8. Jak realizuje się funkcja poetycka? – definicja figury poetyckiej.

Funkcja poetycka – związana z odbiorcą komunikatu.

Są to zabiegi językowe służące do wzmocnienia, upiększenia, ubarwienia, które nie są potrzebne komunikacji, ale każdy ich używa (np. synonimy).

Funkcja poetycka to przeniesienie zasady ekwiwalencji z osi wyboru na oś kombinacji!

Tworzenie komunikatu

(ale uwaga: to jeszcze nie jest działanie funkcji poetyckiej!)

Maluch wyje

dziecko płacze

oś wyboru →

zasada równej wartości bobas ryczy

kajtek szlocha

... ...

oś kombinacji → zasada przyległości – by powstało zdanie trzeba zestawić słowa

(reguły składniowe, stylistyczne, dopasowujące wyrazy)

Realizacja funkcji poetyckiej

Gdy zostanie zrealizowane przeniesienie zasady ekwiwalencji z osi wyboru na oś kombinacji ekwiwalencja staje się konstruktywnym chwytem szeregu. Każdy element jest równie ważny, czyli zmiana nawet jednego wyrazu się liczy, gdyż naruszyłoby to wartość artystyczną tego komunikatu. W normalnej wypowiedzi takie zmiany nie mają większego znaczenia.

Figura poetycka

Wypada mi zacząć od tego, że powyższej definicji nie wyczytałam. Jacobson pisze – i owszem – o figurze dźwiękowej.

„Hopkins określił wiersz jako typ wypowiedzi, w której całkowicie lub częściowo powtarzają się te same figury dźwiękowe.” Ową powtarzającą się „figurę dźwiękową”, w której Hopkins upatrywał konstruktywny czynnik wiersza, można określić bliżej i ściślej. Figura taka zużytkowuje zawsze przynajmniej jeden (lub więcej) kontrast binarny, stosunkowo wysokiej i stosunkowo niskiej wydatności, zrealizowanej przez różnorodne odcinki szeregu fonematycznego. Dalej mamy przykład fonemów zgłoskotwórczych (czyli tych o wysokiej wydatności) i niezgłoskotwórczych (tych o niskiej). Analogicznie jest z sylabami akcentowanymi i nieakcentowanymi itd.

Mierzenie figur jest chwytem, który poza funkcją poetycką nie znajdują zastosowania w języku. Jednostki metryczne:

· stopa – ma element stopotwórczy (sylaba akcentowana i sylaba bez akcentu)

· sylaba – samogłoska jest zgłoskotwórcza, a spółgłoski są tłem, samogłoska jest nacechowana, a spółgłoska jest nienacechowana, ich układ tworzy figurę dźwiękową

· zestrój – układ sylaby akcentowanej obudowanej sylabami nieakceptowanymi, od stopy różni go to, że ma wartość semantyczną

· rym – nacechowane jest to, co się powtarza, a reszta jest nienacechowana, więc powtarzające się brzmienia są nacechowane, a niepowtarzające się są nienacechowane.