Gotowość dzieci przedszkolnych do nauki pisania - przykłady ćwiczeń

Kształtowanie u dzieci gotowości do podjęcia nauki pisania nie może stanowić wyodrębnionej części pracy - powinno ono łączyć się z tematyką wszystkich obszarów podstawy programowej i z różnymi rodzajami działalności dziecięcej. Poniżej - przykłady ćwiczeń.

Kształtowaniu orientacji przestrzennej służą:

• zabawy, gry i ćwiczenia równowagi,

• ćwiczenia kształtujące tułowia (skłony w bok, skręty w prawo, lewo),

• ćwiczenia ruchu (chody - wprost, skręty w lewo, w prawo),

• chody kombinowane (linia zygzakowata, chodzenie w ślimaka, w ósemkę),

• zabawy orientujące w kierunkach związane z percepcją słuchową (skąd głos dochodzi, zabawa w chowanego, jak ptak śpiewa).

W zakresie usprawniania ręki prawej i lewej możemy prowadzimy:

• zabawy związane z toczeniem, odbijaniem i chwytaniem (piłek, obręczy, woreczków),

• manipulowanie przedmiotami (rozbieranie, składanie, przekształcanie),

• rzuty i chwyty w ruchu (odbijanie i rzuty w marszu i biegu),

• specjalne ćwiczenia ręki prawej i lewej (podbijanie, odbijanie piłki, balonu),

• zabawy usprawniające obie ręce (kreślenie w powietrzu, np. kwadratów, szyn kolejowych, ślimaków).

Kształtowaniu pamięci ruchowej sprzyjają:

• zagadki ruchowe (odgadywanie kreślonych w powietrzu kształtów znanych przedmiotów),

• zabawy imitujące wykonywanie różnorodnych czynności (np. pranie, prowadzenie pojazdów, zamiatanie, gotowanie itp.).

Rozwijaniu koordynacji wzrokowo-ruchowej służą:

• ćwiczenia rozwijające zwinność:

- płynne ruchy obu ramion (odlot ptaków i przylot),

- rytmiczne ruchy zmienne obu ramion (np. wiatrak),

• ćwiczenia rozwijające zręczność w zakresie dużej motoryki (otwarty teren - rzuty do celu, serso, kręgle, badminton),

• zabawy zręcznościowe w zakresie małej motoryki (bierki, bilard, koszykówka stołowa, gry stolikowe).

W ramach twórczości plastyczno-konstrukcyjnej wykorzystujemy:

• techniki przestrzenne: układanie, lepienie, wycinanie, majsterkowanie,

• techniki płaskie (rysowanie, malowanie, wydzieranie, niektóre wycinanki, stemplowanie).

Bezpośredniemu przygotowaniu do pisania służą ćwiczenia umiejętności właściwego posługiwania narzędziami pisarskimi: patyk, pędzel, ołówek, mazak, długopis, kredka.

Zestaw ćwiczeń w zakresie doskonalenia sprawności i umiejętności niezbędnych w przygotowaniu do pisania:

• realizacja zabaw ruchowych i ćwiczeń gimnastycznych ze szczególnym uwzględnieniem zabaw z elementem rzutu, toczenia i celowania;

• uwzględnianie zabaw rytmicznych i tańców;

• czynności samoobsługowe wymagające sprawności rąk i palców (np. zapinanie guzików, wiązanie sznurowadeł);

• stosowanie różnorodnych ćwiczeń rąk, dłoni i palców (np. naśladowanie gry na pianinie, pisania na klawiaturze, odtwarzanie rytmu deszczu, strząsanie wody z palców, „witanie się” paluszków, wybieranie drobnych przedmiotów z wody, sortowanie drobnych przedmiotów np. korali, guzików, nawlekanie koralików);

• wszelkie prace plastyczno-konstrukcyjne (rysowanie, malowanie, wydzieranie, wycinanie, lepienie, wyciskanie kształtów foremkami, stemplowanie, składanie z papieru, prace z materiałów różnych);

• zapełnianie konturów barwą (książeczki obrazkowe - farby, kredki, flamastry);

• kalkowanie obrazków przez kalkę techniczną i ich kolorowanie (wzory nieliterowe);

• rozumienie pojęć orientacji przestrzennej (prawa, lewa, góra, dół, na, pod);

• określanie różnic i podobieństw między przedmiotami, obrazkami, układanie w kolejności według wzoru;

• domina, gry i układanki obrazkowe;

• układanie historyjek obrazkowych w kolejności zdarzeń;

• dobieranie takich samych obrazków, przedmiotów i figur lub form graficznych;

• klasyfikowanie przedmiotów i form graficznych według kształtu, wielkości, ułożenia oraz innych cech;

• dopasowywanie przedmiotów do narysowanych figur;

• układanie figur geometrycznych według wzoru (mozaiki);

• układanie i konstruowanie według podanego wzoru (lub rysowanie), czyli odwzorowywanie figur, znaków, układów (płaskich lub przestrzennych) według zasady: ułóż, narysuj, zrób tak samo, jak widzisz;

• odtwarzanie ułożenia zabawek, przedmiotów lub figur (zapamiętanie kolejności, np. siedzą obok siebie miś, lalka, pies i kot lub figury zostały ułożone w ten sposób: koło, trójkąt, kwadrat, koło - chowamy prezentowany układ i zachęcamy dzieci do ułożenia w taki sam sposób; jest to ćwiczenie pamięci wzrokowej);

• układanie obrazków z części (według zasady stopniowania trudności - o trudności decyduje treść obrazka, jego wielkość, liczba postaci i sposób pocięcia obrazka, jak również liczba powstałych części);

• rysowanie linii nieregularnych;

• wodzenie po śladzie linii;

• rysowanie w labiryntach;

• rysowanie przez łączenie kropek;

• rysowanie linii prostych pionowych, poziomych, ukośnych i rozbieżnych;

• rysowanie linii falistych, zaokrąglonych i kół;

• rysowanie wzorów z poznanych linii (tych, których umiejętności rysowania zostały przez dzieci opanowane);

• wprowadzenie do wzorów i szlaczków płaszczyzny ograniczonej linią - kreślenie wzorów literopodobnych.

Uwaga: Ćwiczenia przygotowujące dzieci do nauki pisania powinny występować w kartach zadaniowych przygotowywanych przez nauczycieli podczas realizacji różnych treści ujętych w tematy kompleksowe. Treści przedstawione w materiale oraz proponowane ćwiczenia są tylko uzupełnieniem działań nauczyciela podejmowanych przez niego w całokształcie procesu wychowawczo-dydaktycznego.

Irena Łyżczarz, Maria Kardaś

Fragment artykułu pochodzi z poradnika Edukacja w przedszkolu. Przykłady ćwiczeń, karty pracy pomocne w kształtowaniu u dzieci przedszkolnych nauki pisania znajdziesz także w poradniku Zajęcia wspomagające rozwój przedszkolaka

---