1. co to jest reprezentacja poznawcza/

   Jest to odwzorowanie w umyśle całości lub części rzeczywistości zewnętrznej lub wewnętrznego świata jednostki.

2. rodzaje reprezentacji poznawczych

   - nietrwałe – wyobrażenia, etykiety, sądy, modele umysłowe.
   - trwałe – struktury wiedzy, reprezentacje pojęciowe.

3. czym jest pojęcie

   schematyczne reprezentacje zbiorów obiektów, określające ich istotne właściwości

4. czym jest wyobrażenie

   Jest to umysłowa reprezentacja jakiegoś obiektu lub zdarzenia, występująca pod ich nieobecność, przedmiot naszego wyobrażenia nie może być w zasięgu naszych zmysłów, reprezentacja ta powinna mieć charakter zmysłowy, to znaczy powinna zawierać elementy wzrokowe, słuchowe itd. (zazwyczaj przewaga wzrokowych). Mogą być:

wydobywane z pamięci

konstruowane z elementów zawartych w pamięci

wyobrażenia odtwórcze:

-obraz przedmiotu, który przestał działać na zmysły

1. czym różni się reprezentacja pojęciowa od wyobrażeniowej

   Reprezentacja pojęciowa jest trwała a wyobrażeniowa nietrwała

2. rodzaje reprezentacji pojęciowych

   ogólne/indywidualne

3. pojęcia naturalne - podstawowe właściwości

   - są elastyczne – mogą przyjmować nowe desygnaty, zmieniać ich układ (stosując różne zasady kategoryzacji elementów tworzących pojęcia), co umożliwia lepsze przystosowywanie do nowych informacji i doświadczenia.
   - reprezentacja pojęciowa jest efektem analizy i syntezy dokonywanych podczas podejmowania decyzji o przynależności danego obiektu do kategorii pojęciowej.

4. pojęcia matrycowe - podstawowe właściwości

   - poznawcza reprezentacja skończonej liczby wspólnych cech, które w jednakowym stopniu przysługują wszystkim desygnatom danej klasy (np. trójkąt)
   - istnieją cech konieczne i wystarczające
   - są dobrze określone, jednoznaczne. Ostre granice między kategoriami.
   - wszystkie egzemplarze są równie dobre.

   - sztuczne, naukowe, to reprezentacje skończonej liczby cech wspólnych wszystkim desygnatom, cechy te przysługują desygnatom w jednakowym stopniu.

5. porównaj podejście klasyczne pojęć i prototypowe

   Podejście klasyczne a prototypowe – oba podejścia wyjaśniają które właściwości pojęć są istotne. Dla podejścia klasycznego cecha istotna pojęcia to taka, która charakteryzuje wszystkie obiekty należące do danego zbioru, granice pojęć są ostre co daje ich stabilność, ułatwia komunikację. W podejściu prototypowym (probabilistycznym) cechy charakterystyczne to te najbardziej typowych przedstawicieli – każdy egzemplarz posiada cechy prototypu z pewnym prawdopodobieństwem. Pogląd klasyczny rozumie uczenie się jako wyłapywanie cech właściwych obiektom natomiast podejście probabilistyczne zakłada stworzenie prototypu pojęcia w umyśle.

   Klasyczne
   1.pojęcie jest syntetycznym opisem klasy desygnatów (ale nie zbiorem opisów wszystkich egzemplarzy)
   2.pojęcie jest zbiorem cech istotnych (koniecznych i wystarczających)
   3.pojęcia podrzędne zawierają wszystkie cechy pojęcia nadrzędnego, a ponadto cechy istotne dla ich własnego poziomu
   Prototypowe
   1.pojęcia mają strukturę prototypową (zbiór cech charakterystycznych lun najlepszy egzemplarz)
   2.nie ma nadanego zbioru cech koniecznych i wystarczających, niezbędnego do określenia członkostwa w kategorii
   3.granice pojęć są rozmyte i nieostre
   4.egzemplarze pojęć mogą być rangowane ze względu na typowość
   5.członkostwo w kategorii jest określone przez podobieństwo obiektu do prototypu

6. strategie stosowane w odkrywaniu pojęć matrycowych

   całościowe (ogniskowe)

leniwe (przeglądowe)

mieszane

1. jakie operacje można wykonywać na wyobrażeniach

   a. rotacje – im większy kąt obrotu tym większy wysiłek, wolniej reagujemy, czas reakcji jest wprost proporcjonalnie zależy od rotacji.

b. przesunięcia

c. składanie / rozkładanie

d. skalowanie obrazu

e. Skanowanie obrazu.

1. model Kosslyna

   1. wyobrażenia są realnymi związkami psychicznymi i odgrywają istotną rolę w reprezentacji poznawczej w przetwarzaniu informacji.
      Można symulować takie procesy, jak tworzenie się wyobrażeń oraz ich transformacje.
      Dwie formy reprezentacji wyobrażeń:
      - powierzchniowa – subiektywnie doświadczone przez podmiot wyobrażenia, podlegające różnym tranformacjom. Wizualny obraz powstaje we wzrokowej pamięci krótkotrwałej i kontynuuje wyobrażenia doświadczone subiektywnie. Funkcja pamięci krótkotrwałej.
      - głęboka – magazyn informacji, wiedza podmioty o charakterze przestrzennym. Funkcja pamięci długotrwałej. Tworzenie reprezentacji powierzchniowej. Dwie formy: dosłowna (służy do trwałego przechowywania informacji i budowania na ich podstawie rep. Powierzchniowej) i sądów (tylko dla rep.wyobrażeniowych).

   2. Jeden z poglądów na temat udziału wyobrażeń w konstruowaniu wiedzy – model integracyjny. Według niego wyobrażenia składają się z dwóch komponentów

a. płytka reprezentacja obrazowa – to, co dostępne w doświadczeniu wewnętrznym – elementy powstają w wyniku działania elementów głębokich

b. głęboka analogowa reprezentacja obejmująca m. in. sady i informacje przechowywane są w pamięci trwałej w postaci opisów strukturalnych

złożonych z twierdzeń

– nie są dostępne świadomości

– zapisywane cechy obejmują stałe związki między właściwościami

– konstruowany jest quasi - obraz dostępny świadomości

1. koncepcja Paivio, czego dotyczy, charakterystyka

   1. Jeden z poglądów na temat udziału wyobrażeń w konstruowaniu wiedzy. Polega na tym, że konstruujemy obrazy funkcjonalnie równoważne ze spostrzeżeniami. Tworzymy obrazy umysłowe, które formą różnią się od umysłowych reprezentacji werbalnych

a. logogen – kod symboliczny, najmniejsza jednostka reprezentacji werbalnej

b. imagen – kod analogiczny, najmniejsza jednostka reprezentacji analogowej

1. Teoria podwójnego kodowania:
   - werbalny system – logogen – struktura odpowiedzialna za generowanie reprezentacji werbalnych (pojęcie zaproponowane przez Mortona)
   - niewerbalny (percepcyjny) system – imegen – struktura odpowiedzialna za generowanie reprezentacji obrazowych.
   Oba systemy są niezależne, lecz wzajemnie powiązane.

1. jakie stanowisko odnośnie reprezentacji wyobrażeniowych prezentuje Pylyshyn

   Abstrakcyjne zakłada, że reprezentacja tworzona jest w postaci zespołu sądów i twierdzeń. pojęcie sądu rozumiane w trojaki sposób:

• sąd jest formą języka myśli, który ma naturę niewerbalną i abstrakcyjną

• istotę sądu stanowi znaczenie w sensie logicznym

• istotę sądu stanowi znaczenie w sensie psychologicznym

przyjmuje istnienie tylko jednego rodzaju kodu, jakim posługuje się umysłobrazy pojawiające się w naszej świadomości są mało ważne, ponieważ nie są one autentycznymi reprezentacjami, a jedynie epifenomenami zjawisk występujących na poziomie głębokim W języku myśli chodzi zawsze o to samo. Język myśli jest uniwersalny i niezależny od języka, jakim posługujemy się w komunikacji. W tym właśnie języku mogą być zapisywane wszelkie sądy. Zwolennicy stanowiska abstrakcyjnego przyjmują, że twierdzenia są reprezentowane w mózgu bez użycia słów.

15. co to jest umysł

    złożony system odbioru i przetwarzania informacji

    Nie jest ani świadomością jak chcieliby starożytni ani mózgiem, który stanowi fizyczne podłoże do zaistnienia umysłu. Funkcje umysłu zachodzą na materialnym podłożu tkanki nerwowej. Umysł nie przedstawia nam wszystkich info pochodzących z środowiska bo nie jest prostym odzwierciedleniem rzeczywistości a wytwarza b. ekonomiczne struktury poznawcze.

16. pojęcia jako teorie wyjaśniające

    - Putman nie zgadza się z tezą, że pojęcia są po prostu opisami cech i relacji. Jego zdaniem wyznacznikiem zakresu jest wiedza podmiotu (teoria jaką posiada), a nie dane z percepcji + Keil - pojęcia jako teorie wyjaśniające są konstrukcjami relacyjnymi, odwołują się do wiedzy podmiotu, jego efektywności, doświadczenia indywidualnego i kontekstu. 

17. co to jest pojęcie dziwne

18. czym jest myślenie

    1. Myślenie to najbardziej złożony proces psychiczny, na jego przebieg znaczny wpływ wywierają emocje. (potocznie) jest procesem świadomym i kontrolowanym. Dokonuje się w umyśle, lecz wnioskuje się o nim z obserwowanego zachowania; jest procesem polegającym na manipulacji wiedzą w ludzkim systemie poznawczym; jest nakierowane na znajdywaniu rozwiązań dla problemów, które dana jednostka napotyka. Myślenie opiera się na wielu strukturach umysłowych: pojęcia, schematy, skrypty, wyobraźnia wzrokowa.

    2. proces umysłowy polegający na tworzeniu modli rzeczywistości za pomocą czynności sensomotorycznych i symboli wewnętrznych. Myślenie to najbardziej złożony proces psychiczny, na jego przebieg znaczny wpływ wywierają emocje, jest procesem świadomym i kontrolowanym. Dokonuje się w umyśle, lecz wnioskuje się o nim z obserwowanego zachowania; jest procesem polegającym na manipulacji wiedzą w ludzkim systemie poznawczym; jest nakierowane na znajdywaniu rozwiązań dla problemów, które dana jednostka napotyka. Myślenie opiera się na wielu strukturach umysłowych: pojęcia, schematy, skrypty, wyobraźnia wzrokowa

19. jakie znasz klasyfikacje myślenia

    1. Rodzaje myślenia – w zależności od wyniku:
       · myślenie produktywne – polega na tworzeniu informacji zupełnie nowych dla podmiotu; dzieli się na:
       · myślenie twórcze – wynik jest nie tylko nowy dla podmiotu , ale jest on obiektywnie nowy; wzbogaca on dotychczasową wiedzę nagromadzoną przez pokolenia
       · myślenie nietwórcze – wiąże się z czymś nowymna poziomie jednostkowym
       · myślenie sensoryczno – motoryczne – zwane również konkretnym, w tym rodzaju myślenia zasadniczą rolę spełniają spostrzeżenia, które dostarczają informacji o aktualnej sytuacji; myślenie to dominuje u zwierząt i małych dzieci
       · myślenie pojęciowe – zwane również abstrakcyjno – pojęciowym – w toku tego myślenia człowiek operuje pojęciami, które często są bardzo abstrakcyjne. W początkowych fazach myślenia pojęciowego znaczną rolę mogą odgrywać wyobrażenia. Człowiek dorosły myśli głównie za pomocą pojęć.

    2. a. autystyczne i realistyczne

Autystyczne: Proces myślowy nie jest nastawiony na osiąganie jakiegoś konkretnego celu, ale kieruje się własnymi, często zmiennymi i nieprzewidywalnymi regułami. Myślenie autystyczne odgrywa ważną rolę w adaptacji psychicznej i w procesie twórczym.

Realistyczne: nastawione na cel.

b. produktywne i reproduktywne

c. twórcze i odtwórcze

d. krytyczne

20. fazy rozwiązywania problemów

1. identyfikacja problemu

2. definiowanie problemu

3. zdobywanie informacji

4. wybór strategii

5. alokacja zasobów poznawczych np. siły

6. monitorowanie postępu

7. ocena poprawności rozwiązania.

Proces rozwiązywania problemu jest złożony, zwierzęta też mogą rozwiązywać problemy (małpa – kij – banan) poprzez symulację działania.

1. Algorytm

   1. niezawodny przepis, który określa jaki skończony ciąg operacji należy wykonać kolejno, aby rozwiązać wszystkie zadania danej klasy.(na podstawie algorytmów pracuja komputery) Cechy algorytmów:
      - są niezawodne
      - - są przepisami masowymi tzn., że za ich pomocą można rozwiązać nie jedno, lecz całą klasę zadań
      - zbyt czasochłonne, przez co mało ekonomiczne

2. za jego pomocą można rozwiązać cześć problemów transformacyjnych – jest to ścisły, jednoznaczny przepis działania zawierający sekwencje operacji, jakie należy wykonać, aby osiągnąć określony cel (dlatego można je modelować przy użyciu komputerów) – jego główną cechą jest powtarzalność. Jest

- niezawodny

• dobrze określony

• masowy

- zestaw sztywnych reguł

22. heurystyka - jakie znasz

    HEURYSTYKA - nieformalna, spekulatywna, uproszczona metoda rozwiązywania problemów – ale zawodna i ryzykowna – kolejne jej użycie w tej samej postaci daje inny rezultat. Heurystyka jest osobną dziedziną wiedzy zajmującą się twórczym rozwiązywaniem problemów.
    a. metoda różnicy redukcji – podział na etapy
    b. metoda poruszania się wstecz – odwrócenie problemu
    c. metoda analizowania środków i celów – podział na cele

    Strategie przeszukiwania heurystycznego – polegają na wykorzystywaniu informacji zawartych w problemie oraz na tworzeniu własnych reguł analizy danych w trakcie rozwiązywania problmów. Nie daje ono stuprocentowej pewności znalezienie rozwiązania. Ich zaletą jest to, że pozwalają postępować w sposób bardziej ekonomiczniejszy,a w pewnych arunkach wykrywają nowe algorytmy.
    np.: reguła „potrząśnij”, heurystyka „byle bliżej”, postępowanie wstecz, ukonkretowanie problemu, rozumowanie przez analogię.

23. jakie sposoby postępowania są bardziej typowe dla myślenia twórczego: algorytmy czy heurystyki

Dla myślenia twórczego bardziej typowe są heurystyki.

24. czym jest burza mózgów - wymień podstawowe zasady

    Burza mózgów to oprócz sposobów takich jak podział grupy na podzespoły, bezstronny, niedyrektywny przywódca, anonimowość („tajne głosowanie”) jeden ze sposobów na zapobieganie myśleniu grupowemu. Udoskonalanie decyzji grupowych poprzez zachęcanie do swobodnej wymiany poglądów oraz eliminowanie krytycyzmu (Osborn 1957).

Czynniki hamujące skuteczność:

• utrzymujący się pomimo instrukcji lęk przed oceną ze strony innych uczestników

• próżniactwo społeczne

• trudności w równoczesnym przetwarzaniu informacji o czyiś pomysłach i formowaniu własnych

• „efekt następnego w kolejce”: spadek uwagi przykładanej do czyiś wypowiedzi i gorsze ich zapamiętywanie przez osoby, które maja się wypowiadać jako następne.

25. co to jest i czemu służy metoda zarodka

    Strategia zarodka
    W tej strategii twórca wychodzi od czegoś co może w minimalnym stopniu spełniać warunki przyjętego celu. Dzieło końcowe wcale nie musi być jednak podobne do owego zarodka bo twórca zakłada ciągłe ulepszanie i przekształcanie dzieła.
    Zalety strategii:
    -cenna jako rozgrzewka
    - nie zniechęca

26. istota modelu genploracji

    opiera się na stwierdzeniu, że charakterystyczną cechą ludzkiego umysłu jest zdolność do produkowania nowych jednostek wiedzy. Płynność: słowna, ideacyjna, skojarzeniowa (płynność jako wyznacznik twórczości).

27. przeszkody w myśleniu twórczym

    Nie są tożsame z inhibitorami, bo nie tylko hamują proces twórczy, ale też zapobiegają jego rozwinięciu się, ograniczają swobodę wyboru podmiotu w zakresie możliwych kierunków rozwoju procesu, a także niepotrzebnie ukierunkowują ten proces na informacje mało owocne lub wręcz szkodliwe.

Można wyróżnić przeszkody typowe lub nietypowe(przeszkadzające też w innych dziedzinach funkcjonowania) dla twórczości.

Są też przeszkody trywialne np.:

• Brak materiałów do wykonania pracy

• Brak motywacji do tworzenia

• Brak wiedzy potrzebnej do rozwiązania problemu

• Niski poziom sprawności w zakresie operacji intelektualnych biorących udział w procesie twórczym

Brak kompetencji w stosowaniu skutecznych w danej sytuacji strategii rządzących procesem twórczym

Przeszkody dla twórczości mają postać wewnętrznych czynników o charakterze procesualnym. Przeszkodą dla twórczości nie może być sam tylko czynnik zewnętrzny, ale formuła przekładu tego czynnika na procesy psychiczne i zachowanie jednostki. W szczególnych bowiem przypadkach określona formuła przekładu sytuacji zewnętrznej na sposób działania i procesy psychiczne przedmiotu może doprowadzić do rozkwitu twórczości w sytuacji zasadniczo nie sprzyjającej albo do zaniku twórczości w sytuacji sprzyjającej do jej rozwoju. Przeszkodą dla twórczości jest proces psychiczny antagonistyczny bądź konkurencyjny wobec procesu twórczego.

Podział przeszkód ze względu na mechanizm ich działania na szkodę interakcji twórczej:

1. Procesy i mechanizmy psychiczne przeciwdziałające powstaniu interakcji twórczej.

2. Mechanizmy powodujące przedwczesne zakończenie interakcji, tzn. uznanie jakiejś struktury próbnej za strukturę spełniającą, mimo istniejących jeszcze potencjalnych możliwości wzajemnego oddziaływania celu i struktur próbnych.

3. Mechanizmy zakłócające swobodny przebieg interakcji twórczej.

4. Pozbawianie interakcji twórczej potencjalnie pożytecznych kierunków rozwoju i sztywnego ukierunkowania jej na ściśle określoną kategorię informacji do przetwarzania.

28. fiksacja funkcjonalna

    Fiksacja funkcjonalna polega na zahamowaniu możliwości dostrzeżenia nowej funkcji przedmiotu, który wcześniej był skojarzony z jakimś innym zastosowaniem. 

29. analogia - czym jest i czemu służy

    1. dzięki analogii może dojść do wykorzystania posiadanej wiedzy lub doświadczenia w nowej sytuacji, pod warunkiem że nowy problem jest pod jakimś względem podobny do czegoś dobrze znanego.
       empiryczne dowody skuteczności transferu przez analogie w twórczym rozw. problemów są dość słabe.
       i mała wzmianka była co do tego, że selektywne porównywanie opiera się na analogii.... 

    2. zastosowanie operacji intelektualnej, która prowadzi do dostrzeżenia pewnego powiązania pomiędzy x i y. Natura upodobała sobie analogię, człowiek również ją wykorzystuje np. w wynalazkach. Jest to szczególny przypadek rozumowania indukcyjnego i jeden z centralnych mechanizmów poznawczych w myśleniu twórczym

30. podstawowe podejścia w badaniach nad analogią

    Przedmiotowo – analogia jako efekt rozumowania,

    Podmiotowo – jako zdolność czy mechanizm psychiczny umożliwiający dostrzeganie analogie i wnioskowanie przez analogię.

31. charakterystyka podejścia strukturalnego w badaniach nad analogią

    Gentner Mapowanie struktury:

A. odrzucenie właściwości bezpośrednio dostępnych

B. szukanie relacji

C. preferowanie relacji wyższego rzędu (system wiedzy logicznie powiązanej)

32. charakterystyka podejścia funkcjonalnego w badaniach nad analogią

    Gick, Holyoak, Nisbett, Thagard

-tworzenie analogii głębokich w oparciu o funkcje,

-ukryte podobieństwo

1. jak pojmowano analogię w starożytności

   Źródłosłów grecki (Platon, Arystoteles, Euklides): Αναλογια – przedrostek Ανα i rzeczownik λογοζ (rozum) – Rozumienie analogii: analogia jako równość stosunków (proporcja) – Grecy
   Typy umysłu wg. W. Jamesa
   -Subtelny teoretyk - cechuje się tym, że preferuje abstrakcyjny sposób myślenia: procesy poznawcze są u niego podporządkowane schematom rozumowania, kryteriom logicznej spójności, zupełności.
   
   -Pobieżny empiryk - bardziej skłonny jest do konkretnego sposobu myślenia - nastawionego na "tu i teraz"; cechuje go sensualizm i determinizm.
   
   

2. jak wygląda współczesny model badań nad analogią

3. czemu służy korzystanie z analogii

   Dzięki analogii może dojść do wykorzystania posiadanej wiedzy lub doświadczenia w nowej sytuacji, pod warunkiem że nowy problem jest pod jakimś względem podobny do czegoś dobrze znanego. Empiryczne dowody skuteczności transferu przez analogie w twórczym rozwiązywaniu problemów są dość słabe.

4. czym jest styl poznawczy

   1. stałe dla poszczególnych jednostek sposoby funkcjonowania w zakresie czynności poznawczych i intelektualnych. 

   2. względnie stała forma organizacji rożnych czynności poznawczych dot. również poziomów przetwarzania info, przetwarzanie niezależne od materiału i typu sytuacji w której znalazł się człowiek

5. wymiary stylów poznawczych

   1. Style poznawcze: zależne i niezależne od pola (różnice indywidualne w zakresie preferowanych stylów ujawniają się w okresie dojrzałości.)
      - Osoby niezależne – szybko tworzą strukturę percepcyjną, nie sugerują się uprzednimi wzorcami czy schematami. Cechuje je elastyczność poznawcza, łatwe przezwyciężanie kontekstu, szybka restrukturyzacja całości, spostrzeganie obiektów zgodnie z zadaniem, elastyczność procesów motywacyjnych. Wysoki stan inteligencji płynnej, trwałość i dostępność pamięci, umiejętność redukowania informacji, strategia uczenia się sprzyjająca twórczości – GIĘTKOŚĆ funkcjonalna.
      - Osoby zależne – orientacja pasywno-globalna, cechuje ją trudność w utrzymaniu obrazu wybranego fragmentu pola w całości, wolniejsze dostrzeganie i zmienianie schematów percepcyjnych, częste uleganie wpływowi kontekstu, dłuższe trwanie efektu pierwszeństwa (wpływ pierwszego schematu). Styl pasywny, bierny.

      - sposób wyrażania wielkości pola: fragmentaryczność, całościowość
      - szerokość (zakres) konceptualizacji: szeroka unkluzywność vs wąska ekskluzywność
      - zakres ekwiwalentności: wysoka i niska ekwiwalentność
      - aspekty wymiaru 5: rozdzielanie vs integrowanie, kategoryzowanie vs wymiarowanie
      - zakres tolerancji na nierealistyczne doświadczenia: szeroki i wąski
      - zaostrzanie - wygładzanie
      - zakres skanningu uwagi: o obszernym zakresie lecz małej głębi i skanning głęboki o stosunkowo wąskim zakresie
      -refleksyjność - impulsywność
      - sztywność - giętkość kontroli
      - wewnętrzne- zewnętrzne umiejscowienie kontroli
      - style orientacji w upływie czasu: szybkie i wolne poczucie upływającego czasu.

   2. ich określenie jest możliwe dzięki stosunkowo małej zmienności neuropsychicznej bazy zachowania i struktur doświadczenia indywidualnego.

a) Zależność od pola danych (pasywno- globalny)/ niezależność Nosal

ze wzg. na łatwość rozróżniania fragmentów pola na tle całości aktywno – analitycznej, niezależność od pola danych, osoba niezależna od pola przeciwstawia się polu percepcyjnemu i organizuje je ze względu na zgodność z wewnętrznymi standardami

b) Fragmentaryczność- całościowość ze wzg. na sposób wyrażania wielkości info

c) wyrażanie pojęć i struktury pojęciowej

d) zakres tolerancji na nierealistyczne doświadczenia

e) zakres skaningu uwagi (zmiany stanów uwagi)

f) styl orientacji w upływie czasu

g) refleksyjność/ impulsywność

h) sztywność - gibkość kontroli zach.

i) wew. / zew. umiejscowienie kontroli

38. jakich procesów poznawczych dotyczą style poznawcze

    -spostrzegania

-pamięci

-uczenia się

-myślenia

1. jak się ma styl poznawczy do typu umysłu

   Style poznawcze nie wyjaśniają wszystkiego w procesie poznania, pełniejsze objaśnienie dają typy umysłów. I style i typy ujmują skrajne wymiary a typologia może być przydatna dla charakteryzowania różnic indywidualnych dla pewnych zachowań.

2. czym jest typ umysłu

   "pojęcie oznaczające pewne zjawisko, własność lub konfigurację zjawisk czy własności rozważanych przedmiotów, zdarzeń czy procesów z takich czy innych względów uznanych za na tyle doniosłe, że warte specjalnej uwagi i wyodrębnienia w aparaturze pojęciowej"

3. klasyfikacja typów umysłu wg W. Jamesa

-Subtelny teoretyk - cechuje się tym, że preferuje abstrakcyjny sposób myślenia: procesy poznawcze są u niego podporządkowane schematom rozumowania, kryteriom logicznej spójności, zupełności.

-Pobieżny empiryk - bardziej skłonny jest do konkretnego sposobu myślenia - nastawionego na "tu i teraz"; cechuje go sensualizm i determinizm.

1. klasyfikacja typów umysłu wg I. Pawłowa

   Typologia w oparciu o dominujący sposób kodowania informacji:
   Typ artystyczny
   przewaga kodowania konkretno-obrazowego i emocjonalno-wyobrażeniowego, bazujący na percepcji i doznaniach emocjonalnych
   Typ myśliciela
   kodowanie werbalno-abstrakcyjne

2. klasyfikacja typów umysłu wg C.G.Junga

   Koncepcja dwuwymiarowa, bardziej rozbudowana niż dotychczas omówione.
   
   a) typ intelektualisty dominuje funkcja myślenia, emocje wyciszone
   b) typ uczuciowy subiektywne oceny i ich znaczenie
   c) typ percepcyjny dominuje funkcja percepcji, os. nastawiona na dośw zmysłowe
   d) typ intuicyjny dominuje intuicja, często korzysta z wyobraźni ignorując zmysły 

3. co to jest funkcja podstawowa wg C.G. Junga

   psychiczna działalność zawsze ta sama, niezmienna, niezależna od chwilowych treści, to także szczegółowa własność świadomości

4. jakie podstawowe funkcje wyróżnił Jung

Które służą ocenie , a które odbiorowi informacji?

-intuicja- odbiór info

-percepcja- odbiór info

-myślenie- ocena info

-uczucia- ocena info

1. które z funkcji podstawowych służą ocenie a które odbiorowi informacji

-intuicja- odbiór info

-percepcja- odbiór info

-myślenie- ocena info

-uczucia- ocena info

1. jakie typy umysłów wyodrębnił Jung?

a) typ intelektualisty dominuje funkcja myślenia, emocje wyciszone

b) typ uczuciowy subiektywne oceny i ich znaczenie

c) typ percepcyjny dominuje funkcja percepcji, os. nastawiona na dośw zmysłowe

d) typ intuicyjny dominuje intuicja, często korzysta z wyobraźni ignorując zmysły

48. kto poddał operacjonalizacji typologię Junga?

    Nosal

49. jakie typy umysłów można zdiagnozować przy pomocy skali STU?

Skala Typów Umysłów (STU) Nosala służy do mierzenia typów umysłów według klasyfikacji Junga, ale zakłada, ze nie ma „czystych typów”

Typ I- cechuje go układ funkcji percepcja/ myślenie (typ konkretno-obiektywny)

Typ II- cechuje go układ funkcji intuicja/myślenie (globalno-obiektywny)

Typ III-- cechuje go układ funkcji percepcja/uczucia (konkretno-subiektywny)

Typ IV- cechuje go układ funkcji intuicja/uczucia (globalno-subiektywny)

50. czym charakteryzuje sie myślenie autystyczne?

    Autystyczne: Proces myślowy nie jest nastawiony na osiąganie jakiegoś konkretnego celu, ale kieruje się własnymi, często zmiennymi i nieprzewidywalnymi regułami. Myślenie autystyczne odgrywa ważną rolę w adaptacji psychicznej i w procesie twórczym.

51. co to jest istota pojęcia?

    Zbiór jego abstrakcyjnych właściwości pozwalających na określenie relacji danego pojęcia wobec innych pojęć np. owoc, część rośliny, ma nasiona.

52. które z pojęć nie posiadają istoty pojęciowej?

53. na co pozwala procedura identyfikacyjna pojęcia?

    Procedura identyfikacyjna pozwala na zaliczenie pewnego obiektu do jakiejś klasy- np. owoc to coś co rośnie na drzewie ma skórkę i ogonek. Przykład chromosomy XX i XY – istota pojęcia, cechy płciowe – procedura identyfikacyjna.

54. co może stanowić egzemplarz w egzemplarzowej koncepcji pojęć?

    Każdy obiekt ponieważ człowiek przechowuje info na temat odrębnych egzemplarzy, najczęściej jest to jednak pierwszy napotkany obiekt.

55. co może stanowić prototyp w koncepcji prototypowej pojęć?

    Prototyp- egzemplarz najbardziej typowy ( wyodrębniamy obiekty w których poszczególne cechy przyjmują wartości modalne lub tworzymy średnią arytmetyczną napotkanych egzemplarzy).

56. gdzie mogą znaleźć zastosowanie badania nad pojęciami sztucznymi?

57. gdzie można zastosować wiedzę o wyobrażeniowej reprezentacji?

    zastosowanie w nauce i terapii: np. wizualizacje, trening autogenny; wspomaganie pamięci; projektowanie, planowanie,itp.

58. jak można badać myślenie?

59. czym charakteryzuje się umysł menadżera?

Balansuje między dwoma światami:

- świat zasobów- materialnych, finansowych, ludzkich

• stanami umysłu- formowanie celu, decyzje, doświadczenie osobiste

• *gest twórczy- wywodzi się z umysłu managera

60. jak można przełamywać sztywność myślenia?

61. czym zajmuje się chronometria?

Chronometria to nauka o pomiarach czasu zajmująca się ustalaniem jednostek czasu, metod jego pomiaru, badaniem zegarów i innych urządzeń pomiaru czasu. W psychologii oznacza pomiar czasu reakcji. Metoda Helmholtza z 1850r.

62. podstawowa metoda badawcza w psychologii poznawczej?

63. konstruktywizm - podstawowe założenia?

    Stanowisko konstruktywizmu- każdy posiada indywidualną, niepowtarzalną reprezentację świata, zbudowaną na bazie osobistego doświadczenia (udział eksploracji i interioracji, a nie odruchowość – jak w skrajnym behawioryzmie) konstruktywizm (W. Ockham – nie musi być zachowana sensoryczna forma rzeczy, J. Bruner – ten sam obiekt można reprezentować na różne sposoby zależnie od: nastawienia, kontekstu, wiedzy, oczekiwań, stanu motywacyjnego, nastroju, emocji, trwałych cech intelektu i osobowości)

64. reprezentacjonizm - podstawowe założenia

    Reprezentacjonizm – stanowisko filozoficzne – poznajemy nie bezpośrednio, ale poprzez reprezentacje umysłowe (pojęcia, wyobrażenia, sądy, schematy, stereotypy, przesądy)

65. jaki warsztat badawczy umożliwia odkrywanie bliższych związków między umysłem i mózgiem?

66. zdefiniuj umysł = 15

     Mózg – z dolnego poziomu
     Umysł – z górnego poziomu (od strony złożonych funkcji poznawczych)
     Dwa w jednym! Odnoszą się do tego samego zjawiska – poznawania rzeczywistości
     Ich synteza zawiera się w neuronauce poznawczej (przyszłość!!!)
     Umysł: wąsko – świadomość
     Szeroko – świadomość i nieświadomość; system przetwarzania informacji
    DEFINICJE UMYSŁU:
    Cz. Nosal – umysł to całość procesów poznawczych związanych z odbiorem, przetwarzaniem i przechowywaniem informacji
    Z. Chlewiński – umysł to język myśli – dynamiczny, świadomy i nieświadomy; ma zdolności komputacyjne – tworzenia nowych informacji
    J. Searle (filozof) – metafora H2O – właściwości makroświata są efektem zachowania się mikroświata. Cechy umysłu: świadomość, intencjonalność, subiektywność, przyczynowe oddziaływanie

67. zdefiniuj poznanie

    zdolność do odbioru informacji, przetwarzania ich, budowania wiedzy – służących przystosowaniu i kontroli zachowania - ogół procesów i struktur psychicznych, uczestniczących w przetwarzaniu informacji.

68. jakie metody badawcze stanowią warsztat dla psychologii poznawczej

69. ojciec psychologii poznawczej?

1967 – Ulric Neisser uznawany za „Ojca psychologii poznawczej” – Cognitive psychology (pierwszy podręcznik psychologii poznawczej). Miała to być dziedzina zajmująca się nabywaniem, strukturalizowaniem, przechowywaniem oraz wykorzystaniem wiedzy. Napisany w nurcie przetwarzania informacji; koncentrujący się na procesach a nie na człowieku

70. podstawowe wydarzenia, które zapoczątkowały rozwój psychologii poznawczej

    1. 1956r. – konferencja w Massachusetts Institute of Technology – początek psychologii poznawczej
    (G. Miller 7+-2; N. Chomsky, A. Newell, H. Simon – General Problem Solver)
    2.- konferencja w Dartmouth College (uczestniczyli w niej oprócz powyższych badaczy także Mc Carthy i M. Minsky) – szerzej podjęto zagadnienia tzw. sztucznej inteligencji.
    3. 1956 – J. Bruner, Goodnow, Austin – A study of thinking
    4. 1955 Kelly – The psychology of personal constructs – metafora człowieka „badacza z ulicy”. Z jego pomysłu zaczerpnęli m.in. Heider – teoria atrybucji, Kruglansky – poznanie naiwne.
    5. 1967 – Ulric Neisser uznawany za „Ojca psychologii poznawczej” – Cognitive psychology (pierwszy podręcznik psychologii poznawczej). Miała to być dziedzina zajmująca się nabywaniem, strukturalizowaniem, przechowywaniem oraz wykorzystaniem wiedzy. Napisany w nurcie przetwarzania informacji; koncentrujący się na procesach a nie na człowieku

71. podstawowe paradygmaty psychologii poznawczej

72. który z paradygmatów zdominował psychologię poznawczą w jej początkowym okresie rozwoju

     psychologię poznawczą oparto na paradygmacie przetwarzania informacji,
     Manipulowanie symbolami dokonywane według ściśle określonych reguł - algorytmów
     łatwa komunikacja między badaczami; duża kontrolowalność prowadzonych badań.
     Pokazywano jak kolejno – krok po kroku – organizm ludzki odbiera, przetwarza i przesyła informacje (od spostrzegania, przez selekcję, pamięć, wyobraźnię, procesy myślenia i programy działania).
     Usiłowano wszelkie zjawiska towarzyszące poznaniu wcisnąć w model sekwencyjnego przetwarzania informacji, bądź po prostu ich nie dostrzegać (np.emocje; wystąpienie jednego stanu powodować miało powstanie czy wzbudzenie następnego) .
     Stanowisko to spotkało się z krytyką: np. J. Putnam, J. Searle – nie tłumaczy stanów psychicznych człowieka, ale maszyny

73. pozytywne aspekty paradygmatu przetwarzania informacji

74. istota metafory mózgowej

75. modułowa koncepcja umysłu J.Fodora

76. czym zajmuje się kognitywistyka

    nauka o systemach poznawczych w ogóle – integruje wiedzę z różnych dziedzin zajmujących się umysłem; dziedzina interdyscyplinarna łącząca kilka nauk: filozofię, psychologię, językoznawstwo (lingwistykę), informatykę, antropologię i neuronaukę

77. jaka jest relacja pomiędzy psychologią poznawczą a kognitywistyką?

78. na czym polega istota koncepcji poziomów przetwarzania Craika i Lockharta

79. koneksjonizm - podstawowe założenia

Najczęściej spotykany pod nazwą: modele równoległego rozproszonego przetwarzania informacji (tj. modele PDP). Wg koneksjonistów, mózg jest komputerem i bardzo szybko interpretuje on nieprecyzyjną informację sensoryczną. Tym samym odróżnia on np. szept w hałaśliwym pomieszczeniu. Koneksjonizm dąży do zastąpienia metafory komputerowej metaforą mózgową. Samo funkcjonowanie mózgu ma przebieg statyczny, dlatego też koneksjoniści uważają, iż w stanie czynnościowym procesów dane magazynują się na bardzo krótki czas. W ten sposób każda wiedza zawarta jest implicite w strukturze urządzenia wykonawczego. Nie istnieje oddzielny procesor interpretujący wiedzę z bezpośrednim dostępem do niego. To właśnie wiedza wpływa na przebieg przetwarzania informacji. Koneksjoniści sugerują, iż złudzeniem jest przejście od tzw. wiedzy rozproszonej do wiedzy podmiotowej. Próbują oni dokonać wyraźnej zmiany w kartezjańskiej tezie o kopiowaniu świata zewnętrznego w aktach poznawczych.

Koneksjonizm wywodzi się z neuropsychologii D. Hebba. Dziś rozwijany jest głównie przez G. Hintona i P. Smolensky'ego. Wg poglądów, odzwierciedlenie świata za pomocą teorii formalnej jest jedyną metodą wytworzenia inteligentnego zachowania. Sugeruje, iż będziemy musieli zrezygnować z wiedzy leżącej u podstaw filozofii racjonalistycznej, gdzie dla każdego aspektu rzeczywistości musi istnieć teoria.

80. jaki paradygmat dominuje w psychologii

81. czy psychologia jest dziedziną jednoparadygmatyczną?

-psych.pozn. bywa traktowana jako obszar zderzenia się wielu paradygmatów czy też wieloteoretyczności;

-poczucie wielości bierze się zasadniczo stąd, że poszczególne sprawności poznawcze traktowane bywają jako odrębne sfery- tworzy się dla nich mniejsze teorie funkcjonowania (percepcja, pamięć, myślenie...);

-trudno wskazać jedną wspólną teorię, która wyjaśniałaby całe funkcjonowanie poznawcze człow.

1. co głosi realizm w odniesieniu do reprezentacji poznawczej?

2. czym jest wyobraźnia?

   to zdolność do tworzenia wyobrażeń twórczych, przewidywania, uzupełniania i odtwarzania oraz zdolność przedstawiania sobie zgodnie z własną wolą sytuacji, osób, przedmiotów, zjawisk itp., niewidzialnych dotąd; fantazja, imaginacja.

3. jaka jest relacja pomiędzy wyobraźnią a wyobrażeniem

   Wyobrażenia powstaja w wyobraźni

4. podstawowe założenia izomorfizmu funkcjonalnego

5. zasady Finkego odnośnie wyobrażeń

    1. umysłowe zmiany obrazów i umysłowe ruchy po obrazach odpowiadają podobnym zmianom i ruchom po obiektach fizycznych i spostrzeżeniach
    2. relacje przestrzenne pomiędzy elementami obrazu wzrokowego są analogiczne do relacji w rzeczywistej przestrzeni fizycznej
    3. obrazy umysłowe mogą być wykorzystywane do generowania informacji, które nie zostały jawnie zakodowane
    4. konstruowanie obrazów umysłowych jest analogiczne do konstruowania postrzegalnych wzrokowo figur
    5. wyobrażenia wzrokowe są funkcjonalnie równoważne z percepcją wzrokową w kategoriach procesów systemu wzrokowego wykorzystywanych przez każde z nich

6. istota hipotezy podwójnego kodowania? = 13

    Model Kossyla stanowi syntezę podwójnego kodowania i reprezentacji w postaci sądów. Wiedza w umyśle jest reprezentowana bądź w postaci analogowych obrazów umysłowych oraz symboli.
    Wyodrębnił tzw. reprezentację płytką (obrazową) i głęboką (analogową i w postaci sądów).
    Model pozwala wyjaśnić, jak przywołać w umyśle obraz przyjaciela, jak tworzyć wiarygodne obrazy, których wcześniej nie widzieliśmy, jak manipulować obrazami w umyśle.

7. istota koncepcji Johnosona – Lairda

   -Model umysłowy – struktura poznawcza, która reprezentuje w sposób uproszczony, przypominający wyobrażenie, różne fragmenty świata – przedmioty, zjawiska, zdarzenia itp. Pozwala na różne operacje umysłowo-poznawcze.
   - Są wykorzystywane w procesach rozumowania, sprawdzania hipotez, rozwiązywania problemów, myślenia twórczego; można je uruchomić w wyobraźni i obserwować jak funkcjonują (eksperymenty myślowe)
   - sytuacja problemowa jest reprezentowana w postaci tokenów.
   - Trzy kontrukty repzentacyjne: obrazy, modele umysłowe i sądy.
   - Teza będąca podstawą teorii modeli umysłowych: człowiek rozumując nie odwołuje się do tzw. Logiki umysłu, lecz wykorzystuje modele umysłu. 

8. pojęcie a kategoria

9. podstawowe procesy uczestniczące w odkrywaniu pojęć

10. trójkąt Ogdena - do czego się odnosi

Model ten zakłada istnienie bezpośredniego, choć umownego, związku między A(formą) a B(pojęciem, znaczeniem) oraz między B(pojęciem, znaczeniem) i C(elementem świata pojęciowego i doświadczanego świata). Związek między A(formą) a C(elementem świata pojęciowego doświadczanego)nie jest natomiast bezpośredni, co symbolizuje przerywana linia od A do C./ omawiane przy pojęciach sztucznych

92. co to są pojęcia pierwotne i kto jest autorem koncepcji tych pojęć

     Pojęcia pierwotne –A. Wierzbicka (jezykoznawca) – wspólne wszystkim językom (ja, ty, my – służą do budowania wszelkich innych)

93. wymień funkcje pojęć

     Zastępowanie wycinków rzeczywistości
     Umożliwiają rozumienie świata i siebie oraz poznawanie ich
    kategoryzowanie i percypowanie poprzez pojęcia
     - materiał do myślenia i rozwiązywania problemów
     - wnioskowanie i myślenie -- funkcje instrumentalne (narzędzia)
     - narzędzia rozumienia otaczającej rzeczywistości i siebie
     - organizacja pamięci i wiedzy
     - ekonomia poznania

94. teorie cech semantycznych Collinsa i Quiliana

    Pojęcia są przechowywane na trwałe w pamięci zhierarchizowanych struktury sieciowej. Składa się z punktów i relacji między nimi. Teoria sieci semantycznej spełnia postulat ekonomii poznawczej przez oszczędne wykorzystanie powierzchni magazynowej w pamięci długotrwałej. Sieć złożona z węzłów i połączeń między nimi. Węzeł-pojęcie, połączenie-relacje między pojęciami. Model uwzględnia dwie relacje: przynależności do klasy nadrzędnej (pies jest ssakiem), relacja o charakterze predykatywnym (pies szczeka).

95. czym jest znacznik esencji

    - wskazanie podstawowych, zasadniczo nieobserwowalnych cech desygnatów pojęcia;

    -jest to termin niejednoznaczny: czasem są to cechy konieczne i wystarczające, ale częściej tak pojmowany jest zbiór poczatkowych(wstępnych) przekonań, które bardziej przypominają ‘’teorię’’tego, co jest desygnatem pojęcia aniżeli listę cech;

    - z.e. gwarantują spójność, tłumacząc dlaczego desygnaty poszczególnych pojęć wystepują razem.

96. potrzeba domknięcia poznawczego - czego dotyczy?

    *reprezentacje umysłowe pełnią funkcję zastępowania rzeczywistości i zapewniają ekonomię naszego poznania. Proces ich tworzenia ściśle łączy się z tzw. potrzebą domknięcia poznawczego
    *nieustanny dopływ nowych informacji – konsekwencja: konieczność zastosowania metody upraszczania
    *Przykład takiej metody: tendencja do formułowania sądów o świecie na bazie tego, co aktualnie wiadomo (schematy, stereotypy), aniżeli informacji z otoczenia

97. jakie procesy najsilniej uczestniczą w zaspokojeniu potrzeby domknięcia poznawczego

    
    *Proces strukturyzacji ułatwia radzenie sobie z nadmiarem informacji – to potrzeba domknięcia poznawczego (Webster i Kruglansky) – ich zdaniem jest to latentna zmienna jednowymiarowa!!!
    *różnice indywidualne: Webster i Kruglansky (1994) – potrzeba ta wpływa na tworzenie i wykorzystywanie abstrakcyjnych reprezentacji mentalnych (schematów, prototypów, stereotypów), determinujących sposób myślenia o świecie społecznym, odczuwania go i działania w nim

98. wymiary potrzeby domknięcia poznawczego

     Inni badacze podważają jednowymiarowość potrzeby domknięcia poznawczego
     traktują ją jako dwa niezależne wymiary:
     potrzebę strukturyzowania (porządku i przewidywalności, dyskomfort poznawczy przy wieloznaczności i zamkniętość poznawczą)
     oraz zdecydowanie (szybkie i pewne podejmowanie decyzji)

99. istota intuicji w rozwiązywaniu problemów

100. z czym łączy sie inkubacja

101. ekspert i laik w rozwiązywaniu problemów - wskaż różnice

102. cechy analogii wg E.Nęcki

E.Nęcka – podobieństwo pod względem jednej cechy nie stanowi analogii!

103. schemat Dunckera - czego dotyczy

      Problem dobrze określony:
      1. problem radiacji
      2. problem generała
      Wiedza specjalistyczna:
      ekspert to ten, który wie, a niekoniecznie myśli
      (fiksacja, sztywność, szybkość, oszczędność)

104. podmiotowy aspekt analogii

     1.  *szczególny przypadek wnioskowania indukcyjnego:
         od szczegółu do szczegółu (zawodny)
        *jeden z centralnych mechanizmów poznawczych w myśleniu twórczym
         – spojenie odległych dziedzin wiedzy tajemnym łańcuchem poznawczym, na który nanizana jest analogia

     2. Analogia to szczególny przypadek wnioskowania indukcyjnego: od szczegółu do szczegółu (zawodny) i jeden z centralnych mechanizmów poznawczych w myśleniu twórczym. Spojenie odległych dziedzin wiedzy tajemnym łańcuchem poznawczym, na który nanizana jest analogia. Podmiotowo – jako zdolność czy mechanizm psychiczny umożliwiający dostrzeganie analogie i wnioskowanie przez analogię.

105. rodzaje analogii

     1.  1. nośna – oddala od tematu, by odkryć cos nowego (zbiornik z gazem zagrożony wybuchem jest jak upadek cywilizacji)
         2. trafna – człon porównujący jest prostszy, jasny (wychowanie jest jak ogród; psychoterapia jest jak wyciąganie drzazgi)
         3. ścisła (równość proporcji)
         4. swobodna: dosłowna (oparta na cechach fizycznych) i metaforyczna
         Atom – układ słoneczny (krążą – siła przyciągania)
         5. obiektywna
         6. subiektywna
         7. personalna (tyczy myśli, uczuć, stanów psych.)
         8. impersonalna (bezosobowa)

106. funkcje analogii

     -obrazująca(zobrazowanie czegoś)

     -deskryptywna (np.. Nadprzewodnictwo - sala balowa z korytarzami),

     -percepcyjna

     -dydaktyczna

     obiektywacyjna

     eksplikacyjna

     perswazyjna

     predyktywna

     kreatywna, itp.

     projekcyjna,

     empatyczna

     adaptacyjna

107. styl poznawczy: zaostrzanie-wygładzanie. Na czym polega jego istota?

     Dostrzeganie wysokiego stopnia subiektywnego podobieństwa ‘’nowych’’ i ‘’starch’’ danych.

108. typologia umysłów wg J.Rottera

     - osoby z tzw. Zwnetrznym poczuciem kontroli (zewnątrzsterowne) i wew. (wewnątrzsterowne), ukształtowanym w toku doświadczenia indywidulanego.

     - osoby wewnątrzsterowne uchodzą za bardziej twórcze w swym funkcjonowaniu poznawczym, poszukują bowiem różnych inf., generują je, są aktywne i podejmują złożone działania.

109. zasady postępowania poznawczego menadżerów

110. który z typów umysłu jest najbardziej twórczy?