„Dlaczego polityka ekologiczna jest

potrzebna i jak ją prowadzić?”

Dariusz Kiełczewski

Polityka ekologiczna (środowiskowa)

• Świadoma i celowa działalność

państwa i upoważnionych przezeń
przedmiotów zmierzająca do
realizacji celów związanych z ochroną
środowiska

Skąd bierze się jej

konieczność?

• Wynika to ze słabości wolnego rynku
• Ma on niesprawności, które

uniemożliwiają skuteczną ochronę
środowiska

Niedostatki rynku

• Efekty zewnętrzne

– Koszty zewnętrzne: opłaca się nie

chronić środowiska, bo oszczędzamy
kosztem innych

– Korzyści zewnętrzne: nie opłaca się

inwestować w ochronę środowiska, bo
my ponosimy koszty, a inni zyskują

– W warunkach wolnego rynku bardziej

opłaca się zanieczyszczać środowisko
niż je chronić

Niedostatki rynku

• Dobra wspólne i dobra publiczne

– Każdy chce je eksploatować, ale nikt nie

chce ich chronić

• Brak rynków ryzyka

– Nie opłaca się inwestować w coś, co daje

pieniądze w długim okresie ani nie daje
żadnych dających się jasno zauważyć
korzyści

Niedostatki rynku

• Brak górnej skali konsumpcji
• Rynek nie odpowie na pytanie, ile to

jest dość

• Im więcej konsumujemy, tym większą

koniunkturę na rynku tworzymy

• Ale wyższa konsumpcja to większe

obciążenie środowiska

Płaszczyzny polityki

ekologicznej

• Polityka międzynarodowa
• Polityka krajowa
• Polityka regionalna
• Polityka lokalna
• Zarządzanie ochroną środowiska w

przedsiębiorstwie

• Zarządzanie ochroną środowiska w

gospodarstwie domowym

Zasady polityki ekologicznej

• Zanieczyszczający płaci
• Zanieczyszczający płacą
• Użytkownik płaci
• Poszkodowany płaci
• Przezorności
• Prewencji
• Ostrożności
• Integracji polityk
• Równego dostępu do środowiska
• Uspołecznienia
• Pomocniczości (subsydiarności)
• Ekonomizacji

Instrumenty polityki

ekologicznej

• Ochrony przyrody
• Planistyczne
• Bezpośrednie (administracyjne)
• Pośrednie (ekonomiczne)
• Społeczne

Ochrony przyrody

• Obszarowa

– Rezerwat przyrody
– Park narodowy
– Park krajobrazowy
– Obszar chronionego krajobrazu
– Obszar NATURA 2000 (ochrony ptaków, ochrony siedliskowej)

• Gatunkowa roślin i zwierząt
• Użytkowa roślin i zwierząt
• Indywidualna

– Pomnik przyrody
– Stanowisko dokumentacyjne
– Użytek ekologiczny
– Zespół przyrodniczo- krajobrazowy

Planistyczne

• Dokument „Polityka Ekologiczna

Państwa” (zasada 3+3)

• Plan gospodarki odpadami
• Plany zagospodarowania

przestrzennego

• Systemy zarządzania ochroną

środowiska w gminie i
przedsiębiorstwie ISO, EMAS

Bezpośrednie

• Normy emisji
• Normy jakości środowiska
• Normy produktowe
• Normy technologiczne (BAT)
• Zakazy i nakazy w ochronie

środowiska

Pośrednie

• Opłaty ekologiczne (poprzedni wykład)
• Podatki ekologiczne
• Kaucje ekologiczne
• Depozyty
• Ekologiczne znaki towarowe
• Instrumenty dobrowolnego stosowania
• Rynki uprawnień do emisji
• Bodźce finansowe do egzekucji prawa

Społeczne

• Ruchy i partie ekologiczne
• Propaganda ekologiczna
• Edukacja ekologiczna

Słabości polityki

ekologicznej

• Lobbing
• Inne preferencje społeczne
• Biurokracja
• Trudności ze zdobyciem odpowiedniej

informacji o środowisku

Temat kolejnego wykładu

• „Rozwój zrównoważony jako

podstawa działań w relacjach
gospodarki ze środowiskiem”