Historia sztuki nowożytnej polskiej, 14.03.2011
HANS KRIEG ( OK. 1590-1643/47)
Znany przede wszystkim z zachowanych rysunków i z jednego obrazu ( przypisany), a inne jego malowane prace znamy tylko z prac archiwalnych.
1615 r. pracuje w Gdańsku, rok później zostaje przyjęty do cechu malarzy i do 1632 r. spędza swój czas na terenie miasta.
Alegoria sztuki, wojny i wieczności, 1617 r.
W momencie przeniesienia się do Pelplina jego rysunki zyskują tematykę religijną.
Panorama Gdańska, 1610 r.
Obraz przypisywany artyście, ale coraz bardziej ostrożniej. Uważany za wieko skrzyni, przedstawia alegorię Gdańska, ale może to też być obraz o funkcji instrumentu muzycznego.
Miasto przedstawione z widokiem na bramę wyżynną ; przedstawia przyjmowanie gratulacji przez nowożeńców na progu swego domu.
HERMAN HAN ( OK.1570-1627/28)
Alegoria cnoty małżeńskiej, ok.1600 (Paryż, kolekcja prywatna)
bardzo zbliżony układ elementów do rysunku Antona Mollera „Alegoria złej drogi do małżeństwa”- nie wiemy jak wyglądała działalność w obrębie Gdańska.
Przebywał w ośrodku o dwóch tendencjach artystycznych- włoskiej i niderlandzkiej-> prawdopodobnie Monachium
1597 r.- osiedlenie w Gdańsku, a w 1623 r. przesiedlił się do Chojnic gdzie żył do śmierci.
Portrety dobrodziejów i fundatorów opactwa cystersów w Oliwie, 1613 r. katedra w Oliwie
Bardzo dobre portrety, ale większość umieszczonych tu portretów to portrety imaginacyjne. Znajdują się tam portrety Kazimierza Jagiellończyka i Stefana Batorego. Pojawiają się pewne elementy malowane złotem-( Karpowicz) ślad zwyczaju umieszczania aplikacji na obrazach (tzw. „sukienki”) dotyczących wizerunków przede wszystkich religijnych.
Cztery stopnie aplikacji:
Atrybuty postaci (wizerunki religijne)
Szaty postaci przedstawionych na obrazie
Przekrywanie tła
Przekrycie również części ciała
Zwyczaj niezwykle popularny na terenie Rzeczpospolitej, że obrazy czasami były malowane tak, że od razu były przykrywane sukienką.
Genezą tego zwyczaju:
- włoska; przykłady użycia złota w obrazach
-ikony ruskie i ich okłady; mają tylko inną kolejność przekrywania bo zaczyna się od tła (więc niekoniecznie to źródło)
Trudno wskazać, które źródło jest prawdziwe.
Ołtarz główny w katedrze w Pelplinie, fund. Leonard Rębowski II
Obraz podsumowujący typy i rodzaje kompozycji i kolorystyki, oraz jest to dzieło o olbrzymich rozmiarach; wykazuje korzystanie ze wzornika Dieterlina ( bogaty zestaw motywów uzupełnionych o dużą grupę motywów opartych na wolucie itp. ). Program jest kontrreformacyjny
Koronacja Marii, 1621-1623; (malowany na deskach, malowany własnoręcznie- punkt w kontrakcie)
Triumf Kościoła w niebie i walka Kościoła na ziemi- dwie części są oddzielone od siebie a elementem łączącym jest wizerunek katedry w Pelplinie. Wyakcentowanie postaci( elementy sztuki średniowiecznej).
W dolnej partii widać dwie grupy postaci- świeckie i osoby ubrane w stroje duchowne, a pomiędzy nimi są przedstawienia świętych z precyzyjnymi atrybutami.
Bogactwo barw, zróżnicowane użycie światła o różnych odcieniach( złote, ciepłe światło- za Trójcą Świętą oraz chłodne światło wylewające się zza katedry). Mamy do czynienia również z aktualizacją ( popularne w XVII w.)- postaci z dolnej części obrazów są namalowane bardzo realistycznie- król trzymający koronę to Zygmunt III.
Typ postaci powtarzający się w jego obrazach ( trochę bizantyjski), pewna typizacja twarzy aniołków itp.
Ołtarz Wniebowzięcia NMP, katedra w Pelplinie, 1619-1621
Ołtarz dla wiernych
Cechy charakterystyczne:
-pewne sfumato (lekkie)
-postacie apostołów, których twarze są podobne do tych co na ołtarzu głównym
- typizacja aniołów
Pokłon pasterzy w predelli ołtarza, 1619, malowany na desce
Każda część ma własne źródło światła, np. źródłem światła jest sama postać Chrystusa, lampa niesiona przez pasterzy, niebiosa otwierające się by głosić narodziny Jezusa
*nuty aniołów- świadectwo dużej kultury muzycznej w Pelplinie
Koronacja Marii, katedra w Oliwie
Podobna kompozycja do ołtarza głównego w Pelplinie; chmury wydzielające część centralną układają się na kształt kielicha- Naczynie Wybrane
Święta Rodzina, katedra w Pelplinie
kosz trzymany przez anioła- przykład dobrej martwej naturze; kameralne ujęcie
Pokłon pasterze, katedra w Oliwie
Płomień wydrążony w desce i wyzłocony
Są również obrazy o ograniczonej palecie barwnej- duży dramatyzm, np.
Święta Magda Magdalena, 1613-1614
Stan pokuty dopełniony przez kolorystykę
Wizja św. Bernarda z Clairvoux, Pelplin katedra (ołtarz główny)
Duża maestria artysty przy oddawania detalu- zacięcie miniatorskie.
Wpływ malarstwa Han'a był dość duże, np. :
-Peterhacke- cykl ołtarzy w kościele benedyktynek w Żarnowcu; (brak miękkości)
-„Malarz Czarnkowskich”- w kościele w Czarnkowie
- porter trumienny Adama Sędziwoja, ok. 1627 w Czarnkowie
(nie tylko na Pomorzu, ale też na Wielkopolskę )