Inne formy
organizacyjno-prawne
gospodarki komunalnej

Od dnia 1.I.1999 kwestię budżetowych form
gospodarki komunalnej reguluje Ustawa o Finansach
Publicznych.
Zmiany przedstawione w Ustawie o Finansach
Publicznych w odniesieniu do starego programu:



przedstawienie przedmiotowej problematyki na tyle
obszernie w Ustawie, aby nie było potrzeby
odwoływania się do innych rozporządzeń
wykonawczych



jednostki sektora finansów publicznych mogą być
tworzone tylko w formie przewidzianej ustawą



Ustawa o Finansach Publicznych przewiduje nowy
sposób tworzenia funduszów celowych przez
jednostki samorządów terytorialnych, a także
prowadzenia w tej formie działalności (w nowej
regulacji sam kształt form budżetowych nie uległ
zmianie).

Jednostka budżetowa – jedna z form organizacyjno –

prawnych w ramach, której może być prowadzona
gospodarka lokalna.

Cechy jednostki budżetowej:



pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu
jednostek samorządu terytorialnego



uzyskane zyski odprowadza do budżetu jednostek
samorządu terytorialnego



nie posiada odrębnej od gminy osobowości prawnej,
ani zdolności sądowej



nie może samodzielnie uczestniczyć w obrocie oraz
nie odpowiada sama za zobowiązania



nie posiada odrębnych od gminy organów,
ponieważ osoby stojące na czele tych podmiotów są
mianowane przez zarząd danej gminy, a zakres ich
władzy wynika z udzielonego im pełnomocnictwa.

Zadania organów stanowiących jednostek samorządu

terytorialnego:



tworzenie, łączenie oraz likwidacja samorządowych jednostek
budżetowych



nadanie statutu określonej jednostki samorządu
terytorialnego ( określenie jej nazwy, siedziby, zakresu
działania, a także przekazanego w jej użytkowanie mienia)



w sytuacji likwidacji samorządowej jednostki budżetowej,
określenie przeznaczenia tego mienia



działają na podstawie planu finansowego, który określa
przewidziane dochody oraz wydatki



osoby kierujące jednostką budżetową są pozbawione
samodzielności oraz swobody w podejmowaniu decyzji
gospodarczych



ich wydatki w pełni pokrywa budżet gminy



jednostki budżetowe mają charakter przejściowy, a nie
docelowy lub stałej formy organizacyjno – prawnej
prowadzenia lokalnej działalności gospodarczej.

 



Środki specjalne – najprostsze formy
organizacyjno – prawne pozabudżetowego
finansowania działalności gminy, a
jednocześnie pozostające najściślej powiązane
z ich macierzystą jednostką budżetową.

  
Cechy środków specjalnych:



nie są wyodrębnione z właściwego budżetu
lecz posiadają wyodrębnienie finansowe i
rachunkowe



organem właściwym do ich tworzenia jest
organ stanowiący jednostek samorządu
terytorialnego, który decyzję swoją podejmuje
w formie uchwały



środkami specjalnymi dysponuje kierownik właściwej jednostki
budżetowej



są one gromadzone przez ustawodawcę według określonych
zasad w zależności od rodzaju źródła ich pochodzenia



wypłaty z rachunku środków specjalnych są dokonywane do
wysokości sumy na nim zgromadzonej



postanowienie o zlikwidowaniu środków specjalnych stanowi dla
banku podstawę do zamknięcia rachunku oraz przekazania
środków specjalnych na rachunek budżetu, z którym związana
jest dana jednostka budżetowa



obsługą w zakresie administracyjno – księgowym środków
specjalnych zajmuje się określony dysponent ( gmina, powiat,
województwo)



istnieją różne źródła tworzenia środków specjalnych m.in.:
a) odpłaty za prowadzenie działalności w zakresie usług
b) z dobrowolnych wpłat i darów
c) z dodatkowych wpływów należnych budżetowi i zwrotów
nadmiernie pobranych dotacji oraz innych wymienionych w
rozporządzeniu



w realizacji zadań gospodarki samorządu terytorialnego forma
środków specjalnych miała marginalne znaczenie.

Gospodarstwo pomocnicze
Szczegółowe zasady gospodarki finansowej

gospodarstw pomocniczych regulowało
rozporządzenie Ministra Finansów z dnia
8.V.1991 w sprawie gospodarstw pomocniczych
jednostek budżetowych. W chwili obecnej
kwestię tę reguluje Ustawa o Finansach
Publicznych.

Gospodarstwo pomocnicze - wyodrębniona z

jednostki budżetowej, pod względem
organizacyjnym lub też finansowym, część jej
działalności podstawowej lub działalność
uboczna.

Cechy gospodarstw pomocniczych:



tworzona przez kierowników po otrzymaniu zgody od
organu, który otworzył daną jednostkę budżetową.



wyodrębnienie składników majątkowych



prawo do likwidacji gospodarstw pomocniczych leży w
rękach kierownika jednostki budżetowej po uzyskaniu
zgody zarządu właściwej jednostki samorządu
terytorialnego



gospodarstwo pomocnicze nie posiada osobowości
prawnej



na czele gospodarstw pomocniczych stoi kierownik
działający w granicach udzielonego mu
pełnomocnictwa, który odpowiada za swoje czyny
przed kierownikiem macierzystej jednostki budżetowej



roczny plan finansowy stanowi podstawę gospodarki
finansowej gospodarstw pomocniczych

Plan finansowy obejmuje:
a) przychody i rozchody stanowiące koszty działalności gospodarstw

pomocniczych

b) rachunek wyników
c) stan środków obrotu
d) rozliczenie z budżetem



gospodarstwa pomocnicze wypracowują środki finansowe, które
następnie gromadzone są na odrębnym od macierzystej jednostki
budżetowej rachunku bankowym



osoby sprawujące władzę w gospodarstwie pomocniczym mają
ograniczoną samodzielność w kwestii podejmowania decyzji
gospodarczych



źródła dochodów gospodarstw pomocniczych są zbliżone do źródeł
dochodów środków specjalnych, ale mogą to być również wpływy ze
sprzedaży usług.



najważniejszym celem tworzenia gospodarstw pomocniczych jest
prowadzenie działalności produkcyjnej lub usługowej.



gospodarstwa pomocnicze mogą być wykorzystywane do
prowadzenia odpłatnych działalności na rzecz jednostki głównej
( macierzystej)



ta forma działalności znajdzie zastosowanie w prowadzeniu
działalności związanej z kwestią przedszkoli, schronisk, utrzymaniem
cmentarzy itp.



forma rzadko wykorzystywana przez gminy, nasilająca się
prywatyzacja może wpłynąć na zmianę tej tendencji

Zakład budżetowy – jednostka
organizacyjna sektora finansów
publicznych, odpłatnie wykonująca
wyodrębnione zadania oraz
pokrywająca koszty działalności z
własnych dochodów.



Cechy zakładu budżetowego:



najbardziej wyodrębniony organ, a zarazem zorganizowana
forma działalności gospodarstwa pozabudżetowego.



tworzony jest na podstawie decyzji dysponenta części
budżetowej



o utworzeniu komunalnych zakładów budżetowych zawsze
decyzja zostaje podjęta przez Radę Gminy w drodze uchwały.



ma możliwość korzystania z dotacji



nie posiada osobowości prawnej i należy do tzw. ułomnych
osób prawnych



działa w obrocie samodzielnie, lecz w granicach udzielonego
mu pełnomocnictwa przez organ, w którego imieniu są
podejmowane czynności



ma prawo sprawować zarząd w stosunku do majątku, w który
wyposażył zakład w chwili jego tworzenia.



może być jednostką całkowicie lub częściowo pokrywającą
koszty z osiąganych dochodów



łączne dotacje dla zakładu budżetowego nie mogą przekroczyć
50 procent jego wydatków – z zastrzeżeniem, iż nie dotyczy to
inwestycji.



decyzję o utworzeniu, połączeniu bądź likwidacji podejmują
organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, które
nadają zakładowi statut i wyposażają go w odpowiednie mienie



prowadzi samodzielnie swoją działalność gospodarczą oraz
finansową



nie posiada osobowości prawnej



najwyżej zorganizowana oraz najbardziej wyodrębniona forma
organizacyjna gospodarki pozabudżetowej



ściśle powiązany z budżetową jednostką samorządu
terytorialnego



nie ma obowiązku ewidencjonowania mienia komunalnego, to
powodowało niedociągnięcia w prowadzonych przez zakład
rachunku kosztów w efekcie czego pojawiały się braki w środkach
niezbędnych na modernizację zużytych sprzętów czy remonty
obiektów



jest kontrolowany przez organ, który go powołał



podstawą działania finansowego zakładu jest roczny plan
finansowy



każdy zakład posiada własny rachunek bankowy, jak również
podlega obciążeniom publiczno prawnym w postaci płacenia
podatków od towarów i usług, od nieruchomości oraz dochodowy



zasady finansowe zakładu są ściśle określone przez
przepisy prawa i w niewielkim stopniu zależą od
wyników ekonomicznych przedsiębiorstw.



nie ma możliwości swobodnego dysponowania swoim
mieniem oraz prowadzenia wewnętrznej polityki
inwestycyjnej



nie ma organów podobnych do zarządczych



ma pewną samodzielność w sferze gospodarczej oraz
finansowej dlatego forma ta cieszy się dość dużym
powodzeniem



ta forma powinna być wykorzystywana np. w sferze
lokalnych dróg, ulic, mostów i wodociągów.



wiele gmin wybiera tę formę działalności ze względu na
pewną możliwość kontroli jaka im przysługuje jako
jednostce, która powołała określony zakład



Decyzja o utworzeniu zakładu

budżetowego powinna zawierać:



przedmiot działalności



wskazanie właściwego działu

klasyfikacji budżetowej w
budżecie lokalnym, za pomocą
którego zakład będzie się
rozliczał



stan wyposażenia w środki

budżetowe

UMOWY W GOSPODARCE KOMUNALNEJ

Komunalne jednostki organizacyjne jako wykonawcy

budżetów lokalnych- są podmiotami sektora finansów
publicznych, wydatkującymi powierzone im środki publiczne,
na co dzień są również podmiotami biorącymi udział w
obrocie prawnym, konkurując na rynku usług z lokalnymi
przedsiębiorcami o pozyskanie zleceń od osób trzecich .

Jednostki komunalne jako dysponenci środków budżetowych

zobowiązani są do postępowania, które zostało określone w
ustawie z 10 czerwca 1994r. o zamówieniach publicznych.

Podmioty te zobowiązane są do stosowania ustawy pod

warunkiem gdy;

- wykonują zadania o charakterze publicznym,
- dokonują zamówień na dostawy, usługi lub roboty

budowlane,

- poszczególne zamówienia finansują w całości lub w części

ze środków publicznych.

Do końca 1998r. pojęcie państwowe i

komunalne jednostki organizacyjne
oznaczało podmioty działające na
podstawie:



prawa budżetowego (np. szkoły i

biblioteki),



kodeksu handlowego (spółki akcyjne,

spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
z przeważającym udziałem Skarbu
Państwa lub samorządu terytorialnego),



innych ustaw (np. szkoły wyższe, lasy

państwowe, gminne fundusze celowe).

Nowe pojęcie sektora finansów publicznych

stworzyła ustawa o finansach publicznych
wchodząca w życie w dniu 1 stycznia 1999r.,do
którego w myśl art. 5 zalicza się;



organy władzy publicznej i podległe im

jednostki organizacyjne,



państwowe osoby prawne oraz inne państwowe

jednostki organizacyjne nie objęte Krajowym
Rejestrem Sądowym, których działalność jest
finansowana ze środków publicznych w całości
lub części, z wyjątkiem przedsiębiorstw
państwowych, banków państwowych, spółek
prawa handlowego.

Sektor finansów publicznych podzielony jest na

sektor rządowy i samorządowy, obejmujący
jednostki samorządu terytorialnego i ich organy
oraz podległe tym organom jednostki
organizacyjne.

Komunalne jednostki organizacyjne jako

podmioty zależne w zakresie spółek prawa
handlowego , w których udziały (akcje) posiada
gmina mają obowiązek stosowanie przepisów
ustawy o zamówieniach publicznych gdy:



są dysponentami środków publicznych,



stale i na bieżąco zaspokajają potrzeby ludności.

Zadania o charakterze publicznym, (jako

pierwszy warunek stosowania ustawy o
zamówieniach publicznych)o których mowa
w art. 4 ust. 1 pkt. 6 ustawy nie zostały
zdefiniowane w ustawie. Podejmowano
natomiast podczas prac legislacyjnych
nadania definicji, iż zadaniami o charakterze
użyteczności publicznej są wszelkie zadania
z zakresu administracji polegające na
zaspokajaniu potrzeb społecznych w drodze
świadczenia usług lub dostaw powszechnie
dostępnych.

Cel ustawowej regulacji zagadnienia zamówień
publicznych stanowiło wprowadzenie mechanizmów
sprzyjających racjonalnemu, efektywnemu i
uczciwemu gospodarowaniu środkami publicznymi.
Powstający system miał zapewnić;



równe traktowanie wszystkich dostawców i
wykonawców ubiegających się o zamówienie,



sprzyjać uczciwej konkurencji,



zapobiegać powstawaniu zjawisk korupcyjnych,



uregulowanie zasad prowadzenia wydatków
publicznych rzez wszystkie podmioty upoważnione
do dysponowania środkami publicznymi.

Zdaniem Trybunału zadania o charakterze
użyteczności publicznej powinny być
utożsamiane z zadaniami publicznymi, których
realizacja ciąży na administracji rządowej i
samorządowej. Do zadań tych należy;



zaspokojenie potrzeb społeczeństwa, w tym
m.in., zaopatrywanie ludności w wodę,
energię elektryczną, gazową i cieplną,
utrzymanie dróg i komunikacji, , rozwój nauki,
zapewnienie oświaty, opieki zdrowotnej i
pomocy społecznej, realizacja różnego rodzaju
potrzeb kulturalnych, itp.

Dokonywanie zamówień na dostawy i usługi
lub roboty budowlane (jako drugi warunek
stosowania ustawy o zamówieniach
publicznych)- rozumiane jako dostarczanie
zamawiającemu surowców, sprzętu jak
również innych rzeczy i dóbr. Usługi jako
wszelkie prace, które nie są robotami
budowlanymi ani dostawą. Roboty
budowlane rozumiane jako wszelkie roboty
budowlane w rozumieniu ustawy z dnia 7
lipca 1994 roku- Prawo budowlane (Dz.U. Nr
89, poz. 414 z późn. zm.).

Wydatki zawarte w ustawie o finansach

publicznych dzieli się na bieżące i
inwestycyjne i wiąże się z
przeznaczeniem ich na inwestycję lub na
bieżące funkcjonowanie. Do
inwestycyjnych zalicza się;



wydatki na zakup środków trwałych ich
odtworzenie, roboty budowlane itd.

Bieżące przeznaczone są na;



prowadzenie, utrzymanie i eksploatację
istniejących urządzeń oraz wszystkie
inne związane z bieżącym
funkcjonowaniem.

Finansowanie zamówień z całości lub części ze środków
publicznych (jako trzeci warunek stosowania ustawy o
zamówieniach publicznych). Środki publiczne zgodnie z definicją
zamieszczoną w art. 2 pkt. 7 ustawy, należy rozumieć środki;



pochodzące z budżetu państwa lub jednostek samorządu
terytorialnego, przeznaczone na działalność bieżącą lub
inwestycyjną,



pozabudżetowe, z wyłączeniem środków pochodzących z darowizn
przekazanych przez osoby fizyczne oraz prane nie zobowiązane do
stosowania przepisów tej ustawy ,



kredytowe, na które Skarb Państwa, gmina lub związek komunalny
udzieliły poręczeń, gwarancji albo dofinansowały koszty obsługi
kredytu,



pomocy zagranicznej przyznane na podstawie umów
międzynarodowych, chyba ze umowy te określają odmienne
procedury wykorzystania tych środków,



gminnych funduszy celowych,



pochodzące z opłat abonamentowych i opłat za używanie
niezarejestrowanych odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych,
o których mowa w ustawie z dnia 29 grudnia 1992 roku o
radiofonii i telewizji (Dz.U. z 1998 r., Nr 7, poz. 34 z późn.zm.).

Obowiązek stosowania ustawy

dotyczy tylko w przypadku
udzielenia zamówienia na
dostawy, wykonanie usług lub
robót budowlanych finansowanych
w całości lub części ze środków
publicznych.

FORMY ORGANIZACYJNO- PRAWNE PRZEDSIĘBIORSTW LOKALNYCH

Przedsiębiorstwo lokalne, komunalne,
samorządowe- oznacza ten sam podmiot, chodzi
o podmiot w jakiś sposób związany z gospodarką
jednostek samorządu terytorialnego.
Kodeks cywilny traktuje przedsiębiorstwo w
znaczeniu przedmiotowym jako zorganizowaną i
funkcjonującą organizację gospodarczą.
Znaczenie podmiotowe obejmuje określony
podmiot praw i obowiązków. Ujęcie funkcjonalne
przedsiębiorstwa dotyczy stałej działalności,
cechującej się pewnym profesjonalizmem,
wykonywanej w określonym celu.

Powszechnie przyjmuje się, że przedsiębior- stwo
lokalne to takie, które ma na celu realizację
zadań w dziedzinie infrastruktury, zaspokajania
potrzeb terenu i wykorzystuje surowce lokalne
oraz lokalną siłę roboczą. Przedsiębiorstwa
lokalne odnoszą się do gospodarki rynkowej i
gospodarki planowanej.
Generalnie przedsiębiorstwo lokalne to podmiot
prawa publicznego, realizujący zadania
samorządu terytorialnego, działający na
lokalnym rynku, niezależnie od jego formy
organizacyjno-prawnej, na którego działalność
istotny wpływ mają organy samorządu
terytorialnego.

W świetle aktu jakim jest Traktat
Rzymski przedsiębiorstwo publiczne to
każde przedsiębiorstwo, na które
władze publiczne mogą, bezpośrednio
lub pośrednio, wywierać dominujący
wpływ na mocy prawa własności
przedsiębiorstwa, finansowego
uczestnictwa w przedsiębiorstwie lub
na mocy przepisów, którym
przedsiębiorstwo podlega.

Reasumując, przedsiębiorstwo publiczne to
jednostka organizacyjna, wyposażona bądź
też nie w osobowość prawną, odrębna od
władzy publicznej, która ją utworzyła,
zarządzająca działalnością produkcyjną lub
dystrybucyjną w zakresie dóbr i usług, na
określonym rynku, poddana władztwu
nadrzędnemu władzy publicznej.

Jednostka organizacyjna jest pojęciem

zbiorczym, określającym każdą jednostkę, na
którą władza publiczna może wywierać
decydujący wpływ.

Spółki prawa handlowego



Spółka jest szczególnym rodzajem
współdziałania podmiotów,
polegającym na prowadzeniu spraw
oraz udziale w wyniku finansowym
osiąganym przy realizacji wspólnego
celu. Jest to stosunek umowny
przewidziany przepisami prawa
cywilnego. Zwykle spółka zawiązywana
jest między conajmniej dwoma
podmiotami, choć dopuszcza się także
spółki jednoosobowe.

Podział spółek

Spółki

osobowe

jawna

komandytowa

komandytowo-

akcyjna

partnerska

kapitałowe

z ograniczoną

odpowiedzialności

ą

akcyjna

Art. 9.

1.

Jednostki samorządu
terytorialnego mogą tworzyć
spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością lub spółki
akcyjne, a także mogą
przystępować do takich spółek.

Art. 10.
1. Poza sferą użyteczności publicznej gmina może

tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować
do nich, jeżeli łącznie zostaną spełnione
następujące warunki:

1) istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty

samorządowej na rynku lokalnym;

2) występujące w gminie bezrobocie w znacznym

stopniu wpływa ujemnie na poziom życia
wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych
działań i wynikających z obowiązujących
przepisów środków prawnych nie doprowadziło do
aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do
znacznego ożywienia rynku lokalnego lub
trwałego ograniczenia bezrobocia.

Spółki osobowe

Nie posiadają osobowości prawnej,

mają tzw. ułomną osobowość prawną co
oznacza, że mogą we własnym imieniu
nabywać prawa w tym własność
nieruchomości i inne prawa rzeczowe,
zaciągać zobowiązania, pozywać i być
pozywane. Podczas ich powstawania
nie ma określonego minimalnego
kapitału, wyjątkiem od tej zasady jest
spółka komandytowo-akcyjna, ktorej
minimalny kapitał wynosi 50.000zł.

Do grupy spółek osobowych

należą:



- spółka jawna



- spółka partnerska



- spółka komandytowa



- spółka komandytowo-akcyjna

Jednostki samorządu
terytorialnego nie uczestniczą w
spółkach osobowych prawa
handlowego, a wiąże sie to
z tym, że w spółkach tego rodzaju
odpowiedzialność wspólników jest
co do zasady odpowiedzialnością
osobistą, nieograniczoną i
solidarną.

Spółki kapitałowe

Różnice

Podobieństwa

różny cel tworzenia spółek

(gospodarczy spółki z o.o. i

dowolny spółki akcyjnej)

większy wymagany kapitał

spółki akcyjnej

nieograniczona możliwość

zbywania akcji poprzez

wprowadzenie specyficznej

formy udziału wspólnika w

spółce

bardziej skomplikowany proces

tworzenia i działalności bieżącej,

istnienie obligatoryjnych

organów nadzoru spółki

brak osobistego nadzoru

akcjonariusza

osobowość prawna obu

spółek

obowiązek dokonania

aktu zarejestrowania ich w

sądzie rejestrowym

obowiązek wniesienia

kapitału jako udziału w

spółce

podobna struktura i

organy spółek

odpowiedzialność

wspólników do wysokości

wniesionych udziałów

Spółka akcyjna

Spółka akcyjna jest spółką kapitałową
przeznaczoną do prowadzenia działalności
gospodarczej w większym rozmiarze.
Założenie spółki akcyjnej składa się z 2 części;
aktu zawiązania i statutu. Te doku-menty są
sporządzane w formie aktu notarialnego pod
rygorem nieważności. Ponadto wszystkie
czynności dokony- wane na walnym
zgromadzeniu muszą być sporządzane przez
notariusza.
Minimalny Kapitał spółki akcyjnej wynosi
100 000 zł.

Statut powinien obligatoryjnie zawierać następujące

elementy:



określona firma, która może być dowolna. Ważne jest, żeby
było określenie Spółka Akcyjna, bądź używany skrót S.A., z
ograniczeniami wynikającymi z odrębnych przepisów
prawa, np. w przypadku nazw zastrzeżonych i nie tylko. Te
same nazwy mogą już występować w obrębie sądu
rejestrowego;



siedzibę spółki;



czy jest powołana na czas ograniczony czy nieograniczony;



rodzaj działalności (przedmiot działalności);



wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną
akcji;



określenie jakie akcje spółka może emitować, tzn. określić,
że mogą być akcje imienne i na okaziciela, a także sposób
zamiany tych akcji;



liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania;



nazwiska i imiona założycieli lub nazwa firmy.

Władzami spółki są:



walne zgromadzenie,

(nie jest powoływane, bowiem
składa się z akcjonariuszy-jest
najwyższym organem w spółce)



rada nadzorcza,



zarząd.

Akcjonariusze nie odpowiadają

osobiście za zobowiązania spółki,
co oznacza, że wierzyciele nie
mogą zaspakajać roszczeń z
majątków oso bistych wspólników.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

nabywa osobowość prawną w momencie
rejestracji przez sąd. Umowa spółki musi
zawierać:



firmę spółki (dowolnie wybrana nazwa z
dopiskiem sp z o.o.)



przedmiot działalności



liczba i wartość nominalna udziałów
podjętych przez wspólników



kapitał zakładowy (minimum 5 tys. zł)

Umowa zawierana jest w formie aktu

notarialnego pod rygorem nieważności.

Spółki z ograniczoną

odpowiedzialno-ścią są obecnie
najpopularniejszą formą
organizacyjno-prawną prowadzenia
działalności gospodarczej przy
małych i średnich przedsiębiorstw
przez niewielką liczbę specjalnie
dobranych wspólników.

Podsumowanie

Ustawodawca nie wyklucza możliwości wyko-
rzystania przez jednostki samorządu terytorialnego do
prowadzenia gospodarki komunalnej spółek osobo-
wych, jednak w praktyce mają tu zastosowanie spółki
kapitałowe. Jednostki samorządu terytorialnego nie
uczestniczą w spółkach osobowych ponieważ w
spółkach tego rodzaju odpowiedzialność wspólników
jest co do zasady odpowiedzialnością osobistą,
nieograniczoną i solidarną.
Należy pamiętać, że odpowiedzialność jednostki
samorządu terytorialnego jako wspólnika powinna być
ograniczona. Mienie j.s.t. ma służyć zaspokajaniu
potrzeb wspólnoty, a zatem ryzyko jego utraty lub
zmniejszenia wartości powinno zostać ograniczone.

Spółki prawa handlowego są
wykorzysty- wane w najbardziej
kapitałochłonnych obszarach
gospodarki komunalnej,
wymagających często
zaangażowania kapitału
zewnetrznego, ale jednocześnie w
takich, w których odpłatność za
oferowane usługi w pełni może
pokryć ich koszty.

Do innych form organizacyjno-prawnych
gospodarki komunalnej zaliczamy:



Stowarzyszenia



Fundacje



Spółdzielnie

Stowarzyszenia

Stowarzyszenia działają na
podstawie przepisów tj.:



Konstytucji (art. 172)



Ustawy o samorządzie gminnym

(art. 84)



Ustawy o samorządzie

powiatowym (art.75)



Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r.

– Prawo o stowarzyszeniach

Stowarzyszenie cechuje:



dobrowolność –

polega na swobodzie

tworzenia stowarzyszeń, dobrowolności
przystępowania do nich i swobodzie
występowania,



trwałość –

związana jest z celami

stowarzyszeń,



cel niezarobkowy –

celem stowarzyszenia nie

może być osiąganie dochodu w innym celu, niż
realizacja niezarobkowych celów statutowych.

Członkami stowarzyszenia mogą być

wyłącznie osoby fizyczne

W polskim prawie wyróżniamy
2 rodzaje stowarzyszeń:



Stowarzyszenia zwykłe – które są uproszczone,
nie posiadają osobowości prawnej, nie podlegają
rejestracji tylko zgłoszeniu odpowiedniemu
organowi administracji państwowej.

Utworzenie stowarzyszenia zwykłego wiąże

się z:

1.

Uchwaleniem regulaminu przez 3 założycieli;

2.

Zawiadomienie organu nadzorującego o utworzonym
regulaminie;

3.

Organ nadzorujący ma 30 dni na odwołanie się do
sądu rejestrowego o zakaz utworzenia stowarzyszenia,
po upływie tego terminu w przypadku braku przeszkód
rozpoczyna się działalność stowarzyszenia.



Stowarzyszenia – podlegają rejestracji i z ta chwilą
uzyskują osobowość prawną, stają się podmiotami
praw i obowiązków, które mają zdolność prawną.

Utworzenie stowarzyszenia wiąże się z:

1.

Uchwaleniem przez założycieli statutu i wyboru komitetu
założycielskiego;

2.

Złożenie przez komitet założycielski do sądu rejestrowego
wniosku o rejestrację;

3.

Postępowanie przed sądem rejestrowym zakończone
wydaniem postanowienia o zarejestrowaniu stowarzyszenia;

4.

Wpisanie stowarzyszenia do rejestru stowarzyszeń po
uprawomocnieniu się postanowienia.

Założycieli stowarzyszenia powinno być 15 (najmniej),

w stowarzyszeniach komunalnych gmin i powiatów
co najmniej 3.

Stowarzyszenia gmin i powiatów



Mogą tworzyć zarówno

stowarzyszenia zwykłe jak i
zarejestrowane.

- Działanie stowarzyszeń zwykłych ma

znikome zastosowanie w tych
jednostkach, ponieważ działalność ta
finansowana jest wyłącznie ze składek
członkowskich, a realizacja zadań
publicznych jest kapitałochłonna.

Gminy i powiaty



Tworzą stowarzyszenia ale tylko

w określonych celach m.in.:



realizacja interesów wspólnych;



szkoleniowych;



edukacyjnych ;



wychowawczych.

Do organów stowarzyszenia
należą:



Walne zebranie członków,

delegatów (najwyższa władza
stowarzyszenia)



Zarząd (organ wykonawczy)

Województwo



Nie ma możliwości tworzenia

stowarzyszeń!

Fundacje

Fundacje

– zgodnie z ustawą o fundacjach są tworzone

w celu realizacji celów społecznych, gospodarczo
użytecznych, do których należą ochrona zdrowia, rozwój
gospodarki, nauki, oświaty, wychowania itp.

- Na fundację składa się majątek przekazany przez
fundatora lub fundatorów na własność;
- Fundatorem może być osoba fizyczna, prawna,
obywatel polski albo cudzoziemiec;
- Może ją utworzyć jedna lub więcej osób;
- Z chwilą rejestracji staje się ona osobą prawną;
- Jeżeli fundacja ma zamiar prowadzić działalność
gospodarczą zobowiązana jest posiadać fundusz
założycielski w wysokości 1000 zł.

Do utworzenia fundacji
wymaga się:

-

złożenia przez fundatorów

oświadczeń (w formie aktu
notarialnego) o założeniu fundacji;
- sporządzenia przez fundatorów
lub upoważnione przez nich osoby
statutu fundacji;
- wpisania fundacji do rejestru.

Fundacja działa na podstawie

-

Ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o

fundacjach (Dz.U. z 1991 r., Nr 46,
poz. 203 z późń. zm.).

- statutu

Organy fundacji

-

zarząd, który kieruje działalnością

fundacji i reprezentuje ją na
zewnątrz (ustawa nie wskazuje ilości
osób wchodzących w skład zarządu);
- w praktyce fundatorzy tworzą radę
fundacji, która powołuje i odwołuje
zarząd, wytycza kierunki działań
fundacji i je kontroluje.

Nadzór



Działalność fundacji

kontrolowana jest przez ministra
właściwego, do którego corocznie
fundacja składa sprawozdanie z
prowadzonej działalności.

Majątek fundacji może pochodzić
z następujących źródeł:



Papierów wartościowych;



Pieniędzy;



Praw majątkowych;



Darowizn;



Spadków;



Zapisów;



Subwencji;



Dotacji;



Dochodów ze zbiórek;



Dochodów z własnej działalności.

Fundacja realizuje zadania
samorządu terytorialnego gdy:



Zadania, które wykonuje

pokrywają się z działalnością jst,



fundacja będzie realizować

zadania publiczne w drodze
umowy lub aktu
administracyjnego,



Dana jst sama utworzy fundację

komunalną.

Korzystne tworzenie fundacji
przez gminy



Wiąże się z odciążeniem i wspieraniem
zadań gminy w sferze w dziedzinie
ochrony zdrowia, zabytków, pomników,
lokalnych ulic parków itp.

Efektywne realizowanie celów

statutowych może być korzystniejsze
niż bezpośrednia realizacja tych zadań
przez gminę.

Fundacja ma sens jeżeli racjonalnie

gospodarzymy jej majątkiem i
realizujemy założone cele statutowe.

Spółdzielnie

Spółdzielnia działa na
podstawie:



Ustawa z dnia 16 września 1982

r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn.
Dz.U. z 1995 r., Nr 54, poz. 288 z
późn. zm.).

Spółdzielnia



Jest dobrowolnym zrzeszeniem

nieograniczonej liczby osób, o
zmiennym składzie osobowym i
zmiennym funduszu udziałowym,
która w interesie swoich członków
prowadzi wspólną działalność
gospodarczą np.:



społeczną,



oświatowo-kulturalną.

Procedura utworzenia spółdzielni



Zwołanie zebrania członków
założycieli,



Uchwalenie statutu,



Wybór organów spółdzielni,



Wystąpienie z wnioskiem do sądu
rejestrowego o zarejestrowanie
spółdzielni.

Z chwilą wpisania spółdzielni do rejestru

nabywa ona osobowość prawną.

Organy spółdzielni



Walne zgromadzenie (inaczej

zebranie przedstawicieli),



Rada nadzorcza



Zarząd



Inne organy przewidziane przez

statut.

Działalność gospodarcza
spółdzielni



Działalność gospodarcza jest jedną z dwóch podstawowych
funkcji, które pełni spółdzielnia,



Spółdzielnia jest podmiotem samodzielnym, samorządnym i
samofinansującym się, dlatego powinna przynosić korzyści
płynące z jej istnienia,



Spółdzielnia finansowana jest głównie ze jej środków
własnych, jednak dopuszcza się kredyty bakowe i inne środki
finansowe,



Na majątek spółdzielni składa się fundusz własny: udziałowy i
zasobowy,



Działalność gospodarcza wymaga niekiedy współdziałania z
innymi podmiotami, dlatego tworzy się spółdzielnie osób
prawnych, spółki handlowe i cywilne.

Istnienie spółdzielni



Ma sens przede wszystkim wtedy, gdy
przynosi zyski,



Funkcjonowanie spółdzielni
nierentownej jest przydatne jeżeli
dąży ona do zaspokajania potrzeb
społeczności lokalnej np. w gminach
roboty interwencyjne, rozwiązywanie
problemów mieszkaniowych ubogich

.