Depresja w wieku starszym



Depresja jest chorobą afektywną i

może przejawiać się w wielu formach.
Jej przejawy są bardzo różnorodne w
zależności od indywidualnego
przypadku i występują w odmiennych
proporcjach u różnych osób. Typowa
depresja charakteryzuje się przede
wszystkim obniżeniem nastroju
(dominuje smutek), zahamowaniem
psychoruchowym i utratą
zainteresowań oraz odczuwania
przyjemności.

Depresja to:



Depresja jest najczęściej spotykanym

zaburzeniem psychicznym u pacjentów
powyżej 60 roku życia. Dane
epidemiologiczne o rozpowszechnieniu
depresji w wieku podeszłym wykazują dużą
rozbieżność wyników.



Roczna chorobowość osób w wieku

starszym sięga 15%



nastrój depresyjny



utrata radości



obniżenie napędu



pustka emocjonalna



lęk



utrata nadziei



tendencje samobójcze



trudności w podejmowaniu decyzji



kłopoty z koncentracją

Objawy depresji



zaburzenia snu



zmniejszony apetyt prowadzący do spadku

masy ciała



zaburzenia popędu seksualnego



dolegliwości fizyczne [bóle, uczucie napięcia,

zimna]



ogólne poczucie utraty sił i rześkości

Objawy somatyczne:



W przebiegu depresji wieku starszego

obserwuje się zaburzenia treści myślenia o
charakterze urojeń depresyjnych- zubożenia,
grzeszności i winy, przybierające postać
zespołu Cotarda. Pacjenci wypowiadają liczne
skargi hipochondryczne , wyolbrzymiając
faktycznie istniejące dolegliwości.



Depresja niekiedy przypomina zespół

otępienny. Dość często oba te stany
współistnieją. Depresja pogłębia wówczas
zaburzenia pamięci i deficyt procesów
poznawczych

Co różni depresję osób w wieku

podeszłym od depresji osób
młodszych?



utrata zdolności przeżywania radości, przyjemności,
zadowolenia (brak skarg na obniżony nastrój)



skargi na dolegliwości somatyczne: bóle, zmęczenie



dominacja myślenia depresyjnego



zaburzenia poznawcze (pseudodemencja) lub
skargi na zaburzenia pamięci



bezsenność



częstsze i bardziej nasilone pobudzenie



rzadko ujawniane myśli samobójcze, natomiast
popełnienie samobójstwa bardzo częste



Przyczyny i patogeneza depresji nie są wciąż
poznane. Udowodniony jest wpływ czynników
genetycznych, nadal jednak model dziedziczenia nie
został jeszcze poznany. Wiele danych wskazuje na to,
że w ośrodkowym układzie nerwowym u osób z
depresją występują zaburzenia w układzie
neuroprzekaźników (serotonina, noradrenalina,
dopamina).



Może występować w każdym wieku, jednak
najbardziej narażone są osoby w okresie przekwitania
(meno i andropauza) i w wieku starszym.

Przyczyny depresji



Żaden ze znanych czynników biologicznych, psychologicznych lub
społecznych nie jest konieczny i wystarczający, aby wywołać
zaburzenia depresyjne. Możliwa jest swoista kumulacja czynników
ryzyka. W przypadku depresji wieku podeszłego należą do nich:



płeć żeńska,



samotność (szczególnie niedawne rozstanie, wdowieństwo, żałoba),



brak wsparcia społecznego,



choroby somatyczne, szczególnie zespoły bólowe,



choroby naruszające „obraz ciała" (amputacje, operacje
onkologiczne, zawały i udary),



niektóre leki,



niedoborowa dieta (uwaga na awitaminozy!)



uzależnienie od substancji psychoaktywnych,



wcześniejsze próby samobójcze,



rodzinne występowanie zaburzeń depresyjnych.

Przyczyny

- kombinacja czynników psychospołecznych z biologicznymi

Podział pacjentów depresyjnych ze względu na

etiologię:



pierwszy epizod depresyjny wystąpił dużo wcześniej –
wieloletnia psychologiczna i biologiczna predyspozycja



pierwszy epizod depresji w wieku podeszłym – wiele
trudnych sytuacji w życiu



pierwszy epizod w wieku podeszłym – związany ściśle ze
starczymi zmianami w mózgu

Wyodrębniono czynniki ryzyka wystąpienia

zespołów depresyjnych u pacjentów

w wieku podeszłym

 - utraty: małżonka, przyjaciół, zdrowia

fizycznego,
pracy, pozycji społecznej itd.,

 -  pogorszenie sytuacji materialnej,
 -  izolacja społeczna,
 -  upośledzenie funkcjonowania narządów

zmysłów – osłabienie wzroku i słuchu,

 -  współwystępowanie chorób

somatycznych.



- utraty: małżonka, przyjaciół, zdrowia
fizycznego,
pracy, pozycji społecznej itd.,



-  pogorszenie sytuacji materialnej,



-  izolacja społeczna,



-  upośledzenie funkcjonowania narządów
zmysłów – osłabienie wzroku i słuchu,



-  współwystępowanie chorób
somatycznych.

Schorzenia somatyczne i stany, w

których depresja występuje jako

powikłanie

 Choroby układu krążenia
 Zaburzenia hormonalne i inne

schorzenia przemiany materii

 Nowotwory
 Zabiegi chirurgiczne
 Choroby narządów miąższowych
 Choroby przewlekłe
 Choroby układowe
 Infekcje przewlekłe
 Infekcje wirusowe
 Niedobory witamin
 Zatrucie przewlekłe



Choroby układu krążenia



Zaburzenia hormonalne i inne
schorzenia przemiany materii



Nowotwory



Zabiegi chirurgiczne



Choroby narządów miąższowych



Choroby przewlekłe



Choroby układowe



Infekcje przewlekłe



Infekcje wirusowe



Niedobory witamin



Zatrucie przewlekłe

(Pużyński,

2005)

(Pużyński,

2005)

Rozpowszechnienie depresji

w populacji osób chorych

somatycznie

Choroby nerek
Choroba Parkinsona
Choroby tarczycy
Choroby wątroby
Cukrzyca
Nowotwory
Padaczka
Udar mózgu
Zawał mięśnia

sercowego

Zespoły bólowe

Choroby nerek
Choroba Parkinsona
Choroby tarczycy
Choroby wątroby
Cukrzyca
Nowotwory
Padaczka
Udar mózgu
Zawał mięśnia

sercowego

Zespoły bólowe

do

20%

do

50%

20-

30%

do

15%

do

10%

20-

40%

20-

30%

25-

35%

15-

25%

do

50%

do

20%

do

50%

20-

30%

do

15%

do

10%

20-

40%

20-

30%

25-

35%

15-

25%

do

50%

Rodzaj
choroby

Rozpowszechnienie
depresji

Samobójstwo osób w
podeszłym wieku:

!

ryzyko samobójstwa jest dwukrotnie wyższe niż u

młodszych osób (mężczyźni powyżej 65r.ż.,

kobiety po 75r.ż.)

Czynniki wyższego ryzyka:

-

przekonanie o braku możliwości pomocy ze

strony innych/ poczucie beznadziejności

-

poczucie winy

-

brak odczuwanie przyjemności, zadowolenia

z życia

-

samouszkodzenia

-

nadużywanie alkoholu

-

doznawanie silnych bólów

-

wypowiadanie życzenia śmierci

Leczenie depresji

Podstawowe zasady leczenia depresji powinny
uwzględnić:

—

wiek chorego i masę ciała,

—

obecność choroby somatycznej lub choroby

ośrodkowego układu nerwowego,

—

stosowane leczenie internistyczne,

—

ogólny stan somatyczny chorego,

—

obraz psychopatologiczny (depresja z zahamowaniem

lub z niepokojem),

—

głębokość depresji (odmowa przyjmowania posiłków i

płynów),

—

ocenę ryzyka samobójstwa,

—

ocenę nasilenia zaburzeń funkcji poznawczych,

—

przeciwwskazania do stosowanych leków

i ryzyko ich

interakcji.

Jak można leczyć
depresję?

1)

Psychoterapia

(np: behawioralno-

poznawcza, psychodynamiczna)

2)

Farmakoterapia

(z uwzględnieniem

skutków niepożądanych, interakcje z
innymi lekami)

3)

Elektroterapia

(u pacjentów odpornych

na psychoterapię i leki oraz u pacjentów
psychotycznych)

Najlepsze rezultaty daje połączenie

psychoterapii z leczeniem lekami



Lekami przeciwdepresyjnymi pierwszego

wyboru u osób starszych są: moklobemit,
bupropion, citalopram, fluwoksamina,
paroksetyna,nefazodon



Drugiego wyboru: fluoksetyna, nortryptylina,

dezypramina i trazodon



Leczenie podtrzymujące powinno być

kontynuowane przez co najmniej rok.

Leki przeciwdepresyjne

Profilaktyka

Higiena psychiczna

(harmonijne współżycie z

otoczeniem, unikanie stresujących sytuacji,
umiejętność odnajdywania się w nowych sytuacjach,
nie poddawanie się chwilowym trudnościom)

pomaga

w zachowaniu równowagi emocjonalnej, jednak
nie gwarantuje uniknięcia chorób.
W przypadku depresji związanej z wiekiem
trudno mówić o profilaktyce, gdyż jej przyczyny
bardzo często są niezależne od nas.

Otaczajmy opieką i wsparciem

najbliższych nam starszych ludzi, aby nie

czuli się osamotnieni i niezrozumiani

.

Jeszcze będzie
przepięknie,
jeszcze będzie
normalnie