Księga Rodzaju
Dzieje początków świata i ludzkości.
Mamy 2 opisy stworzenia świata.
Pierwszy opis::
Dzień :
1-niebo, ziemia, światłość
2- sklepienie
3- ląd, morze i zieleń
4-ciała niebieski (Słońce, Księżyc i gwiazdy)
5-zwierzaki i ptaki (rozmnażanie)
6- człowiek- mężczyzna i kobieta; dał im władzę nad całą resztą
7- odpoczynek
Drugi opis: wszystko się zgadza z pierwszym oprócz 6 dnia, kiedy Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w niego życie.
Bóg umieścił człowieka w Edenie (edin=równina, step), gdzie po środku stało drzewo dobra i zła. W Edenie płynęły 4 rzeki- Piszon, Gichon, Chiddekel i Perat.
Mężczyzna-Adam nazywał wszystkie zwierzęta. Według drugiego opisu Bóg wyjął żebro z mężczyzny i z niego stworzył kobietę- Ewę (rodzicielka).
Wąż skusił Ewę, aby zjadła jabłko z zakazanego drzewa, potem ona skusiła Adama. Zostali wygnani z Raju.
Abel zajmował się zwierzakami a Kain rolą. Kain zabił Abla z powodu zazdrości. Bóg dał mu znamię i wygnał go.
Mało istotne pokrewieństwa
Kainowi urodził się syn Henoch=>Irad=>Mechajel=>Metuszael=>Lamek <=potomkowie
Lamek miał 2 żony- Ada i Silla=> Tubal-Kain, Naama (synowie)
Adam +Ewa= Kain, Abel, Set
Set=> Enosz
Wybrani przez Boga potomkowie Adama:
Adam-Set-Enosz-Kenan-Mahalaleel-Jared-Henoch-Metuszelach-Lamek-Noe
Noe miał 3 synów-Sem, Cham, Jafet
W tym okresie ludzie żyli po około 900 lat, potem Bóg nakazał, żeby człowiek żył tylko 120 lat.
Dzieje Noego-POTOP
Na ziemi żyli giganci! Bogu zrobiło się smutno, że stworzył człowieka i postanowił go ukarać- zgładzić. Zesłał na ziemie potop, z którego ocalał tylko Noe. Bóg kazał mu zbudować Arkę (podał jej dokładne wymiary), do której Noe załadował wszystkie gatunki zwierząt(po 1 parze)
, żoną, synów oraz żony synów. Padało przez 40 dni i nocy. Ziemię pokryła woda. Po 150 dniach Arka osiadła na górze Ararat.
Gołębica, która została wypuszczona przyleciała z gałązką oliwną -wody opadły. Wszyscy wyszli z Arki. Noe złożył Bogu ofiarę- Bóg zapowiedział, że już nigdy nie skrzywdzi człowieka.
Nakazał, aby ludzie jedli wszystkie zwierzęta,do tego mają prawo, ale grzechem jest kanibalizm.
Znak przymierza- TĘCZA.
Bóg przeklną Kanaana, pobłogosławił Sema, ponieważ ten pierwszy nie przykrył nagiego ciała pijanego ojca.
Dzieje potomków Noego.
Potomkowie Noego zaludnili ziemię.
Wieża Babel- ludzie osadzili się w jednym miejscu, Bóg nie mógł pozwolić, aby zbudowali wieżę aż do nieba, ponieważ potem nie byłoby dla nich rzeczy niemożliwych, więc pomiszał im języki (wszyscy wcześniej mówili jednym), żeby nie mogli się dogadać, i żeby się rozproszyli. Babel=balal=pomieszał
Dzieje potomków Teracha-Abraham
Rodzina Abrahama: należeli do niej-Terach, Abram,Saraj,Nachor,Milka,Haran,Lot,Jiska. Udali się oni do Charonu. Bóg podarował jego potomstwu Kanaan.
Wyprawa Abrahama i żony do Egiptu
Saraj miała mówić, że Jest siostrą Abrahama nie jego żoną, aby ten mógł przeżyć (faktycznie była jego przyrodnią siostrą). Faraon wziął sobie Saraj za żonę, Bóg się mścił, Faraon oddał Saraj i dobytek.
Lot I Abraham rozłączyli się z powodu trzody. Lot miał wybierać, gdzie chce iść, Abraham miał pójść w drugą stronę. Lot wybrał Sodomę i Gomorę. Abraham dostał całą ziemię, którą widział. Osiedlił się pod Hebron i wybudował ołtarz.
Wojna królów mezopotamskich
Podczas wojen Lot został porwany. Abraham pozbierał ludzi i odbili Lota. Król Sodomy chciał oddać coś Abrahamowi, ale ten się nie chciał zgodzić, b o twierdził, że nie chce, żeby mówiono, że on go wzbogacił.
Liczne potomstwo Abrahama
Bóg powiedział, że nagroda Abrahama będzie sowita. Ten nic nie chciał, bo nie ma potomka. Bóg powiedział, żeby wyszedł z namiotu i policzył gwiazdy. Abraham uwierzył-dlatego potomstwo jego będzie tak liczne jak te gwiazdy. Abraham pytał skąd ma wiedzieć, że ten kraj będzie należeć do jego potomków. Złożył ofiarę ze zwierzaków. Bóg mu powiedział, że przez 400 lat jego potomkowie będą niewolnikami, potem powrócą do kraju.
Saraj- żona Abrahama nie mogła mieć dziecka, więc dla oferta Abrahama, żeby pyknął jej niewolnicę-Hagar, on się zgodził, Hagar zaszła w ciążę, ale zaczęła lekceważyć swoją panią, Saraj jej nagadała, Hagar uciekła. Znalazł ją Anioł Pański, nakazał powrócić do pani, obiecał liczne potomstwo. Kazał nazwać syna Izmael.
Bóg nadał Abramowi imię Abraham- etymologia-„ojciec mnóstwa”. Będzie on ojcem mnóstwa narodów. Wszyscy mężczyźni z ludu Abrahama mają być obrzezani. Żona jego to teraz nie Saraj, ale Sara(tj. księżniczka). Bóg pobłogosławił Sarę, miała ona urodzić syna- Izaak. Wszyscy faceci tego dnia zostali obrzezani.
Do Abrahama przyszedł Bóg z aniołami, Abraham ich ugościł, Bóg powiedział o Izaaku, Sara śmiała się nie wierząc, ponieważ jest stara.
Bóg wybrał się do Sodomy i Gomory, bo słyszał o beztrosce tam panującej. Abraham mówił o tym, że może ktoś tam jest prawy. Jeżeli w tym mieście(miastach) jest około 10 prawych to Bóg nie zniszczy miast.
Do Sodomy przybyli Aniołowie- Lot wprowadził i ugościł ich w swoim domu. Reszta facetów chciała zrobić im krzywdę, ale Lot się na to nie zgadza(zaproponował nawet swoje córki, żeby sobie z nimi poużywali-kobieta jest mniej ceniona niż gościnność). Faceci rzucili się na Lota, Aniołowie wciągnęli go do środka, a resztę oślepili. Lot dostał nakaz wyniesienia się z miasta ze swoją rodziną. Rodzina została wyciągnięta z Sodomy, nikt nie mógł się jednak odwrócić ani zatrzymać, bo groziła im śmierć. Bóg spuścił na Sodomę i Gomorę deszcz siarki i ognia. Żona Lota odwróciła się, by spojrzeć, co dzieje się w mieście, zamieniła się w słup soli(symbol nieposłuszeństwa). Lot osiedlił się w mieście Soar.
Córki Lota dopuściły się kazirodztwa. Upiły ojca i za sprawą jego nasienia zaszły w ciążę. Starsza dała synowi na imię Moab (pochodzący od ojca), a młodsza-Ban-Ammi (syn mego krewnego).
Sara urodziła syna, nazwała go Izaak. Abraham wygnał Hagar z dzieckiem. Ta błąkała się po pustyni, oddaliła się od dziecka, kiedy skończyła się woda, bo nie chciała patrzeć na jego śmierć. Bóg usłyszał płacz chłopca, wskazał Hagar studnię, otoczył ich opieką. Syn Hagar przeżył, miał potem żonę z ziemi egipskiej.
Bóg kazał Abrahamowi złożyć w ofierze jego jedynego syna na górze Moria. Ten bez wahania chciał zabić syna, anioł w ostatniej chwili chwycił nóż. Wynikało z tego, że Abraham boi się Boga. Bóg obiecał mu liczne potomstwo, dlatego, że usłuchał jego rozkazu.
Sara zmarła w Hebronie. Abraham chciał wykupić tam grób. Efron chciał mu oddać to pole, ale Abraham nalegał...wygrał i pochował tam zmarłą.
Ręka na biodro-sposób składania przysięgi.
Akcja z Rebeką i wielbłądami
Sługa miał przyprowadzić dla Izaaka żonę z ziemi rodzimej.
Rebeka=>akcja ze zdobyciem=> miał wielbłądy >miał poprosić o dzban > wybranka miała się zgodzić > Izaak i Rebeka pobrali się, była ona pociechą po śmierci matki
Abraham miał 2 żonę- Ketuzę- dała mu wielu synów. Kiedy Abraham zmarł, Izaak i Izmael pochowali ojca obok Sary.
Dzieje Jakuba, syna Izaaka
Rebeka była bezpłodna, modliła się, Bóg jej wysłuchał. Powiedział jej, że w jej łonie są 2 narody. Urodziła bliźnięta- Ezawa(czerwony)i Jakuba (pięta). Rebeka kochała Jakuba a Izaak Ezawa.
Ezaw był strasznie głodny, Jakub przygotował właśnie jedzenie. Ezaw dostał jeść, ale pod warunkiem, że odda bratu przywilej pierworództwa. Był głodny, więc zgodził się bez wahania. Przywilej nie był mu potrzebny (tak myślał), więc oddał go za soczewice.
Izaak osiedlił się w Gerarze. Mówił tak, jak jego ojciec Abraham, że Rebeka jest jego siostrą (akcja w Egipcie). Faraon nakazał nie ruszać tej żony i oddalić się Izaakowi, bo jest zamożniejszy.
Gdzieś tam były Studnie: zwada, sprzeczka, szczerość, siedem.
Przymierze o nietykalności- Izaak wziął sobie jeszcze 2 żony, zaczęły się kłótnie z Rebeką.
Izaak na starość źle widział. Jakub podstępem zdobył błogosławieństwo ojca (za sprawą matki) Ezaw miał upolować zwierza i przygotować go- za Jakuba zrobiła to Rebeka. Ezaw był owłosiony, więc matka kazała Jakubowi założyć na ręce i szyję skórki koźle a na siebie szmaty-szaty brata. Ezaw postanowił zabić brata, Rebeka kazała Jakubowi uciekać.
Jakub zakochał się w Racheli, służył u jej ojca przez 7 lat, dostał Leę- była starsza, nie można było wydać młodszej najpierw za mąż. Przez tydzień był z Leą, potem służył za Rachelę kolejne 7 lat, bo ją miłował. Obie kobiety cały czas rodziły mu dzieci: (+ etymologia, zawsze w nawiasie przy imieniu jest podana etymologia )
Ruben-wejrzał na ucisk
Symeon- usłyszał
Lewi-przywiąże się
Juda-będę sławić Pana
Neftali-walki nadludzkie
Gad- szczęścił
Aser- szczęśliwość
Issachar- zapłata
Zabulon- obdarzyć
Józef- odjął, dodał
Układ z Labanem (ojciec Racheli i Lei): Jakub miał dostać zapłatę- owce i kozy, które są cętkowane. Laban rozdał wszystkie zwierzęta w cętki swoim synom. Jakub te „pełne” parzył patykami- wybrał tylko najsilniejsze. Stał się bardzo zamożny. Uciekł, zabrał żony i dzieci. Rachela ukradła ojcu posążki bóstw. Laban dogonił ich. Przeszukał Jakuba, oskarżając go o kradzież, nie znalazł posążków, ponieważ Rachela je schowała. Jakub i Laban zawarli przymierze przy kupie kamieni /urokliwe miejsce /
Walka Jakuba z Aniołem
Jakub zmusił go do błogosławieństwa. Zmienione zostało mu imię na Izrael (Bóg walczy), założył on miasto Penael (oblicze Boga). Anioł, kiedy nie mógł pokonać Jakuba, zranił go w ścięgno w stawie biodrowym /fascynujące/ (Izraelici nie jadają tego ścięgna).
Jakub miał spotkać się z Ezawem. Ezaw miał ze sobą 400 ludzi, Jakub chciał go ubłagać puszczając swoich służących przodem z darami(część stada) dla brata. Spotkali się- miłe powitanie. Jakub puścił go przodem, bo jego dzieci i bydło były słabe. Dotarli do Sychem. Tam Sychem zgwałcić Dinę- córkę Jakuba. Ludy chciały się połączyć pod warunkiem, że lud Sychem podda się obrzezaniu. Wszyscy mężczyźni zostali obrzezani, synowie Jakuba wtargnęli do miasta i ich powybijali- taka malutka zemsta za krzywdę siostry . Jakub stwierdził, że na pewno zostanie za to ukarany.
Jakub nakazał pozbycia się wizerunków obcych bogów. Rachela urodziła syna, ale umarła- Beniamin (Benoni=syn mojej boleści).
Potomków Ezawa nazywamy Edomitami.
Dziej potomków Jakuba
Józef sprzedany został przez braci. Był on bardziej kochany przez ojca. Braci to wkurwiało, poza tym miał sny (mieli oni mu składać pokłony). Bracia chcieli zabić Józefa, ale Ruben ich powstrzymał. Wrzucili go do studni, a potem sprzedali (był to pomysł Judy). Jakub opłakiwał śmierć syna- wkręcili mu bajkę, że rozszarpały go dzikie zwierzęta-dali mu zakrwawione ubrania (umaczane w krwi koźlęcej).
Juda miał 3 synów.1 wziął sobie za żonę Tamarę, ale Bóg go uśmiercił, bo był zły. 2 to Onan-spuszczał się na ziemię- nie chciał zapłodnić Tamary-też zmarł (stąd onanizowanie się ). Tamara i Juda- udawała narządnicę,przebrała się, była akcja z sygnetem. 3 synem był Szela.
Józef został kupiony przez przełożonego kucharzy. Potem stał się osobistym sługą Egipcjanina. Był ładny, więc żona pana domu codziennie namawiała go do seksu, ten odmawiał. Raz złapała go za płaszcz... on się wyrwał i uciekł z domu. Kobieta nie zaspokojona jest zła, więc wkręciła mężowi bajkę, że Józef chciał ją zgwałcić, ale zaczęła krzyczeć, on się przestraszył i uciekł.
Józef musiał trafić do więzienia, tam miał „władzę”-był kumplem naczelnika. Razem z nim zostali zamknięci podczaszy i piekarz. Mieli sny...Józef podał im odpowiedzi, jakie wynikały ze snów. Podczaszy miał być uwolniony, a piekarz powieszony. Podczaszy obiecał Józefowi, że będzie o nim pamiętać, kiedy zostanie uwolniony...nie pamiętał jednak...
Faraon miał sen o krowach i kłosach (7 sztuk). Podczaszy przypomniał sobie wtedy o Józefie. Zawołano go. Wyjaśnił sen Faraona, a co ważniejsze zaproponował rozwiązanie zaistniałego problemu. Został zarządcą Egiptu. Zarządzał on zbożem.
Jakub wysłał swoich synów do Egiptu, żeby kupili trochę żyta i żarcia (Beniamin został w domu). Józef nie ujawnił się, poznał braci, ale nie powiedział im, kim jest. Dał im zboże, wsadził tam również kasę, którą przywieźli. Nakazał im powrócić z najmłodszym bratem. Powrócili. Akcja ze srebrnym pucharem. Józef w końcu się ujawnił. Przybył Jakub + 70 osób z rodziny, świętowali, cieszyli się.
Śmierć Jakuba- pochowano go tam, gdzie Abrahama, Sarę, Rebekę, Izaaka, itd.
Abel Mistrally- żałoba Egiptu.
Śmierć Józefa, wcześniej błogosławieństwa. Józef zapowiadał odejście do ziemi obiecanej.