RYNEK KAPITAŁOWY I
PIENIĘŻNY

Podstawowe pojęcia

PODSTAWOWE POJĘCIA

Rynek to:

1.

całokształt transakcji przedmiotem

obrotu na danym rynku oraz

2.

zespół instytucji je

przeprowadzających lub

pomagających je przeprowadzać,

oraz

3.

zespół reguł, według których

zawierane są transakcje, oraz

4.

ogół urządzeń i czynności

prowadzących do zawierania

transakcji.

2

PODSTAWOWE POJĘCIA



Rynek finansowy – rynek, na którym
przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe.

3

PODSTAWOWE POJĘCIA



Instrument finansowy – kontrakt pomiędzy
dwoma stronami regulujący zależność
finansową, w jakiej obie strony pozostają.



Papier wartościowy to szczególnego rodzaju
instrument finansowy, będący dokumentem
stwierdzającym istnienie określonego prawa
majątkowego (najczęściej wierzytelności lub
udziału w spółce) w taki sposób, że posiadanie
dokumentu staje się niezbędną przesłanką
realizacji prawa (tzw. legitymacja formalna).

4

PODSTAWOWE POJĘCIA



Dłużny instrument finansowy – kontrakt
pomiędzy dwoma stronami regulujący
zależność finansową, w jakiej obie strony
pozostają, przy czym jedna ze stron
stwierdza, że jest dłużnikiem drugiej i jest
zobowiązana wobec niej do spełnienia
określonego świadczenia mogącego mieć
charakter pieniężny lub niepieniężny.

5

PODSTAWOWE POJĘCIA



Dłużny papier wartościowy –
szczególnego rodzaju instrument finansowy,
będący dokumentem stwierdzającym
istnienie wierzytelności w taki sposób, że
posiadanie dokumentu staje się niezbędną
przesłanką realizacji prawa (tzw. legitymacja
formalna).

6

PODSTAWOWE POJĘCIA



Instrument finansowy:



papiery wartościowe



nie będące papierami wartościowymi tytuły

uczestnictwa w instytucjach zbiorowego

inwestowania



nie będące papierami wartościowymi instrumenty

rynku pieniężnego



nie będące papierami wartościowymi finansowe

instrumenty pochodne



towarowe instrumenty pochodne



inne instrumenty dopuszczone lub będące

przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do

obrotu na rynku regulowanym na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej lub państwa

członkowskiego UE.

7

PODSTAWOWE POJĘCIA



Papier wartościowy:



akcje, prawa poboru, prawa do akcji, warranty

subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy

zastawne, certyfikaty inwestycyjne, i inne zbywalne

papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa

majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z

akcji lub z zaciągniętego długu, wyemitowane na

podstawie właściwych przepisów prawa polskiego

lub obcego,



inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w

wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do

nabycia lub objęcia w/w papierów wartościowych,

lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia

pieniężnego.

8

RODZAJE DŁUŻNYCH
INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

A.

Ze względu na możliwość kalkulacji
wartości strumieni pieniężnych
generowanych przez instrument finansowy:

1.

o stałej dochodowości (instrumenty
dyskontowe oraz kuponowe o stałym
oprocentowaniu)

2.

o zmiennej dochodowości
(instrumenty kuponowe o
oprocentowaniu zmiennym).

9

RODZAJE DŁUŻNYCH
INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

B.

Ze względu na występowanie odsetek:

1.

dyskontowe (inwestor nabywa instrument
po cenie równej wartości nominalnej
pomniejszonej o dyskonto a w momencie
wykupu otrzymuje wartość nominalną),

2.

kuponowe (inwestor nabywa instrument
po cenie zależnej od zakładanej przez
siebie YTM a w momencie wykupu
otrzymuje wartość nominalną powiększoną
o narosłe odsetki).

10

RODZAJE PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH

1.

ze względu na przedmiot uprawnień w nich

inkorporowanych:



papiery opiewające na wierzytelności pieniężne

(czeki, weksle, obligacje, listy zastawne, bankowe

papiery wartościowe, skarbowe papiery

wartościowe, bony pieniężne NBP),



papiery zawierające uprawnienie do rozporządzania

towarem, znajdującym się pod pieczą wystawcy

dokumentu (konosamenty, dowody składowe),



papiery, w których inkorporowane są prawa

udziałowe w spółkach akcyjnych (akcje);



papiery, w których inkorporowane są prawa

udziałowe w zamkniętym funduszu inwestycyjnym

(certyfikaty inwestycyjne).

11

RODZAJE PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH

2.

ze względu na regulację obrotu
papierami wartościowymi:



papiery imienne, z których prawa przenoszone
są w drodze przelewu i wydania dokumentu,



papiery na zlecenie, które legitymują jako
uprawnionego osobę imiennie wymienioną lub
przez nią oznaczoną, zbywalne na podstawie
indosu i wręczenia papieru,



papiery na okaziciela, które legitymują każdą
osobę, przedstawiającą dokument, zbywalne
na podstawie przeniesienia własności
dokumentu i jego wydania.

12

SEGMENTY RYNKU FINANSOWEGO

1.

rynek pieniężny – rynek, na którym

przedmiotem obrotu są instrumenty

finansowe opiewające na wierzytelności

pieniężne o krótkich terminach płatności (do

1 roku);

2.

rynek kapitałowy – rynek, na którym

przedmiotem obrotu są instrumenty

finansowe opiewające na wierzytelności

pieniężne o terminach płatności dłuższych niż

1 rok oraz takie, w których inkorporowane są

prawa udziałowe w wybranych rodzajach

podmiotów gospodarczych.

13

SEGMENTY RYNKU KAPITAŁOWEGO
W POLSCE

1.

Rynek obligacji:

a)

Rynek obligacji Skarbu Państwa

b)

Rynek obligacji komunalnych

c)

Rynek obligacji przedsiębiorstw.

2.

Rynek listów zastawnych.

3.

Rynek akcji.

4.

Rynek innych niż akcje

instrumentów finansowych, w

których inkorporowane są prawa

udziałowe w podmiotach

gospodarczych.

14

SEGMENTY RYNKU PIENIĘŻNEGO W POLSCE

1.

międzybankowy rynek depozytów –

rynek depozytów banków komercyjnych o

terminie zapadalności do 2 lat;

2.

rynek krótkoterminowych

instrumentów finansowych o

charakterze innym niż depozyty:

a)

rynek bonów skarbowych

b)

rynek bonów pieniężnych NBP

c)

rynek krótkoterminowych instrumentów

finansowych przedsiębiorstw (rynek KPD

– krótkoterminowych papierów dłużnych)

d)

rynek transakcji SBB i BSB (buy-sell-

back/sell-buy-back ).

15

CELE FUNKCJONOWANIA RYNKU
KAPITAŁOWEGO I PIENIĘŻNEGO

1.

regulacja płynności systemu

finansowego (poprzez lokowanie

nadwyżek wolnych środków

pieniężnych na tym rynku lub

zaciąganie tam pożyczek),

2.

kontrola ilości pieniądza na rynku

przez bank centralny (głównie

poprzez tzw. operacje otwartego

rynku) – tylko rynek pieniężny,

3.

transformacja terminów (zamiana

skrajnie krótkookresowych pasywów

na aktywa o dłuższym terminie

spłaty),

16

CELE FUNKCJONOWANIA RYNKÓW (C.D.)

4.

efektywna alokacja kapitału (rynek

finansowy pozwala na dowolny przepływ

środków pieniężnych między podmiotami

dysponującymi nadwyżką kapitału a

podmiotami cierpiącymi na jego brak oraz

na optymalne wykorzystanie tych środków),

5.

właściwa wycena instrumentów

finansowych stanowiących przedmiot

obrotu na obu rynkach,

6.

uzyskanie dochodu przez nabywców w/w

instrumentów finansowych.

17

RYNEK KAPITAŁOWY I
PIENIĘŻNY

Rodzaje ryzyka związanego z inwestowaniem w

instrumenty rynku pieniężnego i kapitałowego.
Rating

RODZAJE RYZYKA ZWIĄZANEGO
Z INWESTOWANIEM

1.

Ryzyko stopy procentowej – ryzyko

wystąpienia efektu finansowego

(dochodu lub kosztu) innego niż

zaplanowany z powodu niemożności

antycypowania przyszłego poziomu

stóp procentowych w momencie

zawierania umowy finansowej:

a)

ryzyko terminowej stopy procentowej;

b)

ryzyko refinansowania;

c)

ryzyko zmienności stóp procentowych.

19

RODZAJE RYZYKA ZWIĄZANEGO
Z INWESTOWANIEM

2.

Ryzyko kredytowe – ryzyko
niedotrzymania zobowiązań przez
emitenta.

3.

Ryzyko płynności – ryzyko zbyt niskiej
płynności rynku by otworzyć lub zamknąć
pozycję w planowanej wielkości.

4.

Ryzyko przedterminowego wykupu
(występuje jedynie w przypadku, gdy
obligacja zawiera opcję call).

20

RODZAJE RYZYKA ZWIĄZANEGO
Z INWESTOWANIEM

5.

Ryzyko inflacji.

6.

Ryzyko walutowe (występuje jedynie w
przypadku, gdy d.i.f. jest nominowany w
walucie obcej).

7.

Ryzyko niespodziewanego zdarzenia.

8.

Ryzyko ryzyka.

21

RODZAJE RYZYKA ZWIĄZANEGO
Z INWESTOWANIEM

1.

Ryzyko firmy (związane ze specyfiką
działalności firmy; ryzyko niekorzystnych
zmian w sprzedaży i dochodach firmy).

2.

Ryzyko finansowe (związane ze sposobem
finansowania inwestycji przez firmę).

3.

Ryzyko niespodziewanego zdarzenia.

22

RODZAJE RYZYKA ZWIĄZANEGO
Z INWESTOWANIEM

4.

Ryzyko walutowe (występuje jedynie w
przypadku, gdy u.i.f. jest nominowany w
walucie obcej).

5.

Ryzyko płynności.

6.

Ryzyko rynku.

23

RATING



to ocena wiarygodności kredytowej, czyli w
uproszczeniu zdolności do regulowania
bieżących zobowiązań, udzielana przez
agencje ratingowe. Rating nadaje się
poszczególnym emisjom dłużnych papierów
wartościowych, nie otrzymuje go natomiast
emitent.

24

RODZAJE RATINGU



Inwestycyjny najwyższy (od BBB+

lub A- wzwyż)



Inwestycyjny (od BBB- do BBB lub

BBB+)



Spekulacyjny (od B- do BB+)



Wybitnie spekulacyjny (duży stopień

ryzyka kredytowego, płatności

nieregularne) (od C do CCC+)



Emitent nie spłaca długu (D).

25

RODZAJE RATINGU

  

26

RYNEK KAPITAŁOWY I
PIENIĘŻNY

Charakterystyka papierów
wartościowych będących przedmiotem
obrotu na rynku pieniężnym i
kapitałowym

OBLIGACJA



to papier wartościowy, emitowany w
serii (czyli reprezentujący prawa
majątkowe podzielone na określoną
liczbę równych jednostek), w którym
emitent stwierdza, że jest dłużnikiem
właściciela obligacji (obligatariusza) i
zobowiązuje się wobec niego do
spełnienia określonego świadczenia
(wykupu obligacji). Świadczenie to
może mieć charakter pieniężny lub
niepieniężny

.

28

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na zabezpieczenie
spłaty obligacje dzielimy na:

1.

obligacje zabezpieczone, których

spłata jest zabezpieczona
całkowicie lub częściowo,

2.

obligacje niezabezpieczone,

których spłata nie jest w ogóle
zabezpieczona.

29

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na termin wykupu (czyli dzień,
począwszy od którego obligacja podlega
wykupowi) obligacje dzielimy na:

1.

klasyczne obligacje terminowe, czyli takie, które są
wykupywane przez emitenta po dacie z góry
określonej przez emitenta,

2.

obligacje z opcją wykupu na żądanie emitenta
(callable bonds), w przypadku których emitent
może zażądać wykupu w dowolnym momencie,

30

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na termin wykupu obligacje dzielimy
na (c.d.):

3.

obligacje z opcją wykupu na żądanie
posiadacza (putable bonds), w przypadku
których posiadacz może zażądać wykupu w
dowolnym momencie,

4.

obligacje bezterminowe (obligacje
perpetualne, konsole), które nie podlegają
wykupowi przez emitenta i w przypadku
których posiadacz bezterminowo otrzymuje
odsetki.

31

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na występowanie odsetek

wyróżniamy:

1.

obligacje kuponowe, czyli takie, z tytułu własności

których otrzymuje się odsetki,

2.

obligacje zerokuponowe, z tytułu własności których

nie otrzymuje się odsetek (po upływie terminu

wykupu właściciel obligacji otrzymuje od emitenta

kwotę równą wartości nominalnej obligacji; brak

odsetek jest rekompensowany sprzedażą obligacji z

dyskontem).

32

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na sposób naliczania

odsetek wyróżniamy:

1.

obligacje o stałym oprocentowaniu, przy

których emitent zobowiązuje się do

dokonywania regularnych płatności

odsetkowych obliczanych na bazie stałej

stopy procentowej,

2.

obligacje o zmiennym oprocentowaniu, przy

których emitent zobowiązuje się do

dokonywania regularnych płatności

odsetkowych obliczanych na bazie zmiennej

stopy procentowej, w oparciu o tzw. stawkę

referencyjną, niekiedy powiększoną o tzw.

marżę odsetkową o z góry ustalonej, stałej

wielkości (mającą charakter premii dla

nabywcy obligacji).

33

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na rodzaj świadczeń przypisanych

do obligacji wyróżniamy:

1.

obligacje zwykłe, w przypadku których emitent

zobowiązany jest wobec obligatariusza do spełnienia

świadczenia pieniężnego, polegającego na zapłacie

należności głównej (wartości nominalnej obligacji)

lub (i) odsetek;

2.

obligacje zamienne, w przypadku których emitent

zobowiązany jest do spełnienia świadczenia

niepieniężnego polegającego na przyznaniu

obligatariuszowi prawa objęcia innych instrumentów

finansowych w zamian za te obligacje (w Polsce

można objąć jedynie akcji emitenta), przy czym

termin zamiany obligacji na akcje nie może być

dłuższy niż termin wykupu obligacji;

34

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na rodzaj świadczeń
przypisanych do obligacji wyróżniamy (c.d.):

3.

obligacje z prawem pierwszeństwa, w
przypadku których emitent zobowiązany jest
do spełnienia świadczenia niepieniężnego,
polegającego na przyznaniu właścicielowi
obligacji prawa do subskrybowania akcji
emitenta z pierwszeństwem przed jego
akcjonariuszami, przed terminem wykupu
obligacji;

35

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na rodzaj świadczeń
przypisanych do obligacji wyróżniamy
(c.d.):

4.

obligacje z prawem do udziału w
zysku emitenta, w przypadku których
emitent zobowiązany jest do
spełnienia świadczenia
niepieniężnego polegającego na
przyznaniu właścicielowi obligacji
prawa do udziału w zysku emitenta
(prawo to wygasa z dniem wykupu
obligacji).

36

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na rodzaj świadczeń przypisanych
do obligacji wyróżniamy (c.d.):

5.

obligacje przychodowe, w przypadku których emitent
zobowiązany jest do spełnienia świadczenia
niepieniężnego polegającego na przyznaniu
właścicielowi obligacji prawa do zaspokojenia swoich
roszczeń z pierwszeństwem przed innymi
wierzycielami emitenta:



z całości albo z części przychodów lub z całości albo
części majątku przedsięwzięć, które zostały
sfinansowane ze środków uzyskanych z emisji obligacji,



z całości albo z części przychodów z innych
przedsięwzięć określonych przez emitenta.

37

RODZAJE OBLIGACJI



Ze względu na rodzaj rynku, na którym
obligacja jest notowana:

1.

obligacje krajowe (emitent jest rezydentem kraju,
w którym emisja jest lokowana);

2.

obligacje międzynarodowe (emitent nie jest
rezydentem kraju, w którym emisja jest
lokowana):

a)

obligacje zagraniczne (obligacje podmiotów
zagranicznych na rynku krajowym, rozprowadzane przez
dealerów krajowych);

b)

euroobligacje (nominowane w innej walucie niż waluta
kraju lokowania, rozprowadzane przez międzynarodowe
konsorcja dealerów).

38

LIST ZASTAWNY



jest dłużnym papierem wartościowym
imiennym lub na okaziciela; emitować go może
jedynie bank hipoteczny.



Wpływy z emisji listów zastawnych służą:

1.

refinansowaniu kredytów hipotecznych
udzielanych przez banki hipoteczne oraz

2.

nabywaniu przez banki hipoteczne
wierzytelności innych banków z tytułu
udzielonych przez nie kredytów
hipotecznych.

39

LISTY ZASTAWNE

Ograniczenia w emisji listów
zastawnych:

1.

refinansowanie kredytów hipotecznych
wpływami z emisji listów zastawnych nie może
przekroczyć sumy odpowiadającej 60%
bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości
obciążonych hipotekami;

2.

łączna kwota nominalnych wartości
znajdujących się w obrocie listów zastawnych
nie może przekroczyć 40-krotności funduszy
własnych banku.

40

LISTY ZASTAWNE



Listy zastawne zabezpieczone są konkretnymi,
wyodrębnionymi wierzytelnościami emitenta, a
nie całością jego aktywów.



Bank hipoteczny prowadzi rejestr
zabezpieczenia listów zastawnych, do którego
wpisywane są w odrębnych pozycjach
określone wierzytelności (lub grupy
wierzytelności) stanowiące podstawę emisji
tych listów zastawnych. Bank prowadzi rejestr
osobno dla hipotecznych listów zastawnych
oraz dla publicznych listów zastawnych.

41

RODZAJE LISTÓW ZASTAWNYCH

1.

hipoteczny list zastawny – papier

wartościowy wyemitowany na podstawie

wierzytelności banku hipotecznego

zabezpieczonych hipotekami, w którym to liście

bank zobowiązuje się wobec uprawnionego do

spełnienia określonych świadczeń pieniężnych;

2.

publiczny list zastawny – papier wartościowy

wyemitowany na podstawie kredytu

zabezpieczonego gwarancją lub poręczeniem

Skarbu Państwa, NBP, WE lub ich państw

członkowskich, EBOiR, EBI lub BŚ, lub na

podstawie wierzytelności banku hipotecznego z

tytułu kredytów udzielonych w/w podmiotom.

42

SKARBOWE PAPIERY
WARTOŚCIOWE



Skarbowy papier wartościowy jest
papierem wartościowym, w którym Skarb
Państwa stwierdza, że jest dłużnikiem
właściciela takiego papieru, i zobowiązuje
się wobec niego do spełnienia określonego
świadczenia, które może mieć charakter
pieniężny lub niepieniężny.



Aktualnie występują 2 rodzaje s.p.w.:



krótkoterminowe s.p.w. (bony skarbowe),



obligacje skarbowe.

43

BANKOWE PAPIERY WARTOŚCIOWE



to każdy papier wartościowy (w tym dłużny)

wyemitowany przez bank na podstawie art.

89 i n. Prawa bankowego.



Celem emisji b.p.w. jest gromadzenie przez

banki środków pieniężnych w PLN lub w innej

walucie wymienialnej.



Aby wyemitować b.p.w. bank musi podać

warunki emisji do publicznej wiadomości i

powiadomić Prezesa NBP o zamierzonej

emisji papierów wartościowych na 30 dni

przed terminem emisji, wskazując warunki i

wartość emisji.

44

WEKSEL



jest papierem wartościowym o określonej

dokładnie przez prawo wekslowe formie,

charakteryzującym się tym, że złożenie na

nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę

zobowiązania wekslowego podpisującego.

Wystawiany jest z reguły na krótkie terminy

(nie dłuższe niż 1 rok) i wykupywany przez

wystawcę po cenie zazwyczaj równej

nominałowi (kwocie wypisanej na wekslu).

45

RODZAJE WEKSLI



Weksel własny – papier wartościowy

zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie

wystawcy zapłacenia określonej sumy

pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie i

stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność

osób na nim podpisanych.



Weksel trasowany – papier wartościowy

zawierający skierowane do oznaczonej osoby

bezwarunkowe polecenie zapłacenia

określonej sumy pieniężnej we wskazanym

miejscu i czasie i stwarzający bezwarunkową

odpowiedzialność osób na nim podpisanych.

46

AKCJA



papier wartościowy, emitowany w serii
przez przedsiębiorstwo będące spółką
akcyjną, w którym emitent stwierdza, że
nabywca akcji staje się współwłaścicielem
spółki i - zgodnie z normami prawa
obowiązującymi w Polsce - uzyskuje
uprawnienia:

1.

o charakterze majątkowym (uprawnienia
samoistne) oraz

2.

o charakterze korporacyjnym (uprawnienia
akcesoryjne wobec majątkowych).

47

AKCJA



Uprawnienia o charakterze
majątkowym:

1.

prawo do udziału w zysku
rocznym spółki (prawo do
dywidendy),

2.

prawo poboru akcji nowej
emisji,

3.

prawo do udziału w tzw. kwocie
likwidacyjnej.

48

AKCJA



Uprawnienia o charakterze

korporacyjnym:

1.

prawo uczestniczenia w WZA,

2.

prawo głosu,

3.

prawo do informacji,

4.

bierne prawo wyborcze do organów spółki,

5.

prawo do zaskarżania uchwał WZA,

6.

prawo do wytaczania powództwa na rzecz spółki

o naprawienie szkody.

49

PRAWO DO DYWIDENDY



2 znaczenia:



prawo do udziału w zysku spółki

(może być przeniesione z
przeniesieniem akcji),



prawo do uchwalonej przez

WZA dywidendy lub do
przyszłych dywidend (może być
przedmiotem obrotu).

50

PRAWO DO DYWIDENDY



Problemy:



wysokość dywidendy przypadającej na akcje

pokryte nie całkowicie;



podstawa wyliczenia kwoty zysku do

podziału (oraz czy musi być zysk bilansowy

za rok obrotowy, by wypłacić dywidendę za

ten rok);



osoby uprawnione do dywidendy;



termin wypłaty dywidendy;



moment nabycia praw do dywidendy;



zaliczki dywidendowe.

51

PRAWO POBORU



to ustawowe prawo pierwszeństwa objęcia

przez dotychczasowych akcjonariuszy akcji

nowych emisji w stosunku do liczby

posiadanych akcji;



jest prawem zbywalnym.



Problemy:



Wyłączenie prawa poboru;



Wykonanie prawa poboru (zapisy na akcje).

52

PRAWO DO UDZIAŁU W
KWOCIE LIKWIDACYJNEJ



wyraża się w roszczeniu akcjonariusza
o przeniesienie na niego odpowiedniej
części majątku spółki, powstające w
toku postępowania likwidacyjnego,
jeżeli po zaspokojeniu wierzycieli
pozostała jeszcze jakaś część majątku
spółki, która może być
rozdysponowana pomiędzy
akcjonariuszy.



Problemy:



Podział kwoty likwidacyjnej między
akcjonariuszy.

53

RODZAJE AKCJI



Ze względu na uprzywilejowanie

akcje dzielimy na:

1.

akcje zwykłe, czyli

nieuprzywilejowane (1 akcja zwykła

= 1 głos na WZA),

2.

akcje uprzywilejowane, w przypadku

których, według norm prawa w

Polsce, właściciel akcji może być

uprzywilejowany co do:

a)

dywidendy

b)

podziału majątku polikwidacyjnego

spółki

c)

głosu (na WZA).

54

RODZAJE AKCJI (C.D.)



Uprzywilejowanie co do dywidendy:

akcje posiadają pierwszeństwo w

wypłacie dywidendy, która ma status

dywidendy uprzywilejowanej -

maksymalnie do wysokości

dywidendy przypadającej na akcje

zwykłe plus kwota nie

przekraczająca stopy dyskonta

weksli NBP).



Uprzywilejowanie co do głosu: na 1

akcję może maksymalnie przypadać

2 głosy na walnym zgromadzeniu

akcjonariuszy.

55

RODZAJE AKCJI (C.D.)



Uprzywilejowanie co do podziału majątku
polikwidacyjnego spółki: akcje posiadają
pierwszeństwo zaspokojenia, czyli
pierwszeństwo do spłaty według ceny
emisyjnej, lub prawo podwyższenia udziału
przy podziale majątku analogiczne do
podwyższenia udziału w zysku.

56

RODZAJE AKCJI (C.D.)



Akcje uprzywilejowane możemy podzielić ze
względu na sposób wypłacania dywidendy
na:

1.

akcje kumulacyjne, zobowiązujące spółkę do
wypłacania dywidendy za okres, w którym spółka
nie osiągnęła zysków (dywidendy te wypłacane
są w pierwszej kolejności, z chwilą ponownego
osiągnięcia wystarczającego zysku przez spółkę),

2.

akcje niekumulacyjne, w przypadku których
dywidenda jest wypłacana jedynie w latach, w
których spółka osiąga dostateczne zyski.

57

PRAWO DO AKCJI



Papier wartościowy, z którego wynika
uprawnienie do otrzymania, nie mających
formy dokumentu, akcji nowej emisji
spółki publicznej, powstające z chwilą
dokonania przydziału tych akcji i
wygasające z chwilą zarejestrowania akcji
w depozycie papierów wartościowych albo
z dniem uprawomocnienia się
postanowienia sądu rejestrowego
odmawiającego wpisu podwyższenia
kapitału zakładowego do rejestru
przedsiębiorców.

58

RYNEK KAPITAŁOWY I
PIENIĘŻNY

Rynek obligacji w Polsce.
Organizacja i funkcjonowanie

SEGMENTY RYNKU OBLIGACJI I
INSTRUMENTÓW POKREWNYCH W POLSCE

1.

Rynek obligacji:

a)

Rynek obligacji Skarbu Państwa (OSP)

b)

Rynek obligacji komunalnych

c)

Rynek obligacji przedsiębiorstw.

2.

Rynek listów zastawnych.

60

OBLIGACJE SKARBU PAŃSTWA



Można dodatkowo podzielić ze względu na
kryterium:



możliwości obrotu (rynkowe, nierynkowe,
oszczędnościowe);



sposobu oferowania na rynku pierwotnym
(hurtowe, detaliczne).

61

OBLIGACJE HURTOWE I DETALICZNE



Obligacje hurtowe to OSP oferowane na
przetargach organizowanych przez NBP
Dealerom Skarbowych Papierów
Wartościowych.



Obligacje detaliczne - sprzedaż i obsługę
detalicznych obligacji Skarbu Państwa prowadzi
PKO Bank Polski. Obligacje można kupować w
oddziałach PKO Banku Polskiego oraz Punktach
Obsługi Klientów Domu Maklerskiego PKO BP.
Sprzedaż odbywa się również przez Internet.

62

DEALERZY SKARBOWYCH
PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



są to banki, które wystąpiły do emitenta SPW o zawarcie

umowy o pełnienie funkcji DSPW i osiągnęły największą

liczbę punktów według kryteriów określonych przez Indeks

Aktywności Dealerskiej;



Tytuł Dealera Skarbowych Papierów Wartościowych na rok

2012 został przyznany następującym bankom (w

kolejności odpowiadającej pozycji zdobytej w konkursie): 1.

PKO BP S.A 2. HSBC Bank plc 3. BRE Bank S.A. 4. ING Bank

Śląski S.A. 5. Kredyt Bank S.A. 6. Bank Handlowy w

Warszawie S.A. 7. Bank PEKAO S.A. 8. Deutsche Bank

Polska S.A. 9. Soci,t, G,n,rale S.A. Oddział w Polsce

10. Bank Millennium S.A. 11. Erste Group Bank AG 12.

Goldman Sachs International 13. Barclays Bank plc 14.

BGŻ S.A.

63

DEALERZY SKARBOWYCH
PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



mają prawo m. in. do:



wyłącznego uczestnictwa w przetargach na
bony skarbowe i OSP,



wyłącznego uczestnictwa w przetargach na
bony pieniężne NBP (jeżeli są jednocześnie
dealerami rynku pieniężnego),



wyłącznego uczestnictwa w pozostałych
operacjach otwartego rynku
przeprowadzanych przez NBP (jeżeli są
jednocześnie dealerami rynku
pieniężnego).

64

DEALERZY SKARBOWYCH
PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



mają obowiązek (m. in.):



uczestniczenia we wszystkich rodzajach
przetargów na SPW,



nabywania co kwartał min. 3% wartości
nominalnej sprzedanych bonów skarbowych na
przetargach w tym okresie,



kwotowania SPW na zorganizowanym
elektronicznym rynku wtórnym, w godz. od 9.00
do 16.30, i zawierania transakcji po podanych
cenach,



przesyłania informacji o stanie rynku do NBP i
emitenta, o zawartych transakcjach do KDPW.

65

ROLA BANKÓW JAKO POŚREDNIKÓW
PRZY EMISJI OBLIGACJI



konsultant i doradca w zakresie planowanej emisji

obligacji



agent ds. emisji i płatności (jego zadania:



ocenić wiarygodność kredytową klienta i dopasować do niej

wysokość programu emisji oraz wielkość dyskonta

handlowego



dostosować potrzeby emisyjne klienta do aktualnej

możliwości absorbcji nowych emisji obligacji przez rynek



opracować tzw. memorandum informacyjne (warunki emisji)



rozesłać memorandum do potencjalnych nabywców obligacji

i zorganizować tzw. „book building”



sprzedać emisję na rynku a wpływy z niej przekazać na

rachunek emitenta (po potrąceniu prowizji i opłaty

skarbowej od wystawienia weksli)



na bieżąco obsługiwać kasowo emisję).

66

ROLA BANKÓW JAKO POŚREDNIKÓW
PRZY EMISJI OBLIGACJI



depozytariusz (jego zadania:



przyjęcie w depozyt emitowanych obligacji



prowadzenie rejestru ich aktualnych posiadaczy



wydawanie im świadectw depozytowych oraz

odpowiednich dokumentów na ich żądanie, gdyby

emitent był w zwłoce, czyli nie wykupił obligacje w

umownym terminie);



gwarant emisji (underwriter) – może działać

jako:



subemitent usługowy (nabywa całość emisji na rynku

pierwotnym)



subemitent inwestycyjny (nabywa tylko tę część

emisji na rynku pierwotnym, która nie znalazła

nabywców);

67

ROLA BANKÓW JAKO POŚREDNIKÓW
PRZY EMISJI OBLIGACJI



dealer emisji (najczęściej jest jednocześnie

subemitentem usługowym);



reprezentant (przy emisji sprzedanej pow. 15

nabywcom; pełni funkcję przedstawiciela

ustawowego obligatariuszy na zasadach

określonych w ustawie oraz w umowie o

reprezentację).

68