Platon, 427-347 pne
uczeń Sokratesa
twórca pierwszego systemu idealizmu obiektywnego (idealizm metafizyczny)
związany więzami rodzinnymi ze środowiskiem najstarszej demokracji ateńskiej, otrzymał staranne wykształcenie
ok. 387 założył szkołę zwaną Akademią Platońską, której scholarchą pozostał do końca życia
W ewolucji poglądów Platona wyróżnia się zazwyczaj trzy okresy:
w okresie pierwszym, tzw. sokratycznym, Platon zajmował się głównie zagadnieniami z zakresu etyki i teorii działania. Do dialogów okresu wczesnego należą: Laches (o odwadze), Charmides (o roztroponości), Eutyfron (o pobożności), Goriasz (o retoryce), Protagoras (o cnocie), Obrona Sokratesa oraz 1. księga Państwa
w okresie drugim, tzw. konstrukcyjnym, zajął się tworzeniem własnej ontologii i teorii poznania. Do dialogów okresu średniego należą: Fajdros, Kratylos, Menon, Fedon, Uczta (o miłości), Teajtet oraz 9 następnych ksiąg Państwa
w okresie trzecim, tzw. dialektycznym, z jednej strony poświęcił się dialektycznej metodzie rozumowania (zajmował się, wówczas bardziej problematyką logiki i matematyki). Dialogi okresu późnego, to: Parmenidas, Sofista, Timajos. Pisma Platona w liczbie 36.
Platon uznawał dualizm świata
szukał związków między ideami a rzeczami
dusza jest nieśmiertelna i wielokrotnie się odradza
głosił, że dusza oglądała idee w życiu poprzednim (preegzystencja); gdy jednak została uwięziona w ciele, zapomniała o nich. Wchodząc natomiast w kontakt z rzeczami materialnymi odnajduje na nowo w pamięci „oglądaną” kiedyś prawdę
prawdziwa wiedza nie pochodzi więc z doświadczenia, lecz z przypomnienia (anamneza, filoz.) i poprzedzając doświadczenie stanowi jego warunek. Dusza, przypominając sobie prawdę, wyzwala się z więzów ciała i powraca do świata idei.
Przedstawiciel natywizmu pedagogicznego (idee cnoty) i koncepcji wychowania państwowego
Teoria idei Platona znalazła swe odbicie w koncepcji państwa i człowieka
struktura państwa jest wg Platona taka sama jak struktura duszy
rozróżniając 3 funkcje w państwie (rząd, armię, ekonomię)
Platon odnosi je do 3 klas społecznych:
rządcy - filozofowie
żołnierze - wojownicy - mężczyźni, którzy nie przeszli kolejnej selekcji
żywiciele - rzemieślnicy, kupcy oraz żołnierze, którzy nie przeszli selekcji, które stanowią odzwierciedlenie trzech części duszy: rozumu, woli i namiętności.
Twórcą teorii wychowania przedszkolnego jest Platon - określił wiek przedszkolny między 3, a 6 rokiem życia. Cel wychowania przedszkolnego: wychowanie na potrzeby państwa. Wielkie znaczenie bajek i zabaw w wychowaniu. Wychowanie powinno odbywać się w specjalnie przygotowanych do tego celu instytucjach wychowawczych.
Po ukończeniu 6 roku życia, dziecko miało poprawiać sprawność fizyczną.
Dialektyka - była najwyższym wtajemniczeniem filozoficznym pozwalającym zrozumień świat idei.
Arystoteles, 384-322 p.n.e. - uczeń Platona, najwszechstronniejszy myśliciel i uczony starośytności. Urodził się w Stagirze (od miejsca urodzenia zw. Często Stagirytą).
w 367 p.n.e. wstąpił do Akademii Platońskiej, w której pozostawał 20 lat aż do śmierci Platona
od 347 p.n.e. w Assos (Azja Mniejsza) i Mitylenie (Lesbos) prowadził dalsze badania naukowa. W 343 p.n.e. został powołany na nauczyciela Aleksandra III Wielkiego i pełnił tę funkcję aż do objęcia władzy przez ucznia
w 335 p.n.e. wrócił do Aren i założył własną szkoę (Likejon, parypatetycy), w której przez 12 lat nauczał i kierował pracami uczniów
w 323 p.n.e. po śmierci Aleksandra III wielkiego opuścił Ateny w obawie przed prześladowaniami ze strony ruchu antymacedońskiego i osiadł w Chalkis, gdzie w rok później zmarł
Dzieła Arystotelesa /przechowały się w układzie i redakcji Andronikosa z Rodos/
Zgodnie z tradycją dzieli się je zwykle na 7 grup:
pisma z filozofii praktycznej, obejmujące zagadnienia etyki, polityki...
W rozwoju myśli filozoficznej i naukowej Atystotelesa można wyróżnić trzy główne okresy
przynależność do Akademii Platońskiej. W pierwszym okresie był w zasadzie zwolennikiem nauki Platona, jakkolwiek już wówczas odnosił się krytycznie do niektórych jej elementów i jeszcze za życia Platona wystąpił z krytyką jego nauki o ideach
działalność filozoficzna i naukowa w Assos i Mitylenie
kierowanie szkołą w Likejonie
Arystoteles - świat jest jeden, idee tkwią w realnie istniejących rzeczach
Jest twórcą nauki współczesnej. Wypracował jej pojęcie, odkrył metody, narzucił swoisty style naukowy i pierwszy pracował w sposób, który nazywamy naukowym, w bardzo wielu dziedzinach.
Zasługi w etyce, estetyce, logice, naukach szczegółowych. Opisał ponad 500 gatunków zwierząt.
Przedstawiciel empiryzmu pedagogicznego.
Natomiast kosmologia i astronomia Arystotelesa stanowiła cofnięcie w stosunku do nauki Demokryta z Abdery i nawiązywała do koncepcji Platona wyłożonych w Timalosie. Arystoteles przyjął, że wszechświat ma formę kuli, której centrum stanowi Ziemia, wokół Ziemi zaś obraca się 55 koncentrycznych sfer...
Państwo traktował jako najwyższego rzędu naturalny związek ludzi, oparty na stosunkach podporządkowania między panem i niewolnikiem oraz na współdziałaniu wolnych.
Miało ono na celu wychowanie wolnych obywateli i realizację ich dobra. Na podstawie studiów historyczno0porównawczych nad ustrojem 158 miast państw greckich stworzył pierwszy teoretyczny system nauki o państwie
Wyróżnił jako 3 prawidłowe formy rządów:
monarchię
arystokrację
politeję (doskonałą postać demokracji), którą uważał za najlepszą postać ustrojową.
Wg Arystotelesa, tak długo trzeba oddziaływać na popędy aż staną się one przyzwyczajeniem. Przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka.
Dusza rozumna odpowiada za nasze poznanie. Arystoteles jest twórcą teorii poznania.
Teoria dydaktyczna Arystotelesa
Arystoteles wyróżnia trzy etapy w procesie uczenia się:
Poznanie zmysłowe - jest to zdolność odróżniania wrażeń w gromadzeniu ich pomaga otoczenie, wpływy zewnętrzne, które na nas oddziaływają przez różne znaki, przede wszystkim przez mowę; duże znaczenie ma tu zmysł słuchu.
Spamiętywanie - zbierane wrażenia magazynują się w umyśle i wzbogacają nas w doświadczenia. Dzięki niemu wznosimy się przy nauce na stopień trzeci.
Wchłanianie wiedzy - jest to opanowanie wiadomości, przetwarzanie ich na naszą treść wewnętrzną. Ucząc się dziecko rośnie duchowo, rozwija tkwiące w swym wnętrzu możliwości. Wykorzystanie wiedzy w różnych sytuacjach życiowych.
Arystoteles - podział nauki - dwa cykle siedmioletnie: od 7 do 15; do 21 roku życia wiedza specjalistyczna - gimnastyka, muzyka, rysunek.