UNIWERSYTET RZESZOWSKI

WYDZIAŁ MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZY

INSTYTUT TECHNIKI

Rola i zadania pracowni psychologiczno pedagogicznej.

Referat ma na celu przedstawienie najważniejszych celów pracowni psychologiczno-pedagogicznej. Pracownia jest bardzo istotną instytucją, która udziela pomocy psychologicznej i pedagogicznej nie tylko dzieciom i młodzieży, ale także rodzicom i rodzinom oraz nauczycielom i wychowawcom.

Głównym celem pracowni jest pomoc dzieciom i młodzieży w ich samorozwoju, jak również w pokonywaniu problemów związanych głównie z wchodzeniem w świat dorosłych. Problemy takie można rozwiązywać poprzez:

- pomoc w nabywaniu umiejętności prawidłowych zachowań w różnych sytuacjach społecznych i zawodowych

- doskonalenie umiejętności komunikacji interpersonalnej

- uczenie umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji

Dzięki wnikliwej diagnozie możliwe jest wczesne rozpoznanie odchyleń i zaburzeń. Po ich wykryciu mamy większą szansę ich przezwyciężenia.

Pracownia psychologiczno-pedagogiczna realizuje zadania w szczególności przez:

- diagnozę

- konsultację

- terapię

- psychoedukację

- rehabilitację

- doradztwo

- mediację

- interwencje w środowisku ucznia

- działalność profilaktyczną

- działalność informacyjną

Przedstawiamy poniżej szczegółowe informacje dotyczące każdego z zadań:

DIAGNOZA

W zakresie diagnozy psychologicznej, pedagogicznej, logopedycznej i diagnozy rehabilitanta ruchowego dokonuje się rozpoznania i określenia możliwości  - potencjału rozwojowego dzieci i młodzieży oraz ich indywidualnych potrzeb edukacyjno - wychowawczych, a w szczególności:

• rozpoznania przyczyn trudności w nauce oraz problemów przystosowawczych uczniów, określanie rodzaju i zakresu niezbędnej pomocy

• psychologiczno - pedagogiczne,

• diagnozy dzieci i młodzieży z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, wymagających kształcenia specjalnego, względnie zajęć

• rewalidacyjno  - wychowawczych,

• diagnozy zespołu wczesnego wspomagania rozwoju - psychologa, pedagoga, logopedy i rehabilitanta ruchowego, dzieci w wieku od urodzenia do rozpoczęcia nauki w szkole, niepełnosprawnych i zagrożonych niepełnosprawnością,

• diagnozy dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły.

• prowadzi badania dzieci zgłaszających się do poradni z przedszkoli, oddziałów przedszkolnych, nie chodzących do przedszkola, szkół podstawowych i średnich;

• dokonuje diagnozy potrzeb edukacyjnych, odchyleń i zaburzeń rozwojowych dzieci i młodzieży;

• kwalifikuje do odpowiednich form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, logopedycznej, profilaktyczno-wychowawczej, opieki;

• orzeka (na wniosek rodziców) o potrzebie kształcenia specjalnego, indywidualnego oraz zajęć rewalidacyjno-wychowawczych;

• udziela pomocy dzieciom poniżej 3 roku życia;

• udziela pomocy rodzicom i nauczycielom w diagnozowaniu i rozwijaniu potencjalnych możliwości oraz mocnych stron uczniów.

KONSULTACJA

Poradnia udziela konsultacji rodzicom, nauczycielom i uczniom, dotyczących:

• wspomagania rozwoju dziecka

• wspomagania wychowania dzieci i młodzieży

• rozwiązywania problemów edukacyjnych, adaptacyjnych, problemów dojrzewania

• udziela pomocy merytorycznej nauczycielom, pedagogom i psychologom szkolnym, logopedom, terapeutom.

TERAPIA

W zakresie terapii dzieci i młodzieży prowadzone są :

• terapia psychologiczna

• indywidualna i grupowa terapia pedagogiczna

• indywidualna terapia dla dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

• logoterapia dla dzieci i młodzieży w wieku przedszkolnym i szkolnym

• poradnia inspiruje działalność terapeutyczną w przedszkolach, szkołach i placówkach w rejonie działania poradni.

• prowadzi terapię psychologiczną indywidualną uczniów na poziomie nauczania początkowego;

• prowadzi terapię pedagogiczną indywidualną i grupową, w tym pracę z dzieckiem dyslektycznym i zespół korekcyjno-kompensacyjny;

• organizuje grupy sojoterapeutyczne na bazie szkoły podstawowej i gimnazjalnej;

• organizuje spotkania z młodzieżą szkół ponadgimnazjalnych - zajęcia integracyjne, komunikacji, socjoterapii, antystresowe;

• prowadzi terapię rodzin;

• inspiruje działalność terapeutyczną w szkołach i innych placówkach;

• udziela konsultacji i innych form pomocy merytorycznej w zakresie zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych.

PSYCHOEDUKACJA

W zakresie psychoedukacji poradnia:

• wspomaga wychowawczą funkcję rodziny

• wspomaga rozwój dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

• wspomaga rozwój dzieci i młodzieży ze specjalnymi uzdolnieniami

• wskazuje możliwości rozwijania umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli

REHABILITACJA

W zakresie rehabilitacji:

• terapię ruchową małego dziecka m.in. metodami Bobath, Weroniki Sherbourne, SI

• instruktaż dla rodziców i terapeutów,

• współpracę z instytucjami i stowarzyszeniami oferującymi pomoc dzieciom niepełnosprawnym i zagrożonym niepełnosprawnością

DORADZTWO

W zakresie doradztwa:

• doradztwo psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne dla dzieci, młodzieży, ich rodziców, nauczycieli, pedagogów i psychologów szkolnych

• pomagamy uczniom w dokonywaniu wyboru kierunku kształcenia, zawodu i planowania kariery zawodowej

• prowadzi doradztwo psychologiczne, pedagogiczne i logopedyczne dla dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli;

• kształtuje u młodzieży umiejętność racjonalnego wyboru kierunku kształcenia i zawodu;

• zapoznaje młodzież i rodziców z czynnikami warunkującymi dokonanie prawidłowego wyboru dalszego kształcenia, zawodu i planowania kariery zawodowej;

• rozszerza wiedzę o zawodach, szkołach ponadpodstawowych, ponadgimnazjalnych i wyższych.

DZIAŁALNOŚĆ PROFILAKTYCZNA

W zakresie profilaktyki :

• prowadzimy działalność informacyjną, edukacyjną i konsultacyjną w zakresie zapobiegania patologiom społecznym

• udzielamy pomocy dzieciom i młodzieży zagrożonym niedostosowaniem społecznym oraz ich rodzinom

• inicjujemy różne formy pracy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym dzieci i młodzieży

• propagujemy zdrowy styl życia

• wspiera rodzinę i szkołę poprzez popularyzację wiedzy psychologiczno-pedagogicznej i współpracę z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w trosce o pomoc socjalną dla uczniów i rodzin potrzebujących pomocy;

• prowadzi profilaktykę w zakresie problemów uzależnień;

• udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom i młodzieży z grup ryzyka;

• zapewnia stały kontakt z instytucjami i organizacjami środowiskowymi w celu ustalenia środków zaradczych w konkretnych sytuacjach;

• rozwija umiejętności wychowawcze rodziców i nauczycieli poprzez określenie metod postępowania z uczniami napotykającymi na szczególne trudności w procesie edukacyjnym w celu wykrycia przyczyn niepowodzeń w nauce oraz zaburzeń zachowania u dzieci i młodzieży;

• prowadzi edukację prozdrowotną wśród uczniów, nauczycieli, rodziców;

• orzeka i kwalifikuje dzieci wymagające kształcenia specjalnego do odpowiednich typów szkół i zakładów specjalnych oraz do nauczania integracyjnego.

DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA

Poradnia prowadzi działalność informacyjną wśród uczniów, ich rodziców i nauczycieli, m.in. poprzez:

• udzielanie informacji na temat możliwość uzyskania pomocy w rozwiązaniu zgłaszanych problemów, w tym również w innych niż poradnia instytucjach

• propagowanie wiedzy psychologiczno-pedagogicznej dotyczącej szeroko pojętego rozwoju człowieka, wychowania i metod pomocy

• promowanie przykładów dobrej praktyki i inspirowanie się doświadczeniem, wiedzą i umiejętnościami.

INTERWENCJE W ŚRODOWISKU UCZNIA

Podejmowane są działania mediacyjne i interwencyjne na wniosek dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli.

Pracownicy poradni spełniają również wiele innych istotnych funkcji takich jak:

- wspomagają wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży

- prowadzą terapie zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych,

- pomagają rodzicom i nauczycielom w diagnozowaniu i rozwijaniu potencjalnych możliwości oraz mocnych stron uczniów,

- wspomagają wychowawczą i edukacyjną funkcję rodziny i szkoły,

- pomagają uczniom w wyborze kierunku kształcenia, zawodu i planowania kariery zawodowej,

- prowadzą profilaktykę uzależnień i udzielają pomocy dzieciom i młodzieży z grup ryzyka.

Pracownia psychologiczno-pedagogiczna spełnia także ważną rolę jeśli chodzi o opiekę nad rodzinami, które potrzebują psychologiczno-pedagogicznej pomocy. Do tych zadań zaliczamy:

- Wspieranie ofiar przemocy w rodzinie

- Prowadzenie specjalistycznej terapii rodzin (w tym przypadku konieczne jest zatrudnienie specjalistów certyfikowanych w zakresie terapii)

- Prowadzenie poradnictwa specjalistycznego

- Prowadzenie hostelu (czyli miejsc noclegowych dla osób, które narażone są na przemoc ze strony domowników),

- Prowadzenie szkoleń dla kandydatów na rodziny zastępcze i adopcyjne

Poradnia psychologiczno-pedagogiczna udziela dzieciom (w wieku od urodzenia) i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym pomocy logopedycznej, pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także udziela rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno - pedagogicznej związanej z wychowaniem i kształceniem dzieci i młodzieży.

Do zadań poradni należy w szczególności:

1. wspomaganie wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzieży, efektywności uczenia się, nabywania i rozwijania umiejętności negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów oraz innych umiejętności z zakresu komunikacji społecznej;

2. profilaktyka uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży, udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom i młodzieży z grup ryzyka;

3. terapia zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych;

4. wspomaganie wychowawczej funkcji rodziny;

5. pomoc uczniom w dokonywaniu wyboru kierunku kształcenia, zawodu i planowania kariery zawodowej;

6. wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji szkoły;

7. prowadzenie edukacji prozdrowotnej wśród uczniów, rodziców i nauczycieli;

8. pomoc rodzicom i nauczycielom w diagnozowaniu i rozwijaniu potencjalnych możliwości oraz mocnych stron uczniów.

Poradnia w realizacji swoich zadań współdziała z innymi poradniami, organizacjami pozarządowymi i instytucjami świadczącymi specjalistyczną pomoc dzieciom, młodzieży oraz rodzicom, zgodnie z zasadami współżycia społecznego.

Pracownie psychologiczno-pedagogiczne obecne są również w szkołach. Ich przedstawicielami są psycholog i pedagog szkolny. Do zadań pedagoga szkolnego należy m.in. rozpoznawanie i diagnozowanie potrzeb uczniów, określanie i organizowanie dla nich pomocy, podejmowanie działań profilaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych, wspieranie nauczycieli w podejmowanych przez nich działaniach wychowawczych, organizowanie pomocy materialnej dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej.

Psycholog natomiast w szkole skupia się głównie na prowadzeniu badań i działań diagnostycznych, w tym diagnozowanie sytuacji wychowawczej w celu wspierania rozwoju ucznia (określenie jego mocnych stron), wskazywanie form pomocy psychopedagogicznej, podejmuje on również działania interwencyjne wobec uczniów, rodziców czy wychowawców. Wspiera również nauczycieli w działaniach wynikających z programu wychowawczego i profilaktycznego szkoły.

Psycholodzy i pedagodzy szkolni wspólnie podejmują szereg działań w formie programów profilaktyczno-adaptacyjnych realizowanych w szkołach są to m.in. warsztaty i treningi dla młodzieży: adaptacyjne, integracyjne, umiejętności społecznych ART., kształtowania postaw prospołecznych, profilaktyczne (sekty, uzależnienia), jak również związane z wyborem szkoły i kierunku kształcenia.

Bibliografia

Biblioteczka Reformy Nr 40. O pomocy psychologiczno - pedagogicznej. Warszawa. MEN. 2001.

Walczak D,.: Poradnia psychologiczno-pedagogiczna a szkoła // Życie Szkoły. - 2003.

Frydrychowicz A., Mierzenie jakości pracy poradni psychologiczno -pedagogicznej Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno - Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 1999.

Kargulowi A., O teorii i praktyce poradnictwa. Odmiany poradoznawczego dyskursu. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2007, s. 39.

Okoń W., Słownik pedagogiczny, PWN Warszawa 1981.

Trzeciak W., Przygotowujemy się do wyboru zawodu. Wyd. Nasza księgarnia, W - wa 1988.

Wojtasik B., Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczno-psychologiczne. Warszawa: Wydaw. Szkolne PWN, 1997.

Pedagogika pracy. Doradztwo zawodowe. Red. H. Bednarczyk, J. Figurski, M. Żurek. Radom: Instytut Technologii Eksploatacji, 2007, s. 66-67.

---