Jadwiga Gajda

Krystyna Juźwicka

Program nauczania języka angielskiego

dla gimnazjum w klasach 1 - 3

Na podstawie § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 5 lutego 2004r. w sprawie dopuszczenia do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz,U. Nr 25, poz. 220) dopuszczam do użytku szkolnego program nauczania pod tytułem: Program nauczania języka angielskiego dla gimnazjum w klasach 1-3. Kurs dla początkujących autorstwa Jadwigi Gajdy, Krystyny Juźwickiej przeznaczony dla gimnazjum, recenzowany przez dr. Andrzeja Diniejko - rekomendacja: Kieleckie Towarzystwo Naukowe i dr. Hab. Bogdana Krakowiana - rekomendacja: Polskie Towarzystwo Neofilologiczne.

Numer dopuszczania: DKOS-5002-22/04

ISBN 83-89927-40-3

© Copyright by MM Publications Polska Sp. z o.o.

Ostrzeszów 2005

MM Publications Polska Sp. z o.o.

63-500 Ostrzeszów, ul. Wąska 7

Wydanie pierwsze

Skład i łamanie: TPI Sp. z o.o., Ostrzeszów

Druk i oprawa: TPI Sp. z o.o.

PROGRAM NAUCZANIA JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA

GIMNAZJUM W KLASACH 1 - 3

III ETAP EDUKACYJNY

KURS DLA POCZĄTKUJĄCYCH

Autorki programu:

JADWIGA GAJDA Jest absolwentką Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Od 1977 roku pracuje jako nauczycielka języka angielskiego w Liceum Ogólnokształcącym w Złoczewie, posiada stopień nauczyciela dyplomowanego. W 1984 r. ukończyła studia podyplomowe w zakresie filologii angielskiej organizowane przez IKN w Warszawie, a w roku 1986 letnią szkołę dla nauczycieli języka angielskiego w Nottingham, organizowaną przez British Council. W latach 1997 - 2001 pełniła funkcję opiekuna wolontariuszek Amerykańskiego Korpusu Pokoju, a w chwili obecnej sprawuje opiekę nad młodymi nauczycielami języków obcych w szkole. Współpracuje z Prywatnym Ośrodkiem Nauczania Języka Angielskiego „Black Horse” w Wieluniu jako doradca metodyczny. Jest egzaminatorem OKE egzaminu maturalnego z języka angielskiego i członkiem Stowarzyszenia Nauczycieli Języka Angielskiego IATEFL Poland

KRYSTYNA JUŹWICKA Jest absolwentką Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Od 1977 roku pracuje jako nauczycielka języka angielskiego w I Liceum Ogólnokształcącym im. Kazimierza Wielkiego w Zduńskiej Woli, posiada stopień nauczyciela dyplomowanego. W 1987 roku ukończyła studia podyplomowe w zakresie filologii angielskiej organizowane przez IKN w Warszawie. W latach 1997 - 1999 doradca metodyczny ds. języka angielskiego w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Sieradzu; od września 1999 pracuje jako konsultant metodyczny ds. języka angielskiego w Wojewódzkim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Sieradzu. W latach 1996 - 2003 pełniła funkcję przewodniczącej Wojewódzkiej Komisji Konkursowej Konkursu Języka Angielskiego dla uczniów szkół podstawowych (w r. 2003 - gimnazjalnych) województwa sieradzkiego, a od 2000 r. województwa łódzkiego. Jest egzaminatorem OKE egzaminu maturalnego z języka angielskiego, jak również ekspertem MENiS do spraw awansu zawodowego nauczycieli.

Opracowanie materiałów uzupełniających:

mgr Sławomir Bączkowski (nauczyciel języka angielskiego w Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Pruszkowie - rozdział III E

Monika Tomaszewska (nauczyciel języka angielskiego w Gimnazjum nr 45 w Łodzi) - rozdział VI

SPIS TREŚCI

I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU NAUCZANIA

1. OGÓLNY OPIS PROGRAMU

2. WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU

II CELE NAUCZANIA

1. CELE OGÓLNE

2. CELE PONADPRZEDMIOTOWE

3. CELE SZCZEGÓŁOWE

III TEŚCI NAUCZANIA

1. TEMATYKA I LEKSYKA

2. FUNKCJE I SYTUACJE JĘZYKOWE

3. GRAMATYKA

4. SPRAWNOŚCI JĘZYKOWE

5. TREŚCI NAUCZANIA W UKŁADZIE PODRĘCZNIKOWYM

IV REALIZACJA PROGRAMU NAUCZANIA

1. METODY PRACY

2. TECHNIKI NAUCZANIA

3. MATERIAŁY NAUCZANIA

4. MOŻLIWOŚCI MODYFIKACJI PROGRAMOWYCH

5. ŚCIEŻKI EDUKACYJNE, A NAUCZANIE JĘZYKA ANGIELSKIEGO

V OCENIANIE

1. UWAGI OGÓLNE

2. PROPONOWANE KRYTERIA OCENIANIA POSZCZEGÓLNYCH SPRAWNOŚCI JĘZYKOWYCH

3. SAMOOCENA UCZNIA

VI MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE

1. PRZYKŁADOWE TESTY

2. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI

3. PROPONOWANE PRACE PROJEKTOWE

VII BIBLIOGRAFIA

I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU NAUCZANIA

1. OPIS OGÓLNY PROGRAMU

Program opracowano w oparciu o Podstawę programową kształcenia ogólnego dla gimnazjum (Dz. U nr 51 poz. 458 z dnia 26 lutego 2002 r.), jest on przeznaczony do realizacji w III etapie edukacyjnym dla uczniów gimnazjum, którzy rozpoczynają naukę języka angielskiego.

Program skierowany jest do nauczycieli, którym ma pomóc w planowaniu pracy, wyborze materiałów i technik nauczania, w prowadzeniu zajęć i ocenianiu uczniów; a także do dyrektorów szkół, którzy powinni pomóc nauczycielom i uczniom w zapewnieniu właściwych warunków realizacji programu. Niniejszy program został również przygotowany z myślą o uczniach i ich rodzicach, dla których może być ważnym źródłem informacji. Program zapoznaje uczniów i ich rodziców z treściami nauczania, rekomenduje materiały nauczania, pozwala zrozumieć system oceniania i pomaga w procesie samokształcenia uczniów.

2. WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU

1. Właściwa kadra nauczycielska, czyli nauczyciele posiadający kwalifikacje określone przez władze oświatowe do nauczania języka angielskiego na III etapie edukacyjnym.

2. Uczniowie, którzy ukończyli II etap edukacyjny i rozpoczynają naukę języka angielskiego w gimnazjum.

3. Wymiar godzin lekcyjnych gwarantujący realizację treści nauczania, a tym samym osiągnięcie założonych celów, czyli minimum 3 godziny tygodniowo w każdej klasie gimnazjalnej, co stanowi ok. 300 godzin w całym cyklu nauczania.

4. Nowoczesne i ciekawe materiały nauczania zarówno podstawowe (podręczniki rekomendowane przez MENiS, zeszyty ćwiczeń, kasety audio), jak i pomocnicze dostosowane do wieku, poziomu językowego i zainteresowań młodzieży. Materiały nauczania i ich wykorzystanie omawiamy szerzej w rozdziale IV c.

5. Nauka w grupach kilkunastoosobowych (optymalnie 12 - 18 uczniów). Jeżeli ze względu na specyfikę szkoły, jej warunki lokalowe bądź kadrowe jest to niemożliwe, zalecamy podział klasy na grupy, przynajmniej na części godzin lekcyjnych np. 1 -2 razy w tygodniu.

6. Odpowiednio wyposażona pracownia językowa, a więc tablica, magnetofon kasetowy lub odtwarzacz CD, pomoce wizualne (mapy, plakaty). W pracowni powinniśmy także wygospodarować miejsce na eksponowanie prac uczniów m.in. prac projektowych. Ważnym elementem może być także biblioteczka przedmiotowa, z której korzystaliby uczniowie i nauczyciele. Tu powinny znajdować się przede wszystkim słowniki dwujęzyczne w ilości umożliwiającej korzystanie z nich w czasie lekcji.

Biblioteczkę możemy także wyposażyć w inne materiały nauczania, wymienione w rozdziale IV c, a uczniowie powinni mieć możliwość korzystania z jej zasobów w trakcie zajęć i po lekcjach.

II CELE NAUCZANIA

1. CELE OGÓLNE

Każdy program nauczania rekomendowany nauczycielom do realizacji w gimnazjum musi być zgodny ze standardami edukacyjnymi zawartymi w Podstawie programowej dla III etapu edukacyjnego. Według dokumentu MEN ogólne cele edukacyjne, realizowane w trakcie procesu nauczania języka obcego, to:

• osiągnięcie przez uczniów poziomu opanowania języka zapewniającego w miarę sprawną komunikację językową

• poznanie kultury i spraw życia codziennego kraju nauczanego języka

By cele te mogły być realizowane, konieczne jest zarówno wyposażenie uczniów w umiejętności i kompetencje językowe służące sprawnej komunikacji, jak i kształtowanie postaw otwartości i tolerancji, niezbędnych w relacjach z przedstawicielami innych krajów i kultur. Wiąże się to ze ścisłą korelacją procesu dydaktycznego z procesem wychowawczym na lekcjach języka angielskiego, a tym samym z realizacją ponadprzedmiotowych celów nauczania języka obcego w szkole gimnazjalnej.

2. CELE PONADPRZEDMIOTOWE

Nauka języka obcego stwarza wiele możliwości rozwoju intelektualnego ucznia; sprzyja doskonaleniu umiejętności (kompetencji) kluczowych, takich jak na przykład:

• skutecznie porozumiewanie się w różnych sytuacjach

• efektywne współdziałanie w zespole i praca w grupie

• poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystanie informacji z różnych źródeł

• rozwiązywanie problemów w twórczy sposób

• rozwijanie sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań

• planowanie, organizowanie i ocenianie własnego procesu uczenia się.

Nauka języka obcego ma ogromny walor wychowawczy; uczniowie mają możliwość znalezienia się w innym kręgu kulturowym. Na lekcjach języka angielskiego nauczyciel ma sposobność:

• kształtowania postaw tolerancji i otwartości

• budowania poczucia wspólnoty z obywatelami i tradycjami kulturowymi krajów Unii Europejskiej

• przygotowania uczniów do wykorzystania języka angielskiego w sytuacjach życia codziennego

• wprowadzania i stopniowego poszerzania komponentu kulturowo-cywilizacyjnego (z ukierunkowaniem na styl życia i zachowania w krajach języka nauczanego).

3. CELE SZCZEGÓŁOWE (PRZEDMIOTOWE)

Nabywanie i doskonalenie przez uczniów umiejętności językowych wiąże się z rozwijaniem i integrowaniem podstawowych sprawności (tzw. Four Language Skills) - sprawności produktywnych:

• mówienia (komunikacja)

• pisania (tworzenia przekazu pisemnego) oraz sprawności receptywnych:

• czytania (rozumienia tekstu pisanego)

• słuchania (rozumienia ze słuchu).

Tworząc kompetencje językową uczniów nauczyciel pomaga w doskonaleniu tzw. Sub-skills:

• w opanowaniu struktur gramatycznych języka

• w opanowaniu i poszerzaniu leksyki.

Tak więc szczegółowe cele nauczania języka angielskiego wiązać się powinny z kształceniem wymienionych sprawności językowych, a także ze skutecznym integrowaniem tych sprawności.

1. Doskonalenie sprawności mówienia;

• kształtowanie umiejętności formułowania krótkich, w miarę płynnych i spójnych wypowiedzi na określone tematy

• kształtowanie umiejętności właściwego reagowania w procesie komunikacji, tzn. inicjowania, podtrzymywania, kończenia rozmowy, zdobywania i przekazywania informacji

• kształtowanie umiejętności skutecznego przekazywania opinii, sugestii, próśb

• wspomaganie uczniów w poznawaniu i opanowywaniu angielskiego systemu fonologicznego i konturów intonacyjnych języka, aby w przyszłości byli w stanie sprawnie komunikować się w języku angielskim.

2. Doskonalenie sprawności pisania:

• kształtowanie umiejętności formułowania i przekazywania prostej informacji pisemnej w oparciu o podany schemat lub plan wypowiedzi

• kształtowanie umiejętności sporządzania notatki, streszczenia, instrukcji

• kształtowanie umiejętności napisania krótkiego listu lub opowiadania

• kształtowanie umiejętności tworzenia zróżnicowanych pod względem stylu i treści przekazów pisemnych

• wspomaganie uczniów w wypracowaniu odpowiednich technik kompensacyjnych (stosowanie synonimu, parafrazy omówienia).

• kształtowanie umiejętności prawidłowego stosowania zasad ortografii i podstaw interpunkcji języka angielskiego

3. Doskonalenie sprawności czytania (rozumienia tekstu pisanego)

• kształtowanie umiejętności jak najpełniejszego zrozumienia ogólnego sensu i najważniejszych treści zawartych w tekście (także w tekście częściowo niezrozumiałym)

• kształtowanie umiejętności wyszukiwania wskazanej informacji lub szczegółu (również w tekście częściowo niezrozumiałym)

• kształtowanie umiejętności domyślania się znaczeń nieznanych wyrazów lub zwrotów na podstawie kontekstu (prediction)

• kształtowanie umiejętności przetwarzania i wykorzystania informacji zawartych w prostym przekazie tekstowym.

4. Doskonalenie sprawności rozumienia ze słuchu

• kształtowanie umiejętności rozumienia języka prostych instrukcji i poleceń (classroom language, social language)

• kształtowanie umiejętności rozumienia ogólnego sensu prostych sytuacji komunikacyjnych (w tym także intencji rozmówcy)

• kształtowanie umiejętności zrozumienia ogólnego sensu dłuższych przekazów językowych, na przykład nagrań, w sytuacji częściowego niezrozumienia fragmentów wypowiedzi

• kształtowanie umiejętności zrozumienia ogólnego sensu wypowiedzi w różnych warunkach odbioru.

5. Doskonalenie umiejętności uczniów w zakresie tzw. Sub-skills - struktur gramatycznych języka oraz leksyki

• kształtowanie umiejętności stosowania różnych technik rozwiązywania testów językowych

• kształtowanie umiejętności rozróżniania kontekstów leksykalnych

• kształtowanie umiejętności korzystania z różnych słowników i materiałów językowych.

III TREŚCI NAUCZANIA

W zakresie treści nauczania wchodzą następujące elementy: tematyka leksyka, funkcje i sytuacje językowe, gramatyka oraz rozwijanie sprawności językowych. W niniejszych podrozdziałach A, B, C, D prezentuje je w układzie linearnym.

Poza tym zwracamy uwagę na to, że niektóre z nich można potraktować w sposób wybiórczy.

Oznacza to, że użytkownicy programu nauczania, w tym głównie nauczyciele mogą sami decydować o realizacji niektórych trudniejszych zagadnień tematycznych i gramatycznych. Decyzja ta powinna być podejmowana w oparciu o wybrany podręcznik i dodatkowe materiały nauczania oraz zgodna z zainteresowaniami i ogólnym poziomem językowym bądź intelektualnym uczniów. Dlatego też w niektórych punktach podajemy „wybrane zagadnienia, problemy, słownictwo” pozostawiając możliwość wyboru i dokonywania zmian, przy niektórych bardziej skomplikowanych strukturach gramatycznych umieszczony przed nimi znak*, który oznacza możliwość rezygnacji z wprowadzenia tych struktur lub potraktowania ich pobieżnie, tylko w formie wprowadzenia, bez ćwiczeń utrwalających.

1. TEMATYKA I LEKSYKA

1. Określenia czasu (dni tygodnia, pory dnia i roku, miesiące, daty, określenia czasu na zegarze, określenia czasu związane z teraźniejszością, przeszłością i przyszłością).

2. Życie codzienne (czynności rutynowe, określenia czynności, spędzanie czasu wolnego, przedmioty codziennego użytku i ich kolory, materiały, zastosowanie).

3. Rodzina i przyjaciele (członkowie rodziny, zawody, wygląd zewnętrzny, ubrania i inne dodatki, charakter człowieka i podstawowe uczucia).

4. Życie towarzyskie (wybrane święta, uroczystości, zwyczaje).

5. Miejsce zamieszkania (dom/mieszkanie, pomieszczenia, umeblowanie, cechy krajobrazu, strony świata, budynki, wybrane problemy życia w mieście i na wsi).

6. Szkoła i inne zainteresowania (przedmioty i pomieszczenia szkolne, umiejętności, hobby, zainteresowania szkolne i pozaszkolne).

7. Rozrywka (różne wybrane formy rozrywki np. muzyka, kino, taniec, telewizja; miejsca i czasowniki związane z rozrywką i kulturą, środki masowego przekazu).

8. Sport (dyscypliny i czasowniki związane ze sportem).

9. Podróżowanie (środki transportu, wakacje, wycieczki, atrakcje turystyczne).

10. Odżywiania (jedzenie, napoje, posiłki, miejsca spożywania posiłków np. restauracja).

11. Zdrowie (części ciała, sprawność fizyczna, wybrane słownictwo i problemy dotyczące chorób i wypadków).

12. Sklepy, zakupy.

13. Środowisko naturalne (pogoda, świat przyrody: rośliny, zwierzęta, zagrożenia ekologiczne, wybrane problemy dotyczące katastrof i akcji ratunkowych).

14. Świat, w którym żyjemy (kraje, narodowości, styl życia nastolatków, wybrane problemy nastolatków).

15. Technika, wynalazki, przestrzeń kosmiczna, zjawiska niewyjaśnione (wybrane słownictwo i zagadnienia).

16. Elementy wiedzy o kulturze i życiu codziennym krajów anglojęzycznych (wybrane zagadnienia).

2. FUNKCJE I SYTUACJE JĘZYKOWE

1. Przedstawienie siebie i innych.

2. Przywitanie i pożegnanie.

3. Pytanie o informacje i udzielanie informacji dotyczących danych osobowych, rodziny, miejsc, czasu (np. podawanie godzin), cen i ilości produktów, wyglądu osób lub rzeczy.

4. Udzielanie instrukcji, poleceń i reagowanie na nie.

5. Wyrażanie podziękowań, przeprosin, próśb.

6. Wyrażanie propozycji, ofert pomocy, zaproszeń; ich akceptowanie i odmawianie.

7. Pytanie o drogę i wskazywanie drogi.

8. Określanie położenia rzeczy, budynków, miejsc.

9. Zamawianie posiłków (restauracja/bar)

10. Robienie zakupów (sklepy, stacja kolejowa/ autobusowa)

11. Wyrażanie upodobań, preferencji i ich braku, wyrażanie prostych opinii i podstawowych uczuć (np. radość, zaskoczenie).

12. Wyrażanie zgody i niezgody.

13. Wyrażanie prośby o radę i udzielanie rad.

14. Porównywanie ludzi, rzeczy, miejsc, czynności.

15. Wyrażanie umiejętności, konieczności, prawdopodobieństwa, możliwości 8 i ich braku; wyrażanie zakazu.

16. Wyrażanie prośby o pozwolenie, udzielanie i odmawianie pozwolenia

17. Relacjonowanie wydarzeń przeszłych, opisywanie stanów i sytuacji przeszłych.

18. Wyrażanie przyszłości (planów, ustaleń, przewidywań, podejmowanie decyzji).

19. Wyrażanie czynności teraźniejszych, tymczasowych i stałych, rutynowych)

20. Wyrażanie niektórych doświadczeń życiowych, wyrażanie czynności i stanów przeszłych w powiązaniu z teraźniejszością.

3. GRAMATYKA

1. Rzeczowniki:

• liczba pojedyncza i mnoga

• policzalne i niepoliczalne

• dopełniacz saksoński

Określniki:

• Przedimki a/an, the i ich brak

• some, any, no, every i złożenia np. something, anything, everyone

• ilościowe np. many, much, a little i inne np. all, both

3. Liczebniki główne i porządkowe

4. Zaimki

• osobowe i dzierżawcze (także przymiotniki dzierżawcze)

• wskazujące

• zwrotne i emfatyczne

• one i ones

• względne: which, who, that, where w zdaniach względnych określających i nieokreślających

5. Przymiotniki i przysłówki

• stopniowanie

• konstrukcje z too i enough

• podstawowe okoliczniki czasu, miejsca, częstotliwości i sposobu

6. Przyimki czasu, miejsca i ruchu

7. Wybrane spójniki np. but, so, after

8. Tryb rozkazujący

9. Czasowniki

• to be, to have - formy teraźniejsze i przeszłe

• konstrukcje there is/there are

• regularne i nieregularne

• bezokolicznik i rzeczownik odsłowny (Gerund) po niektórych czasownikach/wyrażeniach

• czasowniki modalne: can/could, may/might, must, mustn't, shall, should, would, i ich niektóre ekwiwalenty np. be able to, have to

• * czasowniki z dopełnieniem dalszym i bliższym

10. Czasy (w zdaniach twierdzących, pytających i przeczących)

• Present Simple; Present Continuous, zwrot to be going

• Past Simple; Past Continuous; * zwrot used to

• Present Perfect Simple; * Present Perfect Continuous

• Past Perfect

• Future Simple; * Future Perfect

11. Pytania

• ogólne i szczegółowe

• o podmiot

• question tags

12. Zdania czasowe dotyczące przyszłości i okresy warunkowe: 0, I, II, * III

13. Strona bierna w czasach Prezent Simple, Past Simple, Future Simple, * w innych czasach

14. Mowa zależna: zdania twierdzące, prośby, polecenia, * pytania

15. Podstawa słowotwórstwa

16. Wybrane czasowniki frazowe (phrasal verbs)

4. SPRAWNOŚCI JĘZYKOWE

1. Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu

• rozumienie poleceń i instrukcji nauczyciela

• rozumienie ogólnego sensu dialogu lub wypowiedzi oraz głównych ich punktów

• rozumienie sensu prostych wypowiedzi w utrudnionych warunkach odbioru (np. informacja na dworcu, nagrana wiadomość telefoniczna)

• wyszukiwanie konkretnych informacji w prostych dialogach lub wypowiedziach

• Rozwijanie sprawności czytania

• rozumienie prostych tekstów typu: pocztówka, notatka, ogłoszenie, prosty list lub narracja,

krótki dialog

• rozumienie ogólnego sensu tekstów złożonych; także takich, które zawierają niezrozumiałe fragmenty

• wyszukiwanie konkretnych informacji w tekstach

• posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym i * jednojęzycznym

3. Rozwijanie sprawności mówienia

• inicjowanie, podtrzymywanie i kończenie prostej rozmowy

• właściwe reagowanie na wypowiedzi rozmówcy (przepraszanie, prośby, podziękowania etc.)

• formułowanie krótkiej, płynnej wypowiedzi oraz branie udziału w konwersacji na tematy dotyczące spraw życia codziennego

• wyrażanie własnych opinii i relacjonowanie wypowiedzi innych osób

• posługiwanie się właściwą fonetyka (wymowa, intonacja) zrozumiała dla osób obcojęzycznych

4. Rozwijanie sprawności pisania

• podawanie informacji o sobie, w tym wypełnienie formularzy osobowych

• pisanie krótkiego tekstu użytkowego np.: listu, kartki pocztowej, notatki, e-mailu

• pisanie krótkiego tekstu narracyjnego np.: na podstawie obrazków

• krótki opis przedmiotów, ludzi, wydarzeń

• posługiwanie się poprawną ortografią i interpunkcją

5. TREŚCI NAUCZANIA W UKŁADZIE PODRĘCZNIKOWYM

W praktyce szkolnej treści nauczania są realizowane w układzie spiralnym i najczęściej są ze sobą powiązane, a więc konkretna tematyka wiąże się z pewnymi funkcjami językowymi i materiałem gramatycznym. Z tych też względów, jak i dla ułatwienia pracy nauczycielom i orientacji innym użytkownikom programu podajemy poniżej szczegółowy zakres treści nauczania w powiązaniu z proponowanymi przez nas podręcznikami „Say Yes to English” (część 1, 2, 3) i w rozbiciu na poszczególne klasy gimnazjalne.




1. Zakres treści nauczania dla klasy I („Say Yes to English” - część 1)

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
Hello!	- przedstawianie się - witanie się - rozpoznawanie liczb w zakresie 1 -100 - język w klasie - literowanie	zwroty powitalne, liczby 1 - 100, kolory	Hello! I'm.. How are you? I'm fine, thanks. How do you spell? I don't know. Is she an actress? No, she isn't. This is a …. That is a … Listen to… Work in pairs	- zaimki osobowe, - czasownik “być” - przedimek nieokreślony a/an - zaimki wskazujące: this/that - tryb rozkazujący
1. Who are you?	- przedstawianie ludzi - powitania - pytanie i informowanie o kraju pochodzenia - pytanie i informowanie o wieku - mówienie o ulubionych gwiazdach filmu, sportu, piosenki	Nazwy krajów i narodowości, przymiotniki opisujące ulubione gwiazdy: favourite, cool, beautiful, popular, excellent, brilliant	What's your name? Where are/is…from? How old are you? I'm…(years old). Who is your/her/his favourite…? Do you like..?	- określniki dzierżawcze - wyrazy pytające: who, what, where
Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
2. Out and about	- pytanie i udzielanie ogólnych informacji o miejscach i krajobrazie - dawanie instrukcji i ich rozumienie	obóz letni: centeen, swimming pool, dining hall, miejsca: city, village cechy krajobrazu: bridge, lake, river, forest, mountain strony świata	Let's go and see… Be careful! Come back here! Who is that man? Who are those men? It's a flower. They're flowers.	- liczba mnoga rzeczowników - zaimki wskazujące: these/those
3. The people I know	- pytanie i udzielanie informacji na temat wyglądu zewnętrznego - pytanie i udzielanie informacji na temat członków rodziny i ich zawodów - ustalanie właściciela rzeczy (Whose?)	wygląd zewnętrzny (tall, short, fat, thin, etc.) członkowie rodziny, zawody	I have got… He/she has got… I haven't got.. He/she hasn't got. Has she got..? Yes, she has/ No she hasn't. What does he look like? There are…people in my family Whose …is this?
4. Homes and houses	- opisywanie domów i pomieszczeń - określanie położenia rzeczy	Rodzaje mieszkań (house, flat) rodzaje pomieszczeń, umeblowanie	There is/are There isn't/aren't Is there…? Yes, there is. No, there isn't. Where is…? How do you spell…? It's on/in/under, near…

REVISION (UNITS 1 - 4) PROJECT: ALL ABOUT ME! (udzielanie informacji na swój temat, opisywanie swojej rodziny i swojego domu) TEST
Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
5. Nice and tasty	- pytanie i udzielanie informacji na temat ilości produktów żywnościowych - zamawianie w restauracji	- słownictwo związane z żywnością i napojami: warzywa, owoce, napoje, słodycze, mięsa, przyprawy	I would like some/a…. Would you like some/a….? Have some/a….	- rzeczowniki policzalne i niepoliczalne - określniki: some; any; no - czasownik would like
6. Everyday life	- mówienie o czynnościach stałych, rutynowych - określanie czasu wydarzeń (np. dni tygodnia) - pytanie i informowanie o godzinie	- czynności rutynowe - dni tygodnia - zwroty używane przy podawaniu godziny (half, o'clock, past, quarter, to) - pory dnia	I play/go … He plays/goes… Who goes…? Who listens…? What's the time? It's …. (o'clock)..	- czas Present Simple - zdania twierdzące - przyimki pomocne przy określaniu czasu (on, in, at)
7. Do you like sports?	- pytanie i udzielanie odpowiedzi na temat czynności rutynowych - mówienie o preferencjach i uzasadnianie	- nazwy popularnych sportów - czasowniki służące do wyrażania preferencji (like, love, enjoy, hate)	I don't like …. He doesn't like… Do you like…? Does she like..? Yes, she does. No, she doesn't. What's your favourite….? Why do you like it? Who's your favourite…? He hates reading.	- czas Present Simple i zdania pytające i przeczące - słowa pytające: when, who, why - użycie rzeczownika odsłownego po czasownikach określających preferencje
8. Animal mania	- określanie częstotliwości występowania zjawisk i czynności - pytanie i udzielanie informacji na temat zwierząt (wygląd, zwyczaje)	- nazwy zwierząt, części ciała (beak, wing), zwyczaje - regularność (always, often..), pokarm (berry, fish, mouse, insect)	He never bites. He always likes. How often do they..(lay eggs)? once/twice a year. They swim very well.	- czas Present Simple - przysłówki częstotliwości - przysłówki sposobu
9. The art of music	- mówienie o umiejętnościach - proszenie o pozwolenie - dawanie lub odmawianie pozwolenia	- nazwy instrumentów muzycznych - talenty artystyczne (drawing, storytelling, dancing, playing instruments)	I can/can't dance. Can you dance? Yes, I can. No, I can't. Can we…turn up the stereo? Yes, of course, you can. Don't touch.	- czasownik can używany dla wyrażenia umiejętności oraz pozwolenia lub jego braku

REVISION (UNITS 5-9) PROJECT: THINGS IDO! (udzielanie informacji na temat codziennych zajęć, ulubionych sportów, umiejętności i posiłków) TEST
Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
10. School - days	- pytanie i udzielanie informacji na temat czynności odbywających się w chwili mówienia lub aktualnie	- słownictwo związane ze szkolnictwem (classroom, homework, exams, university, marks) - przedmioty szkolne (Art, Matys, History)	I am studying. Are you having a party? Yes, we are. No, we aren't. What are you doing? What's your favourite…(school subject)?	- czas Present Progressive (Present Continuous) - zdania twierdzące, przeczące i pytające
11. Rain or shine	- rozróżnianie między czynnościami stałymi (rutynowymi) a tymczasowymi - określanie pór roku i dat - opisywanie pogody	- nazwy pór roku i miesięcy - liczebniki porządkowe - przymiotniki opisujące pogodę (cloud, sunny, rainy, etc)	It never rains in the summer. The rain is stopping. What's the date today? It's very…(cold and snow in winter).	- czas Present Simple w kontraście do czasu Present Progressive - przyimki używane z miesiącami, porami roku (in) i datami (on)
12. What we wear	- pytanie i odpowiadanie na pytania na temat posiadania rzeczy - pytanie udzielanie informacji na temat ubrań (kolor, ulubione stroje, ubrania na różne pory roku)	- nazwy ubrań i dodatków (tie, belt, scarf)	I love you but you don't love me. What colour is yours? It's not mine. What colour is your belt? Mine is black.	- forma dopełnienia zaimków osobowych (me, you, him) - zaimki dzierżawcze (mine, yours)
13. Shopping around	- pytanie i udzielanie informacji na temat cen i ilości produktów - oferowanie pomocy - sugerowanie	- wyrazy związane ze sklepami i nabywaniem (open, closed, cheap, expensive, buy, spend, cost) - pieniądze i ceny	Let's go to… Let's buy…. We would like… How many …do you want? How much are they/do they cost?	- określniki ilościowe (a lot of, lots of, much, many) - pytania How much/How many? - wyrażanie Let's …

REVISION (UNITS 10-13) PROJECT: MY FAVOURITES! (plakat z informacjami na temat ulubionych pór roku, przedmiotów szkolnych i potraw wraz z uzasadnianiem wyboru) TEST

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
14. In town	- pytanie o drogę i wskazywanie drogi w mieście - określanie położenia (budynków) i kierunku ruchu za pomocą odpowiednich przyimków	- miejsca i budynki w mieście	Excuse me, where is….? How can we get there? Go up this road… turn left at.. It's on your right/left…opposite…and next to….	- przyimki określające położenie (next to, between, in front of, opposite) - przyimki dotyczące ruchu i kierunku (up, down, into, out of, along, across)
15. I was there	- mówienie o stanach w czasie przeszłym - określanie czasu w przeszłości	- przymiotniki odnoszące się do osób (poor, rich, angry, happy) - typowe okoliczniki czasu stosowane w czasie przeszłym (ago, last…)	We were (in a strange place). Was I rich? Yes, you were. Why were we sad? Where were you (last Saturday)? I had a terrible dream.
16. What happened?	- pytanie i opowiadanie o czynnościach w czasie przeszłym	- czasowniki przydatne przy opisywaniu przygód i wypadków (scream, jump up, drop, grab, save, escape, cash)	The dog jumped… She dropped… Did you enjoy …? Yes, I did. No, I didn't. What did the girls do?	- czas Past Simple czasowników regularnych - zdania twierdzące, pytające i przeczące
17. An evening out	- pytanie i udzielanie odpowiedzi na temat przeszłych rozrywek i wrażeń	- miejsca rozrywki w mieście (video arcade, concert hall, amusement park)	Did you have a good time? I went to… Keith gave us.. . We ate… Who went to…? Who had…?	- czas Past Simple czasowników nieregularnych

REVISION (UNIT 14 - 17) PROJECT: A DAY OUT! (opis szczególnego dnia - czas Past Simple)

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
18. On holiday	- wyrażanie konieczności i zakazu - mówienie o planach wakacyjnych	- zwroty związane z wypoczynkiem wakacyjnym i podróżowaniem (sights, beach, water sports, guide, to go camping)	I'm going to study. Is she going to….? Yes, she is. No, she isn't. You must be careful. You musn't touch the walls.	- czasownik modalny must/musn't - konstrukcja be going to użyta do wyrażania planów na przyszłość
19. The world around us	- porównywanie rzeczy miejsc i osób - pytanie i udzielanie informacji na temat liczby i wielkości	- zwroty związane z geografią, środowiskiem i przestrzenią kosmiczną (desert, rainy season, killer whale, polluted, planet, Venus, Jupiter, Pluto)	This is more difficult. Cuba is larger than… Which of these oceans is the deepest? The Pacific is the deepest ocean.	- stopniowanie przymiotników - stopień wyższy i najwyższy
20. What the future holds?	- przewidywanie przyszłych wydarzeń	- okoliczniki czasu związane z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością - zwroty przydatne przy mówieniu o nauce i technice w przyszłości	You will live a long life. Robots will replace cats and dogs. Cars won't have drivers.	- czas Future Simple (will/won't)
21. Let's celebrate	- mówienie o planach i ustaleniach na przyszłość - zapraszanie - przyjmowanie i odrzucanie zaproszenia	- zwroty związane z uroczystościami i świętami (party, to celebrate, fireworks, festivals)	I'm going to London in a few days. I'm having a party on Saturday. Would you like to come? I'm sorry, I can't. I'd love to!	- czas Present Progressive (Present Continuous) użyty do wyrażania planów i ustaleń na przyszłość - powtórzenie poznanych czasów gramatycznych i przysłówków

REVISION (UNITS 18 - 21) PROJECT: MY HOLIDAY! (plakat poświęcony planom wakacyjnym - konstrukcja “be going to”) TEST

2. Zakres treści nauczania dla klasy II („Say Yes to English” - część 2)

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
1. School life	- mówienie o przeszłych wydarzeniach	- słownictwo związane z historią i mitologią	The students often use computers. Does she work? The children are playing computer games now. What are you doing in London.	- czas Present Simple - czasowniki regularne i nieregularne (zdania twierdzące, pytania i przeczenia)
2. Shop till you drop	- pytanie i udzielanie informacji na temat cen i jakości produktów - mówienie o tym, co lubimy a czego nie lubimy - uzasadnianie swoich opinii	- rodzaje sklepów - słownictwo związane z zakupami - ubrania	I've got a hat. Have you got any biscuits? He hasn't got much milk. There are a few stalls.	- przedimki - rodzaje rzeczowników - określniki some/any/every i tworzone z ich pomocą złożenia - określniki ilościowe much/many/a lot of/a little/ a few
3. Meeting people	- mówienie o posiadaniu - opisywanie wyglądu zewnętrznego i charakteru - przedstawianie osób	- członkowie rodziny - słownictwo związane z wyglądem zewnętrznym i charakterem	This is my mum. This is yours. They are Mike and Emma's uncle and aunt. .	- określniki dzierżawcze - zaimki dzierżawcze - dopełniacz fleksyjny (Emma's uncle)
4. Getting about	- porównywanie ludzi, rzeczy, miejsc i czynności	- nazwy środków transportu	The bus is cheaper than the taxi. The plane is the most expensive of all. John drivers more carefully than Simon.	- stopniowanie przymiotników i przysłówków

REVISION (UNITS 1 - 4) PROJECT: WHERE I LIVE! (opis własnego domu i swojej ulicy) TEST
Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
5. Stories from the past	- mówienie o przeszłych wydarzeniach	-słownictwo związane z historią i mitologią	People called him Braveheart. He fought for the freedom of Scotland. Did they fight there?	- czas Past Simple - czasowniki regularne i nieregularne (zdania twierdzące, pytania i przeczenia)
6. It's a mystery	- opisywanie sytuacji mających miejsce w przeszłości - opisywanie sytuacji stanowiących tło dla przeszłych wydarzeń	- słownictwo związane z niewyjaśnionymi zjawiskami i tajemnicami (strange, ghost, monster, haunted)	He was walking across a field. Suddenly it began to rain.	- czas Past Progressive
7. Accidents will happen	- opisywanie wydarzeń mających miejsce w przeszłości - opisywanie uczuć	- wypadki, katastrofy i akcje ratunkowe (a serious accident, to crash into, survivor, a broken arm)	My father was talking to my mother while he was driving. They were wearing seatbelts when we crashed.
8. That's entertainment	- określanie ludzi i rzeczy	- słownictwo związane z kinem, tańcem, muzyką rozrywkową i telewizją	The actor who played the leading role had a hart attaca. Macarena is a song which was a big hit in 1996.	- zdania podrzędne określające (Defining relative clauses)

REVISION (UNITS 5 - 8) PROJECT 2: I HAD A DREAM! (opis swojego snu - czas Past Progressive) TEST

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
9. We are the champions	- mówienie o tym, czego doświadczyliśmy lub próbowaliśmy a czego jeszcze nie	- słownictwo związane ze sportem (to score, to win, to lose, team, race, court)	Have you ever taken part in a race? I have never played badminton before.	- czas Present Perfect (before, ever, never)
10. In my free time	- mówienie o stanach trwających do chwili obecnej - przepraszanie i podawanie powodów	- zajęcia w czasie wolnym, hobby, gry	We have been in the park since 5. How long have you had it? Sorry, guys. The bus was late.	- czas Present Perfect (how long, for, since)
11. Have you been there?	-porównywanie ogólnych doświadczeń życiowych z wydarzeniami, których czas jest określony - opisywanie miejsc	- słownictwo związane z miastem - budynki, charakterystyczne miejsca (temple, square, skyscraper, garage)	Karen got a new dress yesterday, but she hasn't worn it yet.	- czas Present Perfect (yet, already, just) w kontraście z czasem Past Simple
12. Food, glorious food	- mówienie o ilości - formułowanie próśb i odpowiadanie na nie - proponowanie - narzekanie	- produkty żywnościowe i napoje - jedzenie poza domem - restauracje, bary, kawiarnie	Is it warm enough for a picnic? The service was too slow. Could you open the window? We can go to the cinema.	- przysłówki stopnia too/enough - czasowniki modalne can/could
13. Join the fun	- proszenie o pozwolenie i udzielanie zgody - wyrażanie możliwości i prawdopodobieństwa	- słownictwo związane z obchodzeniem świąt i festiwalami	May I see it? It could hapten to you, too. I think this gold mask is nicer than the other ones.	- czasowniki modalne may/might/could - zaimki one/ones

REVISION (UNITS 9 - 13) PROJECT 3: MY WEEKEND! (plakat poświęcony zajęciom weekendowym - czas Present Simple) TEST

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
14. Outer space	- mówienie o wydarzeniach zależnych od spełnienia warunków w przyszłości - mówienie o przyszłych planach	- słownictwo związane z przestrzenią kosmiczną (galaxy, solar system, satellite, spaceship)	If the weather is fine, we will go to the Planetarium. When the show finishes , we will go to Madame Tussaud's.	- zdania warunkowe pierwszego typu - zdania czasowe
15. What do you do?	- pytanie o wykonawcę czynności i osobę stanowiącą dopełnienie zdania	- nazwy zawodów i zwroty związane z zatrudnieniem (careers teacher, an interesting job, to earn a lot of money)	I'd love to travel. Who told Her that? What did you see?	- bezokoliczniki - pytania o podmiot i dopełnienie
16. What's healthy?	- mówienie o problemach i proponowanie rozwiązań - dawanie rad - wyrażanie opinii	- słownictwo związane ze zdrowiem, chorobami i sprawnością fizyczną (fever, cough, healthy, exercising, balanced meals)	You should eat 3 balanced meals every day. You sholudn't be alone. I can't stand waiting.	- czasownik should - rzeczownik odsłony (gerund) i czasowniki, po których wymagana jest ta forma
17. Keep in touch	- wyrażanie konieczności i obowiązku - wyrażanie braku konieczności - wyrażanie możliwości lub niemożliwości wykonania czynności	- słownictwo związane z porozumiewaniem się, mediami i techniką (mobile, phone, fax machine, invention)	Bob had to write an article yesterday. He built a machine which could send radio signals. I wasn't able to call you.	- czasowniki modalne can/could - zwrot to be able to - czasowniki must/have to

REVISION (UNITS 14 - 17) PROJECT 4: MY LIFE IN TWENTY YEARS! (przewidywanie własnej przyszłości - czas Future Simple, zdania warunkowe I typu) TEST
Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konkstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
18. Save our planet	- szukanie potwierdzenia - wyrażanie opinii - proponowanie rozwiązań	- zwroty i wyrażenia związane ze środowiskiem naturalnym - zwierzęta, zagrożenia, zanieczyszczenie	It sounds like a kitten, doesn't it? It didn't bite you, did it?	- zwroty typu nieprawdaż (Question Tags)
19. Marvellous machines	- mówienie o urządzeniach - opisywanie procesów	- słownictwo związane z techniką, wynalazkami i materiałami (to discover, to invent, digital camera, electricity, machines)	Potato crisps are produced in huge factories. It was built in 1902.	- strona bierna
20. Whodunnit?	- mówienie o wydarzeniach z przeszłości w odpowiednim porządku	- wyrazy i zwroty związane z przestępczością i karaniem przestępców (prison, rober, court, suspect)	The postman was sent to prison because He hadn't delivered the letters.	- czas Past Perfect - czas Past Simple
21. Let's take a break	- reagowanie na to, co mówią inni (zgadzanie się, niezgadzanie się) - proszenie o informacje i ich udzielanie - spekulowanie i podejmowanie decyzji	- wypoczynek wakacyjny, podróże, środki transportu	I'd like to Ravel. So, would I. Let's all buy tickets. We both like swimming.	- so/neither - określniki all/both/neither

REVISION (UNITS 18 - 21) PROJECT 5: MY INVENTION! (opis własnego wynalazku) TEST

3. Zakres treści nauczania dla klasy III (“Say Yes to English” - część 3)

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
1. Going places	- nieformalne powitania i przedstawianie się - nieformalne pytanie i udzielanie informacji o sobie - rozróżnianie sytuacji stałych i tymczasowych	- słownictwo związane z podróżowaniem, środki transportu (platform, to miss a flight, luggage, delay, half price)	Look! The plane is landing! Spring follows winter. Joe works for… She doesn't remember the way to the airport. Where do you live?	- czas Present Simple i Present Progressive (powtórzenie) - czaswoniki, które nie tworzą form czasu Present Progressive (see, hear, like, mean, cost, seem)
2. Time out!	- mówienie o jednostkach warunkach i ich skutkach w przyszłości - mówienie o trwałych warunkach i ich skutkach w teraźniejszości - prawdopodobieństwo umiejętność, pozwolenie, oferowanie pomocy, sugerowanie	- zajęcia w czasie wolnym - wyrazy i zwroty związane ze szkołą i zainteresowaniami - zwroty z wyrazem time (from time to time, for a long time)	If John finishes work early, we will go shopping. Plants die if you don't water them. Can you help me? May I help you..? Susan may have a party. We can study now and play later.	- zdania warunkowe pierwszego typu - “zerowy” okres warunkowy - czasowniki modalne may/can (powtórzenie)
3. A long time ago	- pytanie i odpowiadanie na temat lokalizacji miejsc i budynków - pytanie o drogę i wskazywanie drogi - pytanie i udzielanie informacji na temat faktów historycznych - mówienie o czasie wydarzeń	- wyrazy służące do opisywania wydarzeń historycznych - zwroty zaczynające się od as (as a master of fact, as soon as)	Go across the brigde. In 1789 the people in Paris started a revolution. Ven Gogh killed himself. You will hurt yourself.	- przyimki odnoszące się do czasu, miejsca i ruchu (powtórzenie) - zaimki zwrotne i emfatyczne (myself, yourself)
4. Unlucky days	- mówienie o wydarzeniach z przeszłości - opisywanie sytuacji, która trwała w przeszłości (będąc tłem dla innych wydarzeń) - przedstawianie informacji w porządku logicznym	- pech, nieszczęście - zwroty związane z teatrem (audiencje, performance, costumes) - przestępczość (robbery, to capture, to rob, to arrest)	Chile the thief was robbing…the shopkeeper hit him. I left my umbrella at home and I went out in the rain. As a result, I got all wet.	- czasy Past Simple i Past Progressive - spójniki i wyrażenia przysłówkowe (after, before, finally, as a result, but, however)

REVISION (UNITS 1 - 4) PROJECT 1: GOOD LUCK, BAD LUCK! (stworzenie komiksu o zabawnym wydarzeniu z czyjegoś życia) TEST

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności		Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe		Zakres materiału gramatycznego
5. The beat goes on	- mówienie o przeszłości z perspektywy teraźniejszości - trwanie i rezultat czynności - proponowanie, sugerowanie (Shall we…?)		- słownictwo związane z muzyką, tańcem, kinem i przemysłem rozrywkowym - przymiotniki kończące się na - ed (excited) i na - ing (exciting)	I have seen his film before. He has been making films for 20 years. He has made two flms this year. Shall we dance?		- czas Present Perfect Simple (powtórzenie) - czas Present Perfect Progressive
6. Getaway	- porównywanie doświadczeń z przeszłości, których czas jest określony z doświadczeniami, których czas nie jest określony - mówienie o wakacjach - sympatie i antypatie		-wyrazy związane z wypoczynkiem wakacyjnym (rodzaje wakacji, zakwaterowanie, rozrywki wakacyjne) - czasowniki frazowe z look	I won the Beauty Contess In 1955. I have been to lots of places. He gave us presents. He gave presents to us.		- porównanie czasów Present Perfect Simple i Past Simple - różnica między (have been i have gone) - czasowniki z dwoma dopełnieniami
7. Seeing the world		- szukanie potwierdzenia - zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi na temat różnych miejsc	- nazwy miast i państw - cechy krajobrazu i atrakcje turystyczne (picturesque, sea caves, volcano, dome, temples, madieval town, lasek, forests, deserts)		You are busy, aren't you? Let's go, shall we? I'm a very good… aren't I? Answer the phone, will you?		- zwroty typu nieprawdaż (Question tags) - przedimek the i jego brak
8. In the city		- określanie osób, miejsc i rzeczy za pomocą zdań podrzędnych - podawanie dodatkowych informacji za pomocą zdań podrzędnych - mówienie o przeszłych stanach lub czynnościach, które obecnie uległy zmianie lub nie występują	- miejsca w mieście - budynki, ruch uliczny, atrakcje turystyczne (skyscrapers, traffic, statue, district, landmark)		The actor who was playing… Paris, which is famous for its shpos, is vivsited by… They used to live in this area.		- zdania podrzędne określające (powtórzenie) - zdania podrzędne nieokreślające - zaimki względne i przysłówki (who, whose, which, that) - zwrot used to

REVISION (UNITS 5 - 8) PROJECT 2: MY FAVOURITE POP STAR! (stworzenie plakatu z informacjami o ulubionym piosenkarzu lub piosenkarce) TEST

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
9. I've got a problem	- mówienie o typowych problemach nastolatków - narzekanie - proponowanie	- słownictwo związane z problemami i stylem życia nastolatków (spots, pocket Money, terrible school report) -zwroty z czasownikiem make (make sure, make sense, make fun of)	It's not cheap enough. I'm too fat. He managed to fix the radio. What about having a party? They make their children eat…	- too/enough (powtórzenie) - bezokolicznik (z to i bez to) - rzeczownik odsłowny (gerund)
10. Help!	- opowiadanie o wydarzeniach mających miejsce w przeszłości - tworzenie krótkich opowiadań	- słownictwo związane z wypadkami i ratowaniem (sytuacje, podejmowane działania, odczucia: to hit, seriously, damaged, survive, to rescue, injured, train accident)	Computers are used all over the Word. The criminals were arrested. Tom will be given lots of presents. 20 people have been rescued so far.	- strona bierna - czasy Present Simple, Past Simple, Present Perfect Simple, Future Simple (zdania twierdzące, przeczące i pytające)
11. You are what you eat	- wyrażanie konieczności, obowiązku, zakazu, braku konieczności - zgadzanie się lub kwestionowanie wypowiadanych przez innych sądów - wyrażanie własnych opinii	- słownictwo związane ze zdrowym odżywianiem, dietami i żywnością szkodzącą zdrowiu - zwroty z czasownikiem take	I never eat it. Neither do I. I cooked spaghetti. So did I. You musn't eat fast food. You needn't worry. I have to eat less salt.	- so/neither (powtórzenie) - too/either - must/have to (powtórzenie) - czasownik need
12. Give earth a chance	- opisywanie problemów związanych ze środowiskiem naturalnym i sugerowanie rozwiązań	- wyrazy i zwroty związane z degradacją środowiska i jego ochroną (species, to protect, to cut down trees, to produce oxygen, to pollute the air, the greenhouse effect)	People should protect endangered species. Forests must be protected. More paper is going to be recycled. The students were made to do the exercise.	- czasownik should (powtórzenie) - strona bierna - czasowniki modalne, have to, be going to - czasownik make w stronie biernej
13. You're not alone	- proszenie o radę i doradzanie - wyrażanie własnego zdania i sugerowanie - mówienie o hipotetycznych warunkach i skutkach po ich spełnieniu	- słownictwo związane ze związkami międzyludzkimi (rodzina, przyjaciele) - przymiotniki opisujące charakter i stan ducha (responsible, miserable) - zwroty z get	If I had lots of money, I would travel the world. If I were you, I would talk to my parents.	- zdania warunkowe drugiego typu

REVISION (UNITS 9 - 13) PROJECT 3: A BETTER PLACE TO LIVE! (plakat poświęcony degradacji środowiska w miejscu zamieszkania; sugerowanie rozwiązań) TEST

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
14. The power of nature	- mówienie o wydarzeniach z przeszłości w odpowiednim porządku - opowiadanie o zdarzeniu	- słownictwo związane z klęskami żywiołowymi	When I called him, he had already left. By the time help arrived, the survivors had been waiting for 3 days.	- czas Past Perfect Simple (powtórzenie) - czas Past Perfect Progressive
15. Believe it or not!	- porównywanie osób, rzeczy i miejsc - mówienie o wyniku, rezultacje czynności stanów: Było tak gorąco, że…. - wyrażanie zaskoczenia, niepokoju i radości	- zwroty i wyrazy związane z tajemniczymi i nadprzyrodzonymi zjawiskami - wyrażenia zaczynające się od przyimków in i out of (in a hurry, out of breath, in trouble)	It was so hot yesterday that…. It was such a hot day that… It's so beautiful. He is such a polite boy. How exciting! What a silly joke!	- stopniowanie przymiotników i przysłówków (powtórzenie) - zdania z określnikami so/such…(that) - zwroty wykrzyknikowe z so/such/how/what
16. Feeling sporty?	-relacjonowanie tego, co jest lub zostało powiedziane	- słownictwo związane ze sportem - związki wyrazowe (kolokacje) z czasownikami play, score, win, gain)	I am going to marry that girl. He told a friend (that) he was going to marry that girl.	- mowa zależna i niezależna
17. Fame	- relacjonowanie pytań, poleceń i próśb - mówienie o sławnych ludziach	- słownictwo związane ze sztuką i artystami	When are you leaving?, he asked He asked me when I was leaving. Don't tell anyone, I said. I told him not to tell anyone.	- słowa pytające (powtórzenie) - mowa zależna - przytaczanie pytań, poleceń i próśb

REVISION (UNITS 14 - 17) PROJECT 4: A CHARACTER FROM… (opis książkowego bohatera i jego przygód) TEST

Rozdział	Funkcje komunikacyjne i sprawności	Materiał leksykalny	Konstrukcje zdaniowe	Zakres materiału gramatycznego
18. Up to date	- przewidywanie przyszłych wydarzeń	- słownictwo związane z techniką, komputerami i wynalazkami przyszłości - czasowniki frazowe z break i come	I think she will pass the exam. I will have done my homework by dinner time. I'll call you as soon as I get home.	- czas Future Simple (powtórzenie) - czas Future Perfect Simple - zdania czasowe
19. Good buys	- proszenie - mówienie o istniejących możliwościach - wnioskowanie i tworzenie hipotez	- wyrazy i zwroty związane z robieniem zakupów, ubraniami i dodatkami do ubrań	This vase may/might/can be expensive. He can't be at the gym because it closes at 8 and it's 9. He must be at home.	- czasowniki modalne can, may, might, could, would (powtórzenie) - must/can't używane do wnioskowania
20. Our society	- przytaczanie argumentów - podkreślanie faktów	-słownictwo związane z problemami społecznymi (violence, poverty, unemployment) - zwroty z przyimkami on i by (on foot, on my own, by mistake)	Both my dogs are black. Neither dog is brown. All my cats are white. None of them is grey.	- określniki all/both/neither (powtórzenie) - określniki none/either - podwójne spójniki both..and/either..or/neither…nor
21. Made in the UK	- zapraszanie - przyjmowanie i odrzucanie zaproszeń	- słownictwo związane z wydarzeniami kulturalnymi - czasowniki frazowe z put i take	Would you like to come with me? Sounds like fun. Why not? If you hadn't eaten so much pizza last night, you wouldn't have got sick.	- zdania warunkowe trzeciego typu

REVISION (UNITS 18 - 21) PROJECT 5: MY COUNTRY! (stworzenie plakatu z informacjami o swojej ojczyźnie) TEST




IV REALIZACJA PROGRAMU NAUCZANIA

A. METODY PRACY

Zakładając, że głównym celem nauczania języka obcego jest wyposażenie ucznia w kompetencje językowe umożliwiające mu w przyszłości sprawne funkcjonowanie w realiach współczesnych społeczeństw, możemy uznać, iż najważniejszą funkcją nauczyciela powinna być pomoc uczniowi w osiągnięciu tego celu. Ostateczny wybór metody (lub metod) realizacji każdego programu nauczania należy oczywiście do nauczyciela, jednak można przyjąć, że ze względu na znaczną różnorodność celów nauczania i bardzo obszerny zakres materiału, jakim dysponuje nauczyciel żywego języka, metoda eklektyczna, polegająca na swobodnym wyborze poszczególnych elementów z różnych metod nauczania, wydaje się być godna polecenia. Stosowanie szerokiego spektrum metod i technik nauczania znacznie uatrakcyjnia i wzbogaca proces dydaktyczny, zapobiega znużeniu powtarzalnością stosowanych zadań, umożliwia uczniowi skuteczne nabywanie umiejętności językowych, natomiast nauczycielowi stwarza możliwość doskonalenia swojego warsztatu pracy i twórczego poszukiwania sposobów kształtowania kompetencji językowych uczniów. Nie bez znaczenia jest także fakt, iż uczniowie gimnazjum to młodzież będąca w okresie bardzo intensywnego dojrzewania fizycznego, emocjonalnego i intelektualnego; w tej fazie rozwoju następuje gwałtowny rozwój psychiki młodych ludzi, postępuje indywidualne różnicowanie, pojawia się zdolność do refleksji myślenia hipotetycznego. Gwałtowny rozwój osobowości daje uczniowi poczucie autonomii, intensyfikuje się proces kształtowania się odrębności i integralności osobowości poszczególnych uczniów. Ze względu na te m.in. cechy ucznia szkoły gimnazjalnej celowe wydaje się oparcie procesu dydaktycznego na zróżnicowanych pod względem merytorycznym i metodycznym zadaniach edukacyjnych.

Ponieważ Podstawa programowa określa cel nauczania języka angielskiego w gimnazjum jako „osiągnięcie poziomu opanowania języka zapewniającego w miarę sprawną komunikację językową”, umożliwienie uczniom wykształcenia szeroko rozumianej kompetencji komunikacyjnej nabiera kluczowego znaczenia w procesie nauczania języka obcego. W ten sposób określony cel nauczania języka realizowany być może z powodzeniem poprzez tzw. podejście komunikacyjne, które koncentruje się na umiejętności skutecznego porozumiewania się w języku obcym. Zgodnie z metodą komunikacyjna, wszystkie sytuacje występujące na zajęciach języka obcego mogą być pretekstem do komunikowania się; pamiętać wszakże należy, iż zadania dla uczniów powinny być tak projektowane i formułowane, by istniały autentyczne powody do komunikowania się. Nauczyciel języka obcego tak powinien organizować proces dydaktyczny, by uczniowie mieli możliwość nabywania umiejętności językowych w warunkach maksymalnie zbliżonych do naturalnych sytuacji porozumiewania się w życiu codziennym.

Ponieważ współczesna szkoła, zgodnie z założeniami reformy systemu edukacji, powinna wspierać uczniów w doskonaleniu tzw. kompetencji (umiejętności) kluczowych, wykorzystanie w nauczaniu języka angielskiego tzw. metody kognitywnej sprzyjać powinno realizacji przyjętych celów nauczania. Metoda kognitywna zakłada, że posługiwanie się językiem jest innowacyjne i za cel nauki języka obcego przyjmuje kształtowanie kompetencji językowej; kompetencja ta pozwala użytkownikowi języka, dzięki opanowaniu przez niego pewnego zbioru reguł gramatycznych, rozumieć i samodzielnie tworzyć w języku obcym nieskończenie wiele poprawnych komunikatów językowych. Metoda ta dopuszcza mediacje języka ojczystego w toku wyjaśniania problemów językowych; poprzez dochodzenie do właściwej formy lingwistycznej metodą prób i błędów uczący się mają poczucie świadomego kierowania własnym procesem uczenia się oraz podmiotowej roli w procesie dydaktycznym. W początkowym etapie uczenia się języka obcego przydatna może się okazać metoda audiolingwalna. Metoda ta zakłada, że nauczanie powinno odbywać się poprzez wielokrotne powtarzanie zwrotów w obcym języku, aż do momentu zautomatyzowania reakcji ucznia. Uczeń reaguje na określony kontekst w wyniku powtarzanych ćwiczeń, pokonując stopniowo przyzwyczajenia językowe przenoszone z języka ojczystego.

Aczkolwiek kompetencja komunikacyjna jest zdecydowanym priorytetem w większości programów nauczania języków obcych, nauczyciel nie może zapominać o kształtowaniu kompetencji lingwistycznej; posługiwanie się językiem obcym o wysokim poziomie poprawności stosowanych form językowych może w przyszłości, po ukończeniu następnych etapów edukacji, okazać się niezwykle ważne dla młodych Polaków żyjących i realizujących się zawodowo w zjednoczonej Europie. Niektóre techniki tzw. metody gramatyczno-tłumaczeniowej mogą bardzo skutecznie wspomóc kształtowanie kompetencji lingwistycznej.

Niezależnie od wielu możliwości, jakie oferują nauczycielowi różne metody nauczania oraz bogata oferta różnorodnych materiałów dydaktycznych, pamiętać także należy o konieczności rozpoznania typów osobowości uczniów; w zależności od dominujących u poszczególnych uczniów stylów uczenia się learning styles, różna będzie przydatność poszczególnych metod i technik nauczania w procesie nauczania języka obcego.

We współczesnej metodyce nauczania języków obcych dużą wagę przywiązuje się do doboru technik nauczania gwarantujących harmonijny rozwój umiejętności reprezentowanych przez prawą i lewą półkulę mózgową; proces dydaktyczny aktywizować powinien obie półkule, wspomagając tym samym zarówno myślenie wizualne, „holistyczne” (myślenie „prawopółkulowe”), jak i myślenie analityczne, abstrakcyjne (myślenie „lewopółkulowe”).

B. TECHNIKI NAUCZANIA

Stosowane w czasie realizacji programu techniki doskonalenia sprawności językowych powinny oczywiście być dostosowane do możliwości percepcyjnych intelektualnych uczących się. Dobór technik nauczania powinien służyć integrowaniu sprawności językowych, tak aby uczeń mógł mieć świadomość wszechstronności i uniwersalności nabywanych przez niego kompetencji językowych.

Techniki doskonalące sprawność mówienia

Sprawność mówienia jest podstawowym warunkiem skutecznej komunikacji; umiejętność ta rozwijana jest w trakcie:

• wprowadzania nowego materiału językowego, a następnie jego utrwalania

• rozwijania umiejętności komunikacyjnych na bazie poznanej przez uczniów leksyki i struktur języka

W celu doskonalenia sprawności mówienia stosować można:

• dialogi i elicytację krótkich reakcji językowych

• gry i zabawy komunikacyjne

• symulacje i odgrywanie ról

• opisy (miejsc, osób)

• wypowiedzi sterowane (uczeń ma za zadanie zrealizowanie krótkiej prezentacji ustnej według wskazanych punktów)

• opowiadanie (storytelling)

• technikę mini-dramatyzacji (drama)

W czasie doskonalenia umiejętności mówienia niezwykle ważne jest dostarczenie uczniom bodźców, które zachęcą ich do mówienia; rolę takiego bodźca doskonale mogą spełnić wszelkiego typu materiały wizualne (np. ilustracje, fotografie, widokówki, plakaty, itp.). Tak więc na lekcjach języka angielskiego wykorzystywać można takie techniki jak:

• opis ilustracji

• tworzenie „historyjki obrazkowej”

• wyszukiwanie różnic

• „zgadywanka obrazkowa” - identyfikacja obrazka wybranego i opisywanego przez jednego ucznia

• wnioskowanie z obrazka - poszerzanie opisu ilustracji o wnioskowanie na temat elementów, które przedstawia

Techniki doskonalące umiejętność pisania

Rozwijanie umiejętności pisania na lekcjach języka angielskiego ma na celu:

• ćwiczenie umiejętności tworzenia krótkich wypowiedzi pisemnych - wyrażanie opinii, sądu, krótki opis

• naukę tworzenia dłuższych form pisemnych: notatka, list, streszczenie, krótkie opowiadanie

Doskonaląc umiejętność pisania w języku obcym nauczyciel w swojej pracy wykorzystywać może następujące techniki:

• pracę z tzw. tekstem modelowym poprzez wykonywanie ćwiczeń na uzupełnienie luk, wybór poprawnej formy (multiple choice), wyszukiwanie synonimów, ćwiczenia typu terror correction

• pisanie planu wypowiedzi (pisemnej bądź ustnej)

• pisanie fragmentu tekstu (np. jako uzupełnienie tekstu, z którym uczniowie pracują na zajęciach lekcyjnych)

• tworzenie dłuższej wypowiedzi pisemnej na wskazany temat

• ćwiczenie w dokonywaniu korekty własnej pracy pisemnej lub też pracy koleżanki czy kolegi

• tworzenie krótkich form użytkowych (notatka, zaproszenie, życzenia)

• pisanie listów

Ważne jest także stworzenie uczniom możliwości kontaktu i pracy z tekstami o różnej tematyce i zróżnicowanym stopniu trudności w trakcie wykonywania zadań służących doskonaleniu umiejętności czytania: im większe obszary leksyki uczeń pozna pracując z tekstami, tym łatwiejsze powinno okazać się stworzenie własnego tekstu w języku obcym i wyrażenie w nim własnych myśli i sądów.

Techniki doskonalące sprawność czytania

Teksty przeznaczone do zadań typu reading comprehension wykorzystywane są w procesie nauczania języka obcego do:

• wprowadzania nowego materiału językowego (przede wszystkim leksyki i frazeologii języka)

• rozwijania sprawności czytania ze zrozumieniem różnego rodzaju tekstów

Pracując z tekstem na lekcji języka obcego nauczyciel stara się rozwijać u uczniów następujące sprawności:

• czytanie w celu zrozumienia ogólnego sensu tekstu

• czytanie w celu wyszukania wskazanej/potrzebnej szczegółowej informacji

W doskonaleniu umiejętności czytania ze zrozumieniem nauczyciel może wykorzystywać następujące techniki:

• udzielanie przez uczniów odpowiedzi na pytania do tekstu - comprehension questions

• udzielanie przez uczniów odpowiedzi typu: prawda/fałsz

• wskazywanie określonych informacji w tekście

• uzupełnianie brakujących informacji

• poprawianie informacji błędnych

• ćwiczenia w uzupełnianiu luk informacyjnych

• porządkowanie informacji we wskazanej kolejności

• układanie fragmentów tekstu we właściwej kolejności

• dopasowywanie tytułów do paragrafów tekstu

Techniki doskonalące umiejętność rozumienia ze słuchu

Materiały językowe (nagrania, teksty) wykorzystywane w ćwiczeniach typu listening comprehension są bardzo przydatne przy:

• wprowadzaniu nowego materiału językowego

• rozwijaniu sprawności rozumienia ze słuchu różnego typu przekazów językowych, odbieranych ze pośrednictwem mediów

Ucząc uczniów rozumienia ze słuchu należy, podobnie jak w przypadku doskonalenia umiejętności rozumienia tekstu pisanego, rozwijać następujące sprawności:

• słuchanie w celu zrozumienia ogólnego sensu komunikatu

• słuchanie w celu wyszukania wskazanej/potrzebnej informacji szczegółowej

W procesie doskonalenia umiejętności rozumienia ze słuchu przydatne być mogą następujące techniki:

• udzielanie odpowiedzi na pytania sprawdzające zrozumienie - comprehension questions

• udzielanie odpowiedzi na pytania typu: prawda/fałsz

• zaznaczanie odpowiedniego słowa lub frazy (wg instrukcji do ćwiczenia)

• uzupełnianie tekstu z lukami

• porządkowanie informacji we wskazanej kolejności

• wypełnianie tabel

• notowanie

• relacjonowanie treści usłyszanego komunikatu (w formie ustnej lub pisemnej)

Techniki doskonalenia umiejętności uczniów w zakresie znajomości struktur gramatycznych i leksyki

Znajomość struktur gramatycznych i leksyki stanowi podstawę budowania kompetencji lingwistycznej użytkownika języka. W celu doskonalenia tzw. sub - skills można stosować następujące techniki:

Znajomość gramatyki

• ćwiczenia automatyzujące (automatic drills)

• ćwiczenia z luką informacyjną

• technikę testu wielokrotnego wyboru

• technikę „rozsypanki zdaniowej”

• technikę substytucji (podstawiania)

• ćwiczenia w poprawianiu błędów - error correction

• technikę transformacji zdaniowej (parafrazy) - pracując z uczniami, których umiejętności językowe umożliwiają efektywne wykorzystanie tego typu zadania gramatycznego

Znajomość leksyki

Starając się umożliwić uczniom poszerzanie ich zasobności leksykalnej, stosować możemy następujące techniki:

• technikę testu wielokrotnego wyboru

• technikę „rozsypanki zdaniowej”

• technikę tworzenia tematycznych grup wyrazowych

• ćwiczenia słowotwórcze word formation

• techniki asocjacyjne - mind mapping

• tworzenie zdań/dialogów z wyrazami i zwrotami językowymi, które uczniowie powinni opanować

• ćwiczenia, których celem jest kojarzenie wyrazów z dźwiękiem, przedmiotem lub obrazem

Dostępne obecnie na rynku materiały dydaktyczne do nauki języka angielskiego oferują bogaty i różnorodny asortyment zestawów ćwiczeń z zakresu gramatyki i leksyki języka. Rolą nauczyciela jest więc dokonanie wyboru zadań odpowiednich dla uczniów i właściwe ich włączenie do procesu realizacji treści programowych na lekcjach języka obcego.

C. MATERIAŁY NAUCZANIA

Podstawowe pomoce w realizacji programu to podręcznik, ćwiczenia dla ucznia, nagrania audio, tablice i zeszyt.

Podręcznikami dopasowanymi do niniejszego programu są „Say Yes to English” (część 1,2,3) autorstwa H.Q.Mitchell, J. Scott publikowane przez wydawnictwo MM Publications. Nie oznacza to jednak, że nie możemy wybrać innego podręcznika posiadającego rekomendację MENiS. Dopasowanie polega na tym, że w programie przedstawiono szczegółowy zakres treści nauczania w powiązaniu ze wszystkimi trzema częściami tego podręcznika (rozdział III) oraz przykładowe testy, scenariusze lekcji i prace projektowe w oparciu o ten podręcznik (rozdział VI).

Ponadto trzyczęściowy kurs „Say Yes to English” spełnia wszystkie wymogi stawiane nauczaniu języka angielskiego na III etapie edukacyjnym. Jest treściowo interesujący dla młodzieży w wieku gimnazjalnym, jednocześnie zapewnia osiągnięcie celu nadrzędnego, jakim jest opanowanie poziomu języka angielskiego umożliwiającego sprawną komunikację w sytuacjach życia codziennego.

Umiejętnie łączy zagadnienia gramatyczne, przydatne słownictwo, interesującą tematykę funkcjami językowymi. Cztery podstawowe sprawności językowe (słuchanie, czytanie, mówienie i pisanie) są rozwijane w sposób zintegrowany poprzez ćwiczenia oparte na typowych codziennych sytuacjach i problemach.

Kurs „Say Yes to English” składa się z trzech podręczników (Student's Book), część 1 przeznaczona jest dla gimnazjalistów rozpoczynających naukę (beginners), część 2 to poziom podstawowy (elementary), a ukończenie części 3 zapewnia osiągnięcie poziomu niższego średniozaawansowanego (pre-intermediate). Każda z trzech części podręcznika składa się z 21 zasadniczych rozdziałów i pięciu rozdziałów powtórzeniowych i z dodatkowych elementów uzupełniających pracę lekcyjną m.in.: z pięciu propozycji prac projektowych oraz ilustrowanych ćwiczeń do wykonania w parach (zestawy dla ucznia A i B). Jeżeli dysponujemy podstawowym wymiarem godzin nauczania języka angielskiego w gimnazjum, czyli trzema godzinami tygodniowo, możemy realizować jedną część kursu w jednym roku szkolnym.

Poniżej podajemy przykładowe rozplanowanie pracy z podręcznikiem „Say Yes to English”, część 1:

Introduction Unit „Hello” - 4 lekcje

Unity 1-4 + Revision+Test - 16 lekcji

Unity 5-8 + Revision +Test - 16 lekcji

Unity 9-13 + Revision + Test - 16 lekcji

Unity 14-17 + Revision + Test - 16 lekcji

Unity 18 - 21 + Revision + Test - 16 lekcji

co stanowi razem 84 godziny lekcyjne. Przyjmując, że rok szkolny obejmuje około 35 tygodni nauki, czyli około 100 godzin lekcji języka angielskiego, zostaje nam do dyspozycji jeszcze około 20 godzin, które możemy wykorzystać np. na okres bezpodręcznikowy, lekcje o tematyce okolicznościowo-kulturowej, lekcje z wykorzystaniem innych materiałów nauczania, dodatkowe testy.

Wszystkie części podręcznika „Say Yes to English” są zaopatrzone w dodatkowe komponenty, które omawiamy poniżej:

• Zeszyt ćwiczeń dla ucznia (Workbook) zawierający:

- dodatkowe ćwiczenia (w kolorze) do każdego rozdziału podręcznika uwzględniając podział na lekcje;

- ćwiczenia rozwijające prawidłową wymowę do wykonania z kasetą/CD;

- dodatkowe ćwiczenia do każdego rozdziału powtórzeniowego;

- dwie historyjki podzielone na epizody rozwijające umiejętność czytania;

- CD ROM z dialogami i ćwiczeniami intonacyjnymi z podręcznika oraz ćwiczeniami fonetycznymi z zeszytu ćwiczeń.

• Zeszyt pomocniczy (Study Companion) zawierający wyrazy i zwroty z każdej lekcji wraz z przykładami zdań i tłumaczeniem na język polski. Zeszyt pomocniczy zawiera również komentarze gramatyczne w języku polskim oraz ćwiczenia rozwijające słownictwo.

• Interaktywny CD ROM z prezentacjami każdego z rozdziałów zawierającymi teksty, dźwięk i ilustracje.

• Zeszyt ćwiczeń dla nauczyciela zawierający prawidłowo wypełnione ćwiczenia (klucz) z zeszytu ćwiczeń ucznia wraz z wykonanymi ćwiczeniami fonetycznymi.

• Książkę dla nauczyciela (Teacher's book), w skład której wchodzą:

- cały materiał obecny w podręczniku ucznia wraz z kolorowymi ilustracjami;

- informacje o zawartości i etapach lekcji, przejrzyste instrukcje dotyczące prezentacji materiału i wykonania ćwiczeń, rady dotyczące planowania lekcji oraz odpowiedzi do wszystkich ćwiczeń;

- teksty wszystkich ćwiczeń do wykonania z magnetofonem oraz propozycje dodatkowych ćwiczeń;

• Pakiet materiałów pomocniczych dla nauczyciela (Teacher's Resource Pack), w skład którego wchodzą plakaty, mapy, karty z ilustracjami mogące stanowić pomoc przy ćwiczeniach typu Warm-up lub przy ćwiczeniach dodatkowych; cały materiał z pakietu materiałów pomocniczych może być powielany.

• Kasety/CD do użytku w klasie zawierają:

- wszystkie dialogi pojawiające się w prezentacjach;

- większość ćwiczeń rozwijających słownictwo;

- wszystkie ćwiczenia fonetyczne i intonacyjne.

Wszelkie nagrane ćwiczenia są oznaczone symbolem kasety zarówno w podręczniku, jak i w książce nauczyciela.

• Broszura z testami + CD ROM zawiera:

- 5 testów powtórzeniowych odpowiadających rozdziałom powtórzeniowym w podręczniku (Revision);

- 11 quizów, których tematem jest słownictwo (jeden quiz na dwa unity);

- śródroczny i końcowo roczny test;

- CD ROM zawiera cały materiał z broszury w formie elektronicznej, co daje nauczycielowi sposobność dodania, pominięcia lub zmiany kolejności ćwiczeń zgodnie z potrzebami uczniów.

Dodatkowymi pomocniczymi materiałami nauczania są także:

• słowniki angielsko-polskie / polsko-angielskie i angielskojęzyczne

• książki prezentujące wiedzę o krajach anglosaskich

• lektury, czyli pozycje książkowe w wersji uproszczonej i oryginalnej

• książki do nauki gramatyki

• książki ćwiczące sprawności językowe (np. listening, reading)

• prasa w języku angielskim

• autentyczne materiały językowe np. broszury, ulotki, bilety, reklamy

• materiały w języku angielskim z Internetu

• materiały audio i wideo (np. nagrania radiowe, kasety realioznawcze)

• materiały multimedialne (np. CD-ROM-y, programy komputerowe)

• pomoce wizualne (np. mapy, plakaty, plansze, widokówki)

Im więcej materiałów uzupełniających, szczególnie tych autentycznych gromadzonych przez nauczycieli i uczniów, tym bardziej atrakcyjne mogą być lekcje. Materiał podręcznikowy poparty materiałami z innych źródeł lepiej trafia do świadomości uczących się. Dodatkowe materiały mogą być także wykorzystane w pracy samodzielnej uczniów: lekcyjnej i pozalekcyjnej, mogą pomóc w rozwijaniu ich sprawności językowych i przekazywaniu wiedzy o krajach angielskiego obszaru językowego. Jakie dodatkowe materiały będą używane do realizacji niniejszego programu zostawiamy do wyboru nauczycielowi, uczniom i rodzicom.

Oferta słowników, czasopism, kaset audio i wideo oraz innych dodatkowych książek do nauki języka angielskiego jest bardzo bogata.

Możemy jednakże wymienić, co w tej dziedzinie oferuje wydawnictwo MM Publications i jak można wykorzystać ich publikacje przy realizacji tego programu:

• Seria M. Q. Mitchell „Enter the World of Grammar” (na różnych poziomach) prezentuje szereg różnorodnych ćwiczeń gramatycznych m.in. ćwiczenia w mówieniu wykorzystujące struktury gramatyczne.

• Seria E. Moutsou, S. Parker „Plus” na różnych poziomach doskonali w sposób zintegrowany umiejętności słuchania, mówienia i pisania.

• Seria E. Moutsou , S Parker „Plus Extra” rozwija sprawności rozumienia tekstu czytanego i komunikowania się w różnych sytuacjach językowych.

• Lektury na różnych poziomach z serii „Graded Readers” posiadają następujące komponenty: książki dla ucznia, książki ćwiczeniowe, kasety audio/CD i książki nauczyciela.

• Seria M. Q. Mitchell „Live English Grammar” prezentuje zestawy ćwiczeń gramatycznych na różnych poziomach.

D. MOŻLIWOŚCI MODYFIKACJI PROGRAMOWYCH

Biorąc pod uwagę trzyletni czas trwania realizacji programu nauczania w gimnazjum, zróżnicowane możliwości intelektualne uczniów musimy liczyć się z ewentualnością dokonywania zmian niniejszym programie.

Poza tym, mimo, iż zakładamy, że jest to program przeznaczony dla młodzieży rozpoczynającej naukę języka angielskiego w gimnazjum możemy mieć w klasie/grupie uczniów, którzy już uczyli się języka angielskiego czy to w szkole podstawowej czy w szkołach językowych czy też prywatnie. Stąd uwzględniając ten ostatni czynnik możemy dokonywać modyfikacji już samym początku wprowadzania programu, zakładając na przykład szybsze tempo realizowania treści nauczania, szczególnie w klasie pierwszej. Możemy mieć również do czynienia z dość częstym zjawiskiem zróżnicowania wyjściowego poziomu językowego uczniów, tzw.: „mixed ability class”. Wtedy powinniśmy zastanowić się nad wprowadzeniem w czasie zajęć dodatkowych ćwiczeń i zadań dla uczniów chętnych i zróżnicowaniem pracy domowej.

Modyfikacja programu nauczania powinna następować także na bieżąco i tu zadaniem nauczyciela jest stała obserwacja pracy uczniów, przewidywanie i określanie kłopotów, jakie napotykają w nauce. Dzięki temu można położyć większy nacisk na treści nauczania, z którymi uczniowie mają problemy np. sprawność rozumienia ze słuchu czy sprawność mówienia

W omówionych w rozdziale II treściach nauczania sugerujemy pewną dozę dowolności i wyboru.

Mianowicie istnieje możliwość rezygnacji z wprowadzania niektórych struktur gramatycznych zaznaczonych za pomocą znaku *, niektóre hasła tematyki i leksyki celowo prezentujemy jako „wybrane zagadnienia, problemy, słownictwo”, licząc się z różnymi zainteresowaniami młodzieży, oraz ich możliwościami intelektualnymi i językowymi.

Ostatnim, ale nie mniej istotnym czynnikiem warunkującym konieczność zmian jest inny niż typowy wymiar godzin (3 godziny tygodniowo w każdej klasie). W przypadku zmniejszonej liczby godzin lekcyjnych powinniśmy zrezygnować z wprowadzania treści, które uznamy za mniej istotne lub ograniczyć pracę z materiałem pozapodręcznikowym bądź zmniejszyć czas przeznaczony na prace projektowe i ich prezentację podczas zajęć. Gdy mamy do czynienia ze zwiększonym wymiarem godzin lekcyjnych wtedy możemy dodać hasła programowe nieujęte w treściach nauczania lub skoncentrować się na doskonaleniu sprawności, które sprawiają problemy naszym uczniom i są czasochłonne np. sprawność mówienia czy pisania. Dysponując większą ilością godzin możemy realizować szerzej tematykę ścieżek edukacyjnych, jednocześnie rozwijając zainteresowania młodzieży w różnych dziedzinach i doskonaląc ich umiejętności językowe w sposób zintegrowany.




Nazwa ścieżki edukacyjnej i rozdziału	Tematyka
EDUKACJA EKOLOGICZNA “The Word around us” Say Yes 1 “Save our planet” Say Yes 2 “Give Earth a chance” Say Yes 3	niszczenie środowiska naturalnego habitats destruction, wycinanie lasów disappearing forests, zagrożone
EDUKACJA PROZDROWOTNA “Do you like sports?” Say Yes 1 “What's healthy?”Say Yes 2 “You are what you eat” Say Yes 3 “Feeling sporty?” Say Yes 3	sporty, promowanie zdrowego trybu życia keeping, fit, ćwiczenia fizyczne exercising, zdrowe odżywianie eating healthy, problemy zdrowotne I ich zapobieganie hotline for colds
EDUKACJA MEDIALNA „The art. of music” Say Yes 1 “That's entertainment” Say Yes 2 “The beat goes on” Say Yes 3 “Keep in touch” Say Yes 3	historia pisma The history of writing, wynalazek radia Radio waves, programy telewizyjne TV programmes, historia muzyki rozrywkowej, kino Behind the scenes, quiz radiowy, notatki prasowe
EDUKACJA EUROPEJSKA “I was there” Say Yes 1 “Getting about” Say Yes 2 “Stories from the past” Say Yes 2 “Have you been there?” Say Yes 2 “Seeing the world” Say Yes 3 “Fame” Say Yes 3	poznawanie interesujących miejsc w krajach europejskich The Tower of London Edinburgh Castle, the church of the Sagrada Familia in Barcelona, Petra: the Rose-Red City, Discover Malta!, When in Rome…, kultura Picasso, tradycje, potrawy różnych regionów Europy




V OCENIANIE

A. UWAGI OGÓLNE

Ocena szkolna pełnić może różne funkcje, dwie z nich, funkcja klasyfikująca oraz funkcja diagnostyczna, pełnią istotną role w obecnym systemie edukacyjnym. Funkcja klasyfikująca jest ważna przy ocenie poziomu opanowania wiedzy i zakresu umiejętności uczniów, porównywaniu efektywności programów nauczania, porównywaniu osiągnięć uczniów aspekcie obowiązujących standardów. Ocenianie klasyfikujące jest istotnym źródłem informacji dl dyrekcji szkoły i organów nadzoru pedagogicznego. W pracy nauczyciela przedmiotu większą rolę odgrywać powinna funkcja diagnostyczna oceny, przydatna przy:

• analizie i opisie rozwoju kompetencji ucznia

• rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb edukacyjnych uczniów

• określaniu efektywności stosowanych metod i technik pracy

• udzielaniu informacji zwrotnej uczniom i rodzicom

• podejmowaniu działań zmierzających do poszerzania obszaru autonomii ucznia i brania prze niego współodpowiedzialności za proces uczenia się

Przyjmuje się obecnie, że w procesie nauczania i uczenia się bardzo istotną rolę pełni tzw. ocenianie wspierające (wspomagające), którego celem jest obserwacja i stymulowanie rozwoju ucznia. Ocenianie wspomagające powinno towarzyszyć ocenianiu sumującemu (klasyfikującemu) w procesie dydaktycznym, a w początkowej fazie nauczania języka obcego powinno nawet je wyprzedzać. W ocenianiu wspierającym nauczyciel:

• stosuje różne formy zachęcenia uczniów do podejmowania prób swobodnego używania języka

• często stosuje pochwały (w formie werbalnej i niewerbalnej)

• przekazując informację zwrotną uczniowi lub jego rodzicom zwraca głównie uwagę na to, co uczeń potrafi, w mniejszym stopniu koncentrując się na brakach jego wiedzy

• stara się upowszechniać osiągnięcia uczniów

Niezależnie jednak od wspierającej i motywującej funkcji oceniania, nauczyciel w swojej pracy dydaktycznej wykorzystuje przedmiotowy system oceniania oparty na ocenie szkolnej, zapisywanej zgodnie z prawem jako następujące stopnie szkolne:

celujący (6)

bardzo dobry (5)

dobry (4)

dostateczny (3)

dopuszczający (2)

niedostateczny (1)

Co i jak oceniamy na lekcjach języka angielskiego?

• cztery podstawowe sprawności językowe: mówienie, pisanie, czytanie ze zrozumieniem, rozumienie ze słuchu

• zintegrowane sprawności językowe

• prace projektowe (jest powszechną praktyką, iż prace wykonane techniką projektu, jeśli podlegają ocenie, ocenianie są z reguły bardzo wysoko, jako dodatkowy wkład pacy ucznia w jego proces kształcenia językowego; w tym przypadku ocena spełnia funkcje motywowania i nagradzania)

• zadania dodatkowe, wykonane przez ucznia

Stopień opanowania poszczególnych sprawności językowych przez uczniów można sprawdzać przy pomocy tzw. testów obiektywnych, składających się z zadań zamkniętych, takich jak:

• testy wielokrotnego wyboru

• ćwiczenia przyporządkowania

• ćwiczenia prawdy/fałszu,

oraz przy pomocy testów subiektywnych, składających się z zadań otwartych, jak na przykład:

• zadania z luką

• ćwiczenia krótkiej reakcji językowej

• ćwiczenia rozszerzonej odpowiedzi

• wypowiedzi pisemne

• prezentacje ustne

Testy obiektywne oceniane są w skali punktowej; suma uzyskanych punktów za poprawnie udzielone odpowiedzi przeliczana jest na sprawność wyrażoną w skali procentowej. Uczniowie muszą oczywiście znać kryteria oceniania testów stosowane przez nauczyciela. Umiejętności sprawdzane przy pomocy zadań otwartych oceniane są w skali ocen szkolnych; istotną sprawą jest określenie tzw. wymagań programowych, czyli poziomu oczekiwanych osiągnięć uczniów na poszczególne oceny szkolne;

• wymagania konieczne obejmują wiadomości i umiejętności niezbędne w dalszej edukacji

• wymagania podstawowe obejmują wiadomości i umiejętności najważniejsze z punktu widzenia dalszej edukacji, proste i stosunkowo łatwe do opanowania przez uczniów przeciętnie zdolnych

• wymagania rozszerzające obejmują wiadomości i umiejętności o większym stopniu trudności przyswajania, poszerzające relacje pomiędzy różnymi elementami treści oraz istotne w logicznej strukturze przedmiotu

• wymagania dopełniające obejmują pełny zakres wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania

• wymagania wykraczające obejmują wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza realizowany program nauczania, wynikające z indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów.

B. PROPONOWANE KRYTERIA OCENIANIA POSZCZEGÓLNYCH SPRAWNOŚCI JĘZYKOWYCH

Poziom oczekiwanych osiągnięć w zakresie umiejętności mówienia - speaking

Wymagania konieczne (na ocenę dopuszczającą)

Uczeń potrafi:

• przekazać bardzo prosty komunikat (ze znacznymi trudnościami)

• posługiwać się podstawowymi strukturami gramatycznymi i leksyką w ograniczonym zakresie

Wymagania podstawowe (na ocenę dostateczną)

Uczeń potrafi:

• przekazać prosty komunikat (z pewnymi trudnościami)

• w trakcie mówienia posługiwać się w miarę poprawnym językiem (w ograniczonym zakresie struktur języka i leksyki)

• posługując się prostym językiem wypowiedzieć się na tematy związane ze sprawami życia codziennego

Wymagania rozszerzające (na ocenę dobrą)

Uczeń potrafi:

• przekazać wiadomość w sposób poprawny i zrozumiały dla odbiorcy

• posługiwać się poprawnym językiem, popełniając nieliczne błędy, które nie zakłócają komunikacji

• w miarę swobodnie wypowiadać się na tematy życia codziennego

• podejmować próby wypowiadania się na tematy bardziej złożone

Wymagania dopełniające (na ocenę bardzo dobrą)

Uczeń potrafi:

• przekazać wiadomość, mówiąc płynnie i posługując się poprawnym językiem

• unikać błędów w trakcie ustnych prezentacji

• wypowiadać się na trudniejsze, bardziej złożone tematy

• w naturalny sposób zabierać głos w dyskusji

Wymagania wykraczające (na ocenę celującą)

Uczeń potrafi:

• płynnie i bezbłędnie przekazać wiadomość

• posługiwać się rozbudowaną leksyką i frazeologią

• rozróżniać rejestry języka

• uczeń spełnia wymagania dopełniające

Poziom oczekiwanych osiągnięć w zakresie umiejętności pisania - writing

Wymagania konieczne (na ocenę dopuszczającą)

Uczeń potrafi:

• napisać zdania zawierające podstawowe struktury gramatyczne

• napisać krótką wypowiedź, posługując się bardzo ograniczonym zakresem leksyki

• w trakcie pracy nad tekstem korzystać ze słownika dwujęzycznego

Wymagania podstawowe (na ocenę dostateczną)

Uczeń potrafi:

• w ograniczonym zakresie wykorzystywać w pracach pisemnych bardziej złożone struktury gramatyczne i słownictwo

• napisać krótki tekst zgodny z podanym tematem

• w pracach pisemnych potrafi zrealizować główne punkty zawarte w poleceniach

• w prostych i krótkich pracach pisemnych potrafi zachować znaczną poprawność gramatyczną

Wymagania rozszerzające (na ocenę dobrą)

Uczeń potrafi:

• napisać pracę zawierającą bardziej złożone struktury gramatyczne i w miarę rozbudowaną leksykę

• w sposób spójny zorganizować tekst, realizując punkty zawarte w poleceniach

• napisać dłuższą pracę o dużym stopniu poprawności językowej

• zachować wymaganą długość tekstu

Wymagania dopełniające (na ocenę bardzo dobrą)

Uczeń potrafi:

• napisać pracę uwzględniającą bardziej złożone struktury gramatyczne i leksykę

• z łatwością zredagować dobrze zorganizowany i spójny tekst

• różnicować styl wypowiedzi pisemnych

• pisać teksty poprawne pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym

Wymagania wykraczające (na ocenę celującą)

Uczeń potrafi:

• posługiwać się strukturami gramatycznymi i leksyką o znacznym stopniu złożoności

• wykazać oryginalnością ujęcia tematu

• spełnia wszystkie wymagania dopełniające

Poziom oczekiwanych osiągnięć w zakresie umiejętności rozumienia tekstu czytanego - reading comprehension

Wymagania konieczne (na ocenę dopuszczającą)

Uczeń potrafi:

• zrozumieć ogólny sens prostego tekstu i znaczną część tekstu bardziej rozbudowanego

• wyszukać część kluczowych dla tekstu informacji

• w miarę sprawnie posługiwać się słownikiem dwujęzycznym w trakcie pracy z tekstem

Wymagania podstawowe (na ocenę dostateczną)

Uczeń potrafi:

• zrozumieć ogólny sens prostego tekstu i znaczną część tekstu bardziej rozbudowanego

• wyszukać większość informacji kluczowych dla tekstu

• w miarę skutecznie stosować różne techniki pracy z tekstem

Wymagania rozszerzające (na ocenę dobrą)

Uczeń potrafi:

• zrozumieć zdecydowaną większość dłuższego i bardziej złożonego tekstu

• wyszukać kluczowe informacje

• sprawnie korzystać z różnych technik pracy z tekstem

• samodzielnie dokonać interpretacji tekstu o średnim poziomie trudności

Wymagania dopełniające (na ocenę bardzo dobrą)

Uczeń potrafi:

• zrozumieć całość dłuższych i bardziej złożonych tekstów

• sprawnie i w określonym czasie wyszukać kluczowe dla tekstu informacje

• samodzielnie dokonać interpretacji tekstu, określić różne konteksty znaczeniowe

• pracować z tekstami z różnych źródeł i o zróżnicowanym poziomie trudności

Wymagania wykraczające (na ocenę celującą)

Uczeń potrafi:

• bez trudu wydobyć wszystkie informacje i przekształcić je w całkowicie poprawną pod względem językowym wypowiedź pisemną

• dokładnie zrelacjonować treść usłyszanego nagrania czy rozmowy

• uczeń spełnia wszystkie wymagania dopełniające

Poziom oczekiwanych osiągnięć w zakresie znajomości struktur gramatycznych i leksyki - grammar and lexis

Wymagania konieczne (na ocenę dopuszczającą)

Uczeń potrafi:

• poprawnie posługiwać się niewielką ilością prostych struktur gramatycznych (często jednak popełniając błędy zakłócające komunikacje)

• stosować bardzo ograniczony zakres słownictwa - minimum komunikacji

• w testach obiektywnych uczeń uzyskuje 40 - 54% punktów możliwych do uzyskania

Wymagania podstawowe (na ocenę dostateczną)

Uczeń potrafi:

• prawidłowo stosować proste struktury gramatyczne objęte programem nauczania, popełniając jednak czasami błędy

• poprawnie używać ograniczonego zakresu słownictwa

• w testach obiektywnych uczeń uzyskuje 55 - 69% punktów możliwych do uzyskania

Wymagania rozszerzające (na ocenę dobrą)

Uczeń potrafi:

• operować prostymi strukturami zdaniowymi i z powodzeniem stosować część struktur złożonych

• posługiwać się stosunkowo rozbudowaną leksyką, dostosowaną do kontekstu sytuacyjnego wypowiedzi

• w testach obiektywnych uzyskuje 70 - 84% punktów możliwych do uzyskania

Wymagania dopełniające (na ocenę bardzo dobrą)

Uczeń potrafi:

• potrafi poprawnie operować prostymi strukturami zdaniowymi, z powodzeniem stosuje też znaczną ilość struktur złożonych

• stosować szeroki zakres słownictwa odpowiedni do zadania

• w testach obiektywnych uzyskuje 85 - 95% punktów możliwych do uzyskania

• spełnia wszystkie wymagania dopełniające

Wymagania wykraczające (na ocenę celującą)

Uczeń potrafi:

• budować zdania o stosunkowo złożonej strukturze

• rozróżniać odmienne konteksty zastosowania leksyki

• w testach obiektywnych uzyskuje 96 - 100% punktów możliwych do uzyskania

• spełnia wszystkie wymagania dopełniające

3. SAMOOCENA UCZNIA

W procesie uczenia się ocenianie pełni niezwykle ważną rolę. Nauczyciel będący organizatorem i animatorem procesu dydaktycznego, postrzegany jest jako osoba odpowiedzialna za właściwe ocenianie osiągnięć uczniów, motywowanie ich do nauki i wspomaganie w pokonywaniu trudności. Niezależnie jednak do roli nauczyciela w procesie nauczania, bardzo ważna jest także samoocena ucznia, jego zdolność świadomego uczestniczenia we własnym kształceniu i, co może jest najistotniejsze, jego świadomość własnych osiągnięć i przyrostu wiedzy.

Różne formy ewaluacji zajęć lekcyjnych (np. ankieta, dyskusja) proponowane przez nauczyciela pomagają uczniom w uświadomieniu sobie celowości działań, w których uczestniczą. Oceniając komponenty lekcji uczniowie uczą się określać swoje potrzeby, możliwości i braki.

Nauczyciel może ułatwić swoim uczniom wybór skutecznych strategii uczenia się, jeśli co pewien okres czasu poprosi uczniów o odpowiedź na pytania typu:

• czego nauczyłeś/nauczyłaś się na dzisiejszej lekcji?

• które ćwiczenia podobały ci się?

• które zadania sprawiły ci trudność?

• nad jakimi zagadnieniami, twoim zdaniem, powinieneś/powinnaś więcej pracować?

• w jaki sposób będziesz starał/starała się opanować poznany materiał językowy?

Pożądaną formą wdrażania uczniów do dokonywania samooceny jest także zwrócenie się do nich z prośbą o zaproponowanie oceny własnej pracy; po pokonaniu pewnej bariery psychologicznej uczniowie w większości przypadków potrafią bardzo trafnie ocenić zarówno swoje prezentacje językowe, jak i wypowiedzi koleżanek i kolegów z grupy. Wprowadzenie elementu samooceny do procesu dydaktycznego wyrabia w uczniach pewną niezależność, pewność siebie, poczucie własnej wartości oraz poczucie celowości dążenia do osiągania lepszych rezultatów w nauce języka obcego.

VI MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE

A. PRZYKŁADOWE TESTY

Poniżej prezentujemy przykłady testów, które możemy wykorzystać w pracy lekcyjnej:

• testu sprawdzającego znajomość słownictwa,

• testu służącego do sprawdzenia rozumienia ze słuchu i umiejętności tworzenia wypowiedzi pisemnej,

• testu semestralnego.

1. TEST SPRAWDZAJĄCY ZNAJOMOŚĆ SŁOWNICTWA

Quiz 4 jest krótkim testem sprawdzającym znajomość słownictwa i wyrażeń z Unitu 7-8 podręcznika „Say Yes! 3” (MM Publications).

Say Yes! 3, Test Booklet 3, str.7

Czas przeznaczony na rozwiązanie takiego quizu nie powinien być dłuższy niż 10-15 minut.

2. TEST SPRAWDZAJĄCY ROZUMIENIE ZE SŁUCHU ORAZ UMIEJĘTNOŚĆ TWORZENIA WYPOWIEDZI PISEMNEJ

Listening and Writing Revision Test (Units 5-8) jest testem sprawdzającym rozumienie ze słuchu oraz umiejętność tworzenia wypowiedzi pisemnej opartej na strukturach gramatycznych prezentowanych w Unitach 5-8 (kontrast czasów Present Perfect Simple i Prezent Perfect Progressive, kontrast czasów Prezent Perfect i Past Simple)

Say Yes! 3, Test Booklet 3, str. 23

Proponujemy rozpocząć test od części sprawdzającej rozumienie ze słuchu. Nagranie powinno być usłyszane przez uczniów 2 razy. Za każdą poprawnie wpisaną odpowiedź należy przyznać 2 pkt.

Za poprawną odpowiedź zawierającą błąd ortograficzny należy przyznać 1 pkt. Za błędną odpowiedź lub jej brak uczeń otrzymuje 0 pkt.

W drugiej części testu uczeń może zdobyć 10 pkt. Proponujemy przyznanie 3 pkt. Za poprawne wypełnienie zadania (odpowiedź na pytania zadane w poleceniu) 3 pkt. za poprawność gramatyczną tekstu, 3 pkt. za poprawność ortograficzna, oraz 1 pkt. za poprawny układ graficzny.

Na test sprawdzający rozumienie ze słuchu i umiejętność tworzenia wypowiedzi pisemnej należy przeznaczyć 45 minut.

3. TEST SEMESTRALNY

Mid-Year Exam (Units 1-11) jest testem sprawdzającym umiejętności czytania, słuchania i pisania, umiejętności komunikacyjne, gramatykę prezentowaną w Unitach 1-11

• Czasy Present Simple, Present Progressive, Past Simple, Past Progressive, Present Perfect Simple, Present Perfect Progressive,

• Zero Conditional, Conditional Sentences Type 1,

• Stative verbs,

• Prepositions of time, place and movement,

• Modal verbs: can, may, stall, must, have to, need,

• Reflexive/Emphatic pronouns,

• Linking words and Adverbials,

• Have been and Have gone,

• Verbs with two objects

• Question Tags

• Articles (the or -)

• Defining relative clauses, Non-definig relative clauses, relative pronouns and adverbs,

• Used to

• Too and enough

• Full and Bare infinitive, the - ing form

• Passive Voice

• So/Neither, Too/Either

oraz słownictwo w Unitach 1-11.

Say Yes! 3, Test Booklet 3, str. 38-42

Na test semestralny należy przeznaczyć dwie jednostki lekcyjne (2x45 minut). Maksymalna ilość punktów do zdobycia to 134, proponujemy, aby 30% pracy (40 pkt.) było najniższą granicą, która zalicza test.

Proponujemy rozpocząć test od części sprawdzającej rozumienie ze słuchu. Nagranie powinno być usłyszane przez uczniów 2 razy. Za każdą poprawnie wpisaną odpowiedź zawierającą błąd ortograficzny należy przyznać 1 pkt. Za błędną odpowiedź lub jej brak uczeń otrzymuje 0 pkt.

Przy ocenianiu części sprawdzającej umiejętność tworzenia wypowiedzi pisemnej proponujemy przyjąć następującą punktację: 3 pkt. za poprawne wypełnienie zadania (odpowiedź na pytania zadane w poleceniu), 3 pkt. za poprawność gramatyczną tekstu, 3 pkt. za poprawność ortograficzną, oraz 1 pkt. za poprawny układ graficzny.

B. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI

Poniżej prezentujemy przykładowe scenariusze lekcji na podstawie podręczników „Say Yes! 1” oraz „Say Yes! 3”

SCENARIUSZ NR 1

Temat: Is this the bus to Intercamp? - grammar and vocabulary

Poziom: beginner

Czas: 45 min

Materiały: Podręcznik “Say Yes! 1” Unit 1, Lesson 1, str. 10-11 kaseta audio do podręcznika, Teacher's Resource Pack

Cele:

• Doskonalenie umiejętności czytania tekstu w języku angielskim

• Wprowadzenie i utrwalenie przymiotników dzierżawczych

• Wprowadzenie i utrwalenie wyrazów pytających (Who, What, Where, How)

• Wprowadzenie i utrwalenie słownictwa dotyczące krajów i narodowości, ulubionych przedmiotów/gwiazd

Przebieg lekcji:

1. Rozgrzewka

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę lekcji zadając proste pytania typu: „What's your name?”, „What is your sister's name?”, etc. (2 min)

2. Praca z tekstem

• Ćwiczenie 1 str. 10 - nauczyciel prosi uczniów o otworzenie książek na str. 10 i spojrzenie na obrazki po prawej i lewej stronie dialogu. Nauczyciel zadaje pytania do obrazków, np. „Where is Emma?”, „What is Pablo holding in his hand?” i próbuje wydobyć z uczniów odpowiedzi: „In the bus”, It's a guitar”. (2 min)

• Nauczyciel włącza nagranie i prosi uczniów o jednoczesne śledzenie tekstu w ćwiczeniu 1 oraz o podkreślenie słów, które są nieznane. (3 min)

• Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające zrozumienie tekstu, np. „Where is Pablo form?”, „How old is Emma?”, “What's in Pablo's guitar case?”, następnie prosi uczniów o uzupełnienie ćwiczenia pod dialogiem imionami: Emma, Kim, lub Pablo. (3 min)

• Nauczyciel ponownie włącza nagranie i, zatrzymując taśmę po każdym zdaniu, prosi uczniów, aby powtarzali kwestie najpierw chórem a później indywidualnie. (5 min)

• Nauczyciel prosi uczniów o podanie słów, które są nowe i wyjaśnia je, a następnie zapisuje na tablicy z polskim tłumaczeniem. (4 min)

3. Wprowadzenie i utrwalenie słownictwa dotyczącego krajów i narodowości

• Ćwiczenie 2 str. 10 - nauczyciel prosi uczniów, aby spojrzeli na tabelkę w ćwiczeniu 2 i wyjaśnia znaczenie nagłówków: „country” i „nationality” a następnie prosi uczniów, by wypełnili tabelkę nazwami krajów i narodowości, które znajdują się pod poleceniem. Nauczyciel włącza nagranie, uczniowie słuchają i sprawdzają poprawność wykonanego ćwiczenia. (3 min)

• Ćwiczenie 2 (ciąg dalszy) - nauczyciel ponownie włącza nagranie i prosi uczniów, by powtarzali wymowę nazw krajów i narodowości (najpierw chórem, później indywidualnie). (3 min)

4. Ćwiczenia w mówieniu - Teacher's Resource Pack Unit 1, Lesson 1 (ćwiczenia z imionami, narodowościami i wiekiem)

• Nauczyciel rozdaje uczniom karteczki z wypisanymi na nich rolami, karteczki zwierają dane, które, na czas ćwiczenia, uczniowie mają przyjąć jako swoje. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie pytań, jakimi będą musieli się posłużyć, by poznać nowe osoby i zapisuje je na tablicy („What's your name?”, „Where are sou from?”/”What nationality are you?”, „How old are you?”).

Nauczyciel prosi dwoje uczniów o przeprowadzenie przykładowego dialogu (praca pod kierunkiem nauczyciela) (2 min)

• Nauczyciel prosi uczniów, aby zadali te pytania jak największej ilości osób, uczniowie chodzą po klasie, witają się, rozmawiają używając języka angielskiego. Nauczyciel chodzi po klasie i monitoruje pracę uczniów. (5 min)

5. Wprowadzenie i utrwalenie przymiotników dzierżawczych

• Ćwiczenie 3 a str. 10 - nauczyciel zadaje pytanie, co to zaimki osobowe i przymiotniki dzierżawcze, uczniowie podają przykłady w języku polskim. Nauczyciel prosi uczniów o wypełnianie tabelki zaimkami osobowymi i przymiotnikami dzierżawczymi wziętymi z dialogu w ćwiczeniu 1, nauczyciel sprawdza odpowiedzi. (3 min)

• Ćwiczenie 3 b str. 10 - nauczyciel wyjaśnia polecenie, uczniowie uzupełniają zdanie 1 zaimkami osobowymi lub przymiotnikami dzierżawczymi. Nauczyciel sprawdza odpowiedzi. (Praca pod kierunkiem nauczyciela) (2 min)

• Ćwiczenie 3 b (ciąg dalszy) - uczniowie wykonują te same czynności z pozostałymi zdaniami (praca w parach). Nauczyciel sprawdza odpowiedzi. (4 min)

• Ćwiczenie 3 c str. 10 - nauczyciel wyjaśnia polecenie i prosi uczniów o uzupełnienie pytań wyrazami pytającymi: Who? What? Where? How? Nauczyciel sprawdza odpowiedzi. (2 min)

6. Zadanie i wyjaśnienie pracy domowej

• Nauczyciel prosi uczniów o sprawdzenie w domu nazw stolic krajów wchodzących w skład Wielkiej Brytanii.

• Ćwiczenie A, B, C, str. 7, Workbook, (odnalezienie krajów i narodowości, które pojawiły się na lekcji, uzupełnienie dialogów odpowiednimi zaimkami osobowymi lub przymiotnikami dzierżawczymi, poprawienie błędów, zaznaczonych pogrubioną czcionką).

SCENARIUSZ NR 2

Temat: „How do you deal with problems?” - reading, listening and speaking practice.

Poziom: pre-intermediate

Czas: 45 min

Materiały: podręcznik “Say Yes! 3”, Unit 9, Lesson 2, str. 44-45, kaseta audio do podręcznika, Teacher's Resource Pack

Cele:

• Doskonalenie sprawności rozumienia tekstu czytanego (wyszukiwanie informacji)

• Doskonalenie sprawności rozumienia ze słuchu (wyselekcjonowanie informacji)

• Doskonalenie sprawności mówienia (udzielanie rad osobie, która ma jakiś problem, komentowanie obrazków używając too/enough)

• Wprowadzenie i utrwalenie słownictwa dotyczącego tematyki problemów (problemy w szkole, w domu, osobiste)

Przebieg lekcji:

1. Rozgrzewka

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę lekcji zadając proste pytania typu: „Do you often have problems?” „In which sphere of life do you have more problems: private life, family life or school life?”, “What's the most difficult problem you've ever had?”, “How did you deal with it?” (3 min)

• Rozumienie tekstu czytanego - ćwiczenia

• Ćwiczenie 1 a str. 44 - nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie instrukcji a następnie przeprowadzenie testu i podsumowanie odpowiedzi w parach (5 min)

• Ćwiczenie 1 b str. 44 - nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie instrukcji oraz zdań w ćwiczeniu 1 b, uczniowie wyszukują kluczowe słowa i wybierają odpowiednią opcję. (praca pod kierunkiem nauczyciela - 3 min)

• Ćwiczenie 1 b str. 44 (ciąg dalszy) - nauczyciel prosi o wykonanie tych samych czynności w stosunku do pozostałych zdań (uczniowie pracują w parach). Nauczyciel sprawdza odpowiedzi i prosi uczniów o zacytowanie fragmentów tekstu potwierdzających ich wybór. (6 min)

• Ćwiczenie 1 c str. 45 - uczniowie czytają tekst ponownie, tym razem koncentrując się na wyszukiwaniu szczegółowych informacji - synonimów do podanych wyrażeń (praca samodzielna). Nauczyciel sprawdza odpowiedzi. (5 min)

3. Rozumienie ze słuchu

• Ćwiczenie 2 a i 2 b str. 45 - nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie polecenia i możliwych odpowiedzi, wyjaśnia ewentualne niezrozumiałe słownictwo, uczniowie słuchają nagrania dwa razy i dopasowują imiona nastolatków do problemów, jakie mają (praca indywidualna). Nauczyciel sprawdza odpowiedzi, prosi o przytoczenie wysłuchanych fragmentów tekstu udowadniających wybór. (10 min)

• Ćwiczenie 3 str. 45 - intonacja, uczniowie słuchają zdania i powtarzają je, najpierw w grupie a następnie indywidualnie. (2 min)

4. Ćwiczenia w mówieniu

• Teacher's Resource Pack, Unit 9. Lesoon 2 - nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie przykładu (rys. 1), wyjaśnia polecenie, uczniowie układają zdania do drugiego rysunku (praca pod kierunkiem nauczyciela- 1 min)

• Nauczyciel prosi o wykonanie tych samych czynności do pozostałych rysunków (praca w parach) nauczyciel chodzi po klasie i monitoruje pracę uczniów (3 min)

• Ćwiczenie 4 str. 45- nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie polecenia. Uczniowie mają przedstawione konkretne problemy, ich zadaniem jest, używając języka podanego w ćwiczeniu, opowiedzieć partnerowi o swoim problemie, partner, natomiast, powinien poradzić im jak rozwiązać ich problem używając wyrażeń I think you should …. oraz Why don't you…?(5 min)

5. Zadanie i wyjaśnienie pracy domowej (2 min)

• Ćwiczenie A, B, C, D, str. 38, Workbook, ćwiczenia na użycie słów i gramatyki, które ćwiczone były na lekcji (dopasowywanie słów, znalezienie synonimów, słowotwórstwo, napisanie zdań z too/enough).

C. PROPONOWANE PRACE PROJEKTOWE

Poniżej prezentujemy przykłady projektów, które można wykorzystać w pracy lekcyjnej lub zadać uczniom do wykonania w domu. Pomysły projektów zaczerpnięte są z podręczników „Say Yes! 2” oraz „Say Yes! 3”. Projekty są szczególnym rodzajem pracy uczniów, dlatego warto znaleźć w klasie lub w szkole miejsce, w którym inni uczniowie mogliby podziwiać prace swoich kolegów/koleżanek.

PROJEKT 1

Temat: „I had a dream!”

Poziom: elementary

Materiały: podręcznik “Say Yes! 2” str. 119, karton, kredki, farby lub mazaki, ewentualnie zdjęcia osób, zwierząt, miejsc wycięte z kolorowych magazynów.

Cele:

• Utrwalenie czasów Past Simple i Past Progressive

• Doskonalenie sprawności mówienia

• Doskonalenie sprawności tworzenia wypowiedzi pisemnej

Podręcznik „Say Yes! 2”, str. 119

1. Przygotowanie projektu

Sny bywają bardzo tajemnicze i interesujące, od dawna nauka zajmuje się próbami wyjaśnienia ich znaczeń. Każdy z nas śni, co noc, chociaż nie zawsze pamiętamy nasze sny. Proponujemy uczniom zabawę, jaką jest opisanie swojego najdziwniejszego lub najbardziej interesującego snu.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę projektu zadając pytania: „Do you like sleeping?”, „Do you remember what you dream about at night?”, „Do you remember any special dream?”, „Was it frightening or amusing?”, etc.

• Nauczyciel prosi uczniów, by dobrali się w pary i opowiedzieli sobie o najdziwniejszych snach, które pamiętają. Oczywiście sny nie zawsze są logiczne i uporządkowane, dlatego też uczniowie mogą pomóc sobie w tworzeniu wypowiedzi poprzez odpowiadanie na pytania, które znajdują się na str. 119 w podręczniku. (e.g. „Where were you in your dream?”, „Who was there with you?”, etc.). Nauczyciel chodzi po klasie i monitoruje pracę uczniów pomagając poprzez podawanie nowego, potrzebnego do projektu słownictwa.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się nad formą wykonania projektu. Pomysł może być dowolny: rysunek, collage, praca wykonana na komputerze. Uczniowie indywidualnie tworzą plan swojej pracy.

• Uczniowie proszeni są o samodzielne wykonanie dalszej części projektu w domu.

PROJEKT 2

Temat: „My favourite pop star”

Poziom: pre-intermediate

Materiały: podręcznik “Say Yes! 3” str. 113, karton, kredki, farby lub mazaki, zdjęcia gwiazd wycięte z kolorowych magazynów.

Cele:

• Utrwalenie czasów Present Simple, Past Simple, Present Perfect, Present Perfect Progressive

• Doskonalenie sprawności mówienia

• Doskonalenie sprawności tworzenia wypowiedzi pisemnej

Podręcznik „Say Yes! 3 str. 113

1. Przygotowanie projektu

Druga połowa XX wieku przyniosła rozkwit mediów masowych, które codziennie zapraszają do naszych domów gwiazdy różnego formatu - od komików popisujących się na scenie do znanych aktorów odgrywających dramatyczne role w wielkich produkcjach filmowych. Każdy z nas miał kiedyś swojego idola występującego na małym ekranie, bądź w radio, podobnie jest wśród dzisiejszej młodzieży. Wiele się w tej dziedzinie nie zmieniło - oprócz może możliwości technicznych odbioru przekazu. Bardzo często młodzież wyraża siebie poprzez rodzaj muzyki, której słucha. Pozwólmy naszym uczniom przedstawić nam swoich idoli, a przez nich siebie samych.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę projektu zadając pytania: „What kind of music do you like?”, „Have you ever been to a rock concert?”, „Do you like it?”, „Who is your favourite singer/band?”, etc.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby dobrali się w pary lub grupy 3 osobowe. W grupach uczniowie zastanawiają się nad wykonawcami, których będą chcieli umieścić w swoim projekcie. Kiedy wykonawcy zostaną już wybrani, uczniowie odpowiadają na pytania na str. 113 w podręczniku, (e.g. „What did he/she do before he/she became famous?”, „What do you like abort him/her?”, „What are his/her most famous songs?”, “What has he/she been doing lately?”, etc.). Nauczyciel chodzi po klasie i monitoruje pracę uczniów pomagając poprzez podawanie nowego, potrzebnego do projektu słownictwa.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się nad formą wykonania projektu. Pomysł może być dowolny: rysunek, collage, praca wykonana na komputerze. Uczniowie w grupach tworzą plan projektu.

• Uczniowie proszeni są o wykonanie dalszej części projektu w domu w grupach, które utworzyli.

OCENIANIE PROJEKTÓW

W pracy projektowej ważne jest, aby oceniać wkład pracy uczniów, szczególnie, jeśli jest to praca plastyczna, czyli zwracamy uwagę na staranność wykonania części plastycznej i spójność tekstu.

Proponujemy, aby oceny wystawiane za prace projektowe były wysokie:

• Ocenę dobrą wystawiamy, gdy praca jest bardzo estetycznie wykonana, natomiast opis jest krótki i obfitujący w błędy.

• Ocenę bardzo dobrą wystawiam, gdy praca jest bardzo estetycznie wykonana, opis jest spójny i pełny, występuje mało błędów.

• Ocenę celującą wystawiamy, gdy praca jest bardzo estetycznie wykonana, opis jest spójny, pełny, nie występują błędy ortograficzne ani gramatyczne.

Jeżeli prace projektowe nie spełniają wymogów nawet na ocenę dobrą, proponujemy, aby uczniowie mieli możliwość poprawienia ich. Zadaniem nauczyciela jest wskazanie, jakie elementy projektu należałoby poprawić np. błędy językowe, estetykę pracy czy podać szerszy bardziej pełny opis.




VII BIBLIOGRAFIA

1. Komorowska H., O programach prawie wszystko, Warszawa 1999.




3. Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych, Warszawa 2001.

4. Komorowska H., Obidniak D., Stopień po stopniu. Rozwój zawodowy nauczyciela języków obcych, Warszawa 2002.

5. Chodnicki J., Grondas M., Kołodziejczyk A., Królikowski J., Program NOWA SZKOŁA. Ocenianie, CODN, Warszawa 1999.

6. Giermakowski M., Konstruowanie programu autorskiego, „Nowe w szkole”, 1/97 - 98.

7. Ellis M., Niesobska M., Rak A., Program nauczania języka angielskiego. Kurs dla początkujących dla klas 1-3 gimnazjum, III etap edukacyjny, Oxford 1999.

8. Ellis M., Nierobska M., Rak A., Program nauczania języka angielskiego. Kurs kontynuacyjny dla klas 1-3 gimnazjum, III etap edukacyjny, Oxford 1999.

9. Galant J., Program nauczania języka angielskiego dla klas IV - VI szkoły podstawowej. Kurs podstawowy. MM Publications 2003.

2

2

6

5

---