DEFEKT LIMFOCYTÓW B
PIERWOTNE NIEDOBORY
ODPORNOŚCI

Monika Borowicz

Niedobory odporności



Mogą być spowodowane przez czynniki
wewnętrzne i zewnętrzne.

Pierwotne niedobory
odporności



Częstość występowania: średnio 1/10

000 żywo urodzonych



Chłopcy stanowią 70% pacjentów

PODZIAŁ

1.

Defekt lub brak limfocytów B

2.

Defekt lub brak limfocytów T

3.

Defekt lub brak komórek NK

4.

Defekt lub brak komórek żernych i

składników dopełniacza

Częstość występowania

Objawy ostrzegawcze



6-8 lub więcej zakażeń

w ciągu roku



2 lub więcej zakażeń

zatok o ciężkim

przebiegu w ciągu

roku



2 miesiące lub dłużej

trwająca

antybiotykoterapia

bez wyraźnej poprawy



2 lub więcej zapaleń

płuc lub sześć zapaleń

oskrzeli w ciągu roku

Objawy ostrzegawcze



Zahamowanie

prawidłowego

rozwoju dziecka lub

przyrostu masy ciała



Powtarzające się

głębokie ropnie

skóry lub narządowe



Przewlekająca się

grzybica jamy ustnej

lub skóry powyżej 1

roku życia

Objawy ostrzegawcze



Konieczność

stosowania dożylnych

antybiotyków dla

opanowania zakażenia



2 lub więcej ciężkie

zakażenia np.

zapalenie kości,

mózgu, skóry



Wywiad rodzinny

wskazujący na

występowanie w

rodzinie pierwotnych

niedoborów

odporności

Występowanie objawów

Defekt limfocytów B

Agammaglobulinemia
sprzężona z chromosomem X
(Brutona)

Dojrzewanie limfocytów

Agammaglobulinemia
Brutona



Całkowity brak przeciwciał i śladowa

obecność limfocytów B w krążeniu- defekt

kinazy tyrozynowej



W szpiku zwiększona liczba limfocytów pre- B

bez receptorów



Odsetek limfocytów T prawidłowy



Heterogenny przebieg kliniczny choroby



Pierwsze objawy 4-6 miesiąc życia



W około 10% przypadków agammaglobulinemii

o identycznym obrazie klinicznym jak Brutona

nie wykrywa się mutacji Btk-> przynajmniej

część tych przypadków jest dziedziczona

autosomalnie recesywnie.

Agammaglobulinemia
Brutona

LECZENIE:

terapia zastępcza

opierająca się na podaniu przeciwciał

Defekt limfocytów B

Pospolity zmienny niedobór odporności



Częstość występowania: 1:10 000- 1:50 000



CVID- common variable immunodeficiency



Chorują dzieci obu płci, najczęściej w 2 i 3

dekadzie życia



Zmniejszone stężenie IgG i IgA, a u

połowy też IgM



Liczba limfocytów B prawidłowa lub obniżona



U 1/3 chorych zaburzenia odporności

komórkowej

Pospolity zmienny niedobór
odporności

Defekt limfocytów B

Izolowany niedobór IgA



Najczęstszy wrodzony niedobór
odporności



Częstość zmienna zależna od rasy



Zespół rozpoznaje się, gdy stężenie
IgA w surowicy jest mniejsze niż
0,05g/l, a stężenie przeciwciał
innych klas prawidłowe



Brak zarówno IgA1 i IgA2

Izolowany niedobór IgA

CVID oraz izolowany
niedobór IgA uważa się za
dwie postacie tej samej
choroby

Defekt limfocytów B

Przemijająca hipogammaglobulinemia

niemowląt

Przemijająca
hipogammaglobulinemia
niemowląt



Proces „fizjologiczny”



Bardziej nasilona u wcześniaków



Zwiększone ryzyko zakażeń bakteryjnych



Pojawia się również w sytuacji, gdy
synteza przeciwciał u niemowlęcia
zachodzi powoli

Defekt limfocytów B

Niedobór odporności związany ze

zwiększonym stężeniem IgM (zaspół

hiper- IgM)



Obejmuje grupę heterogennych zespołów
o rożnym podłożu genetycznym, które
łączy defekt w dojrzewaniu limfocytów B



bardzo małe lub niewykrywalne stężenia IgA
oraz IgG, przy zwiększonym lub prawidłowym
stężeniu IgM (wbrew nazwie!)



Liczba limfocytów B prawidłowa

Zespół hiper- IgM

Zespół hiper- IgM

Postacie:

GEN KODUJĄCEY

LIGAND DLA CD

40

AICDA

KODUJĄCY

INDUKOWALNĄ

DEAMINAZĘ

CYTYDYNOWĄ

UNG

KODUJĄCY

GLIKOZYLAZ

Ę URACYLU

TNFRSF5

KODUJĄCY CD

40

SPRZĘŻONY Z

CHROMOSOMEM X

AUTOSOMALNE

RECESYWNE

AUTOSOMALN

E

RECESYWNE

AUTOSOMALNE

RECESYWNE

•ZATRZYMANIE

LIMFOCYTÓW B

NA ETAPIE

SYNTEZY IgM

•ZAKAŻENIA

OPORTUNISTYCZN

E

•BRAK ZAKAŻEŃ

OPORTUNISTYCZNY

CH

•PODOBNIE

JAK W AICDA

•ZAKAŻENIA

OPORTUNISTYC

ZNE

Zespół hiper- IgM sprzężony z
chr. X

LECZENIE: podanie
przeciwciał

Defekt limfocytów B

Niedobory podklas IgG



Towarzyszy niedoborowi IgA



Najczęściej asymptomatyczne



U dzieci najczęściej niedobór IgG2, u
dorosłych IgG3

Niedobór odporności ze
zwiększonym stężeniem IgE
(Zespoł Joba)



Pojawia się we wczesnym dzieciństwie



Duże stężenie IgE, przekraczające
2000 IU/l



Dziedziczona autosomalnie recesywnie i
dominująco



Zaburzona równowaga funkcji
limfocytów Th1 i Th2

Diagnostyka

Diagnostyka wstępna



badania przesiewowe umożliwiające ocenę

każdego elementu układu immunologicznego



pełna morfologia krwi obwodowej z oceną

obrazu odsetkowego leukocytów –

agranulocytoza, ziarnistości, niedokrwistość

hemolityczna, małopłytkowość, limfopenia



stężenie immunoglobulin w surowicy



testy nadwrażliwości typu późnego

 

Diagnostyka

Diagnostyka specjalistyczna



Podklasy IgG – IgG2, IgG4



Zdolność do syntezy swoistych przeciwciał



Liczba limfocytów, subpopulacje: B - CD19, CD20, T -

CD3, CD4, CD8, wskaźnik CD4/CD8



Funkcje limfocytów - proliferacja limfocytów pod

wpływem mitogenów: B – EBV, T – PHA



Ocena aktywności enzymów ADA, PNP, ekspresja MHC

kl. II



Funkcje granulocytów - test NBT, chemiluminescencja,

wytwarzanie rodników tlenowych, chemotaksja,

cząsteczki adhezyjne CD11, CD18



Ocena składowych dopełniacza

Diagnostyka

Skład układu
immunologicz

nego

Badania
wstępne

Badania
specjalistycz

ne

Niektóre
objawy

kliniczne

odporność

humoralna

(limfocyty B)

•stężenie

immunoglobuli

n w surowicy

(IgG, IgM, IgA)

•izohemagluty

niny (anty-A,

anty-B)

•miano

swoistych

przeciwciał po

wykonanych

wcześniej

szczepieniach

(tężec, błonica)

•podklasy IgG

•liczba

limfocytów B

•miano

swoistych

przeciwciał po

szczepieniu

przeciwko

pneumokokom*

(u dzieci >2. rż.)

•testy z

mitogenami,

takimi jak EBV,

cowan I, anty-

IgM, gronkowiec

•nawracające

zakażenia dróg

oddechowych

•przewlekła

biegunka, zespół

upośledzonego

wchłaniania

•zakażenia

enterowi rusami

Diagnostyka

Skład układu
immunologicz

nego

Badania
wstępne

Badania
specjalistycz

ne

Niektóre
objawy

kliniczne

odporność

komórkowa

(limfocyty T)

•bezwzględna

liczba

limfocytów

•testy

nadwrażliwości

typu późnego

•subpopulacje

limfocytów T

•poliferacja

limfocytów (po

stymulacji)

fitohemaglutynin

ą, mitogenem

szkarłatki,

konkawaliną A)

•ocena

aktywności

enzymów (ADA,

PNP)

•nawracająca

kandydoza błony

śluzowej jamy

ustnej

("pleśniawki"),

zahamowanie

prawidłowego

przyrostu masy

ciała i wzrostu,

oporna na

leczenie

biegunka

•zakażenia

powodowane

przez grzyby,

pierwotniaki,

prątki lub wirusy

Diagnostyka

Skład układu
immunologicz

nego

Badania
wstępne

Badania
specjalistycz

ne

Niektóre
objawy

kliniczne

Fagocytoza

morfologia krwi

obwodowej (z

oceną liczby i

morfologii

leukocytów)

•test redukcji

błękitu

nitrotetrazolowe

go (NBT)

•chemiluminesc

encja

•wytwarzanie

rodników

nadtlenkowych

•chemotaksja

•oznaczanie

cząstek

adhezyjnych

•opóźnione

odpadnięcie

kikuta

•ropienie skóry

•zakażenia

powodowane

drobnoustrojami

o małej

zjadliwości:

gronkowce,

grzyby,

oportunistyczne

drobnoustroje

Gram-ujemne

Diagnostyka

Skład układu
immunologicz

nego

Badania
wstępne

Badania
specjalistycz

ne

Niektóre
objawy

kliniczne

Układ dopełniacza •CH50

•C3, C4

•ocena

składowych

układu

dopełniacza

•oznaczenie

czynników B, P,

AH50

nawracające

zakażenia

Neisseria spp

Zapobieganie



Najpierw: ustalić przyczynę!!!



Szczepienia profilaktyczne



Szczepionki lecznicze



Preparaty roślinne – Esberitox, Echinacea,

Ginsana, Padma, Biostymina...



Stymulatory syntetyczne – izoprinozyna



Immunoglobuliny IVIG



Przeszczep – szpiku, komórek macierzystych

krwi pępowinowej



Terapia genowa



Prawidłowe odżywianie

Dziękuję za uwagę!