w1 - - pedagogika jako nauka - Warunki (przedmiot badan, terminologia, metodologia) (021006)

Cele badania:

• Plan - przygotowanie koncepcji badań - pisemny plan własnych badań - odpowiada etapom badania naukowego

• Przeprowadzenie

• Opracowanie wyników

1. Etapy badania naukowego a etapy postępowania w badaniach pedagogicznych.

2. Istota rodzaje i warunki poprawności problemów i hipotez badawczych

3. procedura formułowania problemów badawczych

4. pojęcie i rodzaje zmiennych i wskaźników w pedagogice

5. wskaźniki a narzędzia badawcze

Etapy:

1. Temat pracy

2. Przedmiot badań - to czym badacz w swoich badaniach się zajmuje (co? procesy, zjawiska, opinie, zdarzenia, relacje)

3. Cele badań

- podział celów:

• poznawczy - precyzyjne zaznaczenie do czego badacz zmierza, co chce uzyskać, co jest jego zamiarem, dążeniem; sformułowanie celu poznawczego jest zawsze zdaniem oznajmującym

• praktyczny - wykazanie praktycznej przydatności wyników badań: po co, komu i dlaczego wyniki badań mogą być przydatne

- podział celów (wynikający z funkcji nauki); cele te składają się na cel poznawczy;:

• deskryptywny czyli opisowy (co badacz chce opisać w swym badaniu),

• eksplikatywny czyli wyjaśniający (co chce badacz wyjaśnić w swym badaniu),

• prognostyczny (badacz opisuje jakie są prognozy),

• ewakuacyjny czyli wartościujący (badacz wartościuje swoją propozycje zmian, dlaczego to co proponuje jest lepsze);

- cel osobisty - osobiste zainteresowanie badacza badaniem

- cel społeczny - gdy wyniki badań wdrożone będą mogły pomóc czy ulepszyć przebieg procesu...

1. Sformułowanie problemu głównego

- Problem - pytanie na które poszukujemy odpowiedzi

- rodzaje problemów:

• informacyjne (odpowiedz uzyskuje się przez pytanie, szukanie w źródłach),

• badawcze (pytanie lub zespół na które można znaleźć odpowiedż tylko przez podjecie badania naukowego)

- rodzaje pytań badawczych:

• charakterze dopełnienia (jaki, który, dlaczego, w jaki sposób; o złożone kwestie, winne być rozbite na pytania prostsze),

• o charakterze rozstrzygnięcia (proste, o bardzo szczegółowe kwestie; czy...)

- cechy poprawnego pytania, warunki poprawności:

• przy pomocy terminologii naukowej;

• precyzyjnie określony zakres i zasięg;

• rozstrzygalność (możliwość znalezienia odpowiedzi);

• praktyczność, użyteczność (odpowiedz na problem powinno komuś służyć);

1. sformułowanie hipotezy głównej

- hipoteza - przypuszczalna odpowiedz na sformułowany problem badawczy

- warunki poprawności:

• terminologia naukowa,

• precyzyjny zakres i zasięg;

• tak ujęta aby dała się zweryfikować (nie ogólnikowa);

• składa się z części poznawczej (jest tak i tak) i wyjaśniającej (ponieważ...);

- źródła hipotezy: literatura, praktyka, obserwacja własna;

1. Rozbicie problemu głównego na problemy szczegółowe - pytania szczegółowe to elementy wyjaśniającej części hipotezy

2. Sformułowanie hipotez szczegółowych do poszczególnych problemów szczegółowych

3. W badaniach weryfikacyjnych - określenie zmiennych: niezależnej, zależnej, pośredniczących i dobór wskaźników:

- zmienna niezależna - przyczyna

- zmienna zależna - skutek

- zmienna pośrednicząca - kontekstowa (modyfikuje siłę związku miedzy przyczyną a skutkiem)

- wskaźnikowanie wynika z pośredniego badania przedmiotu (nieosiągalność bezpośrednia);

- wskaźnik - czynnik, informacja, element na podstawie którego wnioskujemy że zachodzi to zjawisko które nas interesuje

- rodzaje wskaźników:

• empiryczne (łatwe do zaobserwowania),

• definicyjne (wynikające z definicji danego zjawiska, procesu),

• inferencyjne (oparte na wnioskowaniu);

1. Wskazanie metod, technik i narzędzi badawczych przy pomocy których można badanie przeprowadzić

2. Sposób dobrania próby badawczej

3. Sugerowanie sposobu opracowania badań

w2 (1610)

1. Teoretyczne podstawy badań;

• Teoria pedagogiczna - układ logicznie i rzeczowo powiązanych twierdzeń stanowiących próbę wyjaśnienia faktów, zjawisk, procesów związanych z wychowaniem, nauczaniem, kształceniem

• Teorie generalizujące - dostarczają stosunkowo dokładnego opisu i wyjaśnienia określonego wycinka rzeczywistości pedagogicznej (koncepcje osobowości (Tomaszewski), teoria zachowania się w sytuacji stresu)

• Teorie prakseologiczne - dotyczą wyjaśnienia różnych strategii oddziaływań które maja na celu usprawnienie udoskonalenie szeroko rozumianej praktyki pedagogicznej

• Znaczenie teorii -

• Zechowska - teorie I ich modele:

2. charakterystyka i funkcje teorii w badaniach pedagogicznych;

• ukierunkowanie podejmowanych badań;

• ułatwienie sformułowania problemu badawczego;

• pogłębienie interpretacji i analizy wyników badań;

• potwierdzenie założeń teoretycznych;

3. Koncepcja badań w pedagogice - propozycja

• Koncepcja badań - Pisemny plan własnych badań

• Przykład:

- przedmiot

- cele

- sformułowanie problemu: jaki jest wpływ środowiska rodzinnego na poziom wyników w nauce uczniów w klasach III w środowisku miejskim?

- sformułowanie hipotezy:

• wymaga: szczegółowego przeglądu literatury naukowej; zdefiniowania podstawowych pojęć występujących w problemie głównym (środowisko rodzinne - zależne od struktury rodziny (1), warunków społeczno-ekonomicznych (2), kultury pedagogicznej rodziców (3), wyniki w nauce - …);

• ujecie hipotezy głównej: w rezultacie analizy literatury przedmiotu badań i obserwacji własnych w badaniach przyjęto że środowisko rodzinne ma wpływ na poziom wyników w nauce uczniów klas III w środowisku miejskim ponieważ oddziaływanie poszczególnych czynników określających je (1. Struktura rodziny 2. warunki społeczno-ekonomiczne 3. Kultura pedagogiczna rodziców) powoduje uzyskiwanie przez uczniów zróżnicowanych osiągnięć. Ich korzystny układ warunkuje wyniki wysokie a niekorzystny - niskie

- sformułowanie problemów szczegółowych i hipotez szczegółowych:

• trzy problemy - 1. Jaki jest wpływ struktury rodziny na poziom wyników w nauce uczniów klas III w środowisku miejskim? 2. jaki jest wpływ warunków społeczno-ekonomicznych na poziom wyników w nauce uczniów klas III w środowisku miejskim? 3 jaki jest wpływ kultury pedagogicznej rodziców na poziom wyników w nauce uczniów klas III w środowisku miejskim?;

• sformułowanie hipotez szczegółowych wymaga szczegółowego przeglądu literatury naukowej i zdefiniowania podstawowych pojęć występujących w problemach szczegółowych (struktura rodzinny - rodzaj rodziny, liczba dzieci w rodzinie, pokoleniowość; warunki społeczno-ekonomiczne - …, kultura pedagogiczna - …); trzy hipotezy szczegółowe: 1. W badaniach przyjęto, że struktura rodziny ma wpływ na poziom wyników w nauce uczniów klas III w środowisku miejskim ponieważ rodzaj rodziny, liczba dzieci w rodzinie, liczba wspólnie zamieszkujących pokoleń określa czas który rodzice mogą przeznaczyć na opiekę nad dzieckiem. Korzystny układ tych czynników sprzyja uzyskiwaniu przez dziecko wyników wysokich a niekorzystny - niskich; 2. W badaniach przyjęto, że warunki społeczno-ekonomiczne mają wpływ na poziom wyników w nauce uczniów klas III w środowisku miejskim ponieważ… 3. …

- określenie zmiennych i wskaźników:

• zmienna niezależna główna - środowisko rodzinne;

• zmienne niezależne szczegółowe - struktura rodziny (rodzaj rodziny - wskaźniki: rodzina pełna, rodzina niepełna; liczba dzieci - wskaźniki: 1 dziecko, 2 dzieci, …; pokoleniowość rodziny - wskaźniki - 2 pokolenia, 3 pokolenia,…); warunki społeczno-ekonomiczne rodziny (warunki społeczne: poziom wykształcenia - wskaźniki: podstawowe, zawodowe; rodzaj wykonywanej pracy - wskaźniki:…; warunki ekonomiczne: sytuacja materialna - wskaźniki:…, indywidualne warunki mieszkaniowe dziecka - wskaźniki:…);

• zmienna zależna - poziom wyników w nauce - wskaźniki: niski, średni, wysoki;

4. Układ problemów i hipotez badawczych a struktura pracy magisterskiej

- problem główny -> temat pracy

- wstęp

- rozdz. I - teoretyczne podstawy:

1. Definiowanie podstawowych pojęć;

2. Teorie na temat problemów szczegółowych

- rozdz. II - metodologia badań własnych:

1. Przedmiot i cele,

2. Sformułowanie problemów i hipotez badawczych, określenie zmiennych i wskaźników,

3. Metoda, techniki, narzędzia badawcze,

4. organizacja i przebieg badań,

5. Charakterystyka badanej próby

- rozdz. III - część badawcza - ile problemów szczegółowych tyle części empirycznych (z nazwy problemu wynika tytuł rozdziału empirycznego); każda część zawiera od razu opracowanie wyników i weryfikacje hipotez szczegółowych, wnioski z badań

- zakończenie

5. Analiza najczęściej popełnianych błędów

w3 (301006)

1. Badania ilościowe i pomiar w pedagogice

2. Metody statystyczne w naukach pedagogicznych

3. Podstawowe pojęcia statystyki:

• Cechy statystyczne - zmienne - właściwości którymi charakteryzuje się badana zbiorowość które mogą stanowić kryterium podziału tej zbiorowości w rezultacie czego można wykryć pewne prawidłowości;

• grupy zmiennych :

- jakościowe (płeć, częstotliwość czegoś) - określanie ich polega na zakwalifikowaniu badanego obiektu do dokładnie jednej z dopuszczalnych kategorii; podział:

• dwudzielne - np. płeć, za lub przeciw,

• wielodzielne - więcej wariantów występowania niż dwa - np. forma spędzania czasu

- ilościowe - są wyrażone przy pomocy liczb (wielkość lub stopień natężenia); mierzy się w pewnych jednostkach; podział:

• ciągła - np. waga, wzrost - miedzy dwa warianty można wpisać wiele innych;

• skokowa - przyjmują tylko wartości całkowite - np. ilość dzieci w rodzinie)

4. Pomiar w pedagogice - istota i właściwości

• Pomiar - przyporządkowanie liczb przedmiotom, zjawiskom, zdarzeniom zgodnie z określonymi zasadami w taki sposób aby odzwierciedlały zachodzące między nimi relacje

• Właściwości:

- charakter ilościowy - badacz posługuje się częściej liczbami niż literami

- Charakter pośredni - żadna z właściwości badanych nie jest możliwa do pomiaru wprost, w sposób bezpośredni, dokonuje się pomiaru na podstawie wskaźników tych zjawisk, procesów, relacji którymi badacz jest zainteresowany;

- Charakter względny, relatywny - żadna z mierzonych właściwości nie jest mierzona z absolutną dokładnością ponieważ punktem odniesienia dla wyników pomiaru nie jest absolutne zero tylko wartości przeciętne

• Przedmiot pomiaru - właściwości faktów, procesów, zjawisk

5. Rodzaje skal pomiarowych

• Nominalna - pomiar cech jakościowych; np. rodzaj zainteresowań (x): muzyczne, matematyczne, czytelnicze, sportowe; właściwości: warianty występowania są sobie równe, możliwość zestawienia dwóch cech, wyznaczenia dominanty (wartość najczęstsza); a=b=c=d

• Rangowa - porządkowa - pomiar cech ilościowych; np. wyniki testu (y): 25,30,50; porządkowanie wariantów pod względem nasilenia; właściwości: możliwość wyliczenia średniej arytmetycznej, odchylenia standardowego, mediany, dominanty; współczynnika korelacji; a<b<c<d;

• Przedziałowa - interwałowa - pomiar cech ilościowych; zmienna rozłożona na przedziały;

• Ilorazowa - wyposażona w zero bezwzględne; ile razy coś od czegoś jest większe lub mniejsze

6. Grupowanie statystyczne - Opracowanie

• Grupowanie statystyczne - podział zebranego materiału stanowiącego zbiór dużej ilości danych szczegółowych, informacji na jednorodne grupy (kategorie); podstawą ich wyodrębnienia są cechy czyli zmienne

• Poprawne dokonanie grupowania zebranego materiału wymaga przyjęcia jako kryteria grupowania takich cech które są istotne

• Rodzaje grupowania:

- typologiczne - wydzielenie grup względnie jednorodnych z niejednorodnej zbiorowości; odnosi się do cech jakościowych np. płeć, poziom wykształcenia; może uwzględniać jedną cechę lub dwie;

- wariancyjne - łączenie poszczególnych jednostek statystycznych wg wielkości interesującej badacza cechy; dotyczy cech ilościowych; może ujmować jedna cechę lub dwie;

- kombinowane - łączy cechę jakościowa i ilościowa

7. Prezentacja materiału empirycznego

8. Budowa tabel i wykresów

• skład tabeli - Boczek, główka, kolumny, wiersze; postać kwadratu, prostokąta; bez pustych pól;

• Nad tabelą - napis: tabela 1, tytuł z informacją co, jak, gdzie; pod tabelą - informacja o źródle; w tabeli - do jednego miejsca po przecinku;

• Wykres - cecha ilościowa - histogram; cecha jakościowa - wykres słupkowy (odległość miedzy słupkami polowa szerokości słupka)

9. opis i interpretacja rozkładu cechy jakościowej na podstawie wskaźników procentowych

• Analiza - poszukiwanie tendencji, związków, zależności; zakończeniem wniosek

w4 (131106)

1. grupowanie statystyczne

2. opis rozkładu cechy ilościowej

3. obliczanie i interpretacja niektórych miar przeciętnych i rozproszonych

4. graficzny obraz cechy jakościowej

5. związek cech jakościowych i ilościowych - obliczanie i interpretacja współczynnika korelacji Persona

szereg szczegółowy - uwzględnia wszystkie wartości cech występujących w zbiorowości; są one uporządkowane wg pewnego kryterium, np. stopnia nasilenia cechy; czasami przekształca się w szereg rozdzielczy

szereg rozdzielczy - powstaje w rezultacie podziału zbiorowości z punktu widzenia pewnej cechy na grupy (klasy) i przyporządkowania im liczebności (częstotliwości) występowania poszczególnych wariantów cech;

obliczanie wielkości podziału klasowego:




r - pożądana liczba klas

x _max - wartość największa

x _min - wartość najmniejsza

średnia arytmetyczna




Σx - suma wartości

N - liczebność zbiorowości

średnia arytmetyczna ważona z szeregu rozdzielczego zawierającego przedziały klasowe




x_i1, x_i2 - środki kolejnych przedziałów

f₁, f₂ - liczebność kolejnych przedziałów klasowych

N - liczebność zbiorowości

przykład

Wyniki testu x	Liczebność f	Środki przedziałów xi	xif
10-14	3 (f1)	12 (xi1)	36
15-19	6 (f2)	17 (xi2)	102

odchylenie standardowe - miara rozproszenia wartości od średniej arytmetycznej; informacja o ile średnio odchylają się wartości od średniej arytmetycznej w górę lub w dół;

dla szeregu szczegółowego odchylenie standardowe oblicza się wg wzoru:




przykład

uczeń	Wyniki testu x	(x - xśr)	(x - xśr)^2
A	8	-3	9
B	15	4	16
C	11	0	0
D	11	0	0
E	9	-2	4
F	12	1	1
G	14	3	9
H	11	0	0
I	10	-1	1
J	9	-2	4
	Σ = 110		Σ = 44

x_śr = 110/10 = 11

S_x = √44/10 ≈ 2,1

dla szeregu rozdzielczego zawierającego przedziały klasowe odchylenie standardowe oblicza się wg wzoru:




f - liczba obserwacji w poszczególnych przedziałach klasowych (liczebność)

x_i - środek przedziału klasowego

przykład

Wynik testu x	Liczba uczniów f	xi	fxi	(xi - xśr)	(xi - xśr)^2	f(xi - xśr)^2
8-9	6	8,5	51,0	-6	36	216
10-11	10	10,5	105,0	-4	16	160
12-13	26	12,5	32,5	-2	4	104
14-15	31	14,5	449,5	0	0	0
16-17	22	16,5	363,5	2	4	88
18-19	9	18,5	166,5	4	16	144
20-21	8	20,5	164,0	6	36	288
	N = 112		Σ = 1624,0			1000

x_śr = 1624,0/112 = 14,5

S_x = √1000/112 ≈ 3

mediana - wartość środkowa dzieląca zbiorowość na dwie równe części; wstępnym warunkiem dla jej wyznaczenia jest uporządkowanie szeregu wg wartości wzrastających lub malejących

w szeregu o nieparzystej liczbie wartości medianę oblicza się wg wzoru:




przykład:

10, 12, 12, 15, 21

N = 5

M_e = 3 pozycja = 12

w szeregu o parzystej liczbie wartości medianę oblicza się wg wzoru:




przykład:

10, 12, 12, 15, 21, 24

N = 6

M_e = (3 pozycja + 4 pozycja)/2 = 13,5

w5 - Obliczanie współczynnika korelacji rPearsona i RsSpearmana (271106)

Wnioskowanie statystyczne

Ustalanie istotności współczynników korelacji i zastosowanie testu T-studenta

Związek między zmiennymi - współczynniki korelacji

Czy miedzy zmienną x i y wyrażającą zmiany w tej samej jednostce istnieje związek?

• Związek miedzy zmienna x - oznaczającą płeć i y - oznaczającą wyniki testu - jakościowa - jakościowa

• Ilościowa - ilościowa

Sposób wykazywania związku zależy od skali

Np

Dwie zmienne jakościowe na skali nominalnej (wyrażone określeniem słownym a nie miarą): płeć (m ż) a wynik egzaminu ()

Gdy cechy są w dwóch skalach nominalnych są cechami jakościowymi wówczas związek miedzy nimi określają współczynniki zbieżności lub asocjacji

Np

Dwie zmienne ilościowe na skali metrycznej (przedziałowej): wyniki testu z matematyki i fizyki

Związek liniowy określa się przez korelacje miarowa

w - Warsztat naukowy badacza (111206)

• Umiejętność budowy tabel i wykresów

• Umiejętność sporządzania przypisów:

- konwencja niemiecka - na dole każdej strony:

1. J.Kowalski, Samoksztalecenie nauczycieli, PWN, W-wa, 1995, s. 17.

2. M. Bek, Prace domowe, "Zycie szkoly" 1991, nr3, s.8.

3. J. Kowalski, Samoksztalcenie... Poz.cyt., s.52. (lub wyd.cyt., op.cit.,)

4. Tamze, s.18. (ibidem, s.29. - ostatnio przywolywana pozycja)

5. Za: Cz.Kupisiewicz, Blablabla, PWN, W-wa, 1998, s.34. (cytat)

6. Z.skoorny, Aspiracje, (w:) W.Pomykalo (red), Encykl ped, Fundacja bla, 1995, s.345.

- konwencja brytyjska - w tekście

• Umiejętność sporządzania bibliografii:

- Nazwisko A.,

5

---