ĆWICZENIA USPRAWNIAJACE DLA DZIECI Z OBNIŻONYM NAPIĘCIEM MIĘŚNIOWYM

1. Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne 
   1. Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała i orientacji w przestrzeni:
   
   • leżenie na plecach,, brzuchu 
   • ślizganie się wkoło na brzuchu, plecach, 
   • „młynek” - w siadzie skulnym kręcenie się w miejscu
   • czołganie się na brzuchu (plecach) do przodu z naprzemiennym zginaniem rąk i nóg, 
   • jazda tyłem na plecach odpychając się nogami od podłogi
   • turlanie się
   • podciąganie kolan do siadu skulonego i prostowanie kolan do siadu prostego, 
   • maszerowanie, bieganie z wysokim podnoszeniem kolan, 
   • chodzenie na „sztywnych”, miękkich nogach, 
   • uderzanie stopami (palcami nóg, piętami) o podłogę, 
   • dotykanie łokciami kolan
   
   2. Ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie w poruszaniu się w otoczeniu:
   
   • przechodzenie pod „mostem” zbudowanym przez dorosłego pozostającego w klęku podpartym, 
   • przechodzenie przez przeszkodę (partnera leżącego na podłodze)
   • jazda na plecach - ciągnięcie dziecka leżącego na plecach po podłodze za ręce, za nogi, turlanie się, 
   • jeżdżenie w siadzie po podłodze - dziecko siedzi tyłem do partnera, który trzyma je pod pachy i kieruje ruchem
   • ciągnięcie dziecka w chuście, kocu po podłodze
   3. Nauka współdziałania i partnerstwa:
   
   • kołysanie dziecka obejmowanego rękami, nogami i tułowiem przez partnera, 
   • wspólny rowerek i przepychanie się w leżeniu na plecach(stopy partnerów stykają się ze sobą)
   • wzajemne usiłowanie przesuwania się po podłodze w przód i w tył w siadzie tyłem do siebie 
   • marsz stopami w siadzie tyłem do siebie(stopy maszerują po podłodze)
   • wzajemne kołysanie na plecach w siadzie ugiętym na podłodze (chwyt za ręce, przeciąganie się nawzajem na plecy)
   • kołysanie się siedząc przodem do siebie w siadzie płaskim z chwytem za ręce: na boki, do przodu i tyłu
   • uderzanie o swoje kolana lub kolana partnera, w siadzie skrzyżnym przodem do siebie, rękami uderzamy o swoje kolana, a potem o kolana partnera, najpierw wolno, potem coraz szybciej jednocześnie 
   • w siadzie prostym na podłodze -przepychanie się nogami (zginanie i prostowanie nóg) , stopy złączone, ręce oparte z tyłu; najpierw powoli, potem coraz szybciej 
   • przysiady w parze
   
   4. Rozwijanie siły i sprawności fizycznej
   
   • dziecko stara się przeturlać dorosłego po podłodze (dorosły leży na plecach i po chwili oporu pozwala się toczyć dziecku)
   • rozwijanie „kłębka” - dziecko rozwija dorosłego zwiniętego w „kłębek” (siad skulny na podłodze)- odciąga głowę, ręce i nogi 
   • dorosły leży tyłem na podłodze mocno „dociśnięty” ,dziecko stara się oderwać poszczególne części ciała: nogi, ręce
   • partnerzy w klęku prostym naprzeciwko siebie, dłonie stykają się, dorosły i dziecko przepychają się wzajemnie
   Zajęcia prowadzone metodą ruchu rozwijającego odbywają się w atmosferze swobody i zabawy, dzięki temu wyzwalają w dziecku inwencję, twórcze działanie, inspirują do wyrażania swoich potrzeb, pomysłów. Sprzyjają również rozwojowi fizycznemu dziecka. Dzieci opanowują różne elementy ruchu, uczą się kontrolować ciało, osiągają większą sprawność ruchową w zakresie motoryki dużej i koordynacji ruchów rąk. Czują się bezpieczniej w otaczającej przestrzeni dzięki temu, że mają szansę poznawać ją wieloma zmysłami - nie tylko wzrokiem, słuchem ale też dotykiem i ruchem. 
   
   II. Ćwiczenia równoważne
   • chodzenie po ławeczce przodem, bokiem krokiem dostawnym
   • chodzenie po linii
   • chodzenie po woreczkach
   • wchodzenie na drabinki
   • stanie na jednej nodze
   
   III. Usprawnianie manualne
   • mieszanie sypkich materiałów (trocin , ziaren , kawałków papieru), 
   • przesypywanie garściami piachu , grochu , ryżu , kasz, fasoli , kasztanów,
   • darcie papieru na skrawki , 
   • zgniatanie papieru w kulę , 
   • modelowanie z plasteliny , gliny , masy solnej , papierowej , masy ciastowej , modeliny
   • składanie gazet , kartek papieru , 
   • kreśleni ręką lub pędzlem w powietrzu , 
   • odkładanie kart do gry po jednej , 
   • zabawy balonami , 
   • wygniatanie gąbek (również mokrych) 
   • zapinanie różnej wielkości guzików naszytych na różne materiały , 
   • przesuwanie zamków błyskawicznych , 
   • zapinanie różnego rodzaju pasków i klamerek , 
   • zabawy wodą - przelewanie, chwytanie , klepanie , 
   • zwijanie pasków bibuły, wstążek, wełny

Logopedia.

3-latek powinien wymawiać:
wszystkie samogłoski,
spółgłoski: m, mi, b, bi, p, pi, f, fi, w, wi, k ki, g, gi, ch, i li, j, ł, d, n, ś, ź, ć, dź, ń,
zaczynają się pojawiać: s, z, c, dz,
czasami: sz, ź, cz, dż.

U 4-letniego dziecka:
utrwalają się: s, z, c, dz,
pojawiają się sz, ż, cz, dż,
pojawia się r.

Aby usprawnić język:

• mlaskamy,

• układamy język w rurkę,

• kląskamy (jak robi konik?),

• wypychamy językiem policzki,

• układamy język w „koci grzbiet”,

• wsuwamy język pod górną i dolną wargę,

• przesuwamy język na boki w jamie ustnej,

• dotykamy czubkiem języka kolejnych zębów,

• formujemy język szeroko i wąsko w jamie ustnej,

• przesuwamy czubek języka zygzakiem po podniebieniu,

• przesuwamy czubek języka od górnych zębów wzdłuż podniebienia.

 

Aby usprawnić wargi:

• cmokamy,

• parskamy, prychamy,

• na przemian robimy „dzióbek” i rozszerzamy usta,

• wydymamy, zaciskamy, rozluźniamy, masujemy wargi palcami,

• układamy wargi jak do wymawiania samogłosek: A, O, U, E, Y, I,

• przy zaciśniętych zębach, naprzemiennie zakładamy wargi na siebie.

Aby usprawnić policzki:

• poruszamy policzkami jak żaba,

• napinamy policzki wraz z wargami,

• wydymamy je i wciągamy do wewnątrz,

• masujemy policzki dłońmi, okrężnymi ruchami.

Aby łatwiej uzyskać głoski: SZ, CZ, Ż, DŻ:

• cofamy czubek języka wzdłuż podniebienia,

• czubkiem języka dotykamy wałka dziąsłowego,

• czubkiem języka kreślimy kółka na podniebieniu miękkim,

• czubkiem języka dotykamy na przemian dwóch górnych ostatnich zębów,

• próbujemy dmuchać na czubek języka uniesiony do podniebienia, równocześnie przyciskając policzki dłońmi (język nie może przywierać do podniebienia, żeby powietrze nie przedostawało się bokami).

1. Ćwiczenia utrwalające wymowę głoski sz:

Wymowa

-         język u góry w jamie ustnej,

-         zęby zsunięte,

-         wargi wysunięte do przodu „dziobek”,

-         dmuchamy na czubek języka.

1.     Naśladowanie szumu drzew:

      sz..... sz..... sz.....

2.     Powtarzanie sylab z głoską sz:

szy,   sze,   szo,   szu,   sza,

yszy,   esze,   oszo,   uszu,   asza,

ysz,   esz,   osz,   usz,  asz,

3.     Zabawa słuchowa:

Usłyszysz dwa dźwięki, a ty powiesz czy były takie same czy inne:

sz - s                   sza - sa            szu - su

s - sz                   sa - sza             su - su

s - s                     sa - sa              szu - szu

sz - sz                 sza - sza            su - szu 

 

Podane ćwiczenia należy przerabiać dwa razy dziennie po 5 ... 10 minut. Ćwiczenia powinna prowadzić osoba, która ma poprawną i wyraźną wymowę.

  

Ćwiczenia utrwalające wymowę głoski s:

Wymowa

-         język leży płasko, jest szeroki, dotyka dolnych zębów,

-         zęby są zbliżone i widoczne,

-         wargi rozchylone jak przy uśmiechu.

1.     Naśladowanie syczenia węża:

s .... s,

2.     Powtarzanie sylab z głoską s:

sy,  se,  so,  su,  sa

ysy,  ese,  oso,  usu,  asa

ys,  es,  os,  us, as

3.     Zabawa słuchowa:

Usłyszysz dwa dźwięki, a ty powiesz czy były takie same czy inne:

sz - s                   sza - sa            szu - su

s - sz                   sa - sza             su - su

s - s                     sa - sa              szu - szu

sz - sz                 sza - sza            su - szu 

 

Podane ćwiczenia należy przerabiać dwa razy dziennie po 5 ... 10 minut. Ćwiczenia powinna prowadzić osoba, która ma poprawną i wyraźną wymowę.

 

2. Ćwiczenia warg

 

1. Niesforny balonik - nadymanie jednego policzka i przesuwanie powietrza z jednej strony jamy ustnej na drugą - wargi złączone.

Zmiana:

-         nadymanie policzków z uwolnieniem nagromadzonego w jamie ustnej powietrza; schodzące powietrze powoduje szmer, który przypomina wymowę głoski p,

-         nadymanie policzków i zatrzymanie powietrza w jamie ustnej - następuje oddychanie przez nos - bez zmiany położenia warg i policzków,

-         nadmuchiwanie gumowych zabawek, baloników, puszczanie baniek mydlanych, gra na grzebieniu,

2. Zajączek - wciąganie policzków do jamy ustnej, policzki ściśle przylega do łuków zębowych, wargi tworzą „zajęczy pyszczek”.

3. Całuski - wargi ściągnięte, wywinięte do przodu - jak przy cmoknięciu.

4. Mam wąsy - utrzymanie słomki między nosem a górną wargą.

5. Kto wygra ? Prowadzący opowiada o zwierzętach: koniu, psie, który organizował konkurs na najpiękniejszy uśmiech - kąciki ust maksymalnie oddalone do tyłu, zęby mocno zaciśnięte.

6. Nic nie powiem - mocne zaciśniecie rozciągniętych warg.

7. Rybka - wargi wysunięte do przodu, powolne otwieranie i zamykanie warg - tworzenie kształtu koła.

8. Pajac - wesoła mina: wargi złączone, kąciki uniesione do góry, smutna mina: wargi złączone, kąciki opuszczone w dół.

9. Ptaszki - wargi mocno ściągnięte, wysuwamy do przodu, lekko otwarte - gwiżdżą: fiu, fiu...

 

Ćwiczenia języka

1. Łakomy mis - oblizywanie warg (szeroko otwarte) ruchem okrężnym - w prawo i w lewo.

2. Bawimy się w chowanego - wysuwanie języka na zewnątrz i cofanie w głąb jamy ustnej; język wykonuje poziome ruchy ze skrajnej pozycji przedniej do skrajnej tylnej.

3. Zmęczony pies - wysuwanie języka na brodę.

4. Wąż -  usta złączone; gwałtowne wysunięcie do przodu naprężonego, zaostrzonego języka; gwałtowne cofnięcie do tyłu - usta złączone.

5. Ptaszek z gniazdka - wysuwanie języka do przodu i cofanie w głąb jamy ustnej - bez kontaktu z zębami.

6. Liczymy zęby - dotykanie czubkiem języka kolejnych zębów - górnych i dolnych.

7. Cukierek - wypychanie policzków na zmianę ostrym czubkiem języka; sprawdzamy, czy jest tam „cukierek”, ostukując palcami wypchany policzek.

8. Sztuczki - robienie z języka: „rurki” (unoszenie boków języka), „górki” (czubek języka zaczepiamy o dolne zęby).

9. Ślizgawka - czubek języka „ślizga się” po podniebieniu do tyłu - do przodu.

10. Malarz - język jak pędzel, który maluje różne kształty: kropli, kółka.

11. Jakie smaczne! - przesuwanie czubka języka od zębów, cofanie do tyłu, aż do wytworzenia mlaskania. także mlaskanie środkiem języka.

 

3. Przykłady ćwiczeń języka

1. Wysuwanie języka - język wąski i szeroki. Kierowanie języka w kąciki ust: w prawo i w lewo - przy szeroko otwartych ustach.

2. Unoszenie języka na górną wargę - język wąski i szeroki (usta szeroko otwarte). Ćwiczenia wykonujemy bez pomocy dolnej wargi.

3. Unoszenie języka za górne zęby i cofanie go do podniebienia miękkiego.

4. Dotykanie językiem zębów trzonowych górnych i dolnych. Dotykanie językiem poszczególnych zębów - po kolei.

5. Język w przedsionku jamy ustnej, oblizywanie (ruch okrężny). Oblizywanie warg ruchem okrężnym - usta szeroko otwarte.

6. Mlaskanie czubkiem języka. Mlaskanie środkiem języka. Przyssanie języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach.

 

Przykłady ćwiczeń warg

1. Szerokie otwieranie ust i zamykanie. Wysuwanie warg do przodu (jak przy samogłosceu), rozchylanie warg (jak przy samogłosce e). Ruchy wysuwania i rozchylania wykonywać naprzemiennie.

2. Złączyć wargi płasko. Rozciąganie warg poprzez cofnięcie kciuków (jak przy samogłoscei).

3. Układanie dolnej wargi na górną i górnej na dolną. Wysunąć wargi do przodu, ściągając je i przesuwać w kąciki ust: w prawo, w lewo: następnie wykonywać ruch okrężny.

4. Dolną wargą zasłonić dolne zęby: górną - górne zęby.

5. Dmuchanie przez złączone wargi, lekko wysunięte do przodu; parskanie, cmokanie.

6. Wymawianie samogłosek: i-u, a następnie a, e, u, i, o, y, (zachowywać tę kolejność)

 

Przykłady ćwiczeń oddechowych

1. Naśladowanie chłodzenia gorącej zupy na talerzu.

2. Zdmuchiwanie mlecza, aż spadnie ostatnie nasionko.

3. Odtajanie zamarzniętej szyby - chuchanie.

4. Gwizdanie na jednym tonie.

5. Liczenie na jednym wydechu.

6. Powtarzanie zdań szeptem.

7. Naśladowanie głosu syreny: eu, eu, eu..

4.TERAPIA GŁOSKI `R”

Ćwiczenia usprawniające:

	Wysuwanie języka do przodu: język wysoki i szeroki;
	Unoszenie szerokiego języka na górną wargę;
	Unoszenie szerokiego języka na górne zęby;
	Cofanie szerokiego języka wzdłuż podniebienia;
	Kląskanie językiem, mlaskanie, naśladowanie ssania cukierka czubkiem języka;
	Masaż języka przez wysuwanie i wsuwanie go między lekko rozwarte zęby;
	Masaż końca języka za pomocą palca;
	Ćwiczenia przygotowawcze do „r” rozpoczynamy od szybkiego wymawiania głosek „tttt”, „dddd”, „tdtdtdtd”, „tdntdntdn”, tede - tede, tedo - tedo, tedu - tedu”. Język znajduje się nie przy zębach, ale jest cofnięty do wałka dziąsłowego, co w efekcie daje wymowę „tępą”. Ćwiczenia należy wykonywać przy otwartych ustach, dgyż wtedy zmuszamy język do wykonywania ruchów potrzebnych przy „td”;
	Wymawiając „ddd” przesuwamy szybko palcem pod językiem w prawo i w lewo, pobudzając go do drgań;
	Stosuje się też ćwiczenia w dmuchaniu. Wąski pasek papieru umieszczamy na czubku języka za górnymi zębami (wargi rozchylone) i polecamy dmuchnąć na język energicznie wymawiając „t”, a następnie „tr”. Wówczas papierek odskoczy;
	Prowadzimy też dużo ćwiczeń w postaci drobnych ruchów języka po podniebieniu, wymawiając przy tym „trltrltrl”, język znajduje się za wałkiem dziąsłowym.

tra, tro, tre, tru, try;

dra, dro, dre, dru, dry;

trawa, trasa, tramwaj, tratwa, trampki, tran, troje, trochę, trudny,

truskawka, trybuna;

drabina, droga, drewno, drewniaki, drut;

atra, atro, atre, atru, atry;

otra, otro, otre, otru, otry;

etra, etro, etre, etru, etry;

utra, utro, utre, utru, utry;

ytra, ytro, ytre, ytru, ytry;

strażak, wiatrak, siostra, futro, jutro, lustro, parasol, wątroba, piętro, strona, opatrunek, struś, strumyk, futryna, cytryna, strych;

adra, adro, adru, adry;

odra, odro, odre, odru, odry;

edre, edre, edro, edru, edry;

udra, udro, udre, udru, udry;

ydra, ydro, ydre, ydru, ydry;

kołdra, wiadro, zdrowy, biedronka, landrynki, adres, hydrant.

 

5. TERAPIA GłOSKI „S”

Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne:

Ćwicz codziennie , nawet 3 razy dziennie, przez 10 minut.

	Wysuwanie języka do przodu, a następnie cofanie go w głąb jamy ustnej. Usta szeroko otwarte. Rozchylanie warg , jak przy uśmiechu. Zęby muszą być widoczne;
	Wysuwanie języka do przodu, na brodę, a następnie cofanie go w głąb jamy ustnej, za dolne zęby;
	Wysuwanie języka do przodu: język szeroki (uśmiech), język wąski (mocno w przód);
	Kierowanie języka w kąciki ust i oblizywanie ich;
	Wymawianie samogłosek, szczególnie „i - u”;
	„Tańcząca świeca” - dmuchanie na płomień świecy, tak delikatnie, aby nie zgasła. Wdech nosem, wydech, długi - ustami.

 Ułożenie narządów artykulacyjnych do wywołania głoski „s”.

Język leży płasko, jak przy „a”, za dolnymi zębami. Zęby  zbliżone do siebie. Wargi rozchylone, spłaszczone przylegają do zębów, zęby widoczne.

Ćwiczenia rozpoczynamy od syczenia:

sssa, ssso, ssse, sssu, sssy;

asss, osss, esss, usss, ysss;

asssa, ossso, essse, usssu, ysssy;

sssala, ssstołek, lasss, passsta, kasssa;

 Sylaby:

sa, sa, sa, sa, sa;

se, se, se, se, se;

su, su, su, su, su;

sy, sy, sy, sy, sy;

Logotomy:

sky,sky, sky, sky, sky;

ski, ski, ski, ski, ski;

ska, ska, ska, ska ska;

ską, ską, ską, ską, ską;

skę, skę, skę, skę, skę;

Ilustracje, wyrazy:

sala, sałata, sanki, sandały, sobota, sok, soda, sople, sowa, ser, sukienka,

---