Pedagogika osób z niepełnosprawnością umysłową:
a) klasyfikacje niepełnosprawności umysłowej:
- rozwój przeciętny (odchylenie standardowe mniejsze i równe 1),
- rozwój niższy niż przeciętny (odchylenie standardowe -1 do -2),
- niedorozwój umysłowy (odchylenie standardowe od -2 do -3),
- niedorozwój umysłowy umiarkowany (-3 do -4),
- niedorozwój umysłowy znaczny (-4 do -5),
- niedorozwój umysłowy głęboki.
b)charakterystyka tych osób:
- upośledzenie dotyczy nie tylko funkcjonowania intelektualnego osoby nim dotkniętej, lecz również wszystkich innych sfer rozwoju; emocji, uspołeczniania, sprawności motorycznej,
- upośledzenie umysłowe jest stanem, który można poprawić lecz nie wyeliminować, co oznacza że osoby te muszą nauczyć się z tym żyć,
- upośl. powstaje w okresie rozwojowym spowodowane jest wieloma czynnikami,
- upośl. to istotne, czyli wyraźne względem przyjętych norm, obniżenie ogólnego poziomu sprawności intelektualnej, możliwości zachowania przystosowawczego.
Upośledzenie o stopniu umiarkowanym:
Czynności orientacyjno poznawcze: spostrzeganie niedokładne, wolne, dominuje uwaga mimowolna, słaba koncentracja uwagi, wąski jej zakres. Pamięć nietrwała, głównie mechaniczna. Myślenie konkretno obrazowe, brak zdolności dokonywania operacji leczniczych, trudności w tworzeniu pojęć abstrakcyjnych. Mowa z częstymi wadami, ubogie słownictwo.
Procesy racjonalno-motywacyjne: widoczne potrzeby psychiczne, intuicyjne uczucia moralne, słaba kontrola nad popędem.
Rozwój społeczny: widoczne potrzeby kontaktów społecznych. Osoby na ogół są samodzielne, wykonują proste prace domowe i zarobkowe. Rozumieją proste sytuacje społeczne, potrafią wyrażać swoje potrzeby, porozumiewać się i współdziałać z innymi.
Upośledzenie o stopniu znacznym:
Czynności orientacyjno poznawcze: spostrzeganie niedokładne, bardzo wolne, uwaga mimowolna, skupiona jedynie na silnych bodźcach, słaba trwałość uwagi, pamięć krótkotrwała, bardzo ograniczona. Mowa: zdania proste, dwuwyrazowe, często wady. Inteligencja sensoryczno-motoryczna.
Procesy racjonalno-motywacyjne: widoczne potrzeby psychiczne. Częste zaburzenia zachowania, intuicyjne uczucia moralne, oznaki przywiązania do osób, rzeczy.
Rozwój społeczny: osoby często samodzielne w załatwianiu potrzeb fizjologicznych, poruszaniu się w bliskiej okolicy. Rozumieją proste sytuacje, wykonują proste prace domowe, zarobkowe. Porozumiewają się w prostych sprawach.
Upośledzenie o stopniu głębokim:
Czynności orientacyjno poznawcze: duże zróżnicowanie: od braku percepcji, uwagi mimowolnej i pamięci do cząstkowego ich występowania. Mowa: nieartykułowane dźwięki. Czasem pojedyncze proste wyrazy, rozumienie prostych słów i poleceń.
Procesy racjonalno-motywacyjne: proste emocje zadowolenia i niezadowolenia, czasem wyrażanie emocji gestami - uśmiech, przywiązanie się do osób. Wahania nastroju.
Rozwój społeczny: prawie całkowity brak czynności regulacyjnych, nie potrafią dbać o bezpieczeństwo. Mogą nauczyć się prostych nawyków, wymagają stałej opieki.
c) Rola rodziny w rewalidacji tych osób (stadia i fazy):
Rodzice dzieci z upośledzeniem umysłowym to pierwsze osoby w rodzinie, które potrzebują pomocy i wsparcia ze strony specjalistów, głównie pedagogów specjalnych i psychologów.
Stadium I
- Co się właściwie dzieje?
- Przecież to nie może być prawdą?
- Dlaczego właśnie mnie to spotkało?
Stadium II
- faza agresji
- faza nieracjonalnych działań
- faza depresji
Stadium III
- faza racjonalnych działań
- faza aktywności
- faza solidarności
pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi.
Autyzm - to zespół poważnych zaburzeń rozwojowych dziecka manifestujących się do 30 miesiąca życia, związanych z wrodzonymi dysfunkcjami układu nerwowego.
Przyczyny autyzmu - autyzm to zaburzenie o złożonej etiologii wciąż jednak nie wiadomo jaka przyczyna leży u jego powstania. Twierdzi się, że autyzm to zaburzenie mające charakter palietologiczny, czyli istnieje wiele czynników, które mogły doprowadzić do jego powstania, mogą to być np. :
- krwawienia w trakcie ciąży,
- zatrucie ciążowe,
- zaawansowany wiek matki,
- napromieniowanie,
- przyjmowanie przez matkę leków,
Autyzm mogą również wywołać zaburzenia takich obszarów mózgu jak:
- pień mózgu,
- płaty skroniowe, czołowe,
- ciało migdałowate.
Objawy autyzmu - obecnie przyjmuje się triadę objawów zaburzeń autystycznych:
- zaburzenie międzyludzkich związków - brak lub zakłócony sposób komfortu w czasie złego samopoczucia, trudności naśladowania, zabaw z rówieśnikami, zawierania przyjaźni, rozumienia konwencji w interakcjach społecznych,
- zaburzenie komunikacji i fantazji - brak porozumiewania się za pomocą języka werbalnego i pozawerbalnego (gesty, mimika, ekspresja wyrazu twarzy, wzrok), brak wyobraźni - trudności w odgrywaniu ról i zabaw na niby, zakłócenia formy treści wypowiedzi oraz upośledzenia zdolności inicjowania lub podtrzymywania rozmowy - uporczywe zajmowanie siętymi samymi przedmiotami lub sprawami, zawężenie zainteresowań, wykazywanie niepokoju przy nieznacznych zmianach w otoczeniu.
- ograniczony repertuar aktywności i zainteresowań.
Różnice między autyzmem a Zespołem Aspergera:
OBSZARY ZABURZEŃ AUTYZM ZESPÓŁ ASPERGERA
Motoryka Zwinność, gibkość, zgrabność, dobra kontrola ruchów pomimo sprawiania wrażenia bycia nieobecnym Uderzająca niezgrabność, sztywność, zła motoryczna koordynacja.
Reakcje przymusowe, stereotypie
Stereotypie w większym stopniu ujawniane na obszarze motoryki: kręcenie się, przybieranie póz, tworzenie rytuałów z prostych czynności dnia codziennego, domaganie się stałości otoczenia. Pedantyczne, uporczywe rozwijanie wąskich zainteresowań dotyczących jakiejś problematyki, fascynacja problemem.
Zaburzenia społeczne Częstszy brak kontaktu wzrokowego w interakcjach, obsesyjne, jednostronne, udziwnione reakcje w kontaktach społecznych, np. : nieadekwatny śmiech, sygnalizowanie stanu niewygody krzykiem, autoagresją. Brak wyczucia społecznych oczekiwań, wyrażony brakiem respektu czy dystansu. Kontakt również jednostronny bez uwzględniania życzeń czy reakcji partnera, np.: długie monologi, dygresje, wypowiedzi nie na temat, nieistotne.
Mowa Brak, opóźniona lub zmieniona, zrozumiała, echolalia. Słownik bogaty, składnia poprawna, treść wyrażona metaforycznie, neologizmy, sposób wyrażania przesadnie ścisły.
Zespół Aspergera - charakteryzuje dzieci, które od małego zachowują się jak dziwacy ii najchętniej pozostają same. W szkole bronią się przed wypowiadaniem się. Wykazują mało zrozumienia dla reguł społecznych i nie mają intuicyjnej wiedzy o tym co jest społecznie do przyjęcia. Brakuje im wyczucia. Nie wykazują respektu przed dorosłymi i nie mają wyczucia dystansu. Sztywności, stereotypowości działań towarzyszy napięcie fizyczne, niezdarność ruchowa, oszczędna gestykulacja. Twarz pozbawiona mimiki nie wyraża stanów emocjonalnych, spojrzenie skierowane w dal nadaje twarzy wyraz zamyślenia. Intonacja głosowa jest dziwaczna, głos monotonny albo nadmiernie modulowany. Używają mowy metaforycznie..
Różnice między autyzmem a schizofrenią dziecięcą:
OBSZARY ZABURZEŃ AUTYZM SCHIZOFRENIA
Percepcja Odbiór nadmiaru pojedynczych wrażeń z trudnościami ich łączenia, lęk przed nadmiarem chaotycznych bodźców, unikanie wrażeń, obronność percepcyjna. Urojenie wzrokowe, słuchowe, dotykowe, np.: odczuwanie czy postrzeganie nieistniejących ran na ciele; słyszenie głosów, monologi, dialogi, głosy udzielające wskazówek - podszepty.
Mowa Skąpa lub brak, pozbawiona ekspresji, echolalia, wydawanie dziwnych dźwięków np. : chrząkanie, kwakanie nieprawidłowości gramatyczne. Odległe skojarzenia i wypowiedzi sprawiające wrażenie nieadekwatnych. Na początku obecna, wraz z rozwojem choroby stopniowa utrata do mutyzmu albo wzmożony pęd do mówienia, jednak wypowiedzi nie na temat, nie nawiązujące do rzeczywistości, dziwaczne na skutek rozluźnienia skojarzeń myślowych, neologizmy, brak ekspresji.
Emocje Nienormalne przywiązanie do przedmiotów, trudności tworzenia więzi z ludźmi i brak przywiązania do osób, intensywne leki - poczucie zagrożenia, stany paniki z powodu drobnych zmian. Płaskość efektów, odosobnienie uczuciowe, lękowe rozstrojenie z powodu myśli urojeniowych, także dlatego wrogość, agresja, stany podniecenia; stany obniżonego nastroju.
Myślenie Opóźnione; trudności rozumienia zależności, tworzenia meta reprezentacji, niedorozwój teorii umysłu, uporczywe trzymianie się jednego problemu. Głośne natrętne myśli zablokowanie myśli, zaburzenia płynności skojarzeń; powierzchniowe zainteresowania sprawami abstrakcyjnymi - zaskakujące wnioskowania potem czynności intelektualne lub ich rozpad.
Zachowania społeczne Niezdolność rozumienia społecznych sytuacji, nieumiejętność autoreprezentacji i dwustronnej wymiany z partnerem: preferowanie bycia w samotności. Osłabienie zainteresowań dążeń, ambicji; utrata kontaktu z otoczeniem, chłód i obcość w interakcjach, pozostawanie wśród innych samotnym, jednak bez dążenia do izolacji.
Początek, pierwsze objawy Przed 30-tym rokiem życia. Po ukończeniu trzech lat.
Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu.
Autyzm i jego pochodne, jak podaje statystyka, występują raz na 500 osób i występuje cztery razy częściej u chłopców niż dziewczynek. Dochody, stopa życiowa, czy wykształcenie rodziny nie mają żadnego wpływu na występowanie autyzmu.
Autyzm ma wpływ na rozwój mózgu w sferach rozumowania, kontaktów socjalnych i porozumiewania się. Dzieci i dorośli z autyzmem najczęściej mają kłopoty z komunikacją w grupie i wspólnych czynnościach. Zaburzenia utrudniają im porozumienie z innymi i stosunek do świata zewnętrznego. Chorzy mogą wykonywać te same ruchy ciała np. machanie ręką, kołysanie się , nietypowe reakcje wobec ludzi, lub przywiązanie do przedmiotów, czy sprzeciwianie się jakimkolwiek zmianom w rutynie. W niektórych przypadkach może występować agresja i/lub samookaleczanie się.
Cd. Autyzm jest trzecim najczęściej spotykanym upośledzeniem rozwojowym- częstszym niż zespół Down'a. Jednak większość społeczeństwa, w tym wielu pracowników służby zdrowia, świata nauki, nadal nie rozumie jak autyzm oddziałuje na osoby chore i jaki jest najlepszy sposób pracy z osobami cierpiącymi na autyzm.
Rodzaje autyzmu:
Autyzm jest często określany jako zaburzenie spektralne, co oznacza, ze charakterystyka i objawy autyzmu mogą objawiać się dużą różnorodnością połączeń, od lekkich do ciężkich. Pomimo, iż autyzm określany jest specyficznym rodzajem zachowania, to jednak chore dzieci i dorośli mogą okazywać różne kombinacje zachowań i ich nasilenie. Dwoje dzieci z autyzmem mogą się całkowicie różnie zachowywać. Lekarze używają trzech innych grup :PDD-NOS, syndrom Aspergera i syndrom Retta .
W jaki sposób rozpoznać autyzm :Nie ma medycznych testów, które umożliwiłyby diagnozę autyzmu. Właściwa diagnoza musi mieć podłoże w obserwacji dziecka, jego stopnia komunikacji, zachowania i stopnia rozwoju. Jednakże, ponieważ wiele objawów autyzmu występuje także w innych chorobach, lekarz musi wykonać wiele dodatkowych badań, aby wykluczyć inne przyczyny. Rozpoznanie choroby jest bardzo trudne, gdyż objawy są tak zróżnicowane. Ważne jest zatem zlokalizowanie specjalisty, który ma doświadczenie w leczeniu autyzmu.
Jak zachowują się osoby z autyzmem?
Dzieci autystyczne rozwijają się w zasadzie normalnie aż do 24-30 miesiąca, kiedy to rodzice mogą zauważyć opóźnienie w mowie, zabawach lub kontakcie z dzieckiem. Autyzm może się objawiać w następujących sferach:
-mowa rozwija się słabo lub wcale, używanie słów bez znaczenia, porozumiewanie się gestami zamiast słów, słaba możliwość skupienia uwagi
-dziecko woli spędzać czas samo niż z innym, nie interesuje się zawieraniem przyjaźni, słaby kontakt wzrokowy, mało się uśmiecha
Cd. nadwrażliwość na dotyk lub brak reakcji na ból; wzrok, słuch, dotyk, węch, smak mogą być mniej lub bardziej upośledzone
-brak spontaniczności lub pomysłowości w zabawach, nie proponuje czynności, nie wymyśla zabaw
-nadpobudliwość lub otępienie, częste wybuchy złego humoru bez powodu, uparte przywiązanie do jednego przedmiotu lub osoby, może okazywać agresję lub autoagresję.
Jakie są różnice ? Różnice miedzy dziećmi autystycznymi są ogromne. Niektóre, z mniejszym stopniem autyzmu, mogą okazywać tylko niewielkie opóźnienie mowy i większe problemy w kontaktach ze środowiskiem. Mogą mieć przeciętnie lub ponadprzeciętnie rozwiniętą mowę, lecz maja kłopoty z wyobraźnią, lub ze współuczestniczeniem w grze z rówieśnikami. Inne dzieci, z większym stopniem autyzmu, mogą potrzebować pomocy z codziennymi potrzebami jak przejście przez ulice lub zrobienie zakupów. W przeciwieństwie do ogólnej opinii, wiele dzieci i dorosłych z autyzmem utrzymuje kontakt wzrokowy, okazuje uczucia, uśmiecha się i śmieje oraz okazuje całą gamę innych emocji, ale w różnym stopniu.
Metoda opcji To intensywna terapia dzieci i dorosłych z autyzmem i zaburzeniami z jego spektrum, syndromem Aspergera, PDD oraz innymi trudnościami rozwojowymi
To metoda opracowana przez rodziców dla rodziców oraz profesjonalistów. Uczy jak opracować i wdrożyć domowy, skoncentrowany na dziecku program terapeutyczny.
Cd.
Program zakłada, że to rodzice są dla dziecka najlepszym źródłem informacji więc program edukacyjny jest ukierunkowany nie tylko na dzieci, ale również na rodziców. Rodzice uczeni są konkretnych narzędzi dotyczących edukacji i postawy oraz technik pomocnych w tym, aby być jak najbardziej efektywnym nauczycielem oraz terapeutą .Umożliwia to dziecku wyjątkowe postępy we wszystkich obszarach nauki, rozwoju, komunikacji i zdobywaniu różnych umiejętności.
Zasady oraz działania stosowane w programie
dołączanie do powtarzających się zachowań dziecka, które daje klucz do rozwiązania tajemnicy tych zachowań i ułatwia kontakt wzrokowy, rozwój socjalny i włączenie się do zabawy z innymi;
- używanie własnej motywacji dziecka, które doskonali jego proces nabywania wiedzy i buduje fundament pod edukację oraz nabywanie innych umiejętności;
- nauka poprzez zabawę interaktywną, owocującą efektywną i sensowną socjalizacją oraz postępami w interakcji;
Cd.okazywanie entuzjazmu, energii i ekscytacji, które zwraca uwagę dzieci oraz budzi w nich stałą chęć do nauki i kontaktu;
- optymistyczne i wolne od sądów nastawienie podnoszące w dzieciach do maksimum poziom uwagi, radości i życzeń;
- usytuowanie rodzica jako najważniejszego i trwałego fundamentu - co prowadzi do najbardziej spójnej i konsekwentnej koncentracji odnośnie terapii, inspirowania dziecka i jego edukacji;
- stworzenie bezpiecznego, wolnego od zakłóceń obszaru do zabawy i pracy, które daje optymalne środowisko dla nauki i rozwoju.
Czy istnieje lekarstwo na autyzm?
Wiedza na temat autyzmu pogłębiła się ogromnie od czasu pierwszego sformułowania autyzmu w 1943. Niektóre wcześniejsze dążenia do uleczenia wydają się dziś nierealne w świetle tego co jest wiadome na temat chorób mózgu. Wyleczyć znaczy "przywrócić do zdrowia fizycznego, psychicznego, stanu normalnego". W medycznym sensie nie ma leku na wyleczenie zmian w mózgu, które są czynnikiem autyzmu. Aczkolwiek ciągle znajdujemy lepsze sposoby rozumienia choroby i pomocy chorym w przystosowaniu się. Niektóre symptomy mogą z czasem zelżeć, inne mogą zniknąć.
Przy właściwej opiece wiele zachowań autystycznych może być zmienionych na lepsze, nawet do momentu, gdzie mogą one ustąpić.