FINANSE PUBLICZNE I PRAWO FINANSOWE

W XX wieku dwa kraje nie miały pieniędzy:

1. Związek Radziecki- ludzie otrzymywali wynagrodzenie w naturze. Doktryna leninowska zakładała „Kto nie pracuje, ten nie je”. W 1932 roku Stalin doszedł do wniosku, że pieniądz trzeba wprowadzić.

2. Kambodża- tu również zlikwidowano pieniądz.

FUNDAMENTEM FINANSÓW JEST PIENIĄDZ- gdzie nie ma pieniądza nie ma finansów.

PIENIĄDZ- ogólny ekwiwalent, wyrażając wartość wszystkich towarów i bezpośrednio na nie wymienialny.

PIENIĄDZ I JEGO FUNKCJE:

1. Funkcja miernika wartości- służy określenie wartości innych towarów wyrażonych w postaci cen, jednostek pieniędzy.

2. Dbałość o pieniądz

3. Funkcja środka wymiany (cyrkulacji)- w transakcjach kupna- sprzedaży, funkcja ta występuje jako środek wymiany, następuje rozerwanie „możemy coś kupić, a później sprzedać”

4. Funkcja środka płatniczego- w zamian za dostarczony towar powstaje zobowiązanie nabywcy wobec producenta, które wyrównują później w formie pieniężnej

5. Funkcja środek przechowywania wartości-przechowywanie wartości w pieniądzu jest wygodniejsze od gromadzenia kosztowności.

Średnie oszczędności na książeczkach obywateli to 3900 Euro.

Oszczędności w UE= 45 000 Euro

6. Funkcja pieniądza światowego- spełnia tą funkcję tylko wtedy gdy jest wymienialny

OD CZEGO ZALEŻY WARTOŚĆ PIENIĄDZA?

1. Od siły nabywczej- jaką wartość można nabyć produktów za jednostkę pieniężną

2. Stosunek do innych walut- które pełnią funkcję pieniądza światowego np. euro, dolar, franki szwajcarskie, SDR (Special Diaring Rights)- to waluta funduszu europejskiego i banku światowego ustala się je wtedy gdy jest problem w przeliczeniu ich wartości określa Między Narodowy Fundusz Walutowy

3. Parytet Złota- stosunek waluty do złota. Czyli ilość kruszca przypadająca na jednostkę pieniądza.

1$= 0,888641 g

1 złoty= 0,222168 g

Wprowadzono go gdy ustalono jednostkę złoty przez Grbskiego w 1924 roku.

Od 1965 r- sztucznie utrzymywano wartości złotego jako ¼ $

Po 1965 r. Dopiero zorientowano się, że utrzymywanie tej wartości jest bardzo niewłaściwe.

PARYTET ZŁOTA- jest tez wskaźnikiem określającym wartość złota.

15.04.1971 r- 1 uncja=4274 $

19.09.2008 r- 1 uncja= 863,000 $

1 uncja-28,35 g

70%- frank szwajcarski, euro

20%- zasoby złota

5-10%- SDR

4 BLOKI

• budżety

• samorządy terytorialne

• podatki

• NBP

WARTOŚĆ PIENIĄDZA ZALEŻY OD:

1. Wielkość jego podaży ( musi być pod stałą kontrolą

2. Niezależności Banku Centralnego

NIEZALEŻNOŚĆ BANKU CENTRALNEGO NBP:

1. instytucjonalna- włdze NBP nie zależą od włądzy wykonawczej. Prezesa wybieramy przez sejm na wniosek Prezydenta na 6 lat.

ORGANY NBP:

• Prezes

• Rada Polityki Pieniężnej

• Zarząd

2. funkcjonalna- rada polityki pieniężnej określa mechanizmy finansowe i o tym informuje wysoką izbę. Sejm nie ma prawa ingerować w działanie rady polityki pieniężnej

3. finansowa- NBP sam opracowuje plany finansowe nie może ingerować sejm

Aby utrzymać wartość pieniądza jest potrzebna stała kontrola podaży pieniądza.

CO PSUJE WARTOŚĆ PIENIĄDZA?

1. Inflacja- jest to wzrost cen i usług w ciągu pewnego okresu

2. Deflacja- spadek cen na skutek tego, że ludzie mają małe zarobki, ceny towarów się obniża. Deflację można szybciej zlikwidować podnosząc płace.

CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE DEFLACJĘ I INFLACJĘ TO: zaburzenie równowagi między ilością dóbr i usług, a ilością obsługującego ich wymianę pieniądza.

W ZALEŻNOŚCI OD WZROSTU WARTOŚCI CEN WPROWADZA SIĘ KRYTERIA INFLACJI:

1. inflacja pełzająca do 9 %

2. inflacja galopująca do 99%

3. hiperinflacja prawie 100 %

INFLACJA MA RÓŻNE PRZYCZYNY:

1. nadmierny popyt (wzrost płac)

2. charakter kosztowy- ceny produktów rolnych, żywność.

WZROST GOSPODARCZY- to rozszerzanie się pewnego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez społeczeństwo. Jako miarę wzrostu gospodarczego stosuje się przyrost realnego PKB w danym roku.

MOTOREM WZROSTU GOSPODARCZEGO SĄ DWA CZYNNIKI:

1. konsumpcja

2. inwestycja

WSPÓŁCZESNE CZYNNIKI ZAMOŻNOŚCI SPOŁECZEŃSTWA

1. wielkość eksportu na 1 mieszkańca

2. rozwinięty system bankowy

3. rozwinięty system ubezpieczeniowy

ad. a) Eksport nie wzrasta

ad. b) i c) Na całym świecie dwie inwestycje jak autostrada, szybkie koleje realizowane są dzięki instytucji tzn. system bankowy. U nas tego nie ma ponieważ, nie mamy kapitału. Kapitał jest w obcych rękach. Ta sama sytuacja jest w systemach ubezpieczeniowych wszędzie kapitał jest w rękach zagranicznych. To kapitał zagraniczny.

FINANSE- są to procesy gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych. To zasoby pieniężne, operacje oraz normy prawne ich dotyczące.

FINANSE PUBLICZNE- to publiczne zasoby pieniężne oraz operacje dotyczące tych zasobów ( gromadzenie i dzielenie) dokonywane.

FINANSE WG ŹRÓDEŁ PIENIĘŻNYCH

1. finanse przedsiębiorstw które można nazwać finansami sektora zarobkowego.

2. Finanse ludności- finanse gospodarstw domowych

3. Finanse publiczne- finanse państwa i samorządu terytorialnego jako związków publiczno- prawnych.

4. Finanse banków i innych instytucji kredytowych

5. Finanse ubezpieczeń.

FINANSE PRYWATNE- kształtowanie przez rynek i przemieszczanie się środków pieniężnych wynika z popytu i podaży. Służą gromadzeniu dochodów i zysków indywidualnych.

FINANSE PUBLICZNE- przemieszczanie się tych środków zdominowane jest przez interwencję państwową i wyznaczone przez władze państwowe. Państwo dysponuje przymusem dla zapewnienia sobie dochodów i nie podlega przymusowi w zakresie dokonywania wydatków. Finanse publiczne są zorientowane na realizację interesu publicznego, a więc interesu ogółu.

ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH W SYSTEMIE GOSPODARKI RYNKOWEJ FINANSE PUBLICZNE OBEJMUJĄ:

1. organizację finansową państwa

2. opracowanie, uchwalanie i wykonywanie budżetu oraz kontrolę jego wykonania

3. dochody publiczne z szczególnym uwzględnieniem podatków i pożyczek publicznych

4. wydatki publiczne

5. organizacje i operacje Skarbu Państwa

6. organizacje finansowe, operacje finansowe związków publicznych takich jak samorząd terytorialny, przedsiębiorstwa publiczne i zakłady ubezpieczeniowe.

Finanse mają wyrównywać różnice społeczne.

FUNKCJE POLITYCZNE I EHONOMICZNE FINANSÓW

FUNKCJE EKONOMICZNE

1. fiskalna- polega na dostarczeniu podmiotom publicznym środków finansowych na realizację zadań

2. redestrybucyjna- gromadzenie środków finansowych przez fundusz finansowy i rozdzieleniu ich określonym podmiotom. W tej funkcji dokonuje się realizacji polityki społecznej, które państwo określa.

3. Stymulacyjna (pobudzanie)- wyruszająca określone zachowanie podmiotu. Dobrać takie podmioty, by zmusić do robienia czegoś tak jak życzy sobie władza. Wysokie cła na produkty rolne, wysokie kary za nie zgłaszanie dochodów do opodatkowania.

POLITYKA FINANSOWA- to świadoma i celowa działalność ludzi i instytucji polegająca na ustaleniu i realizacji określonych celów przy pomocy środków finansowych. Jest jednym niezmiernie ważnym z elementów polityki społecznej i ekonomicznej. Pełni rolę służebną wobec polityki społecznej i ekonomicznej. W gospodarce rynkowej współtworzy ona założenia polityki społecznej i ekonomicznej znacznie polityki finansowej ( na tle różnych polityk) jest tym większe, im większy jest zakres gospodarki rynkowej oraz finansów publicznych. W polityce finansowej mamy do czynienia z ustalaniem celów jak i środków ich realizacji.

KRYTERIA OCENY POLITYKI FINANSOWEJ:

1. skuteczność

2. akceptacja społeczna- może być wyrażona referendum , lub przez sejm.

WARUNKI PRAWIDŁOWEJ POLITYKI FINANSOWEJ:

1. cele muszą być możliwe do osiągnięcia w danych warunkach miejscu i czasu

2. cele musza być wzajemne nie sprzeczne

Mamy 343 powiaty

Mamy 2480 kilka gmin

Średnia mieszkańców powiatu około 82 tys.

3. środki realizacji muszą być dostosowane do celów, jak i sił oddziaływania

4. cele i środki muszą być jasno określone i znane adresatom

5. respektowanie określonych nie przekraczalnych granic minimalnej konsekwencji i stabilności.

6. Kompetencja

7. Konsekwencja

8. Kompleksowość

BUDŻET PAŃSTWA (bulga- koszyczek)- najbardziej rozwinięty w Angli. Mówimy tu o dochodach. Jest rocznym publicznym planem finansowym państwa, obejmującym przewidywane dochody i planowane wydatki uchwalany przez sejm w formie ustawy.

PLANOWANE WYDATKI- nie wolno przekroczyć planowanych wydatków pod żadnym pozorem- to naruszenie ustawy.

PRZEWIDYWANE DOCHODY- nie odpowiada za nie państwo.

ŚRODKI PUBLICZNE- są m.in. dochody publiczne do których zalicza się:

1. daniny publiczne w tym podatki i inne świadczenia publiczne

2. opłaty

3. dochody z mienia

4. spadki, darowizny i zapisy w postaci pieniężnej na Skarb Państwa

5. środki pochodzące z funduszy strukturalnych Uni Europejskiej

SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH TWORZĄ:

1. organy władzy publicznej, a więc władza państwa tzn prezydent i parlament, organy administracji rządowej

2. gminy, powiaty, województwa zwane jednostkami samorządu terytorialnego

3. jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, jednostki samodzielne

4. państwowe i samodzielne fundusze celow.

1

---