mgr Szymon Drabczyk

Materiały dydaktyczne do przedmiotu

Podejmowanie decyzji w instytucjach Unii Europejskiej

Pytania do tematów

1. Rada Europejska (skład, kompetencje, funkcje, procedury podejmowania decyzji)

• Jaka jest historia tego organu?

• Dlaczego idea i powstanie Rady Europejskiej (RE) budziło obawy u zwolenników kierunku integracji wytyczonego przez Jeana Monneta?

• Dlaczego funkcjonowanie na obecnych zasadach Rady Europejskiej może być jednym ze źródeł deficytu demokracji w Unii Europejskiej?

• W których tzw. filarach UE pozycja RE jest szczególnie silna?

• Jakie zmiany w stosunku do kompetencji, sposobu podejmowania decyzji, struktury RE wprowadził Traktat Lizboński z 13 grudnia 2007 r.?

• Podaj przykłady decyzji strategicznych podejmowanych przez RE.

2. Prezydencja w Unii Europejskiej oraz Przewodniczący Rady Europejskiej

• Jakie funkcje pełni kraj sprawujący prezydencję w UE?

• Jaki jest podział kompetencji między prezydencją a urzędem Przewodniczącego Rady Europejskiej?

• Od czego może zależeć dobre pełnienie przez dany kraj funkcji prezydencji w UE?

• Jaki kraj pełni aktualnie przewodnictwo w UE?

• Jaka jest lista priorytetów przedstawiona przez to państwo na czas obecnej prezydencji?

• Jak nazywają się politycy, którzy aktualnie przewodniczą posiedzeniom Rady ds. Ogólnych oraz Rady ds. Zagranicznych Rady Unii Europejskiej?

• Jakie są wady obecnego systemu prezydencji?

3 System głosowania w Radzie Unii Europejskiej wg Traktatu z Nicei

• Jak historycznie wyglądała ewolucja zasad głosowania w Radzie Ministrów/RUE przed Traktatem z Nicei?

• Jaki przebieg miały negocjacje, które doprowadziły do uzgodnieniu system głosowania w Radzie Unii Europejskiej w Traktacie z Nicei?

• Jak wygląda ocena zmian wprowadzonych do systemu głosowania w Radzie Unii Europejskiej Traktatem z Nicei z punktu widzenia postulatu usprawnienia systemu decyzyjnego?

• Jak wygląda ocena zmian wprowadzonych do systemu głosowania w Radzie Unii Europejskiej Traktatem z Nicei z punktu widzenia interesów dużych państw?

• Do kiedy - według uzgodnień Traktatu Lizbońskiego - ostatecznie może być stosowany przy podejmowaniu decyzji w Radzie (RUE) system nicejski ?

• Jak wygląda ocena zmian wprowadzonych do systemu głosowania w Radzie Unii Europejskiej Traktatem z Nicei z punktu widzenia interesów Polski?

4. System głosowania w Radzie Unii Europejskiej wg Traktatu Lizbońskiego z 13 grudnia 2007 r.

• Jaki przebieg miały negocjacje, które doprowadziły do uzgodnieniu system głosowania w Radzie Unii Europejskiej w Traktacie Lizbońskim?

• Jak wygląda ocena zmian wprowadzonych do systemu głosowania w Radzie Unii Europejskiej przez Traktat Lizboński z punktu widzenia postulatu usprawnienia systemu decyzyjnego?

• Jak wygląda ocena zmian wprowadzonych do systemu głosowania w Radzie Unii Europejskiej przez Traktat Lizboński z punktu widzenia interesów dużych państw?

- Jak wygląda ocena zmian wprowadzonych do systemu głosowania w Radzie

Unii Europejskiej przez Traktat Lizboński z punktu widzenia interesów Polski?

5. Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER)

• Jakie są zalety i wady istnienia COREPER-u?

• Uzgadnianiem decyzji w ramach której z polityk unijnych nie zajmuje się COREPER?

• Od czego może zależeć skuteczność reprezentowania interesów danego kraju w tym organie?

6. Komisja Europejska (akcent: jej skład w przeszłości, obecnie, w przyszłości, przynależność polityczna kandydatów na komisarzy, jak wyłania się komisarzy?, struktura wewnętrzna KE)

- Z jakimi organami UE Komisja dzieli funkcję wykonawczą?

• Jakie są zalety i wady utrzymania zasady: z każdego państwa członkowskiego pochodzi jeden komisarz?

• Jak należy rozumieć stwierdzenie, że KE w dużym stopniu ma charakter technokratyczny?

• Jakie swoje przewagi może Komisja Europejska wykorzystywać w stosunku do PE i RUE?

• Jak przebiegał rozwój uprawnień przewodniczącego KE?

• Jaką rolę odgrywają gabinety polityczne komisarzy?

• Od czego może zależeć siła pozycji danego komisarza?

• Jakie występują zagrożenia dla niezależności komisarza?

• Co zmienia się w składzie, w zakresie i sposobach działania KE po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego z 13 grudnia 2007 r.?

7. Komisja Europejska w systemie instytucjonalnym UE, porównanie z pozycją rządu w systemach wewnątrzpaństwowych

• Czym się różnią, a w czym są podobne relacje PE - KE, od klasycznych w systemach demokratycznych relacji parlament - rząd?

• Przewodniczący KE a premier rządu - jakie różnice, jakie podobieństwa?

• Jak KE mogłaby się ewentualnie przekształcić w rząd federacji - Unii Europejskiej?

8. „Komitologia”

• Dlaczego powstał system prawotwórczy nazywany „komitologią”?

• Jak różnicuje się siła pozycji KE zależnie od zastosowania określonej procedury komitologicznej?

• Jakie obszary działań mają najwięcej komitetów i jakie procedury stosuje się najczęściej?

• Jaka jest ogólna charakterystyka sposobu prac komitetów i w związku z nim od czego zależy skuteczność działań rządów państw na forum komitetów?

9. Parlament Europejski, porównanie z parlamentami w systemach wewnętrznych państw.

• Jakie są różnice w wyłanianiu PE i parlamentów narodowych?

• Jakie są różnice i podobieństwa w statusie eurodeputowanego oraz posła do Sejmu?

• Jak przedstawia się porównanie funkcji PE z funkcjami parlamentów narodowych?

• Struktura wewnętrzna PE a typowa struktura parlamentów narodowych - co wspólne co różne?

10. Udział parlamentów narodowych w procesie stanowienia prawa w UE

• Jak wyglądała ewolucja stosunku UE do problemu relacji między PE i parlamentami narodowymi?

• Jakie są formy współpracy parlamentów krajów członkowskich UE?

• Jakie możliwości ma polski parlament - po wejściu w życie Traktatu z Lizbony - udziału w procesie tworzenia prawa w UE?

11. Rola partii politycznych w UE

• Jakie funkcje pełnią partie polityczne w systemie politycznym?

• Co stoi na przeszkodzie powstaniu europejskich partii politycznych, które nie byłyby federacjami partii krajowych?

• Jakimi kanałami partie z krajów członkowskich wpływają na proces decyzyjny w UE?

• Jak wygląda aktualnie układ sił w Parlamencie Europejskim?

• Do jakich frakcji w PE należą przedstawiciele jakich partii politycznych z Polski?

12. Udział grup nacisku w procesie podejmowania decyzji w Unii Europejskiej

- Co pozytywnego może wnieść lobbing do procesu decyzyjnego, co negatywnego?

• Jakie ogniwa procesu decyzyjnego cieszą się szczególnie intensywnym zainteresowaniem grup nacisku?

• Jakie grupy interesu mają najlepiej zorganizowaną reprezentację na poziomie unijnym?

13. Możliwości wpływania regionów na podejmowanie decyzji w systemie UE

• Jakie kanały mogą wykorzystać regiony chcąc wpływać na decyzje w UE?

• Jakimi politykami UE regiony interesują się w pierwszym rzędzie?

• Jakie są typowe funkcje przedstawicielstw pojedynczych regionów z krajów członkowskich w Brukseli?

• Jak powstał i jaką rolę pełni Komitet Regionów?

• Kiedy przedstawiciele regionów mogą reprezentować państwa na posiedzeniach RUE?

14. Miejsce instytucji sądowniczych w procesie decyzyjnym UE

• Jaką ewolucję przeszedł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej od lat 50-tych do dzisiaj?

• Jaką rolę pełni Trybunał Sprawiedliwości UE w utrzymaniu równowagi instytucjonalnej w UE?

• Czy różnią się kompetencje Trybunał Sprawiedliwości UE zależnie obszaru integracji w ramach UE?

• Jaka jest struktura wewnętrzna Trybunał Sprawiedliwości UE?

• Jaką funkcję pełnią Rzecznicy Generalni?

• Jakie wyróżniamy postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich?

• Jakie są relacje między Trybunał Sprawiedliwości UE a sądownictwem krajów członkowskich?

• Podaj przykłady szczególnie ważnych orzeczeń Trybunał Sprawiedliwości , jak do nich doszło?

15. Relacje Parlament Europejski - Rada Unii Europejskiej - Komisja Europejska

• Jak historycznie zmieniały się relacje: PE - RUE - KE?

- W jakim zakresie klasyczna zasada trójpodziału władz znajduje urzeczywistnienie w systemie instytucjonalnym Wspólnot Europejskich?

• Jak można ocenić dzisiejszy układ sił w tzw. trójkącie legislacyjnym UE?

• Czy osobowości polityków stojących na czele organów UE mogą mieć wpływ na ten układ?

• W jakim zakresie klasyczna zasada trójpodziału władz znajduje urzeczywistnienie w systemie instytucjonalnym Wspólnot Europejskich?

• Co to są porozumienia międzyinstytucjonalne i czemu służą?

- Podaj przykłady z historii konfliktów między PE, RUE, KE.

• Jakie są relacje między PE - RUE - KE na przykładzie takich dziedzin jak: Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa lub Obszar Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości ?

16. Europejski Bank Centralny i Europejski System Banków Centralnych

- Do podejmowania decyzji w jakich sprawach przekazały kraje strefy euro kompetencje na poziom organów EBC i ESBC?

• Czy istnieją instrumenty kontroli ze strony innych instytucji UE nad EBC?

• W jaki sposób rządy krajów mogą próbować wpływać na EBC i ESBC?

• Jak podejmuje się decyzje w EBC i ESBC, jak przyjmują one formę prawną?

• Czy są podstawy do obrony tezy, że przystąpienie państwa do strefy euro, może nie oznaczać faktycznie zmniejszenia przez dane państwo jego samodzielności w polityce monetarnej?

17. Procedury legislacyjne w ramach Unii Europejskiej

• Kto formalnie może zwrócić się do KE o podjęcie przez nią inicjatywy prawotwórczej w danej kwestii, dziedzinie?

• Skąd KE bierze pomysły na inicjatywy prawotwórcze?

• Jak historycznie wyglądał proces zwiększania udziału Parlamentu Europejskiego w procesie prawodawczym w UE?

• Kto i co decyduje w UE, że dana kwestia zostaje uregulowana według określonej procedury prawotwórczej i że dana regulacja przybiera postać takiego a nie innego rodzaju aktu wspólnotowego prawa wtórnego?

• Jaki jest udział parlamentów narodowych w procedurach legislacyjnych UE po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego?

18. Podejmowanie decyzji w polityce regionalnej UE

• Jak w UE dochodzi do rozstrzygnięć określających unijną politykę regionalną (wielkość wydatków, ich generalny podział, uzgodnienie i uchwalenie wspólnotowych aktów prawnych) na kolejne jej okresy?

• Na czym polega rola komisarza ds. polityki regionalnej i dyrekcji generalnej, która jemu podlega?

• Jaki wpływ na unijną politykę regionalną mogą mieć - Komitet Regionów i Komitet Ekonomiczno-Społeczny?

• Na czym polega urzeczywistnianie zasady subsydiarności w polityce regionalnej UE?

19. Podmioty uczestniczące w realizacji Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

- Jak wyglądały etapy wzrostu znaczenia w UE Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa?

• Czym różni się podejmowanie decyzji w Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa od innych dziedzin?

• Jakie wg Traktatu o UE są instrumenty stosowane w obszarze WPZiB?

• Jak powstał i jak działa Urząd Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. ZiPB?

• Kto aktualnie sprawuje ten urząd?

• Czym różni się status przewidzianego Traktatem z Lizbony Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. Zagranicznej i Polityki Bezpieczeństwa od jego poprzednika - Wysokiego Przedstawiciela UE ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa?

- Czy mający miejsce proces rozszerzenia UE o kraje Europy Środkowej i Wschodniej może mieć wpływ na Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa, w tym na system instytucjonalny służący jej realizacji?

20. Urzędnicy Unii Europejskiej

• Jakie cechy wyróżniają biurokrację unijną od biurokracji w krajach członkowskich?

• Od czego zależy siła wpływu biurokracji na proces podejmowania decyzji we Wspólnotach?

• Jakie są drogi do zostania eurobiurokratą, jakie procedury rekrutacji?

• Jaki jest status zawodowy eurobiurokraty?

21. Deficyt demokracji w Unii Europejskiej

• Na czym polega instytucjonalny wymiar deficytu demokracji w UE?

• Co kryje się pod pojęciem socjopsychologicznego deficytu demokracji w UE?

• Co czyni Unia Europejska, żeby deficyt demokracji zredukować?

• Jak można ocenić Traktat Lizboński z 13 grudnia 2007 r. z punktu widzenia celu zmniejszenia deficytu demokracji?

22. Zasada wzmocnionej współpracy (elastyczności) w tzw. filarach UE

• Dlaczego do Traktat z Amsterdamu wpisano zasadę wzmocnionej współpracy?

• Jakie mogą być konsekwencje (pozytywne, negatywne) jej zastosowania?

• Jakie przewidziano w To UE ogólne kryteria ustanowienia wzmocnionej współpracy w EU?

• Co nowego, jeśli chodzi o treść zasady wzmocnionej współpracy, przynoszą zapisy Traktatu z Lizbony?

23. Zasada subsydiarności i proporcjonalności w UE

• Z kogo inicjatywy wpisano do Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej zasadę subsydiarności?

• Jaki jest historyczny rodowód tej zasady?

• Czemu ma służyć przestrzeganie w EU zasady pomocniczości i proporcjonalności?

• Jak dookreślano stopniowo te zasady w dokumentach unijnych?

• Jakie są obecne i postulowane instrumenty realizacji tych zasad?

• Podaj przykłady zastosowania zasady subsydiarności w różnych dziedzinach integracji.

24. Funkcjonowanie Europol -u

• Jaka jest geneza Europol-u?

• Jaka jest ewolucja podstaw prawnych działania Europol-u?

• Jak wygląda procedura podejmowania decyzji w Europol-u?

• Co brakuje Europol-owi, żeby stać się federalną policja europejską?

25. Pozycja Polski w instytucjach UE

• Jak wygląda ogólne porównanie mocnych i słabych stron Polski wpływających na naszą pozycję w UE?

• Czy Polska ma szansę stać się liderem jakieś grupy państw w UE?

• Jak nazywają się Polscy obywatele, którzy pełnią ważne funkcje w instytucjach UE?

• Czy wejście w życie Traktatu Lizbońskiego z 13 grudnia 2007 r. jest korzystne dla Polski?

© Szymon Drabczyk Nr 1

1

1

---