BIOLOGIA-KOMÓRKA I PROCESY Z NIĄ ZWIĄZANE

Komórka:

• podstawowa jednostka życia

• najmniejsza jednostka zdolna do samodzielnego życia

• podstawowa jednostka strukturalno -budulcowa żywego organizmu

Cechy życia: metabolizm, rozmnażanie , ewolucja, wzrost, ruch

Komórka:

• eukariotyczna - z jądrem

• prokariotyczna- bez jądra

metabolizm- przemiana materii; przepływ materii, energii i informacji przez organizm

błona komórkowa/ plazmalemma - wydziela przestrzenie , oddziela je od środowiska zewnętrznego

• chroni

• nadaje kształt

• reaguje na bodźce

• umożliwia ruch

• określa tożsamość komórki

• umożliwia transport

• przewodzi bodźce

• składa się z fosfolipidów i białek

Teoria płynnej mozaiki- błona komórkowa = płynna mozaika fosfolipidów, w której zanurzone są białka, migrujące w obrębie podwójnej warstwy fosfolipidów.

Transport :

• z błoną komórkową ( substancja zabiera kawałek komórki)

• przez błonę komórkową

• dyfuzja prosta- dokonywana przez błonę komórki, przechodzą małe cząsteczki tlen +sterydy

• dyfuzja wspomagana- z ud
  ziałem białek transportowych

• transport aktywny- wbrew dyfuzji ( grandier stężeń), zależy od obecności specjalnych białek transportowych z energią.

Cytoplazma - wielofazowy układ koloidalny

Skład :

• 90%- 95% - woda ~faza rozpuszczalna

• zawiesina tworząca koloid ~faza rozproszona

Stany cytoplazmy

Ruchy cytoplazmy:

• rotacyjny

• cyrkulacyjny

• pulsacyjny

Energie chemiczna:

• elektryczna

• chemiczna

• cieplna

• świetlna

Źródła energii:

• tłuszczowce

• cukrowce

Produkcja energii odbywa się w mitochondrium.

C₆H₁₂O₆ + 6O₂ → 6CO₂ + 6H₂O

Etapy oddychania

2ATP +2 x18 ATP =38 ADP bilans oddechowy

oddychanie - proces prowadzący do powstania energii (chemicznej)

Siateczka śródplazmatyczna szorstka:

• produkuje się tu białka

• zawiera rybosomy

Siateczka śródplazmatyczna gładka:

• synteza tłuszczowców

• produkuje cholesterol

• procesy detoksykacyjne

Aparaty Goldziego:

• produkuje cukrowce

• łączą się tu białka z cukrami , cukry z tłuszczami

• mają rolę w egzocytozie

• odtwarzają strukturę błony komórkowej

• powstają lizosomy ( biorą udział w procesie trawienia wewnątrzkomórkowego)

• zawierają enzymy trawienne

System Gerl- zespół organelli komórkowych, aparat Golgiego (G), retikulum endoplazmatyczne (ER)

lizosom (L) , produkt cały czas jest w ruchu

Jądro:

• jest najcięższe

• daje się wyizolować

• ma charakter kwaśny

• odpowiedzialne za regenerację

• część komórki odpowiedzialna za wszystko

• kryje w sobie informacje o budowie i czynnościach danej komórki

• kieruje procesami za pomocą DNA

Por- umożliwia komunikację

Procesy odbywające się w jądrze :

• replikacja DNA (przed podziałem komórkowym)

• transkrypcja ( produkowanie RNA na bazie DNA, dzieje się w miarę potrzeb)

Na czas podziału komórkowego jądro zanika

Czerwone krwinki nie mają jąder, a mięśnie poprzecznie prążkowane mają wiele

Materiał genetyczny na czas podziału komórkowego staje się chromosomem.

Chromatyna- rozwinięta cząsteczka DNA

Chromatydy- powstają w wyniku replikacji, są potomne, identyczne genetycznie, są 23 pary chromosomów + 1 płciowy

PODZIAŁY KOMÓRKOWE

amitoza:

• podział bakterii

• powstają 2 identyczne komórki bakteryjne

mitoza:

• towarzyszy wzrostowi organizmu lub gdy tkanka regeneruje się

• jest to podział zachowawczy

• komórko potomne są identyczne do macierzystych

• mitotycznie dzielą się tylko komórki somatyczne

mitoza :

1. replikacja

2. 
   profaza- faza przygotowawcza

tworzy się wrzeciono kariokinetyczne
rozpad jądra, organella z boku

3. metafaza- układają się chromosomy

4. anafaza- rozerwanie na chromatydy

5. telofaza - złożenie się obu komórek

mejoza:

• mejotycznie powstają gamety

• odbywa się w jądrach i jajnikach

• podział redukcyjny

• jego skutkiem jest powstanie 4komórek
  o l. Chromosomów o połowę mniejszej
  niż w komórce macierzystej

• komórki potomne są haploidalne

• prowadzi do zróżnicowania gamet

1. profaza- chromosomy homologiczne
   łączą się w biwalenty wymieniają
   analogicznymi odcinkami

2. metafaza- biwalenty rozchodzą się,
   komórki haploidalne

3. anafaza- podział chromosomu

4. telofaza- II komórki

5. od nowa proces dla obu komórek co prowadzi do powstania 4 komórek

Każdy z podziałów składa się z 2 procesów:

• kariokineza- podział jądra

• cytokineza- podział cytoplazmy/telofaza

metafaza

anafaza

telofaza

replikacja

---