Kształtowanie się systemu

penitencjarnego w II RP

Wykład 5

Rodząca się administracja polska na

terenach wyzwalanych stopniowo
przejmowała także więzienia.

Początkowo ich zarządzanie odbywało

się na starych zasadach.

W dniu 08.lutego 1918r dekretem

Naczelnika Państwa ustalono
strukturę organizacyjną wykonania
kary, uregulowano podstawowe
zasady polityki wykonywania kary, w
tym kary pozbawienia wolności.

Więzienia i zakłady wychowawczo-

poprawcze przekazano pod zarząd
Ministerstwa Sprawiedliwości.

Dekret ten określał także przeznaczenie

więzień, organizację wewnętrzną oraz
zasady orzecznictwa sądowego.

Początkowo zarząd administracyjny nad

więzieniami i placówkami wychowawczo-
poprawczymi sprawowały dyrekcje
więzień.

W roku 1921 zostały one zlikwidowane,

a ich kompetencje przejął
Departament Karny Ministerstwa
Sprawiedliwości.

Nadzór penitencjarny sprawowali

prokuratorzy.

Wprowadzenie jednolitego systemu

penitencjarnego na całym obszarze
kraju było dość skomplikowane.

Szczególnie istotne było dokładne

określenie granic państwowych, a co
za tym idzie wprowadzenie na tym
obszarze jednolitych przepisów
prawnych.

Dotyczy to terenów Wielkopolski, gdzie

po zakończeniu powstania
Wielkopolskiego przejęto także
placówki penitencjarne.

Podobna sytuacja dotyczyła Śląska i

kresów wschodnich, gdzie dopiero
pod koniec 1922r przejęto w zasadzie
wszystkie placówki więzienne i
wychowawczo-poprawcze.

Wymagało to także przeorganizowania

struktur zarządzających systemem
więziennym.

W 1923r powołano Departament

Więziennictwa w ramach
Ministerstwa Sprawiedliwości.

W jego skład wchodziły trzy wydziały:
-służbowy- kadry,
-administracji więzień,
-wydział pracy więźniów wraz z

kancelarią.

Zwiększono aż dziesięciokrotnie stan

etatowy służby więziennej.

W 1923r ogólna liczba zatrudnionych

wynosiła 3876 pracowników.

Przyjęcie na stały etat wymagało

ukończenia kursu specjalistycznego
(6 miesięcy).

Władze polskie dostrzegały złożoność

problemu dotyczącego systemu
penitencjarnego.

Stąd już w roku 1918 Minister

Sprawiedliwości zorganizował
szkolenie pracowników
więziennictwa.

W 1923r Minister Sprawiedliwości

powołał Centralną Szkołę dla
Urzędników Więziennych w
Warszawie.

Wykładowcami byli wysocy urzędnicy

Ministerstwa Sprawiedliwości,
sędziowie, prokuratorzy oraz
uniwersytecka kadra profesorska.

Szkolenie trwało do pięciu miesięcy.

Treści kształcenia zawierały wiedzę z:
-więziennictwa,
-kryminologii,
-psychologii kryminalnej,
-prawa karnego,
-prawa skarbowego,
-prawa administracyjnego,

-procedur karnych,
-towaroznawstwa materiałów

opałowych i żywnościowych,

-ekonomii politycznej,
-zasad rozliczeń budżetowych,
-nauki o Polsce.

Mimo, że zakres kształcenia był dość

szeroki, stopniowo tracił na swojej
aktualności.

Niezbędne było podniesienie

kwalifikacji osób zatrudnianych w
jednostkach penitencjarnych.

Stąd w na mocy Ustawy o Straży

Więziennej z 1932r o stanowisko
urzędnika więziennego mogła
ubiegać się osoba z wykształceniem
co najmniej średnim.

Na stanowisko inspektora

przyjmowano osoby z wyższym
wykształceniem.

W lutym 1933r utworzono szkołę dla

wyższych i niższych funkcjonariuszy
służby więziennej przy
Departamencie Karnym Ministerstwa
Sprawiedliwości.

Szkolenie trwało przez dwa semestry

łącznie pół roku.

Szeregi uczestników tych szkoleń mieli

zapełnić bezrobotni absolwenci szkół
średnich i wyższych.

Treści kształcenia

1. Polityka kryminalna,
2. Antropologia,
3. Socjologia,
4. Psychologia,
5. Pedagogika więzienna,
6. Więzienioznawstwo,
7. Prawo karne,
8. Procedura karna,

9. Prawo państwowe i administracyjne,
10.Przepisy służbowe.

Ponadto przy zakładach karnych

utworzono kursy dokształcające
funkcjonariuszy więziennych.

Szkolenia takie trwały około cztery

miesiące – dwa semestry.

Treści kształcenia

1.

Więzienioznastwo,

2.

Kryminologia,

3.

Pedagogika więzienna,

4.

Prawo karne,

5.

Procedura karna,

6.

Prawo państwowe i administracyjne,

7.

Przepisy służbowe,

8.

Higiena i ratownictwo,

9.

Biurowość,

10.

Przepisy gospodarcze i działu pracy.

Polityka penitencjarna nawiązywała do

osiągnięć europejskich oraz do ideałów
polskich przedstawicieli postępowej myśli
penitencjarnej z czasów Królestwa Polskiego.

Ustalono, że głównym środkiem poprawy

miała być praca, nauka i oddziaływanie
religijne.

Szczególnie starano się objąć obowiązkiem

pracy więźniów odsiadujących kary
długoterminowe.

Więźniów zatrudniano w zawodach:
-krawiec,
-szewc,
-stolarz,
-ślusarz,
-koszykarz,
-tkacz.

Osadzeni pochodzenia chłopskiego

mieli możliwość pracy na
przywięziennych polach.

Tworzono także specjalne zakłady

pracy jak:

-fabrykę obuwia w na Mokotowie,
-drukarnię w Rawiczu,
-fabrykę papieru i opakowań

tekturowych w Radomiu.

Osadzeni otrzymywali wynagrodzenie

nie mniejsze niż 80% średniej pensji
fabrycznego robotnika.

Obowiązek pracy udało się zrealizować

w 40%.

Oddziaływanie poprzez naukę w dużej

mierze dotyczyło zmniejszenia
analfabetyzmu, którzy stanowili
znaczną liczbę wśród osadzonych.

Organizowano więzienne biblioteki.

Organizowano także zajęcia kulturalno-

oświatowe.

Tworzono kółka teatralne, recytatorskie

czy orkiestry.

Oddziaływanie poprzez praktyki

religijne realizowano poprzez
budowanie kaplic.

Na terenie zakładów karnych

zatrudniano kapłanów różnych
wyznań.

Przejęta infrastruktura więzień dawała

wiele do życzenia.

Szczególnie obiekty zorganizowane w

starych zamkach czy klasztorach
nadal miały standard odbiegający od
norm. Powszechne było robactwo,
duchota i wilgoć.

Szczególną uwagę przywiązywano do

stanu zdrowia osadzonych.

Stworzono szpitale więzienne i izby

chorych.

W Warszawie powstała Centralna

Apteka Więzienna, za pośrednictwem
której zaopatrywano w leki wszystkie
więzienia w Polsce.

Wszystko to miało spowodować

poprawienie stanu zdrowia, a w
szczególności obniżenie
śmiertelności wśród osadzonych.

W konsekwencji działalności służby

zdrowia obniżono go do 8%.

Określono także kaloryczność racji

żywnościowych.

Dla więźniów chorych-4000 kcal,
-dla więźniów pracujących- 3000kcal,
-dla niepracujących-2400kcal.

Dużą wagę władze II RP przywiązywały

do przestępczości nieletnich.

Ta troska o młode pokolenie stała się

jedną z pierwszych potrzeb, jakie
dostrzegały władze rodzącej się Polski.

Już dekretem Naczelnika Państwa w roku

1919 powołano sądy dla nieletnich.

Początkowo działały one w Warszawie,

Lublinie i Łodzi.

Sądy dla nieletnich rozpatrywały

sprawy o przestępstwa osób do lat
17, oraz osób dorosłych
podejrzanych o przestępstwa
dotyczące nieletnich.

Nieletnich sprawców przestępstw

osadzano w zakładach
wychowawczych w:

- Głazach,
- Wielucianach,
- Przedzielnicy,
- Studzieńcu.

Pomniejsze zakłady, które można przytoczyć

działały w:

-Chojnicach,
-Kamieniu Pomorskim,
-Szubinie,
-Cerekwicy,
-Antoniewie,
-Bojanowie,
-Cieszynie,
-Lublinie.

Dla młodzieży „moralnie zaniedbanej”

prowadzono zakłady w:

-Mińsku Mazowieckim,
-Warszawie,
-Wilnie,
-Częstochowie,
-Radomiu,
-Walendowie,
-Katowicach.

Część z nich była prowadzona przez

siostry zakonne.

Nadzór nad świeckimi i zakonnymi

zakładami prowadził Minister
Sprawiedliwości.

Ideą przewodnią było ujednolicenie

statutów oraz upowszechnienie
obowiązkowego nauczania
wszystkich nieletnich w zakresie
szkoły powszechnej.

Władze polskie starały się wprowadzać

nowoczesne rozwiązania w zakresie
penitencjarnym.

Po wpływem systemu angielskiego

wprowadzono podobne rozwiązania w
polskim więziennictwie.

Powołano między innymi Komitety

Opiekuńcze w ośrodkach dla
nieletnich przestępców.

Efektem reformy było także

wprowadzenie podziału jednostek
penitencjarnych w zależności od osób
w nich osadzonych.

Klasyfikacja więzień

i segregacja skazanych

Brano pod uwagę ilość miejsc dla

skazanych oraz dana kategorię
skazanych.

Więzienia I klasy:
-ilość miejsc ponad 450,
-osadzeni z wyrokami powyżej 3 lat.
Więzienia II klasy:
-ilość miejsc od 150 do 450,
-osadzeni z wyrokami od roku do lat 3.

Więzienia III klasy:
-ilość miejsc do 150,
-osadzeni z wyrokami do 1 roku.
W 1928r w ramach klas wydzielono także grupy:
I grupa-ciężkie więzienie dla skazanych powyżej 3

lat,

II grupa-ciężkie więzienie dla skazanych do 3 lat,
-ścisły areszt,
-areszt zapobiegawczy.

III grupa-więzienia i areszty przy

sądach powiatowych dla skazanych
do 1 roku,

-ciężkie więzienie i ścisły areszt dla

skazanych od 2 do 6 miesięcy.

Przestępców skazanych na karę

twierdzy osadzano w więzieniu
ciężkim zorganizowanym we
Wronkach.

Segregacja więźniów

1. Ze względu na wysokość kary:
Tworzono oddziały więzienne dla osób:
-skazanych na kary ciężkiego

więzienia,

-skazanych na więzienia o

złagodzonym rygorze- powstałe w
miejsce domów poprawy,

-skazanych na karę aresztu lub

ścisłego aresztu.

2. Ze względu na rodzaj popełnionego

czynu, poziom moralny i
intelektualny.

Ustawa z września 1928r zlikwidowała

pojęcie „areszt”.

Dla odróżnienia wprowadzono

nazewnictwo więzienie śledcze lub
karno-śledcze.

Powyższe zmiany spowodowały

konieczność ponownego podziału
więzień.

1. Jednostki penitencjarne dla osób

skazanych prawomocnym wyrokiem-
więzienie karne:

-dla skazanych na kary pozbawienia

wolności powyżej 3 lat,

-dla skazanych na kary pozbawienia

wolności od 1 roku do 3 lat.

2. Więzienia dla osób zatrzymanych

tymczasowo-do wykonywania aresztu
śledczego -śledczo-karne:

-dla skazanych na kary pozbawienia

wolności od 1 dnia do 3 lat,

-osadzone w ramach aresztu

zapobiegawczego,

-skazanych na karę pozbawienia

wolności do 1 roku.

3. Więzienia śledcze-osoby osadzone

tymczasowo w ramach czynności
śledczych, aresztu zapobiegawczego.

Polski system penitencjarny oparty był

o zasady systemu progresywnego.

Obejmował on trzy okresy:
-okres odosobnienia w pojedynczej

celi,

-okres angażowania osadzonego do

nauki i pracy,

-okres związany z przygotowaniem

osadzonego do przedterminowego
zwolnienia.

System ten dotyczył tylko skazanych na karę

pozbawienia wolności powyżej 3 lat.

Równocześnie, w toku całego pobytu w

więzieniu osadzony podlegał resocjalizacji
poprzez:

-pracę,
-naukę,
-oświatę pozaszkolną,
-opiekę duchową,
-wychowanie fizyczne.

Wychowanie poprzez pracę

Szczególną rolę przykładano do

wychowania poprzez pracę.

W 1927 r na 134 więzienia istniało 140

warsztatów rzemieślniczych
zatrudniających więźniów.

Oferowały one pracę w następujących

branżach:

-szewstwo,
-krawiectwo,
-blacharstwo,
-szczotkarstwo,
-tapicerstwo,
-ślusarstwo,

-kowalstwo,
-zabawkarstwo,
-hafciarstwo,
-pończosznictwo,
-malarstwo,
-zegarmistrzowstwo.

Poza tym istniała możliwość zatrudnienia

w drukarniach, piekarniach, fabrykach
obuwia oraz gospodarstwach rolnych
przywięziennych i pozawięziennych.

Za pracę więźniowie otrzymywali zapłatę.
Połowę z uzyskanych w ten sposób

środków mogli spożytkować w więzieniu.

Resztę skomasowaną otrzymywali w

momencie wyjścia na wolność.

Obowiązek pracy mieli osadzeni za

wyroki karne.

Więźniowie polityczni i śledczy mogli

pracować na własną prośbę.

Za dobrą pracę można było otrzymać

premię.

Wychowanie poprzez naukę

Istotne z punktu widzenia resocjalizacji

było wychowanie przez naukę.

Dotyczyło to nauki zawodu, jak i treści w

zakresie szkoły powszechnej.

W roku 1928 w więziennych szkołach

pobierało naukę ok. 4100 osób, co
stanowi 87% więźniów.

Nauka w zakresie szkoły powszechnej

była obowiązkowa dla:

1. nieletnich, którzy nie ukończyli

szkoły,

2. dorosłych:
- Skazanych na karę powyżej 6

miesięcy,

- Nie posiadających świadectwa

ukończenia 4 klas szkoły
powszechnej,

- Nie przekroczyli 40 lat życia.

Pozostali skazani po uzyskaniu zgody

władz więzienia mogli także
korzystać z nauki.

Dla osadzonych osiągających dobre

wyniki w nauce przewidywano
nagrody w postaci:

-zwiększenia liczby odwiedzin,
-zwiększenia możliwości otrzymywania

paczek i listów,

-zwiększenia czasu korzystania z

oświetlenia.

Istotną rolę w humanizacji więziennictwa

było wprowadzenie oświaty pozaszkolnej.

Były to:
-pogadanki,
-odczyty,
-audycje radiowe,
-projekcja filmów,
-czytelnictwo w zakresie religijnym

(katolickich, prawosławnych i judaizmu.

Dbano także o rozwój fizyczny.
Organizowano sale gimnastyczne z

odpowiednim wyposażeniem,
zatrudniano specjalistów od
wychowania fizycznego oraz
organizowano zajęcia ruchowe na
świerzym powietrzu.

Zajęcia takie były nadzorowane przez

lekarzy więziennych.

Prawa i obowiązki więźnia

Rozwój myśli penitencjarnej w duchu

humanizmu spowodował, że kary
pozbawienia wolności zostały
zindywidualizowane.

Starano się, aby osadzony wiedział, że

doświadcza dobrodziejstwa, jakim jest dla
niego humanitarne traktowanie.

Uprzedzano go, że w razie popełnienia przez

niego przestępstwa kara zostanie
dołączona do już odbywanej.

W sposób szczególnie surowy

traktowano przestępstwo
samouwolnienia.

Osobom, które dokonały ucieczki, po

ich zatrzymaniu można było nie
zaliczyć czasu odbytej kary do
momentu samouwolnienia.

Decyzję w tej sprawie podejmował

prokurator okręgowy danego okręgu,
na którego terenie znajdowało się
więzienie.

Instytucja zwolnienia

przedterminowego

Skazani mieli możliwość skorzystania z

dobrodziejstwa instytucji zwolnienia
przedterminowego.

O zwolnienie przedterminowe mogli ubiegać się

skazani, którzy odbyli 2/3 kary, nie mniej niż 6
miesięcy.

Można było zastosować zwolnienie

przedterminowe wobec osadzonych, którzy
wykazywali poprawę w zachowaniu, myśleniu i
stosunku do obowiązujących przepisów.

Skazani na dożywocie mieli możliwość

ubiegania się o zwolnienie z dalszego
odbywania kary najwcześniej po 15
latach.

Określano także szczegółowy regulamin

dla osadzonych.

Był on modyfikowany w zależności od

zachowania się osadzonego.

Między innymi dokładnie określano, jakie

przedmioty więzień mógł posiadać w
celi.

Wszelkie inne spoza listy były

konfiskowane.

Wykaz przedmiotów dozwolonych:
-książki religijne, patriotyczne oraz

wypożyczone z biblioteki więziennej,

-za zgodą władz więzienia mógł

posiadać własne książki i podręczniki
naukowe,

Ponadto mógł posiadać:
-szczoteczkę do zębów, ubrania i

obuwia,

-pastę do obuwia,
-imbryk do herbaty,
-kubek,
-łyżkę,
-dzbanek.

Wszelkie inne przedmioty były

zakazane.

Przede wszystkim nie wolno było

posiadać przedmiotów, które mogły
stanowić zagrożenie dla życia i
zdrowia jak np. ostre przedmioty,
metalowe narzędzia, sznury i liny.

Nie wolno było także posiadać

pieniędzy, kosztowności oraz kart i
kości do gry.

Wszystkie przedmioty niedozwolone,

które więzień miał przy sobie w
momencie osadzenia były
przechowywane w depozycie
więziennym i zwracane w momencie
wyjścia na wolność.

W celu zapewnienia przestrzegania

powyższych rygorów, każde wyjście
osadzonego z celi było poprzedzone
rewizją.

Także po każdym powrocie do celi

ponownie poddawano go rewizji.

Rygor więzienny ściśle reglamentował

ilość i czas odwiedzin przez rodzinę
oraz ilość korespondencji
osadzonego.

Zazwyczaj osadzony miał prawo do

widzenia z rodziną w wyznaczony
dzień raz w miesiącu.

Widzenie trwało od 15 do 30 min. Przy

obecności strażnika.

Dzień widzenia określał naczelnik

więzienia.

Skazani na karę twierdzy lub aresztu

mieli prawo do odwiedzin raz na
tydzień.

Mogli także wysyłać listy 1 raz w

miesiącu, a otrzymywać 2 razy w
miesiącu.

Każdy list poddany był cenzurze.
Więźniów śledczych cenzurował sąd

lub prokuratura.

Za zarobione pieniądze osadzony miał

prawo do dokonywania zakupów za
pośrednictwem strażników.

Do tego celu wykorzystywał w pewnym

zakresie środki uzyskane z pracy w
zakładach więziennych.

Zakupy mogły obejmować:
-produkty żywnościowe,
-tytoń i papierosy, jeżeli osadzony miał

zgodę.

Więźniowie niekryminalni mieli szersze

uprawnienia jak np. możliwość
palenia w pojedynczych celach i
podczas spacerów, widzeń w pokoju
bez krat, korzystania ze spacerów
dwie godziny dziennie.

Mieli prawo do rozmowy między sobą oraz do

osadzenia we wspólnych celach tylko po
wyrażeniu zgody.

Mogli także korzystać za zgodą władz

śledczych lub prokuratora z prasy pod
warunkiem, że była ona w języku
zrozumiałym dla służby więziennej.

Naczelnik miał prawo cenzurować prasę dla

więźniów w celu zapobieżenia zakłóceniom
w przestrzeganiu regulaminu więziennego

Szczególne względy były okazywane

osadzonym duchownym- jeżeli nie
zostali pozbawieni godności
duchownej.

Zapewniano im całkowitą izolację

umieszczając w pojedynczych celach.

Mogli oni odprawiać msze, ale bez

udziału więźniów.

Nie można było ich kierować do prac

uwłaszczających ich godności
duchowej, konwojować przez miasto
w stroju duchownym lub w
kajdankach.

Władze II RP dostrzegały problem wtórnej

recydywy wynikającej z trudności
materialnych, mieszkaniowych i rodzinnych.

Stąd też powołano do życia tzw. patronaty,

których zadaniem była opieka nad
więźniami i ich rodzinami.

Z uwagi na opór społeczny inicjatywa ta

powoli zamierała.

Stąd też powstał fundusz, z którego

wspierano więźniów i ich rodziny.

Przewrót majowy był czynnikiem

pozytywnym z punktu widzenia
systemu penitencjarnego.

W 1931r.-powstał nowy regulamin

więzienny.

W 1932r.-powstał nowy kodeks karny.
W latach 1932-1934-powstały

zasadnicze założenia dotyczące
organizacji nowoczesnego
więziennictwa.

Regulamin

Był on oparty o założenia progresywne.
Obejmował 3 stopnie.
Wprowadzał więzienia izolacyjne dla

przestępców zawodowych i z
nawyknienia, jeżeli pozostawienie ich
na wolności groziło porządkowi
prawnemu.

Dla tej grupy osadzonych

wprowadzono dwustopniowy system
progresywny.

Pierwszy stopień zakładał

odosobnienie na okres 3 miesięcy .

Drugi stopień to pobyt do 9 miesięcy

we wspólnej celi.

Jeżeli wykazywał poprawę, był

przenoszony do zwykłego więzienia.

1. Więźniowie skazani na karę aresztu

lub twierdzy mieli przebywać w
oddzielnych celach,

2. W każdym więzieniu wyodrębniono

oddziały dla więźniów skazanych na
zwykłe, ciężkie więzienie lub
zastępujące dom poprawy,

3. O osadzeniu więźnia w celi zbiorowej

lub pojedynczej decydował naczelnik
więzienia,

4. Obligatoryjnie pojedynczą celę

otrzymywali osadzeni:

-duchowni,
-więźniowie śledczy,
-niebezpieczni recydywiści.
5. W nagrodę, na prośbę osadzonego

można go było osadzić w celi
pojedynczej,

6. Skazani byli ubezpieczani od

nieszczęśliwych wypadków przy pracy,

7. Wynagrodzenie mieli otrzymywać w

wysokości zbliżonej do stawek na wolności,

8. Prace gospodarskie wewnątrz więzienia

były objęte wynagrodzeniem,

9. Absolwenci kursów rzemieślniczych mogli

ubiegać się o dyplom czeladniczy a nawet
mistrzowski.

Kodeks karny

Wprowadzono środki zabezpieczające

dla osób, które zakończyły
odbywanie kary.

Wprowadzono nowy podział na

kategorie więzień:

1. Więzienia zwykłe,
2. Więzienia specjalne.
Więzienia specjalne dzielono na:

-Obserwacyjno-rozdzielcze zajmowały się także

badaniem osobowości więźniów.

Na podstawie ustaleń dokonywano oceny, jaka

metoda resocjalizacyjna będzie najbardziej
adekwatna.

W skład personelu wchodzili:
-psycholog,
-pedagog,
-psychiatra,
-antropolog.

-dla słabych psychicznie, fizycznie oraz

chorych wymagających specjalnego
traktowania- badania więźniów
stwierdzały, że na 8894 skazanych,
1194 to chorzy umysłowo, a 3217
chorzy fizycznie.

Powstały więzienia :
-zakład karny dla psychicznie i

nerwowo chorych w Grodzisku
Mazowieckim, Drohobyczu,
Grudziądzu, Warszawie.

-zakład karny dla chorych na gruźlicę

w Białymstoku i Wiśniczu.

-oddziały w 12 więzieniach dla chorych

wenerycznie.

Poza tym stworzono więzienia:
-izolacyjne dla recydywistów,

przestępców zawodowych lub z
nawykiem oraz innych skazanych
wobec których istniała potrzeba
zastosowania obostrzonego rygoru.
Wronki, Chełm oraz oddziały
izolacyjne w Tarnowie, Łomży,
Starogardzie i Mysłowicach.

-kolonie rolnicze- osadzeni

pochodzenia głównie chłopskiego
oraz nieletni do 21 lat skazani od 1
roku do 5 lat.

Resocjalizacja w tych jednostkach

penitencjarnych stała na wysokim
poziomie i miała pozytywne wyniki.

Planowano rozszerzyć tę formę

resocjalizacji nawet dla
recydywistów.

-zakłady rzemieślnicze- dla skazanych

pochodzących z miast do 30 roku życia
skazanych na karę pozbawienia wolności
powyżej 3 lat.

-ruchome ośrodki pracy- dla skazanych na

wyroki krótkoterminowe. Z uwagi na
przeludnienie więzień organizowano ośrodki
tymczasowe na terenie całego kraju.

Skazani byli zatrudniani przy robotach

publicznych

Dla nieletnich zalecano powołanie

zakładów :

-obserwacyjno-rozdzielczych,
-dla niedorozwiniętych umysłowo,
-zamknięte o obostrzonym rygorze dla

trudnych w prowadzeniu.

W jednostkach tych prowadzono naukę

w zakresie szkoły powszechnej oraz
naukę zawodu lub kursy dla
analfabetów.

W skład kadry wykładającej powołano

także więźniów posiadających
kwalifikacje oraz wyrażających chęć
podjęcia nauczania.

Zmieniono zasady pracy więźniów.
Praca miała powodować, że więzień

przyzwyczaja się do obowiązku pracy.

Jednak z uwagi na to, że stanowi

obciążenie dla społeczeństwa, pracą
spłaca dług.

Odstąpiono zatem od wynagradzania

więźniów za pracę.

Powodem takiej decyzji był kryzys,

który stawiał ludzi w trudnej sytuacji
na wolności.

Zatem praca w więzieniu stawiała

osadzonych w uprzywilejowanej
pozycji względem społeczeństwa na
wolności.

Powołano do życia patronaty, których

zadaniem było udzielanie wsparcia
moralnego i prawnego oraz pomocy
materialnej.

W myśl ustawy, kara miała stanowić

formę obrony porządku prawnego, a
dopiero potem stwarzać możliwości
przywrócenia przestępcy
społeczeństwu.

Ochrona porządku prawnego była

realizowana poprzez:

-poprawę moralną tych skazanych,

którzy rokowali nadzieję poprawy,

-zastraszenie- poprawa formalna,
-izolacja długoterminowa dla

skazanych, których nie da się
poprawić,

-kara śmierci.

Istotnym czynnikiem przywracania

skazanych społeczeństwu była
opieka postpenitencjarna.

W lipcu 1939r wprowadzono Ustawę o

Organizacji Więziennictwa.

Jednak nie weszła ona w życie z uwagi

na wybuch II wojny światowej.

Ciemne karty więziennictwa

II RP

Mimo postępowych założeń, więzienia

były dalekie od ideału.

Brakowało środków na ich prawidłowe

działanie zarówno w sferze
resocjalizacyjnej jak i organizacyjnej.

Więzienia były przeludnione,

brakowało środków higienicznych a
nawet miejsc do spania.

Obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej

oraz w twierdzy brzeskiej- kierowano
tam działaczy opozycyjnych oraz
mniejszości narodowych.

Zamiast oddziaływania

resocjalizacyjnego stosowano fizyczne i
psychiczne środki oddziaływania w celu
zlikwidowanie i wyniszczenie w/w osób.

Osadzenie w obozie odbywało się na

podstawie postanowienia sędziego
śledczego.

Od jego postanowienia nie było

odwołania.

Dziękuję za uwagę