1.Do którego okresu starożytnej filozofii greckiej przyporządkowana jest nauka stoików?

III - I w.p.n.e okres szkół

Zenon z Kation i Stoicy( kładli nacisk na umiar, wszystko przyjmujemy ze stoicki spokojem)

2.Dwa pisma spośród bogatej spuścizny pisarskiej św. Augustyna, osiągnęły rangę ponadczasowych. Jakie to pisma? Omów krótko zawartość jednego z nich.

„Confessiones” Wyznania- zawarł w nich tajemnicę swojego życia a w jeszcze większym stopniu tajemnicę działania Bożej miłości i Bożej łaski wobec człowieka. Są świadectwem doświadczenia wewnętrznego człowieka, którego życie jest szamotaniną między ciągłymi upadkami w grzech a poddaniem się pełnemu miłości głosowi Boga, wzywającemu do nawrócenia. Autobiografia ukazująca nawrócenie jako prawdziwą metamorfozę człowieka.

Dzieło „O państwie Bożym” jest nie tylko krytyką pogaństwa i wielką z nim polemiką; jest także czymś więcej niż tylko wychwalaniem wiary chrześcijańskiej więcej także niż tylko filozofią historii, choć z pewnością spełnia te zadania.

A.L

„De civitate Dei” - „O Państwie Bożym” i „Confessiones” - „Wyznania”. To jego autobiografia ukazująca drogę do wiary katolickiej, od dzieciństwa do powrotu do Afryki. Z dzieła przebija wielka wrażliwość duszy niespokojnej dręczonej pokusami świata i grzechu, lecz też pragnącej najwyższego dobra, jakim jest Bóg. ("Niespokojne jest serce nasze, dopóki nie spocznie w Tobie)". Człowiek poprzez samopoznanie samego siebie dochodzi do Boga.

3.Podaj wieki w których żyli Platon, Arystoteles i św. Augustyn

Platon - V-IV ur. 427 p.n.e prawdopodobnie w Atenach (wg niektórych świadectw na wyspie Eginie), zm. 347 p.n.e. w Atenach) - powszechnie uznawany za jednego z najwybitniejszych filozofów starożytności. Był twórcą systemu filozoficznego zwanego obecnie idealizmem platońskim.

Arystoteles - IVur. 384 p.n.e., zm. 324 p.n.e. - jeden z trzech, obok Platona i Sokratesa jeden z największych filozofów greckich. Stworzył opozycyjny do platonizmu i równie spójny system filozoficzny, który bardzo silnie działał na filozofię i naukę europejską, a jego chrześcijańska odmiana zwana tomizmem była od XIIIw. i jest po dziś dzień oficjalną filozofią Kościoła Katolickiego.

św. Augustyn -IV- V (ur. 13 listopada 354 w Zagaście, zm. 28 sierpnia 430 w Hippo Regius) był filozofem, teologiem, organizatorem życia kościelnego. Święty Kościoła katolickiego, jeden z Ojców i Doktorów Kościoła, znany jako doctor gratiae (doktor łaski).

A.L

Platon (V - IV wiek p.n.e.), Arystoteles (IV wiek p.n.e.), Św. Augustyn (IV - V wiek)

4.Który z wielkich myślicieli przełomu starożytności i średniowiecza odcisnął najwyraźniej swe piętno na wczesnośredniowiecznych poglądach na temat państwa?

Święty Augustyn

5.Jakie poglądy na genezę państwo panowały w starożytności?

6.Przedstaw podział na okresy filozofii starożytnej wg. Władysława Tatarkiewicza.

Chronologia filozofii greckiej wg. Tatarkiewicza:

A. VI - V w.p.n.e - okres powstania filozofii (wyspy Jońskie-wybrzeże Azji Mniejszej-tam początek)

a) jońscy filozofowie przyrody: Tales z Miletu, Heraklit, Demokryt

b)Pitagorejczycy: Pitagoras i jego uczniowie (Pitagorejczycy nie zapisywali swojej wiedzy, przekazywali ją z ust do ust i zatrzymywali w pamięci. Nie chcieli by wiedza wpadła w niepowołane ręce)

B. V - IV w.p.n.e - okres klasyczny i oświecenie greckie (Sofiści , Sokrates i i czasy systemów (Platon i Arystoteles)

Sofiści - powstali z potrzeby ludzi mądrych, wszechstronnych

Najwybitniejsi: Protagoras, Gorgiasz. Uczyli manipulowania ludźmi. Bardzo mocno popchnęli i upowszechnili możliwości rozumowania. Krytykowani ze strony Platona i Arystotelesa. Upowszechniali Sofizmaty (rozumowanie pokrętne, oszołomić i narzucić mniemanie)

C. III - I w.p.n.e okres szkół

a)Zenon z Kation i Stoicy( kładli nacisk na umiar, wszystko przyjmujemy ze stoicki spokojem)

b) Epikur i Epikurejczycy (doktryna Epikura wskazuje na drogę przyjemności w życiu, najważniejsze w życiu jest dążenie do zadowolenia)

c) filozofia Hellenistyczna

d)sceptycy

D. IV - w.n.e - okres synkretyczny

a)Filon z Aleksandrii (20w.p.n.e - 50w.n.e)

b)Plotyn (204-264) i neoplatończycy

c)Ojcowie Kościoła-myśl chrześcijańska

Ojcowie Kościoła II-VIw.

Greccy:Justyn, Ireneusz, Klemens Aleksandryjski, Drygenes, Euzebiusz, Atanazy, Bazyli Wielki, Grzegorz z Nyssy, Synezjusz z Cyraeny, Jan Chryzostom, Cyryl Aleksandryjski

Łacińscy: Tertulian, Cyprian, Laktancjusz, NAJWAŻNIEJSI: Ambroży, Hieronim, Augustyn, Boecjusz

A.L

1. Okres powstania filozofii (IV - V wiek p.n.e.). 2. Okres klasyczny (V - VI wiek p.n.e.). a) oświecenie greckie (sofiści, Sokrates), b) czasy systemów (Platon, Arystoteles), 3. Okres szkół (III - I wieku p.n.e.) (Zenon z Kition i stoicy, Epikur i epikurejczycy, filozofia hellenistyczna) 4. Okres synkretyczny (I - V wiek n.e.) (Filon z Aleksandrii, Plotyn i neoplatończycy, ojcowie Kościoła).

7.Jaki gatunek literacki związany był z imieniem Platona? Podaj przynajmniej dwa przykłady.

Dialogi (35)

a)sokratyczne (zagadnienia etyczne)Lachem, Chruides, Protagoras, Gorgiasz

b)konstrukcyjne (własny system poglądów Platona)Fajdros, Fedon, Uczta, Państwo

c)dialektyczne(zbiór luźno powiązanych ze sobą pism)Parmenides, Sofista, Polityk,

Fileb, Timaios(podany tam jest słynny mit o Atlantydzie)

Listy

8.Jak rozumiał genezę i funkcje państwa św. Augustyn?

A.L

Św. Augustyn był twórcą koncepcji społeczeństwa opartego na doczesnych i nadprzyrodzonych wartościach myśli chrześcijańskiej

W jego doktrynie znajdujemy myśli Platona:
• dualizm bytu; świat duchowy i świat rzeczywisty. Ideą jest Bóg, który jest doskonałością;
• teoria absolutnego poznania; chciał dogłębnie poznać prawdy obiektywne;
• państwo; rozdział państwo Boga od państwa ziemskiego.
• człowiek; my jesteśmy odwzorowaniem boskiej idei. Bóg stworzył człowieka oddanym. To, że nie jest doskonały jest winą człowieka. Świat też jest odbiciem woli boskiej. Tylko Bóg jest wieczny, idea jest w Bogu.

9.Dlaczego kanon nauk ustalony na przełomie starożytności i średniowiecza nosił miano „sztuk wyzwolonych”?

Właściwie siedem umiejętności godnych człowieka wolnego - podstawa wykształcenia w okresie późnej starożytności oraz średniowiecza. Owe siedem sztuk dzielone było na dwie mniejsze grupy - trivium i quadrivium.

„Artes liberales”. Każda działalność człowieka to artel - sztuka. Niektóre z tych sztuk godziło się wykonywać ludziom wolnym: astronomia, muzyka, algebra, gramatyka. Niewolnicy zaś zajmowali się garncarstwem, budownictwem.

A.L

Siedem sztuk wyzwolonych czyli: czyli trivium i quadrivium to siedem sztuk którymi zajmowali się ludzie wolni. Ludzie wolni albo walczyli, albo pracowali głową. Niewolnicy zajmowali się pracą fizyczną niegodną dla człowieka stanu wolnego.

10.Scharakteryzuj poglądy Platona na temat państwa.

Zawarte są w dziele „Państwo”. Program idealnego państwa:

-ma mieć charakter organizmu, gdzie wszystkie jego składowe współdziałają w sposób organiczny

-państwo musi być oparte na wiedzy

-kierowane przez filozofów

-idea dobra wspólnego i indywidualnego

-nie ma własności prywatnej i zmian, jest struktura statyczna

-państwo hierarchiczne

-ascetyzm dotyczący wyższych sfer społeczeństwa

A.L

Idealne państwo polega na podziale zadań i tak jak trzem częściom duszy odpowiadają trzy cnoty, tak samo powinny odpowiadać im trzy stany społeczeństwa: 1. stan uczonych - (władców - filozofów) dbających o rozumne kierowanie państwem 2. stan strażników - (wojskowych) dbających o wewnętrzne i zewnętrzne bezpieczeństwo państwa 3. stan żywicieli - (lud) zapewniających zaopatrzenie wspólnoty w potrzebne dobra materialne. Zwolennik totalitaryzmu.

11.Sokrates i Arystoteles (filozofia szkoły)

12.Koncepcja państwa Arystotelesa

-państwo wynika ze społecznej natury człowieka, który jest zwierzęciem społecznym

-państwo składa się z rodzin, wsi, państwo

-rodzina to mąż, żona i niewolnicy

-odrzucenie ujednolicenia i statyczności

-różnorodność państwa jest funkcją natury

-likwidacji własności prywatnej sprzeczna z naturą

-wspólnota żon i dzieci to coś niewłaściwego, sprzecznego z naturą

-to co właściwe w państwie: monarchia, arystokracja, politea

-to co zwyrodniałe: tyrania, oligarchia, demokracja

A.L

Państwo w „Polityce” to wspólnota najistotniejsza, bo oparta na zasadniczej różnicy pomiędzy rządzącymi i rządzonymi, którzy to z kolei również mają władzę, lecz jako głowy domu lub panowie swych niewolników, a to już jest zależność nie mająca stricte znamion państwowości. Tę podstawową kwestię Arystoteles formułuje przedstawiając istotę rządzenia jako problem właściwie ujętych praw dostosowanych do typologii określonego ustroju, przy czym władca ma decydować jedynie w sprawach niesprecyzowanych jednoznacznie przez ustawy.

13.Co wchodzi w skład triwium i quadrivium?

Trivium obejmowało gramatykę, co w owym czasie oznaczało biegłość w łacinie, dialektykę, czyli logikę i retorykę, czyli sztukę układania mów. Trivium było na ogół wstępem do kolejnego etapu nauki.

Quadrivium uważane było za przygotowanie do studiów filozofii i teologii. Obejmowało ono geometrię, arytmetykę, astronomię i muzykę.

1. L

trivium (gramatyka, retoryka i dialektyka czyli logika), quadrivium (arytmetyka,

geometria, astronomia i muzyka).

14.Platon a monarchia a demokracja

15.Co tworzy aparat naukowy w średniowieczu?

Techniki pracy średniowiecznych Scholarzy

Książka pełni podstawową rolę narzędzia pracy i źródła wiedzy

Glosy czyli komentarze do tekstu. Glosy marginalne umieszczone były wokół tekstu głównego na marginesie, a glosy interlinearne umieszczono pomiędzy linijkami teksu. Glosy pełniły rolę dzisiejszych przypisów, nagłówków, tytułów rozdziałów. Zawierały tłumaczenia pojęć lub informacje dot. tekstów źródłowych.

16.Kto pierwszy wprowadził cyfry arabskie?

Papież Sylwester II. Urodził się w Aurillac w Owernii w południowo-centralnej Francji, ok. 945. Był benedyktynem i pierwszym papieżem Francuzem. Bardzo wykształcony: klasycznie w opactwie benedyktynów w Aurillac oraz w szkołach arabskich w klasztorze Santa María de Ripoll w Katalonii (gdzie studiował matematykę, astronomię i mechanikę).

Uznawany za najwybitniejszego matematyka X wieku, rozpowszechnił w chrześcijańskiej Europie cyfry arabskie (wraz z zerem) oraz system dziesiętny.

A.L

Gerbert d'Aurillac który w roku 999 został papieżem jako Sylwester II. Leonardo Fibonacci wprowadził 0, 200 lat później.

17. Jak był nazywany Arystoteles?

Był nazywany Stagirytą. Stagiryta staroż. rodem ze Stagiry (w Macedonii na Półwyspie Chalkidyjskim, dziś Kato-Stauros); przydomek Arystotelesa.

Arystoteles urodził się w roku 384 p.n.e. w greckiej kolonii Stagirus, (dlatego mówi się o nim także Stagiryta), u wybrzeży Tracji

18.Imię żony Arystotelesa

W wieku około 28 lat ożenił się z młodszą o 10 lat Pythias, z którą miał córkę nazwaną po matce Pythias. Po śmierci żony Arystoteles związał się z Herpyllis, z którą miał syna Nikomachusa, nazwanego tak od imienia ojca Arystotelesa.

19.Jak miał na imię Ptolemeusz?

Klaudiusz

20.Jak nazywał się papież, który doprowadził do wcielenia w życie pełni władzy papieskiej?

A.L

Bonifacy VIII w bulli „Unam sactam”. Teoria pełni władzy papieskiej została ogłoszona już za panowania papieża Grzegorza VII i Innocentego III.

21.Kiedy powstały trzy najważniejsze antypapieskie traktaty politologiczne, napisane pod wpływem teorii Arystotelesa? Wymień ich tytuły.

A.L

XIV wiek „Obrońca Pokoju” (Defensor Pacis) - Marsyliusz z Padwy, „O władzy cesarzy i papieży” - Wilhelm Ockham, De monarchia „O monarchii” - Dante Alighieri.

22.Czyje poglądy wpłynęły na radykalną zmianę tradycyjnych zapatrywań wczesnośredniowiecznych na naukę o państwie i prawie w XIIIw.?.

A.L

Świętego Tomasza z Akwinu.

23.W jakich dziedzinach zasłynął Dante?

Był poetą, filozofem, politykiem. Studiował wnikliwie filozofię i teologię. Angażował się politycznie, co zostało uwieńczone powołaniem go na urząd priora (rodzaj gubernatora) w roku 1300. Napisał m.in. „Boską Komedię.”

A.L

Dante był poetą, filozofem, politykiem, kodyfikatorem języka włoskiego. Piastował urząd priora (gubernatora). Wpisano go do kolegium sztuki lekarskiej i aptekarskiej gdy został skazany na wygnanie. Studiował: retorykę, gramatykę, filozofię, teologię i literaturę. Napisał między innymi „Boską Komedię”.

24.Jaką rolę odegrało prawo rzymskie w Europie średniowiecznej?

25.Jakie wydarzenia polityczne spowodowały rozwój teorii koncyliarystycznych na przełomie XIV-XVw.?

A.L

Wielka schizma (rozłam) zachodnia (1378 - 1417) i związane z nią zjawisko rozbicia jedności kościoła doprowadziły do krytyki pod adresem papiestwa i do rozwoju teorii koncyliarystycznych głoszących wyższość soboru nad papieżem. Przyczyną schizmy były równoczesne rządy dwóch, a nawet trzech papieży jednocześnie. Spowodowało to rozłam wśród wszystkich państw średniowiecznej Europy. Każde z nich popierało innego z walczących między sobą papieży. Dopiero wybranie Marcina V w 1417 roku było końcem schizmy zachodniej.

26.W którym wieku żył Jan Salisbury? Wymień przynajmniej dwa przykłady jego pism.

Urodził się ok. r. 1120 XIIw. Studiował logikę, teologię, filozofię. Dzieła: „Metalogicon”, „Policraticus”

27.Teoria pełni władzy papieskiej opierała się na specyficznym określeniu funkcji papieża, która uzasadniała źródło jego prerogatyw. Cóż to były za funkcje, które miały dawać papieżowi pełnię władzy duchowej i świeckiej nad całym światem?

Każdy z papieży na stolicy „Piotrowej” jest następcą świętego Piotra w myśl zasady ciągłości władzy wywodzącej się wprost od świętego Piotra.

A.L

Władza papieża jest nadprzyrodzona, pochodzi od Boga. Papież jest następcą i spadkobiercą prerogatyw świętego Piotra ustanowionego głową apostołów. Chrystus rzekł do Piotra „ Ty jesteś Piotr, czyli Skała i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego: cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie”. Każdy z papieży na stolicy „Piotrowej” jest następcą świętego Piotra w myśl zasady ciągłości władzy wywodzącej się wprost od świętego Piotra.

A.L

„Paś owce moje” powiedział Chrystus do Piotra. Nauczanie i przywództwo czyli kierowanie całym Kościołem wynikało z sukcesji (następstwa) po świętym Piotrze którego władza jako „głowy apostołów” pochodziła bezpośrednio od Boga. Prymat (pierwszeństwo) Piotra dla wiary i Kościoła, jako „głowy kościoła” namiestnika Boga na ziemi Jego następcy stanowią prawo czyli mają władzę. Papież to depozytariusz Urzędu Piotrowego. „Kościół włada mieczem duchowym i świeckim, bo jego władza jest dana od Boga Piotrowi i jego następcom na stolicy Piotrowej. Władzy duchowej przysługuje prawo instalowania władzy świeckiej i kiedy to niezbędne sądzenie jej. Nieposłuszeństwo następcom Piotra (papieżom rzymskim) winno być karane śmiercią. Papież sprawował doczesną władzę na Cesarzem (koronacja, zatwierdzanie, osądzanie).

28. Wczesnośredniowieczne chrześcijaństwo uważało, że światem rządzą dwie władze uniwersalne: władza duchowa ucieleśniana przez papieża i władza świecka personifikowana przez cesarza. Późne średniowiecze dodało jeszcze trzecią władzę powszechną. Jaka to miała być władza i jaka instytucja miała ją ucieleśniać?

Średniowiecze jest pod wielkim wpływem św. Augustyna. Jednak w pewnym okresie awans nauki jest duży. W średniowieczu mówiono, że świat jest rządzony przez 2 władze:

- duchową - prowadzącą ludzkość do zbawienia

- świecką - porządkującą (reprezentuje cesarz-Niemcy)

Tak było do połowy XIIIw. W 2 drugiej połowie XIIIw. Powstaje nowa trzecia władza - nauka. Reprezentowana przez uniwersytety (Francja)

A.L

Trzecia władza to studium reprezentowana przez Uniwersytety (Francja). W XIV wieku podniesiono rolę nauki do panteonu władzy reprezentowanej wcześniej przez Imperium czyli władzę cesarską (Niemcy) i Sacerdotium (Włochy) reprezentowaną przez urząd papieski.

29.Z jakich grup składało się społeczeństwo według poglądów uczonych wczesnośredniowiecznych?

Duchowieństwo

Szlachta

Lud

A.L

Trójpodział: Duchowieństwo czyli ci co się modlą, Szlachta ci co wojują, lud (chłopi, mieszczanie, rzemieślnicy) ci co pracują (uprawa roli, rzemiosło handel).

30.Co w praktyce oznaczała zasada osobowości prawnej, iż każdy człowiek niejako nosi ze sobą swe prawo?

31. Co oznacza termin koncyliaryzm?

Doktryna mówiąca o wyższości soboru (concilium) nad papieżem, popularna w czasie trwania schizmy zachodniej. Potępiona przez wielu papieży oraz na Soborze Watykańskim I.

Teoria kwitnąca podczas wielkiej schizmy (1378-1417), kiedy to chrześcijaństwo zachodnie było podzielone przez okazywanie posłuszeństwa dwom, a nawet trzem papieżom. Według niej najwyższa władza przysługuje soborowi powszechnemu niezależnie od papieża; Sobór Watykański II głosi, że kolegium biskupów istnieje w łączności z papieżem i działa pod jego przewodnictwem.

A.L

Doktryna z XIV i XV wieku twierdząca, że sobory powszechne są najwyższą władzą Kościoła, mającą władzę sędziowską nad papieżem. Sobór miał władzę odwoływania decyzji papieża a nawet usuwania go z urzędu w przypadku schizmy lub choroby umysłowej. Sobór w Pizie, Konstancji i Bazylei. Silny ruch koncyliarystyczny w okresie wielkiej schizmy (rozłamu) zachodniej w latach 1378 - 1417.

32.Wymień dwa przykłady polskich zwolenników koncyliaryzmu.

bp Zbigniew Oleśnicki i abp gnieźnieński Wincenty Kot, nowi kardynałowie mianowani na tajnym konsystorzu 12.X.1440r. Przyznano im też tytuły papieskich legatów. Jednak z powodu zakazu króla nie mogli korzystać z insygniów.

A.L

Paweł Włodkowic, Jan Kanty, Zbigniew Oleśnicki, Andrzej Łaskarz, Jakub z Paradyża.

33. Wymień najważniejsze prerogatywy papieskie wynikające z doktryny pełni władzy papieskiej.

A.L

Prerogatywa (łac. praerogativa) - przywilej, uprawnienie wynikające z zajmowanego stanowiska. Władza papieża jest nadprzyrodzona, pochodzi od Boga. Papież jest następcą i spadkobiercą prerogatyw świętego Piotra ustanowionego głową apostołów. Nauczanie i kierowanie całym Kościołem. Papież jako spadkobierca Piotra któremu Bóg dał klucze na znak tego, że ma wyłączną władzę nad całym Kościołem. Chrystus rzekł do Piotra „ Ty jesteś Piotr, czyli Skała i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego: cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie”. Każdy z papieży na stolicy „Piotrowej” jest następcą świętego Piotra w myśl zasady ciągłości władzy wywodzącej się wprost od świętego Piotra. Prawo ustanawiania i sądzenia jako najwyższy autorytet ponieważ jego władza pochodziła od Boga. Papież głosił ,że jest mu dana od Boga doczesna władza nad wszystkimi chrześcijanami.

34.Do jakiego zjawiska w historii odnosi się pojęcie „Teologii imperialnej”?

Euzebiusz z Cezarei - (teologia imperialna) - cesarz utracił rolę boga, ale rządząc ziemskim królestwem imituje swojego boskiego władcę; namiestnik i tłumacz; podważona tradycja rozdzielenia wiary i polityki

To nie są wszystkie pytania

Anna Goszczyńska

1. Cechy odróżniające filozofię średniowieczną od starożytnej

Średniowiecze	Starożytność
Bóg punktem wyjścia wszelakiego rozumowania-przyjmowano istnienie Boga jako początek i koniec świata	Podstawy racjonalistyczne, konsekwencja rozumowania, brak pierwiastka początkowego, który wszystko umożliwia
Nic z niczego nie powstaje	Nie do pomyślenia-świat to wieczność
Wolontaryzm	Racjonalizm i intelektualizm
Indywidualizm jest cechą myślenia średniowiecznego	Starożytni byli przekonani o przewadze społeczeństwa nad jednostką

Jeżeli wiecie coś więcej to dopiszcie w tabelce!!!

3.Z czym kojarzy się słowo Liceum?

Arystoteles w Atenach założył własną, konkurencyjną do Akademii szkołę filozoficzną zwaną Liceum, która była wspierana przez Aleksandra Macedońskiego i wkrótce przyćmiła Akademię.

14. Wulgata.

15. Ojcowie Kościoła.

16. Orygenes - Helsapla

17. Septuaginta To pierwsze tłumaczenie Biblii hebrajskiej na grekę. Nazwa łacińska oznacza liczbę 70 i pochodzi od liczby tłumaczy, którzy mieli brać udział w pracach nad jej przekładem. Ptolemeusz zaprosił do Aleksandrii 70 lub 72 rabinów w celu przetłumaczenia Pięcioksięgu Mojżeszowego. Tekst przetłumaczono w 70 dni. Cały tekst Starego Testamentu pomimo odosobnienia tłumaczących, został przełożony przez wszystkich tak samo - słowo w słowo. Identyczność wszystkich przekładów miała świadczyć o tym, że jest to tekst święty. Żydzi uznali za tekst natchniony tylko 50 ksiąg, do kanonu weszły tylko 24 księgi. Septuaginta to tylko księgo Starego Testamentu.

18. Światopogląd starożytny i średniowieczny na człowieka.

19. Schizma zachodnia Schizma zachodnia, wielka schizma, schizma papieska, okres wewnętrznego rozbicia Kościoła zachodniego, równoczesne rządy dwóch, a nawet trzech papieży w latach 1378-1417. Po okresie tzw. niewoli awiniońskiej (1309-1378), niemal równocześnie z obiorem papieża Urbana VI zasiadającego w Rzymie, kardynałowie francuscy wybrali antypapieża Klemensa VII, który zapoczątkował szereg antypapieży rezydujących w Awinionie. Próby zażegnania konfliktu podczas soboru w Pizie (1409) nie powiodły się. Wybrano Aleksandra V i papieży było trzech jednocześnie. Wielką schizmę zakończył dopiero sobór w Konstancji obierając w 1417 Marcina V jedynym, prawowitym papieżem.

20. Apokryfy To księgi nie święte, odrzucone przez autorytet Kościoła. To pobożne pisma o wielkim autorytecie w starożytności, które nie posiadają jednak natchnienia biblijnego ducha świętego. Dla żydów święte mogą być tylko księgi powstałe na terenie Kanaanu (Ziemi Świętej) i w języku hebrajskim.

21. Biblia To tekst, który kształtował się od II w p.n.e. do I w n.e. Składa się ze Starego Testamentu - (to księga święta dla trzech religii: Judaizm. Chrześcijaństwo, Islam,) i Nowego Testamentu (to księga święta tylko dla chrześcijan). Pisana była w języku hebrajskim (w języku martwym od I tysiąclecia p.n.e. do XX wieku po II wojnie światowej), ożywiony sztucznie decyzją polityczną. Język aramejski używany był za czasów Chrystusa. Trzecim językiem Biblii był grecki. Nowy Testament powstaje w II połowie I wieku n.e. kilkanaście lat po śmierci Chrystusa. Rozdzielenie na: religię Chrześcijańską i Hebrajską.

22. Ojcowie Kościoła.

23. Itala.

24. Księgi deuterokanoniczne.

Kim byli sofiści? Kogo dziś nazwalibyśmy sofistami?

W starożytności byli to nauczyciele mądrości i cnoty, myśliciele; nauczali retoryki, dialektyki i gramatyki; przygotowywali obywateli do życia publicznego. Za nauczanie i prowadzenie dyskusji pobierali opłaty.

Scharakteryzuj krótko postać Sokratesa.

Filozof grecki, jego poglądy znamy z przekazów Platona. Skazany na śmierć za demoralizowanie młodzieży oraz nauczanie o innych bogach. Cały czas poświęcał się działalności nauczycielskiej. Podkreślał świadomość własnej niewiedzy „wiem, że nic nie wiem”. Wierzył w istnienie absolutnego Dobra i Prawdy. Jako pierwszy z filozofów mówił o dobrach moralnych; uważał, że cnota (arete) jest wiedzą. (sokratejska etyka). „Cnotę najwyższą można poznać rozumem”.

Tomasz z Akwinu połączył świat boży z ziemskim. Oba mają charakter hierarchiczny, co jest to naturalne i jest to podstawa ładu społecznego. Społeczność musi mieć zwierzchnika i hierarchię. Na szczycie hierarchii tkwi prawo boże - wieczyste, pod nim jest prawo naturalne - odzwierciedlenie boskiego na ziemi, prawo ludzkie obowiązuje, gdy jest zgodne z naturalnym. Tomasz z Akwinu nawiązywał w swoich poglądach do Arystotelesa.

---