Żywoty świętego Wojciecha

Żywot I św. Wojciecha- Jan Kanapariusz

1. jest kraj na pograniczu Germanii

2. 998-999r

3. postać bohatera uformowana wg ogólnego wzoru świętości

4. podporządkowanie żywota elementom dobrze znanym z vita lub passio

5. w rezultacie otrzymujemy 2 słabo przylegające do siebie obrazy:

• świętego i człowieka

• dwoiste oświetlenie ciągu zdarzeń i okoliczności warunkujących jego losy

• osoba świątobliwa, pokorna, niezachwiana w obliczu męczeńskiej śmierci

• narracja toczy się zgodnie ze zwykłym w hagiografii porządkiem

• vita+ passio+ miracula

• krótki opis chrześcijańskiego kraju

• rodzice godni i cnotliwi

• chłopiec jest pięknym dzieckiem

• choroba sprawiła że został ofiarowany Bogu

• w szkole wykazywał niezwykłe zdolności intelektualne

• zapał do modlitwy i kultywowania cnót, zwłaszcza w okresie jego działalności biskupiej a następnie podczas wizyty w klasztorze

• pobożny , hojny, miłosierny

• umartwianie ciała

• surowy post

• widzenia senne pozwalały i ułatwiały podejmowanie decyzji

• cuda towarzyszą mu odkąd był małym chłopcem

• scena śmierci nawiązuje w swej pełnej patosu stylistyce zarówno do tradycji passio, jak i do opisu męki Chrystusa

• drugi obraz wyłania się z poza powściągliwych sformułowań i tętni podskórnym, dramatycznym życiem

• wizerunek człowieka pełnego słabości, a przy tym człowieka pysznego i gwałtownego

• łatwo wpadającego w niepohamowany gniew

• uwikłanego w szereg zewnętrznych okoliczności:

• przedstawiając konflikt z rodakami ubolewa nad sobą i w namiętnych słowach oskarża poddanych

• incydent w klasztorze

• kobieta oskarżona o cudzołóstwo

• odpowiedź prażan

• styl prosty, przejrzysty

• kompozycja addytywna: opowieść o losach bohatera składa się uporządkowanych chronologicznie, następujących po sobie fragmentów, przyjmujących niekiedy formę autonomicznych całostek fabularnych np. rozdziały 11 ( historia obdarowania ubogiego), 19 ( opowieść o śmierci cudzołożnicy, a zwłaszcza 28-30 ( przedstawiający wyprawę do Prus i męczeństwo)

Żywot II św. Wojciech Brunon z Kwerfurtu

• zakwitł szkarłatny kwiat

• 1004 r

• Dygresje o tematyce religijnej ( w rozdziale 11 obszerna modlitwa)

• D. moralno- budujące- ( np. apologia męczeństwa)

• D. historyczna ( rozbudowane epizody dotyczące Ottona II)

• Dokonał pewnych skrótów eliminując np. spór z benedyktynami z Monte Cassino

• Ograniczył wizje i cudy

• postać dynamiczna, pozwalająca uchwycić zmienność i psychologiczną złożoność psychiki ludzkiej

• Rodzice nie są idealni

• Bohater zaniedbuje się w nauce

• Zdradza zamiłowanie do zabawy i doczesnych radości

• Odmiana moralna nastąpiła dopiero gdy stal się biskupem

• W chwili śmierci jest pewien obaw, lęka się swojej przyszłości, walczy z własnymi słabościami

• Wywalczył świętość poprzez heroizm

• Walczy z własnymi ograniczeniami

• Styl kwiecisty ozdobny

• Rozbudowana metaforyka

• Połączenie vita i passio

• Zachowana struktura biograficzna, technika osobnego układania kolejnych, chronologicznie uporządkowanych fragmentów fabuły

Żywot Tempore illo

• Onego czasu

• Ok. XII w

• Kompozycja trzyczęściowa

• Początkowy fragment: narodziny Wojciecha aż do przyjazdu do Polski

• Podstawowy zasób faktów wydobyty wcześniejszych żywotów

• Wyidealizowany, niewiarygodny obraz bohatera

• Cnotliwe życie przed objęciem biskupstwa

• Wizyta w Polsce i w Prusach

• Tendencje przemilczenia pewnych faktów ( kreślenie idealnego portretu bohatera przed objęciem biskupstwa

• Opuszcza posłusznie klasztor na Monte Cassino

• Po otrzymaniu odpowiedzi od prażan zachowuje się z godnością i powściągliwością

• W Polowie 8 rozdziału zaczyna się wypełniająca środkową cześć żywota, historia działalności Wojciecha w Polsce, a następnie jego prac misyjnych w Prusach

• Zakończonych męczeńską śmiercią

• Epizody legendarne

• Odbiera mowę polskim wieśniakom

• Ostatnią cześć obejmują Miracula i translatio

• Wątki legendarne dotyczące szczątków św. Wojciecha

• Gospodarz za upomnieniem anioła pozbierał kawałki ciała świętego, nie mógł jedynie znaleśc palca ( ryba)

---