Wymagania ogólne dla pomieszczenia, stanowiska pracy i pracownika
Pomieszczenie pracy
Pomieszczenia pracy, w zależności od czasu przebywania w nich pracowników, dzielą się na:
- pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt pracowników - w przypadku przebywania tych samych pracowników w ciągu doby dłużej niż 4 godziny,
- pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt pracowników - w przypadku przebywania tych samych pracowników w ciągu doby od 2 do 4 godzin,
- pomieszczenia nie przeznaczone na pobyt pracowników - w przypadku, gdy łączny czas przebywania tych samych pracowników jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku.
Pielęgniarka (pielęgniarz) będą pracowali w pomieszczeniach zamkniętych. Takie pomieszczenia - pokoje zabiegowe - powinny odpowiadać poniższym warunkom:
wysokość - minimum 3 m, jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, lub minimum 3,3 m w świetle, jeżeli w pomieszczeniu występują substancje szkodliwe dla zdrowia;
podłoga - z materiałów gładkich, trwałych, zmywalnych, nienasiąkliwych i odpornych na działanie środków dezynfekcyjnych oraz bez progów pomiędzy pomieszczeniami. Nie jest dopuszczalne stosowanie podłóg drewnianych, z wyjątkiem pomieszczeń administracyjnych i kinezyterapii;
ściany pomieszczeń - z wyjątkiem pomieszczeń administracyjnych, powinny być łatwo zmywalne i umożliwiające dezynfekcję. W pomieszczeniach wymagających częstej dezynfekcji lub utrzymania aseptyki ściany na całej wysokości powinny być wyłożone płytkami z materiałów gładkich, trwałych, zmywalnych, nienasiąkliwych i odpornych na działanie środków dezynfekcyjnych;
kubatura - minimum 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia na jednego pracownika;
powierzchnia robocza - minimum 2 m2 wolnej powierzchni podłogi (nie zajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.) na jednego pracownika;
rozmieszczenie urządzeń, maszyn, szaf - takie, aby przejścia między nimi wynosiły:
- 75 cm - dla jednego pracownika (w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się 50 cm),
- 100 cm - w przypadku ruchu dwukierunkowego;
drogi transportowe - na korytarzach w budynkach służby zdrowia:
- b = a + 30 cm dla ruchu pieszego jednokierunkowego,
- b = 2a + 60 cm dla ruchu pieszego dwukierunkowego,
gdzie:
a - szerokość ładunku niesionego przez pieszego,
b - szerokość drogi transportowej
Szerokości dróg transportowych, wykorzystywanych do transportu bezsilnikowymi środkami transportu (wózki do transportu chorych, wózki dla osób niepełnosprawnych), powinny być zgodne z Polską Normą.
>>>>>>>>> TABELKA - UWAGA: INNA NIŻ BYŁA DOTYCHCZAS (USUNIĘTA OSTATNIA KOLUMNA) <<<<<<<<<<<<<
UWAGA:
Jeżeli drogi komunikacyjne są jednocześnie drogami ewakuacyjnymi, to ich szerokość nie może być mniejsza niż 140 cm (lub 120 cm, jeżeli są przeznaczone do ewakuacji nie mniej niż 20 osób).
oświetlenie
- naturalne, dzienne, najlepiej górne. W przypadku oświetlenia bocznego (okna) powinien być zachowany stosunek wielkości powierzchni okien w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi jak 1 : 8 (to znaczy 1 m2 okna na 8 m2 podłogi),
- sztuczne (elektryczne) - w zależności od rodzaju pomieszczenia w szpitalu - minimum:
- gabinety lekarskie i zabiegowe, stanowiska pielęgniarskie, izby przyjęć, przychodnie lekarskie, laboratoria i pracownie lekarskie - 300 lx,
- miejscowo przy badaniach - 500 lx,
- gabinety rentgenowskie, świetlice szpitalne - 200 lx,
- korytarze w całym budynku - 100 lx,
- korytarze oddziałowe - 300 lx (bez okien - w dzień), 100 lx (w nocy).
wentylacja
naturalna - w każdym pomieszczeniu powinien być indywidualny kanał wentylacji grawitacyjnej wyprowadzony ponad dach i zapewniający 1,5-krotną wymianę powietrza na godzinę (oprócz pomieszczeń o zwiększonych wymaganiach aseptyki, takich jak: sale operacyjne, boksy jałowe, sterylizatornie, sale intensywnej opieki i reanimacji, które nie mogą być wyposażone w kanał wentylacji grawitacyjnej);
mechaniczna - w pomieszczeniach takich, jak: boksy do prac jałowych, pracownie laboratoryjne, recepturowe, sterylizatornie, dezynfektornie, pomieszczenia zabiegów hydro-, balneo- i kinezyterapeutycznych, sale dializ, szatnie personelu, sale porodowe, zabiegowo-operacyjne, gipsowe, endoskopii, sale rtg., ciemnie i pracownie fotograficzne, pomieszczenia zakładu medycyny nuklearnej, sale elektro- i światłolecznictwa, pracownie stomatologiczne, kuchnie, pralnie;
klimatyzacja - pomieszczenia sal: operacyjnych, oparzeniowych, intensywnej opieki, pooperacyjnych oraz bezpośrednie otoczenie sal operacyjnych powinny być klimatyzowane. Zaleca się również klimatyzowanie pokoi noworodków.
temperatura - w zależności od rodzaju prac pomieszczenie pracy, w którym znajduje się stanowisko pracy pielęgniarki (pielęgniarza), powinno mieć temperaturę nie mniej niż 18°C, w pomieszczeniach, gdzie rozbierają się pacjenci - 25°C.
Stanowisko pracy
Przez stanowisko pracy rozumie się przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę. Stanowisko pracy powinno spełniać podstawowe wymogi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Organizacja stanowiska pracy
Prawidłowa i racjonalna organizacja stanowiska pracy wpływa na zwiększenie wydajności przy jednoczesnym zmniejszeniu zagrożenia pracownika dzięki zastosowaniu odpowiedniej ochrony przed czynnikami niebezpiecznymi (urazowymi), szkodliwymi i uciążliwymi (hałas, wibracja, zapylenie, oświetlenie, mikroklimat, duże i zbędne obciążenie pracownika). Stanowisko pracy powinno być wyposażone w przypadkach koniecznych w oprzyrządowanie pomocnicze (urządzenia podnoszące, transportowe, narzędzia specjalne itp.). Rozmieszczenie wyposażenia powinno zapewniać bezpieczne wykonywanie czynności.
Na prawidłową organizację stanowiska pracy ma wpływ:
- wyposażenie pomieszczeń w narzędzia i środki umożliwiające utrzymanie higieny pracy,
- prawidłowo rozmieszczona aparatura medyczna i urządzenia na stanowisku pracy,
- usytuowanie i sposób rozmieszczenia narzędzi z uwzględnieniem kolejności ich stosowania i w zasięgu rąk pracownika,
- ułożenie narzędzi oraz materiałów medycznych,
- kolejność i metody wykonywania czynności,
- rytmika i czas pracy,
- sposób przestrzennego powiązania z innymi stanowiskami,
- warunki środowiska oddziałujące na środowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy
W zależności od rodzaju wykonywanych zabiegów należy indywidualnie rozpatrywać rodzaj wyposażenia.
Do urządzeń, aparatury i sprzętu najczęściej stosowanego na tym stanowisku należą:
- urządzenia i aparatura medyczna,
- urządzenia do dezynfekcji i sterylizacji,
- zestawy butli gazowych,
- wózki i nosze do przemieszczania chorych,
- zestawy lecznicze (np. do przetoczeń),
- pompy dyfuzyjne,
- materiały opatrunkowe.
Organizacja pracy
Na stanowisku pracy powinny się znajdować instrukcje dotyczące:
- stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,
- obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,
- postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,
- udzielania pierwszej pomocy,
- zasad postępowania w razie powstania nieprzewidzianych sytuacji powodujących poważne zagrożenia dla pracowników.
Instrukcje powinny określać:
- czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy,
- zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania danej pracy,
- czynności do wykonania po jej zakończeniu,
- zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników.
Wymagany jest regulamin określający zasady higieny i bezpiecznej pracy w pomieszczeniach wzmożonego ryzyka czynnikami biologicznymi, w tym WZW i HIV.
Pomiary czynników szkodliwych i uciążliwych
O rozpoczęciu, wznowieniu działalności oraz o każdorazowej zmianie technologii pracodawca zawiadamia właściwego inspektora sanitarnego, który określa decyzją rodzaj badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Częstotliwość pomiarów jest zależna od wielkości zagrożenia i wynosi:
- co pół roku - jeżeli krotność NDS, NDN jest większa od 1,
- co rok - jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale 0,5-1,
- co 2 lata - jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale 0-0,5.
W przypadku występowania pola magnetycznego stałego bądź pola elektromagnetycznego o częstotliwości 50 Hz lub 1-100 kHz pomiary przeprowadza się:
- raz na trzy lata - jeżeli w wyniku ostatniego wykonanego pomiaru uzyskano wynik o wartościach, dla których czas przebywania pracowników w strefie zagrożenia nie przekracza połowy czasu dopuszczalnego,
- raz w roku - jeżeli w wyniku ostatniego wykonanego pomiaru uzyskano wynik o wartościach, dla których czas przebywania pracowników w strefie zagrożenia przekracza połowę czasu dopuszczalnego,
- każdorazowo - w razie zmiany warunków eksploatacji źródeł pól magnetycznych lub elektromagnetycznych, które mogą wpłynąć na rozkład stref ochronnych.
Instalacja i urządzenia elektryczne
Instalacja elektryczna powinna być sprawna. Powinny być okresowo przeprowadzane pomiary ochrony przeciwporażeniowej instalacji elektrycznej przez uprawnionych elektryków - nie rzadziej niż co 5 lat.
Przygotowanie zawodowe pracownika
- ukończone 18 lat,
- kwalifikacje medyczne,
- instruktaż ogólny w zakresie bhp,
- instruktaż stanowiskowy w zakresie bhp,
- szkolenie podstawowe w zakresie bhp,
- wstępne badanie lekarskie,
- okresowe badanie lekarskie.
Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy pielęgniarki
Omówienie wszystkich istotnych na danym stanowisku zagrożeń zawodowych:
- wypadki,
- choroby zawodowe,
- awarie.
Poniżej omówiono podstawowe zagrożenia na stanowisku pielęgniarki.
Czynniki niebezpieczne
zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,
zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi,
- ostre elementy narzędzi,
- zły stan techniczny narzędzi medycznych,
- wystające, ostre elementy regałów, mebli itp.
zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału,
- ciężar, ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp.,
zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi,
- szerokość drogi komunikacyjnej niedostosowana do wykorzystywanych środków transportu,
- zastawione drogi komunikacyjne,
zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym,
- nieodpowiednia lub uszkodzona instalacja elektryczna,
- stosowanie niesprawnych i nieskutecznych ochron przeciwporażeniowych,
- stosowanie uszkodzonych narzędzi i urządzeń o napędzie elektrycznym,
zagrożenie poparzeniem,
zagrożenie pożarem lub/i wybuchem (w przypadku nieprzestrzegania przepisów przeciwpożarowych).
Czynniki szkodliwe i uciążliwe
Czynniki fizyczne
- mikroklimat,
- nieprawidłowe oświetlenie,
- promieniowanie ultrafioletowe,
- promieniowanie jonizujące,
- pole elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej częstotliwości),
- pole elektrostatyczne,
- pyły przemysłowe.
Czynniki chemiczne
- substancje toksyczne,
- substancje drażniące,
- substancje uczulające,
- substancje rakotwórcze,
- substancje mutagenne,
- substancje upośledzające funkcje rozrodcze.
Czynniki biologiczne
- mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki) - kontakt z zakażonym pacjentem.
Czynniki psychofizyczne
- obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne),
- obciążenie psychonerwowe.