczenie, podczas którego posłużono się podpartą drewnianą belką i ciężkim odważnikiem zawieszonym na drucie.
TAK NIE
Doświadczenie przeprowadzono na mrozie, żeby temperatura była podobna do tej, w której przesuwa się lodowiec.
TAK NIE
Od początku do końca doświadczenia minęło kilka tygodni.
TAK NIE
Doświadczenie się nie udało, bo niczego nie wyjaśniło.
TAK NIE
Odpowiedni dla tego tekstu byłby tytuł Jak powstaje lodowiec.
TAK NIE
Ten tekst jest tekstem popularnonaukowym.
TAK NIE