Etykieta przy stole.

Oto kilka odpowiedzi na nurtujące nas często pytania: jak nakryć do stołu?, jakie danie należy podać?, jak dobrać odpowiednie wina i napoje?

RODZAJE PRZYJĘĆ

Przyjęcia na stojąco: lampka wina, cocktail party, recepcja, przyjęcie bufetowe, garden party.
Przyjęcia na siedząco: bankiet, obiad, śniadanie (lunch)

Przyjęcia na stojąco:
Lampka wina, skromne przyjęcie okolicznościowe (np. otwarcie wystawy, konferencja prasowa),
- może odbywać się o każdej porze dnia,
- trwa ok. 30 minut,
- napoje gorące + wino, aperitify, soki,
- zakąski tylko zimne np. orzeszki, paluszki, migdały.

Cocktail party, 
- przyjęcie w godzinach popołudniowych,
- trwa około 2 godziny i kończy się przed 20 00 (w zaproszeniu podaje się godz. rozp. i zakoń.),
- goście obsługują się sami, kelnerzy obsługują bar i zbierają naczynia,
- podaje się głównie przekąski zimne i napoje.

Przyjęcie bufetowe lub recepcja, te same zasady co przy cocktail party, z tą różnicą, że podaje się także kilka ciepłych dań do wyboru.

Garden party, odmiana cocktail party na świeżym powietrzu.

ZASADY:
- jedzenie musi być w drobnych kawałkach, tak aby nie trzeba było używać noża,
- kanapki, koreczki i kawałki mięsa muszą być na tyle małe, aby można je było wsadzić w całości do ust,
- dopuszczalne są tylko ryby wyfiletowane, tak aby nie trzeba było wybierać z nich ości,
- na 15-30 gości przypada jeden kelner.

Przyjęcia na siedząco:

Obiad, uroczysta forma przyjęcia na siedząco.
- rozpoczyna się zwykle około godziny 20 00,
- trwa około 2,5 - 3 godziny,
- czekając na przybycie gości podaje się aperitif (ok.20 minut),
- jeśli w przyjęciu bierze udział więcej niż osiem osób, przed każdym z gości powinien się znaleźć kartonik z nazwiskiem,
- na obiadach z dużą ilością gości, zwłaszcza przy kilku stołach, przed wejściem do sali powinien się znaleźć plan sali i stołow.

Śniadanie, z ang. lunch, ma formę podobną do obiadu.
- zaczyna się około godziny 13 00,
- trwa 2-2,5 godziny,
- menu skromniejsze, na ogół nie podaje się zupy.

Bankiet, zasady podobne jak na obiedzie, lecz organizowany dla dużej grupy osób, nawet kilkuset.
- do zaproszenia dołącza się zwykle plan sali z zaznaczeniem miejsca, które ma zająć zaproszony.

ZASADY:
- obowiązkiem gospodarza i gościa honorowego jest wygłoszenie toastu,
- należy zachować wszelkie zasady obowiązujące przy nakrywaniu stołu,
- na 6-8 gości przypada jeden kelner.

ZASADY NAKRYWANIA STOŁU:
- zestaw nakrycia dla każdego gościa składa się z metalowej (ew. porcelanowej) podstawki, na którym kładziemy okrągłą serwetę i talerz podstawowy,
- serwety służące do przykrycia kolan powinny się znaleźć po lewej stronie lub na talerzu,
- zasada układania sztućców - powinny być ułożone według kolejności użycia, zaczynając od tych najdalej od talerza,
- powyżej talerza znajdują się sztućce deserowe,
- ostrze noży powinno być skierowane w stronę talerza, widelce grzbietami w dół,
- powyżej talerza, po lewej stronie znajduje się talerzyk na sałatkę i talerzyk na pieczywo i masło,
- po prawej, na górze, również w kolejności użycia stoją kieliszki,
- kieliszków do likierów i koniaku nie stawia się na stole, ponieważ są podawane razem z kawą, najczęściej przy innym stole.

ZASADY UKŁADANIA MENU:
- kolejność podawania dań i trunków - przystawka zimna, zupa, przystawka gorąca, danie rybne, danie mięsne główne, sery, deser, kawa (rzadko podaje się wszystkie wymienione dania),
- produktu użyte do przygotowania dań nie powinny się powtarzać (nie podajemy brokułów do dania głównego, jeśli wcześniej była zupa brokułowa) - wyjątek: przyjęcia "tematyczne" np. serowa uczta, truskawkowe pola itp.,
- staramy się wykorzystywać produkty sezonowe,
- zupy serwujemy czyste, lub kremy, unikamy zawiesitych.

Dobór win i napojów

aperitif	- gin z tonikiem, - campari (wino ziołowe)z sokiem, - whisky z lodem, - białe wino, - szampan, - wódki zwł. ziołowe. schłodzone	schłodzone
zupa	NIE PODAJEMY ALKOHOLU	-
ryby, białe mięso	- wino białe wytrawne	schłodzone
ciemne mięso, dziczyzna	- wino czerwone wytrawne	temperatura pokojowa
sery	- wino czerwone wytrawne - porto	temperatura pokojowa
deser	- wino deserwoe	temeratura pokojowa
kawa	- koniak - brandy - likiery - miody pitne - wermuty	temperatura pokojowa

Kolejność podawania win:
- wino białe wytrawne, 
- wino czerwone wytrawne,
- wina słodkie.

Wina stołowe - wytrawne i półwytrawne.
Wina deserowe - słodkie i półsłodkie.

SPOSÓB PODAWANIA I JEDZENIA NIEKTÓRYCH POTRAW:
- jeśli nie potrafimy czegoś jeść, nie eksperymentujemy, lecz obserwujemy gospodarza,
- bułki na przyjęciach nie gryziemy, lecz odłamujemy po kawałku,
- talerz na zupę przechylamy w kierunku od siebie,
- sosem polewamy tylko mięso lub rybę, nigdy jarzyny i dodatki,
- ryby jemy widelcem lub widelcem i nożem - nigdy dwoma widelcami,
- awokado lub kiwi, podane ze skórką jemy łyżeczką,
- kompoty i desery powinny być przygotowane z owoców wypestkowanych, jeśli jednak znajdziemy pestkę wypluwamy ją na łyżeczkę, nie na dłoń,
- ziemniaki w całości jemy tylko widelcem, nigdy nie pomagamy sobie nożem (wyjątek - ziemniaki w łupkach),
- kawior rozsmarowujemy na kawałku pieczywa, nigdy nie wkładamy go sztućcami wprost do ust,
- sery serwujemy na drewnianej tacy np. z owocami,
- jeśli podajemy owoce w całości, musimy przewidzieć osobny talerzyk i specjalne, mniejsze sztućce do ich jedzenia,
- truskawki, poziomki, maliny serwujemy w pucharkach lub miseczkach,

ZASADY ROZMIESZCZANIA GOŚCI PRZY STOLE:
- gości zawsze rozsadza gospodarz,
- miejsce honorowe znajduje się przodem do sali, naprzeciwko drzwi wejściowych lub okien,
- najważniejszy gość zajmuje krzesło po prawej stronie gospodyni lub naprzeciwko gospodarza,
- małżonka gościa honorowego zajmuje miejsce po prawej stronie gospodarza,
- kobiety i mężczyźni powinni siedzieć na przemian,
- pary małżeńskie nie powinny siedzieć obok siebie,
- kobiet nigdy nie sadzamy na końcu stołu,
- staramy się uwzględnić sympatie i antypatie gości,
- gości zagranicznych honorujemy przed krajowymi,
- gospodyni siedzi naprzeciwko gospodarza.

OBIAD ROBOCZY - business lunch:
- w odróżnieniu od innych uroczystości termin obiadu roboczego jest uzgadniany przez obie strony, 
- wybieramy restaurację znajdującą się w pobliżu miejsca pracy gościa, lub w połowie drogi,
- zawsze płaci osoba zapraszająca, najlepiej dyskretnie np. kartą kredytową lub na stronie, a nie przy stoliku,
- wcześniej rezerwujemy stolik i uprzedzamy, że to my będziemy płacić rachunek.

Rola gospodarza:
- osoba zapraszająca wcześniej przychodzi do restauracji i ustala z kelnerem szczegóły np. sposób płacenia rachunku,
- jeśli oczekuje tego gość, gospodarz powinien polecić potrawy z menu, dlatego wcześniej musi poznać upodobania gościa (nie prowadzimy wegetarian do myśliwskiej restauracji, podobnie jak Żydowi nie proponujemy wieprzowiny) i menu restauracji,
- gospodarz daje napiwek w wysokości ok. 10-15 %.

Rola gościa:
- gość nigdy nie zamawia potrawy droższej, niż zaproponowana lub zamówiona przez gospodarza,
- nie proponujemy płacenia rachunku.

PALENIE:
- papierosy palimy po deserze, przy kawie i to tylko wtedy, gdy gospodarze podadzą popielniczki,
- jeśli zapraszamy do restauracji palącego, to musimy zamówić stolik w części dla palących,
- palenie na ulicy jest wielkim nietaktem,
- kobieta nigdy nie przypala papierosa mężczyźnie,
- nie rozmawia się z papierosem w ustach,
- nie przypala się papierosa innym papierosem,
- jeśli nie ma popielniczek, to znaczy, że gospodarze nie życzą sobie palenia,
- do zapalenia fajki lub cygara nigdy nie używamy zapalniczki

PUŁAPKI, BŁĘDY I WYPACZENIA:
- na przyjęciach unikamy podawania potraw z buraczków - łatwo brudzą, a niektórym gościom (np. Węgrom) nie przejdą przez gardło,
- unikamy podawania kury (wyjątek filety) i podrobów,
- nie podajemy potraw, które mogą spowodować niestrawność, wzdęcia itp. 
- unikamy podawania borówek, ponieważ brudzą zęby,
- unikamy podawania potraw z dużą ilością świeżej cebuli lub czosnku, ponieważ goście po zjedzeniu będą się czuć skrępowani własnym zapachem z ust,
- podczas przyjęć siedzących staramy się nie podawać kulinarnych eksperymentów np. kałamarnic, czy ostryg - goście, którzy nie lubią tych potraw będą zmuszeni do ich zjedzenia,
- na stole nie stawiamy wysokich świec, ani wysokich wazonów z kwiatami - goście muszą się widzieć,
- nie wygłasza się toastów, gdy na stole znajdują się gorące dania,
- podczas toastów nie stukamy się kieliszkami, a jedynie kierujemy kieliszek w stronę osoby honorowanej toastem lub w kierunku naszych sąsiadów,
- "smacznego" mówi kelner, a nie gospodarz przyjęcia,
- kotlet de volaille najpierw nakłuwamy, aby wypuścić masło a następnie zaczynamy jeść od końca skierowanego w przeciwną stronę, tak aby nie poplamić siebie lub sąsiada.

dr Anna Siewierska-Chmaj, 

---