Rozgraniczenie nieruchomości - poradnik OFERTY.NET (2007-02-01)Każda nieruchomość musi mieć wytyczone granice na gruncie. W sytuacji, gdy te granice nie są określone gdyż z upływem czasu nastąpiło ich zatarcie lub powstał spór co do ich przebiegu, konieczne jest przeprowadzenie postępowania rozgraniczającego. Rozgraniczenie ma na celu ustalenie przebiegu granic poprzez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami oraz sporządzenie dokumentacji.
Wszczęcie postępowania Wszczęcie postępowania następuje na wniosek. Wniosek może złożyć każdy z właścicieli nieruchomości sąsiednich jak również każdy ze współwłaścicieli (SN 30.03.1962 r., III CR 237/62). Organem właściwym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Wniosek mogą złożyć także inne osoby o ile wykażą swój interes prawny w dokonaniu rozgraniczenia (SN 3.01.1956 r. IV CR 1/56, poz. 60). Organ wszczyna postępowanie w drodze postanowienia, które doręcza stronom. Istnieje również możliwość wszczęcia postępowania z urzędu. Z urzędu wszczyna się postępowanie w ściśle określonych przypadkach na przykład przy scalaniu gruntów, w celu realizacji potrzeb gospodarki narodowej lub gdy rozgraniczenie uzasadnione jest interesem społecznym. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta, jako organ administracji publicznej może, ze względu na szczególnie ważny interes strony, wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest wówczas uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nie uzyskania zgody - postępowanie umorzyć (art. 61 § 2 k.p.a.).
Rozprawa graniczna Po wszczęciu przez organ postępowania upoważniony geodeta zbiera materiał dowodowy i wzywa strony na rozprawę graniczną. O terminie tej rozprawy zawiadamia się strony przynajmniej na siedem dni przed tą datą. Nieusprawiedliwiona nieobecność strony nie stanowi podstawy do wstrzymania czynności. W trakcie rozprawy geodeta okazuje stronom granice, które wynikają z zebranego materiału oraz znaków granicznych. Jeżeli wyniknie między stronami spór geodeta namawia strony do ugody przedstawiając możliwości rozstrzygnięcia sporu. Ugoda zawarta przed geodetą ma moc ugody sądowej i wymaga formy protokołu granicznego. Geodeta kończy rozprawę sporządzeniem protokołu, który podpisują wszystkie obecne strony i on sam. Odmowa podpisu protokołu przez jedną ze stron nie wpływa na jego ważność jednak powinna być w nim uwidoczniona ze wskazaniem przyczyn odmowy.
Skutki postępowania W wyniku przeprowadzonego postępowania wójt, burmistrz lub prezydent może wydać decyzję o rozgraniczeniu, może też sprawę umorzyć o ile dojdzie do ugody granicznej, natomiast w przypadku wdania się stron w spór oraz przy braku wystarczających dowodów może postępowanie umorzyć i przekazać sprawę do rozpatrzenia sądowi. Także każda ze stron niezadowolona z wydanej decyzji o rozgraniczeniu może wystąpić w terminie 14 dni od jej otrzymania o skierowanie sprawy na drogę sądową.
Postępowanie sądowe Sprawę rozpatruje sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Sąd rozpoznaje sprawę od samego początku kierując się przede wszystkim art. 153 k.c., który stanowi, że jeżeli granice stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie nie doprowadziło do ugody między zainteresowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszystkich okoliczności.
Przebieg granicy działki rolnej nie zgadza się z mapą terenu
Pytanie:
Jestem właścicielem działki rolnej o powierzchni ok. 1,35 ha. Przez wiele lat nie była uprawiana i trudno w tej chwili ustalić dokładnie jej granice. Właściciele sąsiednich gruntów prawdopodobnie "podcięli" z jednej strony pas szerokości ok. 2 m, gdyż z przeprowadzonych przeze mnie pomiarów wynika, że przebieg granicy nie zgadza się z mapą terenu. Kto powinien rozstrzygnąć, gdzie kończy się moja działka?
Odpowiedź eksperta: Ustalenie granicy należy do kompetencji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta - zależnie od lokalizacji nieruchomości. W przypadku sporu o przebieg granicy, należy więc zwrócić się do odpowiednich władz samorządowych z wnioskiem o rozgraniczenie. Postępowanie prowadzi uprawniony geodeta, który na podstawie dokumentów ustala właściwy przebieg granicy. Jednak dość często dokumentacja nie jest precyzyjna i np. zapisy w ewidencji gruntów nie pokrywają się z mapami geodezyjnymi. W takich przypadkach w obecności geodety może być zawarta ugoda między sąsiadami, która ma moc ugody sądowej. W razie niemożności dojścia do porozumienia - wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydają decyzję o rozgraniczeniu gruntów. Strona niezadowolona z decyzji może wnieść do sądu wniosek o ustalenie granic nieruchomości.