ROŚLINNA
Celulozowa ściana kom, plastydy, duża centralnie położona wakuola, brak lizosomów, brak rzęsek
ZWIERZĘCA: brak Sc kom, brak plastydów, 2 małe wodniczki, lizosomy, rzęski i wici
TRANSPORT W JĄDRZE
Eksport: tRNA, mRNA, sarna, podjednostki rybosomów
Import: histosomy, polimerazy, białka rybosomów, białka regulacyjny, rybonukleoproteiny
SKŁAD SOKU: woda, glukoza, fruktoza, sacharoza, inulina, białka, antocyjany, flawonie, betaliny, glikozydy, morfina, opium, nikotyna, kofeina, tanina, balsamy, kauczuk, fitocydy, kryształy, zw org
CHROMATYNA:
Podstawowy składnik chromosomów, zbudowana gł z DNA oraz białek zasadowych skład: dna, białka niehistonowe, histony, rna RODZAJE: heterochromatyna- silnie skondensowana nieaktywna genetycznie, euchromatyna- może byś aktywna lub nie
BUDOWA DNA: podwójna spirala, podstawowa jednostka- monomer- budujący dna to nukleotydy złożone z: zasady azotowej,cukru pentozy, reszty kwasu fosforowego
RNA:
Pojedyncze nierozgałęzione łańcuchy polinukleotydowe skład: ryboza, reszta kw fosforowego zasada azotowa
CHROMOSOMY:
Struktury powstające w wyniku silnego skondensowania chromatyny,
CENTROMER: niebarwiące się przewężenie na chromatynie, msc połączenie 2 chromatyd i włókien wrzeciona podziałowego podczas mit i mej
CYKL KOMÓRKOWY:
Okres od powstania komórki w wyniku podziału mitotycznego do zakończenia następnego podziału- zmiana zawartości DNA
FAZA G1- wzmożona synteza białek budulcowych i enzymatycznych, synteza RNA- faza wzrostu kom
FG0- stan spoczynku
FS- replikacja DNA i synteza gistosonów- podwojenie chromosomów
FG2- synteza białek potrzebnych do bdowy wrzeciona podziałowego, podwojenie centrioli w kom zwierzęcych- przygotowanie do podziału
FM- kariokineza, podział j kom mitoza
REGULACJA CYKLU:
Krytyczne punkty: przejście FG1 do S i rozp syntezy DNA, przejście FG2 do mitozy i rozp podziału
System kontroli opiera się na białkach- kinazy- zależne od cykliny- fosforylacja białek, cykliny- przyłączają się do cząsteczki kinazy kontrolują jej zdolnośc do fosforylacji
Aktywacja i inaktywacja kompleksu cyklina kinaza jest kluczowym procesem w regulacji cyklu
ZMIANY CYKLU:
Programowe- związane z rozwojem i różnicowaniem komórek
Spontaniczne- np. błędy w FS zwykle naprawiane a jeśli nie to dochodzi do aberracji chromosomowych
Indukowanie- czynnikami wyw SA np. promienie jonizujące i zw chem
PLASTYDY:
Rodzaje: chloroplasty- ziel, chromoplasty- pom , leukoplasty- białe
Cechy wspólne: otoczka- 2 bł rozdzielone przestrzenią, Mariks- zaw białka, rybosomy- w ST wolnym lub zw z błonami rRna, obszary nukleidopodobne- wł Dna splątane w kłębek, plastoglubule
CHLOROPLASTY: są otoczone 2 błonami o róznej przepuszczalności otaczającymi stromę wypełniającą wnętrze, bł zewn dobrze przepuszcza jony wewn jest słabo przepuszczalna i tworzy liczne woreczki- tylakoidy wnętrze chl wyp wyp białkowa sybst- stroma- koloid białkowy, w bud chloroplastu wyróżniamy również rybosomy, kolista cząsteczka DNA i krople tłuczu, ziarna skrobi asymilacyjnej
CHROMOPLAST: barwne plastydy nieaktywne w procesie fotosynt, zwierają barw karotenoidowe- żółt- ksantofil, czerwony- karoten nadają barwe kwiatomo owocem, mogą powst z proplastydw chloro, leuko
LEUKOPLAST: bezbarwne organelle kszt elipsoidalny powst z proplastydów w ciemności w kom organów podziemnych otoczone 2 bł białkowo lipidową wpuklenie wewn bło oddzielają pęcherzyki. Wnętrze wypełnia plastydowa matriks- stroma, cecha charakterystyczna- zdolnośc do syntezy skrobi oraz przekształcania się w świetle w chloroplasty, gromadzi skrobie
FOTOSYNTEZA: gł jej zadanie wytw zw org z prostych zw nieorganicznych przy wykorzystaniu en św zachodzi: tylakoidy i ciałka chromatoforowe, chloroplasty
Przebiega w 2 fazach- jasnej i ciemnej
PRZYSTOSOWANIE DO FOTO: spłaszczona blaszka lisciowa, przezroczysta skórka liscia, duże przestwory międzykomórkowe, aparaty szparkowe
MATERIAŁY ZAPASOWE: roślin- tłuszcze w elajoplastach, białka- ziarna aleuronowe w wakuoli, węglowodany- inulina w waku, skrobia w amplo
Zwierząt- cukry- glikogen w wątrobie i m szkieletowych, tłuszcze w tk tł
WAKUOLA: wydzielona przestrzeń w cyto wyp sokiem kom, zajmują dużą częśc pod dojrzałej komórki, otoczone pojedynczą błoną białkowo-lipidową- tonoplastem
FUNKCJE: itrzymanie jędrności kom, przechowywanie subst zap, gromadzenie wydalin i wydzielin, przechowywanie subst toksycznych
BARWNIKI ROŚLIN: ANTOCYJANY- czerwone niebieskie fioletowe- sok kom, KAROTENOIDY- żółte pomaranczonwe- sok, CHLOROFIL- zielone- plastydy, LEUKOANTOCYJNY- białe, BETALAINY- zab od żółtego do fioletu
ŚCIANA:
Budowa: szkielet( f mikrofibrylarna, f krystaliczna, f amorficzna), podłoże (matriks), subst inkrustujące ( wtórnie wnikajce do Sc) subst adkrustujące (odkł na pow Sc)
FUNKCJE- ogranicza wzrost kom, chroni przed ur mech, infekcjami bakt, zabezpiecza przed nadmiernym parowaniem, nadaje kształt i sztywność kom, chroni przed utratą wody, przepuszcza sus
Wzrost Sc kom: apozycja- wzrost wielosiatkowy, intususcepcja, wzr dyfuzyjny na całej pow kom, wzr wierzchołkowy (włośniki łagiewki pyłkowe)
INKRYSTACJA : lignifikacja, mineralizacja ADKRUSTACJA: suberyfikacja, kutynizacja śluzowacenie
PROGRAMOWANIA ŚMIERĆ KOMÓRKI: zwierzęce- proces fizj prowadzący do selektywnej eliminacji niechcianych komórek, uruchamiany przez właczenie genetycznego programu śmierci, roślinne- selektywna eliminacja protoplastu w kom kt funkcjonują jako martwe ZWIERZĘCE- APOPTOZA: obkurczanie kom, nienaruszone struktura organelli, kondensacja cyto, chromatyna skondensowana w jąderkach, kom tw ciałka apoptyczne, kom zanika bez śladu nie wyw ST zapalnego ROŚLINNE: NERKOZA- pęcznienie kom, organelle zniszczone rozrzedzenie cyto, chromatyna zmieniona, widoczny ST zapalny