Człowiek jako istota społeczna

By w ogóle zacząć mówić o człowieku należy określić kim on jest. Różne dziedziny wiedzy jak np. filozofia, religia, biologia, antropologia, podają nam różne definicje człowieka. W naukach społecznych definiuje się człowieka jako istotę społeczną. Musisz wiedzieć, że za twórcę tej teorii uznawany jest Arystoteles. Oznacza ona, że człowiek ze swej natury dąży do tego by funkcjonować w pewnej wspólnocie i odgrywać weń pewne role (o rolach społecznych powiedziane będzie dalej).  Każdy człowiek ma osobowość. To zespół cech, które decydują o jego stosunku do świata i ludzi a także determinują podejmowane przez niego działania. Wymieńmy te cechy: za kogo się człowiek uważa → tożsamość jakie człowiek ma pragnienia, dążenia → potrzeby  jak wykorzystuje swoje predyspozycje umysłowe → inteligencja jaki jest względem otaczającego go świata → postawa  jaką ma koncepcję życia w społeczeństwie → mentalność jakie są ludzkie priorytety → wartości co go interesuje (po młodzieżowemu "kręci") → zainteresowania jak reaguje na różne bodźce → temperament Zwróć uwagę na cechę drugą - potrzeby. Powinieneś wiedzieć, że katalog tych potrzeb został ujęty w tzw. piramidzie Maslowa: Kolejnym zagadnieniem, które musisz znać w tym temacie jest socjalizacja człowieka. By łatwo ci było zdefiniować ten termin zacznijmy od tego, iż socjalizacja to pewien proces. Z pewnością spotkałeś się z wyrazami bliskoznacznymi tego terminu: socjalny, socjologia, czy socjalizm, jeśli jeszcze dodatkowo potrafisz przetłumaczyć z angielskiego social to już jesteś bardzo blisko podania pełnej definicji. Oto bowiem socjalizacja to proces uspołecznienia, mówiąc prościej - uczenia się życia w społeczeństwie. Możemy podzielić ją na pierwotną i wtórną. Socjalizacja pierwotna to pierwszy etap owej nauki, następuje w dzieciństwie, najczęściej w domu rodzinnym, to tu dziecko uczy się tych najważniejszych społecznych postaw, uczy się wyrażać siebie (chociażby w tym najprostszym akcie umiejętności mówienia), to tu zaczyna poznawać swoje talenty i predyspozycje. Socjalizacja wtórna to drugi etap. Ten etap się nie kończy, trwa przez całe życie, bo przecież przez całe życie się uczymy i nabywamy nowe doświadczenia.

Pojęcie i koncepcje struktury społecznej

Zanim zaczniemy analizować pojęcie struktury społecznej, warto byś przedtem zrozumiał samo słowo „struktura”. Uczniowie często mają z tym kłopot. By to jak najprościej zobrazować wystarczy byś popatrzył na swój dom. On ma pewną strukturę na którą składa się jedna lub dwie kondygnacje, usytuowanie kuchni, salonu, sypialni i łazienki. Tak więc strukturą nazwiemy pewien uporządkowany układ, gdzie każdy element ma swoje miejsce i funkcje. Już możesz zatem bez zwiększysz trudności definiować pojęcie struktury społecznej. Bo przecież nie jest to nic innego jak właśnie układ kilku powiązanych ze sobą elementów takich jak: rola społeczna, pozycja społeczna, instytucje społeczne oraz normy społeczne. Wyjaśnijmy pokrótce terminy związane ze strukturą społeczną: Pozycja społeczna, inaczej status społeczny to miejsce jakie zajmujemy w danej grupie. Pozycję społeczną można zdobyć poprzez awans zawodowy lub dzięki uznaniu innych członków grupy (jest to sposób instytucjonalny), można ją też sobie wyrobić w sposób naturalny, (np. gdy człowiek staje się ojcem, dziadkiem, przez co jest autorytetem dla młodszego pokolenia). Rola społeczna oznacza pewien określony model zachowania osoby zajmującej określoną pozycję społeczną. Instytucja społeczna to pewien schemat, (ryt) sformalizowanego postępowania w celu rozwiązywania problemów. Normy społeczne to zespół zachowań określający funkcjonowanie człowieka w społeczeństwie. Możemy wyróżnić następujące koncepcje struktury społecznej: Funkcjonalna - to ujęcie akceptujące takie komponenty jak: równowaga, harmonia, ład społeczny. W ujęciu tym zmiana stanowi niepożądane zjawisko. Dychotomiczna - zakłada podział społeczeństwa na przeciwstawne grupy np.: posiadających i nieposiadających, pracujących i niepracujących, rządzących i rządzonych . Gradacyjna - zakłada podział społeczeństwa ze względu na pewną wspólną cechę, na pewne warstwy społeczne Warstwa społeczna to grupa ludzi żyjąca w podobnych warunkach ekonomicznych, urbanistycznych czy kulturowych. Wymieniamy następujące warstwy społeczne: - wyższe (np. elity) - średnie (np. pracownicy najemni) - niższe

Naród i tożsamość narodowa

Czym jest zatem naród? To pojęcie musisz dobrze znać, zwłaszcza, że może w nim czaić się pułapka. Spójrz: Naród to duża niesformalizowana grupa społeczna (państwo jest sformalizowane, ma osobowość prawną, naród NIE!), którą łączą następujące spoiwa: tradycja, kultura, wspólna historia i tożsamość. Zapewne spontanicznie dorzucisz jeszcze; język, wspólne pochodzenie i terytorium. I będziesz miał rację. Jednak uważaj! te cechy mogą, ale nie muszą wskazywać na wspólnotę narodową. Szwajcarzy są jednym narodem ale posługują się wieloma językami. Amerykanie, którzy dziś są jednym narodem nie mają wspólnego pochodzenia (o czym zapewne dobrze wiesz z historii). Naród też nie musi mieć wspólnego terytorium, wymownym przykładem są wędrujący Cyganie, czy Polacy pod zaborami, którzy pomimo braku własnej państwowości czuli się jednym narodem. By móc wyjaśnić istotę tożsamości narodowej, musisz znać takie pojęcia jak: patriotyzm, nacjonalizm, kosmopolityzm. Patriotyzm to poczucie przynależności do ojczyzny i odpowiedzialności za nią, a także gotowość do poświęceń dla niej (które nie koniecznie oznaczać dziś muszą gotowość do oddawania za nią życia) Nacjonalizm to postawa wyższości względem innych narodów i przeświadczenie o tym, że reprezentanci tylko „naszego” narodu mają szczególne miejsce w dziejach, skrajną formą jest szowinizm narodowy przejawiający się w bezkrytycznym postrzeganiu swego narodu. Kosmopolityzm to przeświadczenie, że ojczyzną człowieka jest cały świat, nie ma tu poczucia przynależności tylko do jednej grupy narodowej. Teraz już łatwo zdefiniujesz istotę tożsamości narodowej. Mamy tu ścisłe połączenie z patriotyzmem. To poczucie uczestnictwa w grupie, która wyodrębniła się na bazie tradycji, kultury, czasem też historii, To jawne zadeklarowanie kim się jest i w związku z tym przyjęcie pewnej odpowiedzialności i lojalności w stosunku do narodu. Wspomnieliśmy wcześniej, że naród może żyć poza terytorium swojego państwa, na terenie innego państwa, tworzy wtedy mniejszość narodową. Obrazowo przedstawmy to tak: To zorganizowana grupa narodowa państwa „A” (lub nie posiadająca własnego państwa), zamieszkująca i zadomowiona na terenie państwa „B”, cechująca się odrębnością religijną, językową i kulturową. W Polsce mamy dziewięć mniejszości narodowych: Rosjanie, Litwini, Białorusini, Ukraińcy, Słowacy, Czesi, Niemcy, Żydzi i Ormianie. (UWAGA - uczniowie bardzo często podają tutaj też Romów oraz Tatarów podczas gdy ich nie zaliczamy do mniejszości narodowych tylko etnicznych). Wiedz także, że prawa mniejszości narodowych w naszym kraju chroni Konstytucja, oraz Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym.

Życie społeczne - mechanizmy i postawy

Gdy mówimy „mechanizm” od razu przychodzi nam na myśl skojarzenie z regulatorem, regulacją, spójnym działaniem. Dokładnie tak samo jest w życiu społecznym. Tu też muszą zaistnieć pewne mechanizmy, które regulować będą codzienne nasze funkcjonowanie. Owymi mechanizmami życia społecznego jest zespół norm, według których żyją i postępują członkowie danej społeczności. Wymieńmy te normy: Normy prawne  Normy religijne - kierują się nimi członkowie danego wyznania Normy moralne - mogą, ale nie muszą wywodzić się z norm religijnych, to ogólny zespół wskazań na temat tego co jest dobre a co złe Normy obyczajowe - to pewien sposób postępowania ukształtowany w wyniku nawyków, chodzi tu o to, iż to tradycja jest przesłanką do takiego a nie innego postępowania  Obok mechanizmów społecznych wyróżniamy też procesy społeczne, które są odzwierciedleniem wszelkich ruchów w społeczeństwie: Socjalizacja - to zagadnienie było już szeroko omawiane (patrz. S. 3) Przystosowanie - to zmiana swoich priorytetów w momencie gdy uniemożliwiają one uczestnictwo w danej grupie Współpraca - to zespołowe działanie dla osiągnięcia wspólnego celu  Współzawodnictwo - inaczej rywalizacja, tu kładziony jest nacisk na indywidualizm, sprawdzenie kto z grupy lepiej/szybciej osiągnie dany cel  Ruchliwość społeczna - to przemieszczanie się ludzi pomiędzy kolejnymi szczeblami hierarchii społecznej  Dezintegracja społeczna - to zanik kryteriów oceny moralnej, lub brak kontroli społecznej, co skutkuje różnymi patologiami  Konflikt społeczny - zagadnienie to omawiać będziemy w dalszej części  W codziennym funkcjonowaniu niezwykle ważna jest postawa społeczna. Definiujemy ją jako gotowość jednostki do podjęcia określonego zachowania względem innych ludzi. Z postawami tymi spotykasz się na co dzień, dlatego pewnie dobrze je znasz. Dla ułatwienia podajmy też apostawy (czyli gotowość do podjęcia negatywnego działania, lub też nie podejmowania żadnych działań): Uczciwość - korupcja Odwaga cywilna - koniunkturalizm Słowność - wiarołomstwo Empatia - egoizm

Instytucje społeczne i ich rola w społeczeństwie

Z pewnością przypominasz sobie, że gdy mówimy o elementach składowych struktury społecznej, jako jeden z nich wymieniamy właśnie instytucje społeczne. Członkom (uczestnikom) tych instytucji powierza się ważne dla funkcjonowania ładu społecznego zadania. Skuteczne działanie instytucji społecznych może być zapewnione jedynie wówczas gdy spełnione są następujące warunki: - gdy instytucje te są kompetentne do prowadzenia spraw i rozwiązywania problemów, - gdy dysponują odpowiednimi środkami i instrumentami do załatwiania tych problemów, - gdy rządzą się odpowiednią organizacją (najczęściej strukturą hierarchiczną) prowadzenia swych działań, - gdy cieszą się zaufaniem społecznym Możemy wyróżnić następujące rodzaje instytucji: - gospodarcze (ekonomiczne), np. banki - polityczne, np. partie polityczne - wychowawczo - oświatowe, np. szkoły - kulturalne, np. kina, teatry  - socjalne, np. ośrodki pomocy społecznej  - religijne, np. związki wyznaniowe  Warto teraz zastanowić się jaką funkcję spełniają w społeczeństwie instytucje: Zaspokajanie potrzeb zbiorowości - zaspokajają te potrzeby ludzi związane z dwoma podstawowymi elementami piramidy Maslowa (potrzebami fizjologicznymi i bezpieczeństwa), a także w jakimś sensie z jej wierzchołkiem (potrzeba samorealizacji, inaczej potrzeba rozwoju), będziemy mieć tu na myśli edukację, rozwój fizyczny i duchowy. Funkcja regulacyjna - działają na rzecz harmonii i ładu społecznego, także reagują wówczas gdy ten stan nie jest zachowany. Funkcja integracyjna - integrują zbiorowość, dbają by jej członkowie gromadzili się wokół wspólnych idei, zadań, czy wspomnień.

Kultura jako podstawa życia społecznego

Słowo „kultura” z pewnością nie jest Ci obce. Spotykasz się z nim w szkole, w domu, słyszysz i czytasz w mediach. I mimo, że potrafisz zakwalifikować ten termin do wielu znaczeń (kultura osobista, kultura polityczna, kulturalne zachowanie, kultura prawna), to jednak zapewne kłopot sprawia ci umiejętne zdefiniowanie tego pojęcia. Warto zatem byś zapamiętał: Kultura to pewien dorobek ludzkości uformowany w procesie dziejowym, przekazywany z pokolenia na pokolenie. Dorobek ten może mieć wymiar materialny, duchowy i społeczny.  Wymiar materialny to wszelkie przedmioty będące wytworem rąk ludzkich, wraz z przepisem ich wytworzenia i użytkowania np.: narzędzia, budowle, nowe technologie. Duchowy zwany symbolicznym, są to wytwory „niematerialne” działalności człowieka, przyczyniające się do jego rozwoju i wykształcenia np.: pismo, język, literatura, muzyka, dzieła sztuki Społeczny to wszelkie normy i wzory postępowania, np. dekalog, prawo, normy obyczajowe. Do tego typu kultury zalicza się też kultura polityczna (szerzej będziemy mówić o niej w dziale „polityka”) Skoro wiesz już jak definiować kulturę, warto byś umiał rozróżnić jej typy: Kultura masowa ma charakter komercyjny, rozrywkowy, nastawiona jest na każdego, nawet nie wymagającego odbiorcę Kultura elitarna inaczej wysoka, przeciwieństwo kultury masowej, ma bardzo wysublimowany charakter, nastawiona jest na wymagającego, dobrze zorientowanego w temacie odbiorcę - konesera  Kultura ludowa nastawiona jest na specyficznego, związanego z danym regionem odbiorcę, jej główna cecha to ujęcie życia codziennego w wytworach tej kultury  *Możemy też mówić o kulturze dominującej w przestrzeni publicznej danego społeczeństwa.  Tak jak całe życie społeczne, również kultura ulega pewnym przemianom. Składają się na nie, czy może lepiej powiedzieć - decydują o nich pewne procesy: 1. Zanik kultury ludowej. 2. Kultura masowa jako kultura dominująca. 3. Komercjalizacja nawet kultury wysokiej. Jak myślisz, w czym przejawia się ten proces? Np. w tym, że w filmie reżyserowanym przez znanego autora wystąpi bohater programu Big Brother lub Doda.

Między ładem a konfliktem społecznym

Najkrócej ład społeczny możemy zdefiniować po prostu spokój w stosunkach pomiędzy grupami społecznymi. Bez ładu społecznego nie można mówić o stabilizacji społecznej, to podstawowy jej komponent. Gwarantem ładu społecznego jest: - osoba (najczęściej charyzmatyczny przywódca), - nowoczesne państwo wraz ze swym aparatem przymusu. Przeciwieństwem ładu społecznego jest konflikt społeczny. Na pewno z praktyki wiesz bardzo dobrze czym on jest. Zapewne nieraz sam w takim konflikcie uczestniczyłeś. To zachwianie równowagi i korelacji życia pomiędzy grupami społecznymi, wskutek ze różnych interesów, sprzeczności celów, inaczej pojmowanych wartości. Możemy wymienić następujące rodzaje konfliktów: - polityczne, np. pomiędzy partiami politycznymi, - ekonomiczne, np. pomiędzy związkami zawodowymi a pracodawcami, - religijne, np. pomiędzy wyznawcami dwóch różnych religii,  - kulturowe, np. pomiędzy swobodnymi Amerykanami, temperamentnymi Włochami a oficjalnymi Polakami, - etniczne, np. pomiędzy mniejszościami narodowymi, - rasowe, np. Ku Klux Klan w USA, - klasowe, to te wynikające z dysproporcji dóbr, zapewne widziałeś niejednokrotnie w amerykańskich filmach lub słyszałeś o Slumsach, - pokoleniowe, np. między dziećmi a rodzicami (warto tu obejrzeć polski serial pt Wojna domowa). Zapewne znasz kilka sposobów rozwiązywania powyższych konfliktów. Warto je ująć w fachowe definicje: Konsensus to dyskusja stron konfliktu w celu osiągnięcia zgody; Kompromis to rezygnacja każdej ze stron z części swoich postulatów w celu zbliżenia stanowisk; Negocjacje to próba dojścia do kompromisu, najczęściej przy udziale osób trzecich, tzw. arbitrów; Arbitraż to ocenianie przez osobę trzecią, bezstronną, co do tego która ze stron ma rację, lub więcej racji w danym sporze.

Współczesne problemy społeczeństwa polskiego i sposoby ich rozwiązywania

Generalnie problemy z jakimi dziś boryka się polskie społeczeństwo możemy podzielić na dwie grupy: problemy ekonomiczne i problemy wynikające z patologii społecznych.  Do problemów ekonomicznych zaliczymy: bezrobocie, biedę, niedożywienie dzieci. Zauważ, że nie są to osobne problemy. To system naczyń połączonych, czyli z jednego problemu wynika kolejny.  Pamiętasz gdy omawialiśmy istotę dezintegracji społecznej? Powiedzieliśmy, że w wyniku zaniku oceny moralnej i z braku kontroli społecznej rodzą się przeróżne patologie. Wymieńmy je: alkoholizm, narkomania, przemoc domowa, samobójstwa, deprawacja moralna.  Skoro znamy już główne problemy społeczeństwa polskiego, warto zastanowić się nad sposobami ich rozwiązywania.  Już wyjaśniliśmy, że cała paleta problemów społecznych, to nie odrębne od siebie kwestie, tu jeden problem wynika z drugiego. Dlatego podstawą przy niwelowaniu tego typu problemów jest walka z bezrobociem. Jeśli Polacy będą mieć pracę to ryzyko wystąpienia innych problemów tego typu spada praktycznie do zera. Istotną rolę w aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych odgrywają dziś programy Unijne. Zapewne nieraz spotkałeś się z określeniem „Europejski Fundusz Społeczny - Kapitał Ludzki”. Ważną rolę odgrywają tu też samorządy, które winny poszukiwać osób bezrobotnych i pomagać w uzyskaniu zatrudnienia. Ważnym aspektem jest też postawa rządu, ale nie tyleż względem samych bezrobotnych, co przedsiębiorców. Chodzi tu o działania zmierzające ku zdjęciu z nich różnego typu obciążeń (przede wszystkim podatkowych), co skutkować ma zwiększeniem zatrudnienia. Oczywiście standardowo wymienić też musisz działanie Ośrodków Pomocy Społecznej, jednak należy pamiętać, że nie niwelują one powyższych problemów, a jedynie łagodzą ich skutki! Właśnie łagodzenie skutków takich problemów jak bieda, czy głodne dzieci mają na celu dobrze znane ci akcje jak np.: Pajacyk (www.pajacyk.pl), czy organizowana już dziś na terenie niemal całego kraju „Wyprawka dla pierwszaka”.  Problemy wynikłe z patologii społecznych są dużo trudniejsze do wyeliminowania, ponieważ: po pierwsze ciężko je diagnozować (czyli stwierdzić co jest przyczyną danego problemu); po drugie do rozwiązania tego typu problemów nie wystarczy jakiś program, krótkotrwałe działanie, ale musi być to metodyczna praca i współpraca całego zespołu osób (psycholog, lekarz, prawnik, pedagog, socjolog/socjoterapeuta); po trzecie źródło tego typu problemów tkwi bardzo często w dysfunkcyjnej rodzinie, potrzeba zatem wyczucia, delikatności a przede wszystkim kompetencji by skutecznie ingerować w życie tej podstawowej komórki społecznej, nie wyrządzając przy tym nikomu krzywdy. Ważną rolę odgrywają tu takie instytucje jak: kuratela, pomoc społeczna, ośrodki psycho - terapeutyczne, grupy wsparcia, Kościoły.

Organizacje międzynarodowe

Pojęcie organizacji międzynarodowej             Organizacja międzynarodowa to pewna zinstytucjonalizowana(tzn. posiadająca stałe organy) forma międzynarodowej wielostronnej współpracy państw lub osób fizycznych bądź prawnych pochodzących z różnych krajów, która została powołana dla realizacji celów określonych w jej statucie. Zalążków pierwszych organizacji międzynarodowych badacze doszukują się w formach współpracy między greckimi poleis, jakimi były amfiktionie (związki o charakterze polityczno-religijnym, których celem była ochrona miejsc kultu) i symmachie (systemy sojuszy). Jednak pierwsze nowożytne organizacje międzynarodowe zaczęły powstawać w połowie XIX wieku w wyniku rozwoju kontaktów i współpracy międzynarodowej. W zakres ich kompetencji wchodziły takie zagadnienia, jak m.in. regulacje dotyczące poczty czy telegrafu, ujednolicenie miar i wag, publikacja taryf celnych. Pierwszymi organizacjami tego typu były Międzynarodowy Związek Telegraficzny (utworzony w 1856 r.), Powszechny Związek Pocztowy (1874 r.) czy Międzynarodowe Biuro Miar i Wag (1875 r.). Po II wojnie światowej dał się zauważyć wyraźny wzrost liczby organizacji międzynarodowych, zarówno powszechnych, jak i regionalnych. Ta instytucjonalizacja życia międzynarodowego ma związek przede wszystkim z postępującym wzrostem współzależności między jego uczestnikami i potrzebą ujęcia wzajemnych stosunków w pewne formalne ramy. Obecnie organizacje międzynarodowe, zwłaszcza te o charakterze międzyrządowym, są drugimi po państwach najważniejszymi uczestnikami stosunków międzynarodowych. Organizacje międzyrządowe i pozarządowe             Najbardziej podstawowym kryterium podziału organizacji jest charakter ich uczestników, który pozwala na rozróżnienie dwóch typów organizacji: międzyrządowych (ang. Governmental Organisation, GO) ipozarządowych (ang. Non-Governmental Organisation, NGO). Członkami organizacji międzyrządowych są państwa (co najmniej trzy). Nazwa tego typu organizacji wywodzi się z faktu, że w tego typu formach współpracy państwa reprezentowane są przez rządy lub ich przedstawicieli. Podstawą funkcjonowania organizacji międzyrządowych są najczęściej wielostronne umowy międzynarodowe, mające charakter statutu, które określają cele i zadania organizacji oraz powołują organy o określonych kompetencjach, dla ich realizacji. Należy jednak wspomnieć o tym, że istnieją organizacje, które powstały w sposób funkcjonalny, tzn. nie na podstawie umowy międzynarodowej - wykształciły się w toku współpracy między państwami. Do tej grupy podmiotów należy np. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), która powstała w 1995 roku w wyniku przekształcenia się Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE) w organizację międzynarodową. Organizacje międzyrządowe cechuje pewna specyficzna struktura instytucjonalna. Każda z nich ma bowiem co najmniej jeden organ, będący zebraniem przedstawicieli wszystkich państw członkowskich (np. Zgromadzenie Ogólne ONZ, Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy), który zbiera się stosunkowo rzadko (najczęściej raz w roku). Oprócz tego funkcjonuje jeszcze organ o charakterze rady lub komitetu, który obraduje częściej (kilka razy w roku). W organizacjach zrzeszających większą liczbę członków organ ten składa się z ograniczonej liczby przedstawicieli państw członkowskich (np. Rada Bezpieczeństwa ONZ); w mniej licznych organizacjach reprezentowane są wszystkie państwa członkowskie (np. Komitet Ministrów Rady Europy). Ponadto istnieją organy o charakterze administracyjnym, złożone z funkcjonariuszy międzynarodowych, których zadaniem jest obsługa prac organizacji (np. Sekretariat ONZ). Organizacje międzyrządowe mają podmiotowość prawnomiędzynarodową, tzn. mogą posiadać i bezpośrednio zaciągać prawa i obowiązki w prawie międzynarodowym. Wyraża się to przede wszystkim w możliwości zawierania umów międzynarodowych, utrzymywaniu stosunków dyplomatycznych czy uczestnictwie w konferencjach międzynarodowych. Organizacje międzyrządowe pełnią w stosunkach międzynarodowych funkcje o charakterze: regulacyjnym - stanowienie norm prawnych, moralnych, politycznych; kontrolnym - kontrola zgodności działań państw członkowskich z ustalonymi normami; operacyjnym - świadczenie usług państwom członkowskim lub innym podmiotom (np. prowadzenie badań, przygotowywanie raportów). Organizacje pozarządowe mają nieco odmienny charakter. Podstawową różnicę stanowi fakt, że członkami tego typu instytucji są osoby fizyczne lub prawne pochodzące z różnych krajów. Ponadto działalność tego typu struktur regulowana jest nie przez prawo międzynarodowe, a przez prawo państwa, w którym taka organizacja została zarejestrowana. Należy też podkreślić, że organizacje pozarządowe nie mają podmiotowości prawnomiędzynarodowej. Wśród organizacji pozarządowych liczną grupę stanowią organizacje o celach pacyfistycznych i humanitarnych (np. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Amnesty International). Wiele organizacji realizuje też zadania o charakterze społeczno-kulturalnym (np. Międzynarodowy Związek Studentów). Organizacje pozarządowe odgrywają coraz większą rolę w stosunkach międzynarodowych, głównie poprzez kształtowanie opinii publicznej. Niektóre z nich stanowią potężną grupę nacisku na rządy poszczególnych państw, torując drogę nowym ideom i koncepcjom. Wpływają one na rozwój ustawodawstwa wewnątrzkrajowego i prawa międzynarodowego (głównie w zakresie praw człowieka), działają na rzecz współpracy naukowej, kulturalnej oraz pokoju. Organizacje uniwersalne i regionalne             Ważne miejsce w typologii organizacji międzynarodowych zajmuje kryterium geograficzne, które pozwala na wyróżnienie dwóch typów organizacji: uniwersalnych i regionalnych. Międzynarodowe organizacje o charakterze uniwersalnym obejmują terytorialnym zasięgiem swego działania państwa z różnych regionów świata. Najlepszym przykładem tego typu organizacji jest ONZ, która zrzesza niemal wszystkie państwa z całego świata. Zasięg działania organizacji o charakterze terytorialnym ogranicza się do wybranego regionu. Przykładem tego typu organizacji jest Unia Afrykańska, działająca na kontynencie afrykańskim, Organizacja Państwa Amerykańskich w Ameryce Łacińskiej czy Rada Europy. Organizacje o kompetencjach ogólnych i wyspecjalizowane             Podziału organizacji międzynarodowych dokonywać można również ze względu na charakter ich kompetencji. Organizacje o kompetencjach ogólnych (wszechstronnych) zajmują się różnymi sferami życia międzynarodowego. Stanowią one stosunkowo nieliczną grupę organizacji międzynarodowych. Tego typu instytucjami jest bez wątpienia ONZ, Unia Afrykańska czy Liga Państw Arabskich. Z pewnymi zastrzeżeniami można do nich zaliczyć także Radę Europy (z zakresu kompetencji której wyłączono kwestie związane z bezpieczeństwem) oraz Unię Europejską (z zakresu jej kompetencji wyłączono kwestie, w których wyłączne kompetencje mają państwa członkowskie). Organizacje wyspecjalizowane (funkcjonalne) w przeciwieństwie do organizacji o ogólnym zakresie kompetencji, pełnią swoje funkcje w określonym obszarze życia społecznego i międzynarodowego. Ze względu na dziedziny, jakimi się zajmują, można w tej grupie wyróżnić: organizacje gospodarcze, np. Światowa Organizacja Handlu (WTO); organizacje polityczno-wojskowe, np. NATO; organizacje o charakterze socjalnym, np. Międzynarodowa Organizacja Pracy; organizacje działające w sferze kultury, np. UNESCO; organizacje techniczne, np. Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego.

 

---