NORMA ADAPTACYJNA POPULACJI jest to mniej lub bardziej trwały kompleks zmienności genetycznych dostosowanych do środowiska

Właściwości gatunku są zapisane w genetycznej zmienności. Wszystkie cechy jakie muszą posiadać ludzie jako gatunek są zapisane w genetycznej zmienności. Geny te nie określają cech w ich wielkości, jedynie określają istnienie samych cech

Adaptacja jest to genetyczne przystosowanie puli genów do warunków środowiska zewnętrznego danego pokolenia. Zarówno norma i adaptacja dotyczą całej populacji

NORMA REAKCJI OSOBNIKA to mniej lub bardziej genetycznie zdeterminowany zakres możliwych reakcji fenotypowych uzewnętrzniających się w wyniku interakcji tego genotypu z czynnikami środowiska zewnętrznego

Z normy reakcji osobnika wynika że ADAPTABILNOŚĆ to proces zdolności przystosowawczej określonego osobnika na bazie określonego genotypu na drodze fizjologicznej do warunków środowiska zewnętrznego

Adaptabilność to własność i właściwość osobnika a nie populacji

FAZY rozwojowe są wspólne dla wszystkich osobników i genetycznie zdeterminowane. Faza rozwoju realizuje się zawsze niezależnie od siły działania czynników środowiska zewnętrznego. Faza rozwoju upodabnia osobniki do siebie

POZIOM ROZWOJU uzyskany przez osobnika w określonej fazie rozwoju tylko w części wynika z determinacji genetycznej. Poziom rozwoju kształtuje się poprzez czynniki kulturowe(środowiskowe)

Poziom rozwoju zapewnia zróżnicowanie fenotypowe, zapewnia indywidualność osobnikowi i jest właściwością osobnika a nie populacji. Poziom jest wynikiem indywidualnej normy reakcji natomiast faza rozwoju jest wynikiem powszechności rozwojowej

MODEL DETERMINACJI GENETYCZNEJ POLIGENICZNEJ CECHY ILOŚCIOWEJ

Cecha ilościowa to taka cecha, która podlega procesowi rozwoju w trakcie życia osobniczego i co najważniejsze w każdej ze swych faz rozwoju jest modyfikowana czyli kształtowana przez czynniki środowiska zewnętrznego

Determinacja poligeniczna oznacza tyle, że dowolna cecha X jest determinowana przez zespół genów ( a nie jeden gen) w najprostszym przypadku przez dwa geny

Wartość genotypowa to potencjał genotypu czyli suma kumulacji genów poligenicznych wraz z ich natężeniami zwanymi genami kumulatywnymi.

Wartość genotypowa: 1/16- PPQQ=20+10=30; 4/16-PpQQ,pPQQ,PPQq,PPqQ= 15+10=25;6/16-PpQq=10+10=20;4/16-ppQq=5+10=15; 1/16- ppqq=0+10=10

Poligeniczny model determinacji cechy ilościowej udowadnia w sposób przekonujący że zakres zmienności genetycznej jest ową NORMĄ ADAPTACYJNĄ dla populacji, w której zapisany jest "„porządek"” zdarzeń ontogenetycznych czyli kolejność faz rozwoju ontogenetycznego jako zjawisko powszechne obejmujące nas wszystkich.

Wynika z tego że struktura procesu rozwoju jest genetycznie zdeterminowana i na zasadzie procesu samoregulacji realizow. W każdym pokoleniu.

Osobnik (dziecko) z punktu widzenia swoich genów natury kumulatywnej jest w trakcie swego życia skazany na taką fazowość ontogenezy równocześnie mając możliwości ujawnienia swojej indywidualności fenotypowej w każdej z tych faz.

Takie wyposażenie genetyczne inne u każdego z nas to zbawienne współdziałanie tego genotypu ze środowiskiem pozwala zgodnie z definicją NORMY RAKCJI OSOBNIKA „wybrać” dowolny poziom rozwoju ze swojej normy reakcji jako odpowiedź danego genotypu na czynniki środowiska zewnętrznego. To zjawisko gwarantuje ujawnienie różnorodności fenotypowej czyli indywidualności osobniczej która w tym wypadku jest własnością i właściwością osobnika a nie populacji

V_p wariancja fenotypowa

V_{G genetyczna(addetywna)}

V_{E środowiskowa}

V_{I epistazy ( interakcji)}

V_p= V_{G +} V_E;

V_p = V_A + V_D + V_I + V_Eog + V_Es

Składnik genetyczny- każdy allel określa pewne natężenie cechy jego wpływu na wielkość cechy ilościowej to efekt allela ponieważ w organizmach diploidalnych allele występują parami a cecha ilościowa jest determinowana przez wiele alleli to większość cech określa kodem genetycznym nazywa się WARTOŚCIĄ GENOTYPOWĄ. Wynika także z interakcji pomiędzy allelami tych samych locji jest to wówczas tzw dominacja albo dodatkowo z oddziaływaniem pomiędzy allelami różnych locji jest to wówczas epistaza albo interakcja

W najprostszym przypadku wartość genotypowa może być tylko wynikiem sumowania się efektów poszczególnych locji. Jest to wówczas tzw. Źródło zmienności addytywnej. Brak wtedy dominacji i epistazy. Warto wiedzieć że wariancja A (addytywna) wynika tylko z właściwości poszczególnych alleli. Natomiast wariancja D ( dominacji) o I ( interakcji) są dodatkowym wynikiem określającego kombinowania się ze sobą poszczególnych alleli niezależnie od efektów addytywnych

Czynniki środowiska zewnętrznego spełniające role czynników kształtujących organizm dzielą się na 2 grupy:

1. czynniki środowiska biogeograficznego czyli tzw. modyfikatory naturalne (wszystkie elementy świata ożywionego, naturalnego)czynniki materii nieożywionej, temperatury powietrza

2. czynniki natury społeczno- ekonomicznej czyli tzw, modyfikatory kulturowe ( oddziaływanie tych czynników jest ważnym miernikiem oceny stanu biologicznego rozwoju populacji należy: system społeczno-ekonomiczny, wielkość aglomeracji, wykształcenie, rodzice, nauczyciele, wiek matki ojca , najważniejszy żywieniowy.

V_E - drugi składnik środowiskowy. Wyróżniamy dwie grupy czynników środowiskowych ze wzgl. Na pełnione role w życiu osobniczym danego organizmu

1. czynniki wspólne dla grupy osobników (np. w rodzinie) działają z podobnym natężeniem w podobnym kierunku przez cały okres ontogenezy progresywnej, taki rodzaj oddziaływania wyników nazywamy źródłem środowiskowej ogólnej V_{E og}

2. to szczególnie krótkotrwałe i podlegające częstym zmianom uwarunkowane specyficznie działające w krótkim okresie czasu, naprzemiennie z różnym natężeniem w różnym kierunku i co najważniejsze na pojedynczego osobnika . takie źródło nazywamy źródłem zmienności środowiskowej specyficznejV_Es

DZIEDZICZENIE MONOGENICZNE to takie gdzie jeden gen a właściwie allel przesądza o wartości fenotypowej tej cechy (nie zmienia się)może być:dominujące, recesywne, ograniczone płcią, sprzężone z płcią.

Regulacja neurohormonalna - sterowanie procesami rozwojowymi.

Za kontrolę, stymulowanie, regulowanie procesami rozwoju w tracie ontogenezy na bazie owej determinacji genetycznej i modyfikującej rolę czynników środowiska zewn. odpowiedzialny jest układ neurohormonalny (steruje reguluje procesy hormonalne)Układ neurohormonalny, działa na 3 poziomach:

I poziom - centralny układ nerwowy (podwzgórze)

narząd hormonalny

A - przysadka mózgowa zachodzi pomiędzy podwzgórzem i przysadką mózgowa i nazywa się układem podwzgórzowo przysadkowym i on steruje wszystkim procesami rozwojowymi czyli steruje rozdziałem hormonów w organizmie. Jest tzw. serwomechanizmem tego układu

II poziom - zachodzi między przysadką mózgową A a narzędziem hormonalnym B (wszystkie gruczoły wydzielania wewn.).Przysadka mózgowa wysyła informację w postaci jednego z hormonów tropowych do gruczołu wydzielania wewnętrznego, który pod wpływem tego hormonu tropowego wydziela swoiste hormony, które rozpoczynają

III poziom - działanie tego układu między gruczołem a tą częścia naszego organizmu która złożyła zapotrzebowanie na taki specyficzny hormon (komórka tkanka dowolny układ (organizm)

1. hormony hamujące _podwzgórze

2. hormony uwalniające ^produkuje

W przysadce mózgowej produkowane są dwie grupy hormonów:

1. organotropowe -(ludzki hormon wzrostu)

• HGH - ludzki hormon wzrostu, samototropina, tylko ten działa bezp. z przysadki na ustrój)

• ACTH - adrenokortykotropowy

• TSH - tyreotytowy

gonadotropowe

• FSH - folikulotropowy

• NH - lutreotropowy,luteinizujący

• PRL - prolektyna (karmienie piersią)

Wszystkie znajdują się w układzie krwionośnym, pobudzają gruczoły wydzielania wewnętrznego do których należy: Tarczyca, przytarczyce, kora nadnerczy, rdzeń nadnerczy, gonady , trzustka, szyszynka, grasica. Produkują one swoiste dla siebie hormony i działają na takie procesy życiowe:przemianę materii, rozmnażanie, wzrost org.( różnicowanie struktur morfologicz i bioche.)dojrzewanie narządów, procesy odpornościowe, zdolnośc przystosow.

Sprzężenie zwrotne ujemne - kontrola wydzielanie hormonalnego polega na hierarchicznym podporządkowaniu i tzw. sprzężeniach zwrotnych ujemnych. Wydzielanie hormonów stymulujące ograniczone gruczoły do uwolnienia odpowiednich hormonów jest regulowane na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego, które polega na:

• wzrost stężenia hormonów we krwi

• hormonów tarczycy

• hamuje wydzielanie odpowiednich hormonów przez przysadkę

V_G

V_E

---