Szurman – Bardal psyasw@ug.edu.pl konsultacje: piątek 13.00 – 14.00, 17.15-17.45 C404
NAJWAŻNIEJSZE JEST DLA NAS ZDROWIE I ŻYCIE PACJENTA
Egzamin: trzy otwarte pytania, wiedza z wykładu, + rozwiązanie problemu etycznego (w listopad – połowa grudnia) to żeby mieć opcje piątki; na ostatnim wykładzie będzie zerówka – tylko dla tych co się przygotują
Literatura: Jerzy Brzeziński „Etyka zawodu psychologa”, do poduszki przeczytać; „Kodeks etyczny zawodu psychologa”;
ETYKA – całokształt refleksji nad moralnością, doktrynami etycznymi i poglądami moralnymi, nad wartościami, normami i ocenami etycznymi;
Etymologia: łac. Ethica = zwyczaj; Etyka zajmuje się od samego początku problematyką wartości i norm moralnych, obowiązujących w danej społeczności.
Jako trzeci dział – obok fizyki i logiki – wprowadzona przez Arystotelesa i nazwana filozofią praktyczną. Filozofia (umiłowanie do mądrości). Etyka jest nazywana filozofią praktyczną.
MORALNOŚĆ – to predyspozycje psychiczne lub behawioralne (na naszym zachowaniu, które możemy mieć)
Moralne jest wszystko, co nie jest niemoralne. Moralne jest przeciwstawne temu, co uchodzi za nieobyczajne, nieprzystojnie. Moralne jest to, co ma wartość umoralniającą, moralizatorską
Moralność słowo używane w znaczeniu:
- opisowym: jakie postępowanie jest moralnie wskazane, a jakie jest niewłaściwe
- wartościującym: oceniane moralnie dodatnio, co jest uznawane za absolutne dobro etyczne, co powinno być pożądanym celem ludzkich dążeń.
Sposób postępowania jednostki przyjęty przez większość za normę
Część dziedzictwa kulturowego (czyli jeśli coś istniało z dziada pradziada to było moralne)
Wywołuje negatywne lub pozytywne emocje innych jednostek
Sprzeczna lub nie z naturą człowieka
Moralność – czym jest? Zespół cech, norm i zasad określających zakres poglądów i zachowań uważanych za właściwe; zbiór zasad, norm, które określają, co jest dobre/ złe, prawidłowe/ nieprawidłowe, nieszkodliwe/ szkodliwe.
TEORIA ROZWOJU MORALNEGO Lawrenca Kohlberga:
Rozwój na trzech poziomach, z których każdy ma dwa stadia. Rezultatem końcowym ma być ukształtowanie człowieka dojrzałego z klarownym poczuciem dobra i sprawiedliwości.
I POZIOM: poziom moralności przedkonwencjonalnej, wiek przedszkolny i młodszy wiek szkolny; „chcę”, bo jest przyjemne i „unikam”, bo jest przykre
I STADIUM: posłuszeństwo i kara – moralność unikania kary; irracjonalny strach przed karą, posłuszeństwo i kara, dobro i zło uczynku zależy od jego skutku, inni nie są brani pod uwagę.
II STADIUM: instrumentalizm – moralność własnego interesu: nagrody i przewidywane korzyści osobiste, instrumentalizm (postawa naiwnie egoistyczna), postępujemy moralnie, gdy widzimy, że leży to w naszym interesie (relatywizm moralny), zachowanie dobre to to, które prowadzi do naszego dobra, potrzeby
innych są brane pod uwagę, kiedy prowadzą do naszego dobra.
II POZIOM: Poziom moralności konwencjonalnej 13 – 16 r.ż., orientacja w konwencjach społecznych, dopasowanie pragnienia do konwencji.
I STADIUM: szukanie aprobaty – moralność harmonii interpersonalnej, sądy uzasadniane z punktu widzenia przewidywanego braku aprobaty, czynność oceniana jako dobra lub zła ze względu na intencje jednostki, działania moralne – odpowiadają oczekiwaniom rodziny, innej ważnej grupy
II STADIUM: zgodność z prawem – moralność prawa i porządku, sądy uzasadnione z punktu widzenia autorytetów i pełnionych ról społecznych, szacunek dla autorytetów, zwraca się uwagę nie tylko na motywy, ale również na standardy zewnętrzne
III POZIOM: Poziom moralności pokonwencjonalnej, zasady moralne, ideały, wiek powyżej 16 roku życia, prawo do moralnej autonomii, porównywanie własnych zasad z zasadami innych
I STADIUM: kontrakt społeczny – moralność umowy społecznej, sądy uzasadnione z punktu widzenia ogólnych norm, akceptowanych przez ogół; to, co jest słuszne zależy od opinii większości
II STADIUM: uniwersalne sumienie – moralność uniwersalnych zasad etycznych, sądy uzasadnione z punktu widzenia ustalonych i uogólnionych przez siebie zasad etycznych (kiedy jest to wbrew prawu, jednostka i tak postąpi zgodnie ze swoimi zasadami)
Obyczajowość - ogół obyczajów, ogólnie przyjętych, tradycyjnych sposobów postepowania, zachowania się w określonych sytuacjach, charakterystycznych dla danej społeczności, terenu, okresu
Moralność vs. Obyczajowość:
normy obyczajowe odpowiadają na pytanie: „co wypada robić, nie robić”; normy moralne odpowiadają na pytanie: „co jest źle robić, nie robić”;
łamanie zasad: normy obyczajowe – poczucie wstydu, normy moralne – poczucie winy
Etyka vs. Moralność
moralność to zbiór dyrektyw „nie zabijaj” ich słuszności nie da się dowieść, ani zaprzeczyć
wtyka to dochodzenie do źródeł powstania moralności, badanie, jakie wpływ moralność wywiera na ludzi. Zwykle są to teorie, na podstawie których można formułować nakazy moralne. Teorie etyczne mogą udowadniać słuszność istniejących norm moralnych, lub stać w opozycji do nich.
- etyka normatywna – dyscyplina filozoficzna (formułowanie i uzasadnianie zasad postępowania, analiza norm i ocen w innych wypowiedziach etycznych)
- etyka opisowa – nauka o moralności/ etologia (badanie moralności jako takiej)
- metaetyka – ukształtowała się w XX wieku (logiczna analiza języka etyki; znaczenie terminów etycznych )
Kognitywizm – zadania zawierające terminy etyczne (dobro, zło) mają charakter poznawczy, możemy więc dowodzić ich prawdziwości lub fałszywości
Intuicjonizm – człowiek posiada wewnętrzną zdolność, zmysł moralny, intuicję, która pozwala mu stwierdzić, co jest moralnie dobre, a co złe.
Emotywizm – sądy etyczne to tylko wyraz osobistych doznań, nie popartych logicznymi racjami. Takie sprawozdania z przeżyć nie mogą być ani prawdziwe ani fałszywe.
Felicytologia (hedonistka, eudajmonologia, biotechnika). Nauka /wiedza o życiu szczęśliwym. Konstruuje reguły postępowania prowadzące do satysfakcji. Szczęście jest celem ludzkich dążeń.
Prakseologia moralna – nauka o praktycznych walorach różnych działań. Techniczne aspekty ludzkich działań
Deontologia – wiedza o powinnościach, które należy spełniać występując w różnych rolach społecznych. Wskazuje, jak zasłużyć na miano porządnego człowieka. Celem jest formułowanie zasad słusznego postępowania
Ze względu na zakres obowiązywania norm moralnych :
Teoria obiektywistycznych – normy etyczne mają charakter uniwersalny, można je stosować do wszystkiego
Teoria subiektywistyczne – normy etyczne są wytworem poszczególnych ludzi, każdy posługuje się swoimi prywatnym systemem nakazów.
Ze względu na źródło pochodzenia norm moralnych
Naturalizm – normy moralne wywodzą z nauk przyrodniczych i społecznych
Antynaturalizm – normy moralne wywodzą się „od Boga”
Emotywizm – normy moralne traktują jako przedłużenie ludzkich emocji; jako jedno ze zjawisk psychologicznych.
Ze względu na ocenę zachowań ludzi
Motywizm – o moralnej ocenie czynu decyduje motyw, intencja
Efektywizm – o moralnej ocenie czynu decyduje efekt, konsekwencja
Nominalizm – traktuje dobro i zło jako niedefiniowalne pojęcia pierwotne.
Skrajny absolutyzm – pryncypializm: zasady etyczne mają charakter uniwersalny, ponadczasowy charakter. Przedstawiciel – Immanuel Kant: źródłem zasad moralnych jest rozum; naczelna dyrektywa moralna nazwana przez niego imperatywem kategorycznym nakazuje, aby każdy postępował tak, jakby to postępowanie miało stać się prawem. Istnienie wiecznych, niezależnych od człowieka prawd etycznych.
Umiarkowany sytuacjonizm (umiarkowany relatywizm) – normy średniego poziomu nie są normami konfliktowymi – nie można ich równocześnie spełnić; powszechnie obowiązują tylko normy szczegółowe.
Immoralizm – reguł etycznych nie można w żaden sposób uzasadnić. W wersji skrajnej jest to amoralizm, którego przedstawicielem jest Fryderyk Nietzsche (negował pojęcia kary, winy)
Powstają nowe zawody, a dotychczasowe ewoluują, przełom XX i XXI wieku, kodeks etyczny danego zawodu to uporządkowany zbiór reguł, procedur związanych z danym zawodem
Wylicza uprawnienia przedstawicieli danego zawodu
Rozstrzyga sytuacje konfliktowe
Dotyczy zawodów zaufania publicznego – tj związanych z dysponowaniem i ochroną zasobów i dóbr mających duże znaczenie ogólnospołeczne:
Zdrowie i życie (etyka lekarska)
Wolność (etyka sędziego)
Bezpieczeństwo (etyka policji)
Oddziaływanie na osobowość (etyka nauczycielska)
Wartość centralna: produkcja dóbr; cnoty kardynalne: skuteczność, pracowitość, sukces; grzechy główne: lenistwo, marnotrawstwo, porażka
Wartość centralna: życie w godny sposób; cnoty kardynalne: duchowość, czystość, honor; grzechy główne: pogoń za dobrami materialnymi, utrata honoru
Wartość centralna: dobro społeczne jako całości; cnoty: poszanowanie norm społecznych; grzechem: łamanie norm społecznych
Wartość centralna: dobro własnej grupy; cnoty: konformizm, dobro grupy, lojalność; grzechy: nonkonformizm, nielojalność wobec grupy.
Wartość centralna: dobro innej jednostki, dobro człowieka; cnoty: poszanowanie wolności i praw, pomaganie; grzechy: krzywdzenie ludzi, łamanie praw
Art. 31: poszanowanie wolności i praw innych
Art. 39: eksperymenty naukowe
Art. 47: ochrona życia prywatnego, rodzinnego
Art. 51: ujawnienie informacji o sobie
Konwencja o ochronie praw człowieka
Ustawa o ochronie danych osobowych
Ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologii
Wolność człowieka podlega ochronie prawnej. – trzeba uprzedzić pacjenta ile trwać będzie badanie, nie możemy odbierać wolności, czyli ile czasu u nas spędzi. Pacjent w KAŻDYM momencie może wyjść.
Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. – DOBROWOLNE decyzje pacjenta, nie wolno zmuszać; Tylko sąd może kazać przyjść na terapie, podjąć leczenie. Nie możemy podawać informacji o pacjencie z nakazem sądu nikomu, oprócz kuratora, którego zweryfikujemy i zweryfikujemy nakaz sądu do terapii.
Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody. – musimy poinformować przed badaniem o badaniu, badanego I najlepiej pobierać zgodę na badania naukowe, które są anonimowe i wyraża zgodę na opublikowanie wyników.
Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.- nie rozmawiamy o pacjentach
Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby.
Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym.
Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określić ustawa. – właścicielem dokumentacji o pacjencie jest instytucja, psycholog ma możliwość wglądu i kopiowania wszelkich danych z tej dokumentacji; DANE TRZEBA PRZECHOWYWAĆ 25 lat.
Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą.
Zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa ustawa.
Art. 8. Prawo do poszanowania życia prywatnego o rodzinnego
1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.
Ustaka określa: zasady przetwarzania danych osobowych, osób fizycznych, prawa osób fizycznych, którego dane osobowe są lub mogą być przetwarzane w zbiorach danych, organy ochrony danych osobowych
Kompetencje Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych: zasady zabezpieczania danych osobowych, zasady rejestracji zbiorów danych osobowych, zasady przekazywania danych osobowych do państwa trzeciego
*(istnieje ustawa o psychoterapeutach) **instytut psychotroniki
(prawa i obowiązki psychologa) (ustawa jest martwa)
Od 2006 r. każdy psycholog ma obowiązek ją znać.
Zasady etyczne: (psycholog – zawód zaufania publicznego):
Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej; (nawet po śmierci pacjenta, wyjątek „z zagrożeniem zdrowia i życia psychologa lub pacjenta”); jeśli mamy ofiarę przemocy mamy obowiązek założyć niebieską kartę i prowadzić niebieską kartę [!!!!!!!! Sprawdź co to jest niebieska karta] – trzeba powiedzieć, że się zakłada niebieską kartę
Etyka zawodowa;
Wykształcenie specjalistyczne; (permanentne dokształcanie)
Uzyskiwanie od klienta informacji dot. Intymnych spraw
Dnia 8 lipca 1999 roku do laski marszałkowskiej został złożony projekt Ustawy
Ustawa została uchwalona dnia 8 czerwca 2001 roku
Planowo miała wejść w życie 1 stycznia 2002 roku, jednak w wyniku działań rządu, ustawa weszła w życie dnia 1 stycznia 2006 roku.
Zgodnie z ustawą, wykonywanie zawodu psychologa polega na świadczeniu usług psychologicznych, czyli na:
Wykonywaniu diagnozy psychologicznej [ po jednej obserwacji, po jednej jednym teście ]
Opiniowaniu [po cyklu obserwacji, po cyklu testów ]
Orzekaniu
Psychoterapii
Udzielaniu pomocy psychologicznej (Art. 4.1.)
Dodatkowo, ustawodawca podaje, że wykonywanie zawodu psychologa uznaje się również prowadzenie badań naukowych oraz działalność dydaktyczną (Art. 4.1.)
Ponad to wspomniane jest, że standardy stosowania psychoterapii przez psychologów zostaną określone przez Ministra właściwego do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Psychologów (Art. 4.5)
Ustawodawca nie definiuje, czym jest zawód psychologa. Definiuje jedynie na czym polega wykonywanie tego zawodu
W przepisach ogólnych, jak i dalszych rozdziałach, nie ma jasnego rozstrzygnięcia, że zawód psychologa jest zawodem zaufania publicznego.
Dodatkowo pojęcie „udzielanie pomocy psychologicznej” jest zbyt ogólne. W ustawie powinno być wyjaśnione, co ustawodawca miał na myśli podając „udzielanie pomocy psychologicznej” jako jedną z form wykonywania zawodu psychologa.
Zasadnie z ustawą, prawo do wykonywania zawodu psychologa uzyskuje osoba, którą zostanie wpisana na listę psychologów Regionalnej Izby Psychologów oraz:
Uzyskała w polskiej uczelni dyplom magistra psychologii lub zdobyła za granicą wykształcenia uznane za równorzędne w RP
Posiada pełną zdolność do czynności prawnych
Włada językiem polskim w zakresie umożliwiającym wykonywanie zawodu
Odbyła podyplomowy staż zawodowy pod merytorycznym nadzorem psychologa posiadającego prawo wykonywania zawodu, który ponosi odpowiedzialność za czynności zawodowe wykonywane przez psychologa – stażystę (Art. 7., Art.8.1)
Wpis na listę psychologów lub listę psychologów – stażystów dokonuje się na wniosek zainteresowanego po spełnieniu określonych przez ustawę warunków.
Cudzoziemiec zostaje wpisany na listę psychologów o ile umowa międzynarodowa to przewiduje i posiada on prawo do wykonywana zawodu w państwie pochodzenia.
Psycholog, który chce pracować w zawodzie po upływie 5 lat od ukończenia studiów i staż zawodowego, albo który nie wykonuje zawodu dłużej niż 5 lat, jest zobowiązany do odbycia przeszkolenia na koszt własny, którego program i zasady określa Rada Regionalna Izby Psychologów.
Psycholog, który nie wykonuje zawodu jest zobowiązany poinformować o tym fakcie Radę Regionalną Izby Psychologów.
Warunki odbycia podyplomowego stażu zawodowego określa Minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z Ministrami właściwymi do spraw zdrowia i edukacji.
Niezdolność do wykonywania zawodu psychologa określa komisja, złożona z lekarzy specjalistów (Art. 9.1.)
Skreślenie z listy psychologów następuje w przypadku:
śmierć psychologa
wniosku zainteresowanego
ubezwłasnowolnienia psychologa prawomocnym wyrokiem sądu
pozbawienia psychologa prawa do wykonywania zawodu
określeniu niezdolności do wykonywania zawodu
Nie powołano organu, który miałby tworzyć listę psychologów oraz listę psychologów-stażystów.
Rozporządzenia w sprawie podyplomowego stażu zawodowego jest zbyt ogólnikowe i nieprecyzyjne, co powoduje, że organy państwowe nie mają możliwości działania na podstawie prawa i w granicach prawa.
Ustawa nie definiuje czym tak naprawdę jest „ graniczenie prawa do wykonywania zawodu”.
Ustawa nie przewiduje możliwości odbycia stażu adaptacyjnego lub przeprowadzenia testu umiejętności w ramach procedury uznania kwalifikacji zawodowych uzyskanych za granicą.
W ustawie określone jest, że świadczenie usług psychologicznych następuje za zgodą osoby (klienta) lub grupy osób (klientów), którzy mają stanowić podmiot tychże usług.** Ustawodawca podaje akty prawne, które pozwalają na odstępstwo od tego przepisu (Art.12)
Zgodnie z ustawą, psycholog jest zobowiązanych do poinformowania klienta o celu oddziaływania psychologicznego, jego przebiegu, wynikach i sposobie ich udostępniania. Ponad to psycholog jest zobowiązany do przestrzegania Ustawy i ochronie danych osobowych.
W ustawie mowa jest o obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej oraz o sytuacjach, gdy nie tajemnica zawodowa nie obowiązuje.
** są przypadki szczególne, np. sąd nakazuje.
( MMPI – skala kłamstwa Pani poleca )
Ustawa daje psychologowi prawo do uzyskania tytułu specjalisty w określonej dziedzinie psychologii. Tytuł taki zdobywa się po odbyciu szkolenia i złożeniu egzaminu państwowego lub po uznaniu równorzędnego tytułu specjalisty uznanego za granicą.
Na mocy ustawy Minister właściwy do spraw pracy jest zobowiązany do powołania Komisji Ekspertów w składzie 7 osób. W ustawie podany jest szczegółowy skład tej Komisji. Dodatkowo określony jest jej cel oraz obowiązki: określenie standardów kształcenia podyplomowego, określenie warunków na podstawie których wojewoda wydaje zezwolenie na prowadzenie prywatnej praktyki psychologicznej oraz ustalenie i aktualizację listy metod i narzędzi psychologicznych.
Ustawa daje psychologowi prawo do prowadzenia prywatnej praktyki psychologicznej oraz określa warunki otworzenia takiej praktyki. W myśl ustawy praktyka psychologiczna może być prowadzona w formie indywidualnej działalności gospodarczej lub spółki partnerskiej.
Komisja Ekspertów nigdy nie została powołana, co uniemożliwia wykonanie prawa zapisanego w ww. rozdziale ustawy.
Zapis mówiący, że aby otworzyć prywatną praktykę psychologiczną należy uzyskać pozwolenie od wojewody, który takie pozwolenie wydaje w porozumieniu z Komisją Ekspertów jest niezgodne z prawem UE. Wymóg uzyskania zezwolenia ogranicza swobodę świadczenia usług przez psychologa. Dodatkowo w sprzeczności z powyższą dyrektywą UE są podane w ustawie kryteria wydawania zezwolenia.
Dodatkowo Art. 18. Ust. 2. Mówiący, że prywatna praktyka psychologiczna może być wykonywana jedynie w formie prywatnej działalności gospodarczej lub spółki partnerskiej budzi wątpliwość zgodności z Dyrektywą 2006/123/WE. Biorąc pod uwagę art. 15 ust. 2 pkt b ww. dyrektywy, ograniczenie formy prowadzenia prywatnej praktyki psychologicznej może być nieproporcjonalne do zamierzonego celu tejże praktyki.
W rozdziale tym mowa jest o czynach, których popełnienie podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej, tj. naruszenie obowiązków zawodowych oraz naruszenie zasad Kodeksu Etyki Zawodowej.
Ustawodawca podaje kary dyscyplinarne, czyli: upomnienie, nagana, zawieszenie w prawie do wykonywania zawodu, skreślenie z listy psychologów z pozbawieniem prawa do wykonywania zawodu.
Organem, przed którym toczy się postępowanie dyscyplinarnej jest Regionalna Komisja Dyscyplinarna.
Ustawodawca podaje zasady i procedurę postępowania dyscyplinarnego.
Samorząd zawodowy tworzą psychologie.
Jednostkami organizacyjnymi samorządu są:
Krajowa Izba Psychologów z siedzibą w Warszawie
Regionalne Izby Psychologów, których obszar działania jest zgodny z podziałem administracyjnym RO na województwa
Ustawa podaje organy samorządu, określa zadania samorządu oraz sposób ich wykonywania.
Ustawodawca określa zasady głosowania w wyborach do organów samorządu, kto posiada czynne i bierne prawo wyborcze, zasad podejmowania uchwał przez organy samorządu oraz zasady pełnienia funkcji w samorządzie zawodowym.
Najwyższą władzę Krajowej Izby Psychologów jest Krajowy Zjazd Psychologów
W skład Krajowego Zjazdu psychologów wchodzą delegaci wybrani przez regionalne zjazdy. Liczbę delegatów określa statut samorządu. Krajowy Zjazd zwołuje Krajowa Rada co 4 lata.
W ustawie wymienione są zadania Krajowego Zjazdu Psychologów, są to m.in. uchwalenie statutu samorządu, uchwalenie Kodeksu Etyki Zawodowej.
Ustawodawca określa skład Krajowej Rady Psychologów, zasady działania organów Rady oraz zakres jej działań.
Ustawa reguluje funkcje jakie spełniać mają pony Krajowej Rady Psychologów: przewodniczący Krajowej Rady, Zarząd Krajowej Rady, nadzwyczajny Krajowy Zjazd Psychologów, Krajowa Komisja Rewizyjna, Krajowa Komisja Dyscyplinarna, Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej.
Regionalną Izbę Psychologów tworzą psychologowie oraz psychologowie-stażyści zamieszkali na terenie danego województwa.
Najwyższą władzę Regionalnej Izby Psychologów stanowi Regionalny Zjazd Psychologów
Ustawodawca określa zasady funkcjonowania oraz zasady Regionalnego Zjazdu Psychologów w Art. 53.
Ponadto to w rozdziale określone są zasady powoływania, funkcjonowania i działania organów Regionalnej Izby Psychologów.
Mowa jest o : Nadzwyczajnym Regionalny Zjeździe Psychologów, Radzie Regionalnej Izby Psychologów, przewodniczącym Regionalnej Rady, Komisji Rewizyjnej, Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej oraz Regionalnym Rzeczniku Odpowiedzialności Zawodowej.
W związku z niepowołaniem Krajowej Izby Psychologów oraz Regionalnej Izb Psychologów, zarówno Krajowa Komisja Dyscyplinarna jak i Regionalna Komisja Dyscyplinarna nie zostały utworzone. W związku z tym nie powstał Kodeks Etyki Zawodowe, co powoduje że w Polsce nie istnieje zbiór zasad, na podstawie których określano by, czy działania podejmowane przez psychologa w czasie wykonywania zawodu są etycznie czy nie.
Dodatkowo w związku z nieutworzeniem organów samorządu zawodowego psychologów, nie możliwe jest realizowanie innych zadań, nie tylko utworzenia Kodeksu Etyki Zawodowej, m.in. zapewnianie właściwych standardów wykonywania zawodu psychologa (zadanie Krajowej Rady Psychologów)
Osoba, która świadczy usługi psychologiczne, nie mając prawa wykonywania zawodu psychologa podlega karze ograniczenia wolności lub grzywny. W takim przypadku orzekanie następuje w trybie przepisów o postępowaniu w prawach wykroczeń.
W myśl tego rozdziału, w terminie 3 miesiące od dnia wejścia ustawy w życie, Minister właściwy do spraw prac w porozumieniu z istniejącym ogólnopolskimi stowarzyszeniami zrzeszającymi psychologów i zawiązkami zawodowymi powoła Komitet Organizacyjny Izb Psychologów. Ustawa określa zadania Komitetu, czyli:
Opracowanie regulaminów wyboru na delegatów na pierwszy Krajowy zjazd Psychologów i wyboru tymczasowych organów izb
Zwołanie pierwszych regionalnych zjazdów oraz Krajowego Zjazdu Psychologów.
Informacja archiwalna ze strony MPiPolityki Społecznej z dnia 30.01.2006r:
W związku z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2006r. ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, oraz obowiązkiem powołania przez ministra właściwego do spraw pracy w porozumieniu z istniejącymi ogólnopolskimi stowarzyszeniami zrzeszającymi psychologów
Ustawa od początku budziła wątpliwości, dlatego opóźnione jej wejście w życie. Pierwsza próba nowelizacji zastała podjęta w latach 2003 – 2005.
Po wejściu w życiu ustawy w dniu 1.01.2006 roku oraz powołaniu przez Ministra Pracy o Polityki Społecznej RP Komitetu Organizacyjnego Izb Psychologów oraz uchwaleniu przez Komitet Statutu samorządu zawodowego psychologów, w latach 2006-2007 ponownie podjęto prace nad nowelizacją ustawy. Powstał projekt nowej ustawy, jednak na tym działania Ministerstwa i Komisji się zakończyły.
Kolejną próbę naprawy wadliwej ustawy podjęto w latach 2009-2010.
15 czerwca 2010r. w ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej przedstawiciele środowiska psychologów praz związków zawodowych uzgodnili tekst końcowy założeń do ustawy o zawodzie psychologa. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zobowiązało się do przekazania założeń do kancelarii premiera.
Diagnoza w procesie terapeutycznym – celem takiej diagnozy jest przygotowanie programu oddziaływania wobec klienta, co pozwoli na wprowadzenie oddziaływań psychologicznych.
Diagnoza rozwojowa np. badanie dziecka z trudnościami szkolnymi – celem jest wskazanie przyczyn trudności i sformułowanie wskazówek dla rodziców oraz szkoły.
Diagnoza w procesie rekrutacyjnym – celem jest wskazanie osoby, która najlepiej będzie wypełniała rolę pracownika na danym stanowisku
Pamiętać należy o zasadzie zawartej w Kodeksie zawodu psychologa, która mówi: wykonując czynności zawodowe, psycholog zawsze dąży do tego, żeby kontakt z nim był pomocny dla drugiego człowieka czy grupy osób. Psycholog z racji swojego zawodu poczuwa się do udzielania pomocy psychologicznej w każdych okolicznościach, gdy zachodzi taka potrzeba.
Ustalić z pacjentem jaki jest cel (czemu badanie służy) i zakres diagnozy, którą chcemy stworzyć (na tym etapie może wystąpić konflikt interesów)
Ustalenie zasad jakie są zasady współpracy (jasne, klarowne dla obu stron, jedna i druga strona musi je zaakceptować, negocjować); Relacja między pacjentem – psychologiem jest niesymetryczna. Psycholog, terapeuta jest gospodarzem. Nie ustalamy sztywnych granic, nieprzekraczalnych (w gabinecie) (punktualność z obu stron – WSPÓLNIE USTALONE ZASADY, które mogą EWOLUOWAĆ, można jest MODYFIKOWAĆ)
Ten etap służy, by pacjent poczuł się dobrze, by poznał trochę terapeutę (by zmniejszyć poczucie zagrożenia i lęk u pacjenta), by zrozumiał istotę kontaktu z psychologiem.
Trzeba pacjentowi przed diagnozą opowiedzieć ile będzie trwało badanie, co będzie wynikiem tego badania, pacjent dobrowolnie wyraża zgodę na diagnostykę na badanie.
PO CO JEST TO BADANIE, DO CZEGO BĘDZIE NAM potrzebny wynik badania – powiedzieć pacjentowi.
Prywatność pacjenta i terapeuty jest ważna. Nie mamy prawa ingerować w prywatność rodziny, bliskich pacjenta – tylko jak zagrożone jest życie, zdrowie.
Kontrakt, umowa – chroni przed rozczarowaniem pacjenta, rozczarowaniem terapeuty, daje też ochronę dla psychologa (od strony prawnej).
My określamy warunki, my dobieramy narzędzia, metody.
** klaryfikacja – „wyjaśnienie tego co pacjent chciał mi powiedzieć”
efekt kanapki – informacja zwrotna - przemycanie tego co jest niechciane przez pacjenta do usłyszenia, więc nie walimy wszystkich złych informacji a potem dobrych, tylko przedkładamy te informacje, naprzemiennie.
Nie przekazujemy liczb, tylko interpretacje słowne wyników
STYGMATYZACJA - Efekt negatywnego wartościowania; czyli musimy opisywać też dobre cechy.
Wartościowanie zachowania nie podlega naszym kompetencjom, nie piszemy czy zachowanie jest pożądane czy niepożądane (nie wolno czy zachowanie jest normalne czy niemoralne, czy jest szkodliwe czy nieszkodliwe)
Nie generalizujemy - zamiast osoba nadużywająca alkoholu, czy alkoholik, - osoba często sięgająca po alkohol; nie wpadamy w efekt eufemizmu (szukajmy złotego środka)
Diagnoza psychologiczna, raport psychologiczny musi być spisana.
OPIS STOSOWANYCH PROCEDUR, których używaliśmy w procesie diagnostycznym; to też podsumowanie i interpretacja wyników i danych, które uzyskiwaliśmy z różnych źródeł (testy, wywiad, charakterystyka)
Celem opinii psychologicznej jest odpowiedzenie na pewne pytania (pacjenta, lekarza, sądu)
Orzeczenie psychologiczne ( może dotyczyć decyzji jednej osoby w stosunku do jednego konkretnego człowieka, może być wydawane przez sąd); orzeczenie psychologiczne w sądownictwie to ekspertyza; ma ścisły związek z przepisami; wydane na postawie rzeczywistego stanu faktycznego; na podstawie zasad etycznych
Opinia psychologiczna: powinien pojawić się problem (problem z metodologii, czyli pytanie otwarte postawione wprost, na które odpowiedzią będzie pewien proces), CEL, charakterystyka metody – pełna nazwa stosowanych testów i wersję narzędzia (NAJAKTUALNIEJSZE musi być narzędzie), imię nazwisko badanego, kto bada, w jakim czasie. Kopia u siebie. Opinia psychologiczna powinna być w miarę krótka.
Protokoły badań, notatki psychologa z obserwacji, wywiadu, w opisu procesu terapeutycznego, wytwory pacjenta (rysunki, testy), audio, wideo… chronić i przechowywać przez 25 lat
PROCEDURA NIEBIESKIEJ KARTY