Poszerzona wersja inauguracyjnego wykładu wygłoszonego przez Foucaulta z okazji objęcia przezeń katedry w College de France w Paryżu.


Stał się on okazją do wyłożenia zasad metody strukturalistycznej. O ile dotychczasowe badania nauk humanistycznych opierały się, zdaniem autora, na kategoriach twórczości, spójności dyskursu, jego oryginalności i interpretacji jego znaczeń, o tyle strukturalizm jest projektem badań posługujących się pojęciami dyskursu jako zdarzenia, serii dyskursywnych, regularności ich występowania i warunków ich formułowania. Zarysowany horyzont tematów, którym Foucault zamierzał poświęcić swe badania, ujawnia zarazem pasję, z jaką łączył on metodę strukturalistyczną z tropieniem wszelkich form wykluczania i cenzury w przestrzeni społecznej.

Foucault interpretuje rozwój humanistyki jako serię nawarstwiających się poziomów wiedzy, z których każdy stanowi odrębne pole epistemologiczne. Uwrażliwiony na wszelkie postacie wykluczania z życia społecznego jego form nietypowych, nie tylko wzbogacił humanistykę o obserwacje i analizy "marginesów" społeczeństwa, był również znaczącą postacią wśród francuskich intelektualistów walczących o wolność ekspresji.

---