MODELE ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ
- komunikacyjny model nauczania
- „kreatorski” model nauczania
- dzień aktywności
- proces badawczy
STRUKTURA ZAJĘĆ KREATORSKICH (na podst. Materiałów edukacyjnych prograu KREATOR):
- stworzenie sytuacji, w której temat będzie przedstawiony w sposób jasny i aktywizujący uczniów
- precyzyjne sformułowanie celów i poleceń
- stworzenie atmosfery sprzyjającej zaangażowaniu się uczniów w rozwiązywanie danego problemu
- istotna i aktywna jest tu rola nauczyciela
ETAPY:
•Badanie:
- samodzielne analizowanie zadania przez uczniów
- dyskutowanie, analizowanie, odnoszenie się do wcześniejszych doświadczeń i informacji
- stawianie hipotezy i mówienie o wątpliwościach
- nauczyciel: obserwator i słuchacz (sprawdza co uczniowie wnoszą do swojej pracy)
•Przekształcanie:
- uporządkowanie i wykorzystanie wcześniejszej wiedzy w sposób twórczy
- przedstawianie propozycji rozwiązania problemu
- pogłębienie rozumienia problemu-> wiedza staje się własna i funkcjonalna
•Prezentacja:
- przedstawienie efektów i wyników pracy przez przedstawicieli grup na forum całej klasy
- porównywanie wyników, sposobów i możliwości rozwiązywania problemów przez grupy
•Refleksja:
- jest NIEZBĘDNA
- uczniowie dokonują samooceny (czego i jak się nauczyli, jak służyły im te metody pracy i jak to wykorzystywać w dalszej pracy)
- uczniowie i nauczyciel zadają sobie pytania: co zrobiliśmy? Dokąd doszliśmy? Dokąd mogliśmy dojść? Jakie były zasady rządzące moim i naszym uczeniem się?
2.KOMUNIKACYJNY MODEL NAUCZANIA (na podst. „Edukacja poprzez język, o całościowym uczeniu się” B. Gołębniak)
- uczenie się w małych grupkach powoduje, że uczniowie komunikując się lepiej przyswajają zdobyte informacje i przekształcają je w osobiste znaczenie
- można stosować na pojedynczej lekcji lub cyklu zajęć
- pokazanie uczniom, że dyskutowanie w grupach jest bardzo wartościujące dla procesu uczenia się
- odpowiednia dobrana ilość czasu, gdyż za mało- utrudnia (czy zdążę?) zbyt dużo - marnuje czas
ETAPY:
•Zaangażowanie:
- cel: włączenie uczestników do programu zajęć,
- włączenie następuje poprzez podzielenie się wspólnym doświadczeniem, które stanowi bazę działań (np. oglądanie filmu, sluchanie muzyki, zabawę itd.)
•Badanie:
- cel: podjęcie czynności eksploracyjnych, które dotyczą tematu zajęć
- komunikacja najskuteczniejsza jest w małych grupach, gdyż uczniowie najchętniej się otwierają (nie wstydzą się np.)
- warunki efektywnego kierowania uczeniem się:
a) jasno sformułowane i odpowiednie zadania
b)rozumienie przez uczniów istoty grupowych procesów
c) określone przygotowanie do dyskusji
d) spontaniczne wyłanianie liderów
e) prowadzenie notatek przez każdego ucznia
f) wolność i warunki podjęcia pracy indywidualnej
•Transformacja:
- przetwarzanie danych, dochodzenie do ścisłego rozumienia ( Selekcja- synteza- zastosowanie)
- wskazane jest przestruktoralizowanie grup, czyli np. tzw. Grupy eksperckie (powoduje to poszerzenie informacji i doświadczeń)
- można tworzyć grupy zainteresowań, uzdolnień (ten sam poziom trudności),lub mieszane
•Prezentacja:
- dzielenie się wynikami pracy i osiągnięciami ( jest to stymulowanie poczucia odpowiedzialności za efekt końcowy)
- urozmaicanie, aby nie stało się to czymś nudnym dla dzieci
•Refleksja:
- ewaluacja uzyskanego zrozumienia i sposobu dochodzenia do rozwiązania problemu
- stymulowanie i budowanie samowiedzy w zakresie uczenia się
Rola nauczyciela:
- stawianie celów i wspomaganie uczniów w ich dostrzeganiu
- Strukturalizowanie doświadczeń uczniów
- konsultowanie projektów z uczniami
- dostarczanie potrzebnych informacji, materiałów i ułatwianie docierania do źródeł uczniom
- dbanie o dyscyplinę
- kierowanie do pokonywania kolejnych kroków
- ocenianie indywidualnego postępu
3.PROCES BADAWCZY: tak dobrze nam wszystkim znany ;p
- jest to najpopularniejsza strategia prowadzenia zajęć na etapie wczesnoszkolnej edukacji
ETAPY:
•sformułowanie problemu:
- pytanie na temat problemu jest najbardziej wartościowe, gdy formułuje je samo dziecko
- pytanie o zależności, przyczyny i skutki- musi to być pytanie problemowe
• stawianie hipotezy:
- rozpoznanie wiedzy wstępnej dziecka (Jak będzie? Dlaczego tak?)
- wiedza ta nie podlega ocenie
- mogą temu towarzyszyć różne metody takie jak: burza mózgów, dyskusje grupowe, wypełnianie kart pracy i kwestionariuszy
•zbieranie materiału badawczego:
- mieści się tu metoda, technika pracy, narzędzia, próbki materiału badawczego
- nauczyciel stwarza u dzieci konflikt poznawczy
- uczeń jest aktywnym badaczem (czy jest tak jak pomyślałem?) ,
- metody: doświadczenia, eksperymenty, obserwacja zjawisk, praca w małych grupach
- etap ten kończy się, gdy następuje wyczerpanie problemu
•analiza materiału badawczego:
- weryfikacja hipotezy
- uczeń odkrywa nowe fakty, zmienia poglądy, zapoznaje się z nową wiedzą, poprzez zastosowanie jej w życiu
- metodą pracy mogą być: dyskusja, projekty, problemy eksperymentalne
•Formułowanie wniosków i uogólnień:
- próba budowania teorii
- konfrontacja wiedzy wstępnej z wnioskami (jakie nowe zależności odkryłem? Jak myślałem przedtem, co trzeba w tym zmienić?)
- nauczyciel dokładnie obserwuje, czy zajęcia przyniosły oczekiwany skutek i zrealizowały zamierzony cel
4. DZIEŃ AKTYWNOŚCI (na podst. „Jak przygotować się do lekcji? M. Węglińskiej)
PLANOWANIE LEKCJI-CZYNNOŚCI:
Określenie „punktu wyjścia” - rozeznanie z czym rozpoczyna się lekcje
Określenie punktu „dojścia” - cel do jakiego lekcja ma doprowadzić
Przywidywanie czynności ucznia i nauczyciela, metod nauczania, środków dydaktycznych, form organizowania pracy uczniów zjednoczonych wspólną ideą- najbardziej ekonomicznych od „punktu wyjścia” do „punktu dojścia”
Nauczyciel przygotowuje się od strony
- rzeczowej (proces bogaty w treści)
- metodycznej (budowa, sposób pracowania treści lekcyjnych, nabycia umiejętności i nawyków)
- kontaktu pedagogicznego (porozumienie i współdziałanie z uczniem)
FORMY OGRANIZACYJNE LEKCJI:
• praca zbiorowa- praca całą klasą np. wspólna pod kierunkiem nauczyciela analiza utworu
• praca w zorganizowanych, stałych zespołach uczniowskich
• praca w grupach jednorazowo dobranych np. dwuosobowych
•praca indywidualna np. samodzielne wykonywanie odrębnych zadań, czyli opisywanie innych przedmiotów
• praca jednostkowa, wykonywanie przez uczniów tego samego zadania np. czytanie po cichu wiersza
STRUKTURA LEKCJI: (wg Okonia)
Część wstępna (1-2 min.)
Sprawdzenie pracy domowej (2-8 min.)
Pogadanka wstępna (5- 8 min.)
Podanie nowego materiału (10-20 min.)
Utrwalenie nowych wiadomości (8-12min.)
Zastosowanie nowych wiadomości, objaśnienie pracy domowej
Za Półturzyckim:
PODSTAWOWA STRUKTURA LEKCJI:
Część przygotowawcza:
- wstępna organizacja i przygotowanie do lekcji
- sprawdzenie pracy domowej
- powtórzenie materiału i nawiązanie do nowego tematu
Część podstawowa:
- podanie nowych treści
- zrozumienie
- opracowanie i zebranie
Część końcowa :
- powtórzenie i utrwalenie
- omówienie zadania domowego
- wykorzystanie i wzbogacenie poznanych zagadnień