„Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego 2
Przed naszymi oczami rozpościera się cała galeria różnych ludzkich charakterów, takich jak np.: srogi pojedynkowicz, ograniczony pedant, walczący z pokusami mnich czy też roztargniony matematyk. Sytuacje makabryczne i komediowe, groteska i tragizm występują tu na przemian w jednolitej artystycznie całości.
Doskonałe poczucie humoru Potockiego widoczne jest m.in.: w takich fragmentach „Rękopisu...” Jak ten w którym to roztargniony matematyk Velasquez w czasie jednego z opowiadań naczelnika Cyganów usprawiedliwia się, że musi notować, co, kto, i komu opowiada, gdyż nie może się połapać w gmatwaninie wątków. W świetle dowcipów Velasqueza nawet szkatułkowa forma powieści zakrawa na świadomą ze strony autora parodię.
„Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego 4
Dopiero wobec zakończenia romansu rozumiemy rozrzucone w książce aluzje do potęgi Gomelezów, jak np.; wyznanie ich szejka, że „człowiek posiadający naszą tajemnicę mógłby z łatwością skłonić do posłuszeństwa całe narody”.
Powieść Potockiego napisana po francusku jest ukoronowaniem doświadczeń literackich i filozoficznych epoki oświecenia. Zostały tu nie tylko ośmieszone przesądy i zabobony, ale równocześnie i rozum, za pomocą którego człowiek jest w stanie poznać w sposób doskonały otaczającą go rzeczywistość. W świecie, w którym żyjemy zachodzą często takie wydarzenia, które nie mieszczą się w sferze racjonalnego rozumowania.
„Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego 3
Książka ta jest również niewyczerpaną kopalnią motywów, a pomysłowość samego autora budzi podziw i zdumienie. Nie mniejsza jest jego sztuka mistyfikowania czytelnika, który do końca powieści nie podejrzewa, że np.: tajemniczy pustelnik nie jest pustelnikiem czy opętany - opętańcem. Także zakończenie tej maskarady nie jest pozbawione swoistej wymowy.
Z ambitnego i wzniosłego celu Gomelezów, będącego jednocześnie punktem wyjścia całej akcji, pozostaje tylko złoto. Różnice wiary, które tyle obiekcji nasuwały prawdziwemu katolikowi Alfonsowi, przestają odgrywać rolę wobec kapitału, którym dzielą się wszyscy wtajemniczeni, powierzając swoje udziały najbardziej godnemu zaufania bankierowi Moro.
„Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego
Akcja tej trwającej 66 dni historii rozgrywa się w 1739 roku na południu Hiszpanii. W górach Alpuhary, w podziemiach starej kopalni złota rezyduje zakonspirowany sztab mauretańskiego rodu Gomelezów, którego celem jest propaganda islamu. Odbywa się to (jak się później okaże) za przyzwoleniem świętej inkwizycji. Patrzy ona przez palce na te poczynania, oczywiście za cenę złota z owej kopalni. Nad romantyczną akcją powieści wznosi się więc cień kapitału. Gomelezowie starają się pozyskać dla swoich celów młodego kapitana gwardii walońskiej, Alfonsa van Wordena - chrześcijanina.
Wyrafinowane pokusy, którym to zostaję poddany młodzieniec oraz przygody i opowieści jego towarzyszy składają się razem na fascynującą i przebogatą fabułę powieści.
Sama treść nie jest jednak dla Potockiego najważniejsza. Cięty dowcip, satyra, jawna lub ukryta ironia uderzają w tym utworze co krok w teologów, magów, mistyków, inkwizycję, w namaszczenie władców czy w średniowieczne zabobony.
Rękopis znaleziony w Saragossie - streszczenie
Jest to powieść opisująca przygody młodego i naiwnego młodzieńca o imieniu Alfons. Główny bohater zostaje mianowany przez króla Hiszpanii na kapitana gwardii walońskiej i wyrusza on na czele swojej armii do Hiszpanii. Podróż prowadzi przez góry Alpuhary, w podziemiach których żyje sztab mauretańskiego rodu Gomelezów. Ród ten za jedyny i największy swój cel obrał sobie propagowanie islamu. Zgadza się na to święta inkwizycja, gdyż Gomelozowie to bogaty ród utrzymujący skarbiec świętej inkwizycji. Gomelozowie starają się pozyskać także dla siebie naszego bohatera.
Główny bohater osiemnastoletni Alfons von Wordem po mianowaniu go kapitanem gwardii walońskiej wyrusza na czele swej armii do Hiszpanii. W czasie podróży w niewyjaśnionych okolicznościach giną jego dwaj słudzy Moskito i Lopez, mimo tego wydarzenia, podróż jest dalej kontynuowana.
Bohater zatrzymuje się w jednej z gospód, w których spotyka dwie kobiety Eminę i Zibeldę, które twierdzą, iż są jego kuzynkami. Jednocześnie kuszą bohatera propozycją zostania szejkiem rodu Gomelezów oraz poślubieniem ich. Emina opowiada Alfonsowi historię zamku Kassar - Gomelez.
Zmęczony Alfons zasypia i budzi się nad ranem w gospodzie Los Hermanos. Szybko się stamtąd wynosi i postanawia powrócić do gospody, w której spędził wieczór. Jednakże po przybyciu na miejsce, nie może odszukać komnaty w której spożywał swój posiłek. Wyrusza więc w dalszą drogę.
Napotyka on na swej drodze pustelnię, w której jej właściciel - Zakonnik częstuje gościa posiłkiem, w trakcie którego poznaje on historię człowieka, z którego Zakonnik wygnał diabła.
Pustelnik oferuje bohaterowi nocleg w kaplicy, w której będzie on bezpieczny przed wszelkim złem. Następnego ranka pustelnik wypytuje Alfonsa czy ten aby na pewno wczorajszego wieczora był w owej nawiedzonej gospodzie i prosi młodzieńca by ten się wyspowiadał. Chłopak odmawia,
Następnego ranka pustelnik wypytuje Alfonsa czy ten aby na pewno wczorajszego wieczora był w owej nawiedzonej gospodzie i prosi młodzieńca by ten się wyspowiadał. Chłopak odmawia, lecz postanawia opowiedzieć pustelnikowi dzieje swego życia, po czym wyrusza w dalszą drogę. W czasie podróży zostaje aresztowany przez króla Inkwizycji i zamknięty do lochu. W tym samym miejscu znajdują się owe dwie kobiety poznane w gospodzie owego wieczoru.
Do celi Alfonsa wchodzi dominikanin, któremu towarzyszy kat i obaj szczegółowo opisują młodzieńcowi to co go czeka - jego tortury. Kat otrzymuje rozkaz zmiażdżenia młodzieńcowi stóp. W tym samym czasie na więzienie napada banda rozbójnika Zoto i uwalnia więźniów, natomiast Alfonsowi nakazuje wyruszyć w dalszą drogę. Wszyscy razem spędzają noc w przydrożnej jaskini a młodzieniec jest tam traktowany jako bohater. O świcie wszyscy wyruszają w dalszą podróż. Zoto pokazuje Alfonsowi swój pałac i opowiada mu swoją historię. W nocy znowu w komnacie Alfonsa pojawiają się podstępne siostry.
W trakcie posiłku Zoto kontynuuje nie dokończoną historię swojego życia. Alfons zostaje z siostrami sam. Siostry proszą go o zdjęcie relikwii z szyi . Ten jednak odmawia. Tą noc również spędzają razem. Zoto dokańcza swoja opowieść wiemy jak stał się rozbójnikiem.
Wieczorem siostry mimo wyraźnego sprzeciwu Alfonsa zdejmują mu relikwie z szyi. Wówczas pojawia się szejk Golmezów i nakazuje młodzieńcowi przejść na islam.
Alfons wypija tajemniczy napój i mdleje. Budzi się ponownie w Los Hermanos pod szubienicą. Postanawia wrócić do gospody gdzie znajduje swoją relikwie.
W trakcie drogi spotyka zaprzyjaźnionego pustelnika, który zaniepokojony o losy młodzieńca, wyruszył by go znaleźć. W pustelni jawi im się okropny i przytłaczający widok - konającego Paszki.
Alfons dowiaduje się iż w mieście oczekuje na niego list od ministra wojny. Minister dowiedziawszy się iż Alfons przeszedł na islam i daje mu 3 miesiące czasu by ten mógł powrócić do łask. Alfons szybko odkrywa, iż wszystko to, to spisek podstępnych Gomelezów. Przed zaśnięciem widzi postacie podstępnych sióstr.
Następnego dnia Alfons budzi się w ramionach siostry gospodarza Rebeki,
Alfons szybko odkrywa, iż wszystko to, to spisek podstępnych Gomelezów. Przed zaśnięciem widzi postacie podstępnych sióstr.
Następnego dnia Alfons budzi się w ramionach siostry gospodarza Rebeki, dochodzi do dialogu na temat magii.
Pod wieczór do gospody wkraczają Cygani z rozbitego nieopodal taboru i proponują Alfonsowi wspólną podróż z nimi, bohater zgadza się i przyłacza się do podróżujących, po kilku dniach jednak odłącza się od Cyganów i powraca do Los Hermanos. Tam też spotyka Rebekę, która opowiada mu swoją historię.
Alfons zabiera Rebekę do taboru, gdzie nocują. Nad ranem po dziewczynę przybywa Kabalista i wspólnie odjeżdżają. Alfons spotyka Rebekę, która mówi mu, że wyrzeka się magii, podobnie jak jej brat. Młodzieniec po raz kolejny postanawia odwiedzić Szubieniczą Zagrodę, spotyka tam nieprzytomnego człowiek, którego zabiera do taboru. Rebeka prosi go by powiedział jej co naprawdę myśli o Zagrodzie, namawia go na przejście ma muzułmanizm, on jednak odmawia. Tabor wyrusza w dalszą drogę. W czasie jednego z przystanków Alfonsa otaczają nieznajomi i mówią mu by za cztery dni opuścił tabor. Alfons tak też czyni i wyrusza na zachód. W czasie drogi spotyka ludzi, którzy kierują go do wnętrza ziemi. Tam nasz bohater spotyka podstępne siostry i wyznaje im miłość, te po raz kolejny nakłaniają młodzieńca do przejścia na islam.
Nad ranem wychodząc z jaskini Alfons spotyka muzułmańskiego starca, który wyjawia mu tajemnice rodu Gomelezów, odnajduje i wskazuje drogę do ich grobowca. Następnego dnia o świcie młodzieniec po raz kolejny dołącza się do taboru, gdzie spotyka Żyda Wiecznego Tułacza opowiadającego swoją historię na przemian z naczelnikiem. Naczelnik opuszcza tabor i zabiera ze sobą Alfonsa. Przybywają oni do grobowców Gomelezów. Tam ich oczom jawi się postać siedzącego na tronie starca - pustelnika, który okazuję się w rzeczywistości być wielkim Szejkiem Gomelezów. Przy okazji wychodzi na jaw, iż Emina, jak i Zibelda zostaną matkami. Młodzieniec poznaje historię rodu. Szejk przyznaje się,
Przy okazji wychodzi na jaw, iż Emina, jak i Zibelda zostaną matkami. Młodzieniec poznaje historię rodu. Szejk przyznaje się, ze jest on także ojcem Rebeki. Oznajmia on Alfonsowi, że ten zdał egzamin z lojalności i może opuścić jaskinię i udać się do Madrytu. 20 czerwca Alfons dociera do Madrytu gdzie dowiaduje się o śmierci swego ojca i o wstąpieniu swej matki do klasztoru.
Wyrusza na wojnę z Anglikami. Po wojnie w zamku Uzdy spotyka swoich towarzyszy dowiaduje się, że żyła złota się wyczerpuje, resztki zostają podzielone pomiędzy przyjaciół. Alfons kupuję ziemię w Kastylii i otrzymuje tytuł hrabiego de Peńa Floryda. Zostaje generałem.
W czasie jednej z wyprawa spotyka Eminą i Zimeldą dziećmi: Dejem i Fatymą. Alfons zabiera swą córkę do Hiszpanii, gdzie dziewczynka przyjmuje chrzest a ojcem chrzestnym zostaje sam król i nadaje jej tytuł księżniczki Oranu. Alfons czyni Fatimę swoją spadkobierczynią. Dziewczyna poślubia syna Rebeki i Pedra. Alfons zostaje wielkorządcą Saragossy.
Rękopis znaleziony w Saragossie - Geneza dzieła
Jest to powieść napisana w języku francuskim. W Polsce opublikowana i wydana w 1847 roku. Sfilmowana przez Władysława Hassa w 1965 roku.
Bohaterem dzieła jest młody kapitan gwardii królewskiej hiszpańskiej Alfons van Worden. Jego przygody rozpoczynają się wiosną 1739 roku, kiedy to przybywa on w góry Sierra Morena w Andaluzji. Jego przygody trwają 66 dni.
Alfons zostaje wplątany w intrygi mauretańskiego rodu Gomelezów, któremu zależy na ustanowieniu w Hiszpanii i wprowadzeniu Islamu. Gomelozowie jawią się jako tajemniczy naród, mieszkający w podziemiach gór Alpuhary. Mają oni wielu zwolenników wśród wyznawców muzułmańskich. Sprzyjają im także chrześcijanie i Żydzi. Ród jednak jest skazany na wyginięcie. Obierają więc Alfonsa na tego, który ma za zadanie spłodzić przyszłych przywódców.
Powieść jest pełna magii, grozy i ezoteryki. Trudno jest wyczuć czy opisywane wydarzenia dzieją się naprawdę czy jest to tylko wizja autora.
W narracje wplecione są wizje filozoficzne Potockiego, który ujawnia się jako zwolennik idei francuskich encyklopedystów oraz jako ten który krytykuje religie objawioną.
Rękopis znaleziony w Saragossie - Bohaterowie
Głównym bohaterem powieści jest młody kapitan gwardii królewskiej hiszpańskiej Alfons van Worden. Poznajemy go jako 18-letniego młodzieńca, który zostaje nominowany do dość wysokiego stanowiska. Młody oficer zmierza do Madrytu gdzie ma objąć stanowisko kapitana w gwardii walońskiej. Wbrew przestrogom swojej służby wybiera najkrótszą drogę, która wiedzie przez góry Sierra Morena. Góry mają podobno być siedliskiem duchów i żywych trupów. Alfons trafia na przemian do dwóch miejsc - do gospody, która jest siedzibą złych duchów oraz do pustelni, która ma być jego ostoją. Główny bohater jawi się nam jako dojrzały młodzieniec świadomy roli jaka ma na niego spaść. Stara się wywiązać z niej najlepiej jak potrafi. Jest wierny swojej religii do samego końca, mimo, iż ród Gomelezów, który upatrzył go sobie na ojca swoich następców, podejmują się różnych intryg oraz podstępów by młodzieniec zmienił wiarę i stał się ich szejkiem. W końcowej fazie powieści okazuje się iż nie do końca młodzieniec przeciwstawił się rodowi Gomelezów, gdyż został on ojcem dwojg dzieci, mauretańskich księżniczek.
Oceniając bohatera można powiedzieć, iż jest on pozytywną postacią, bo choć spotykał wiele pokus - starał się im przeciwstawić.